420'u' «Jaer. Zondag, fi Mey 1866. r\" 1029.
KIESMAXOE UVERS,
Waf meer is,
Ja, Maer!
VERTREKUREN UYT AELST NAER
VERTREKUREN UYT VOLGENDE STATIËN
6 FRANKS 'S JAFRS.
AELST, DEN 5 MEY 1866.
Met het naderen der kiezingen, putten de liber-
haters al hunne schalkheyd en venynige streken
uyt, om den indruk weg te nemeu'dïeu de hate-
lyke roofwet der studiebeurzen op liet gemoed
van 't volk gemaekt heelt. Zy worden gewaer dat
hunne politieke zedeloosheyd. en hunne ouregt-
veerdige wetten nooyt in een eerlyk land, gelyk
Belgiën, zullen pakken. Wat het catholyk en eer
lyk Belgiëu eerst en vooral wilt, zyn zedelyke en
regtveerdige wetten, maer geene roolwetten gelyk
als deze van 19 december 1868, die maer stout
wegliet zevenste der tien Geboden Gods afschaft.
Be liberhaters gevoelende dat die vraekroe-
pende wet der studiebeurzen het volk ten uyter-
ste verbittert en hunne goddelooze plannen very-
delt, .denken een goeden middel gevonden te
hebben, met te doen 't geen hunne voorgangers
van 1793 gedaen hebben om het kerkëgoed te
stelen. Zy roepen en schreeuwen in al hunne
gazetten dat de studiebeurzen slecht bestuerd
wierden, dat er met hoopen misbruiken beston
den, ja zelfs dat vele fondatiën effenaf bestolen
wiérden, zoekende aldus bun eygen modder van
schande en dievery de priesters aen te vryven.
Hun byzonder inzigt is aen 't volk te doen ge-
looven dat de byzondere bestuerders slecht,
roof- en pakzuchtig zyn, eu dat zy liberhaters
alleen bekivaem zyn de zaken op eene regtveer
dige en vólmaekte wyze te besturen. Welnu, de
ministers mogen Jjet kwalyk nemen of niet, wy
zeggen indien liet waer is', gelyk de liberhaters-
boweeren, dat er hier of daer eenig misbruyk
bestaet, dit is niet toe te schryven aen de byzon
dere bestuerders, maer wel aën de bestuerders
van 't land, terwyl zy zelve 'getuygen dat, gedu
rende 12 jaren (van 1850 tot 1862), de studie
beurzen eerlyk en regtveerdiglvk zyn bestuerd
geweest, en dat de vergevers én byzondere be
stuerders der beurzen met iever, goed oordeel
tui voikomene treffelykheyd hunne pligt gekwe
ten hebben, niet alleen in deze of gene provincie,
maer in al de provinciën des ryksOordeelt
nu hoe valsch, hoe lasterend en hoe ouverschoon-
lyk die snoode beschuldigingen der ministeriele
gazetschryvelaers zyn. Maer als de schaemteloos-
lievd met de betaelde boosaerdigheyd in eene
l)ai'ty gepaerd gaen, dan mag men er alles van
verwachten, zelfs dat zy zou vlekken in de zon
zien en de consciëntie liarer opperbazen witter
vinden dan verscli gevallen schreeuw, al ware
deze overigens zoo zwart als lien koolzak.
Willem I, in een koninglyk besluyt van 26 de
cember 4818 art. 9 zegt dat de akten van fondatie
op een register zullen geschreven en ter greffie
der provinciale staten gedeponeerd worden, ter
inzage van iedereen. Verder zegt een koninglyk
besluyt van 23 november 4823 Iedere foiulatie
zal hare bijzondere bestuerders hebben, belast met
het onmiddelyk toezigt over dezelve onder 't be-
STUER DER PROVINCIALE OVERHEYD EN ONDER DE HOOGE
0 WAEKZAEMHEYD VAN DEN MINISTER VAN OPENBAER
ONDERWYS.
DE\ SCHOOLMEESTER
VAN BENCHURH.
II.
Twintig jaren verliepen, en de wyze waerop den
knaep aen zyn eynde gekomen of ten minste verdwenen
was, bleef een raedsel.
Den smid was ten gevolge van het onmatig gebruyk
van sterken drank overleden, terwyl zyne vrouw een
paer jaren later stierf. Ook de zuster van den meesier
i bad liet lydelyke meL bet eeuwige verwisseld. Maer
l Burnside woonde nog in zyn armoedig huvsje en hield
»og school. Hy was nu oud en zwak geworden leefde
in zeer bekrompen toestand, in zynen besten leeflyd
bad hy zyn gering inkomen vermeerderd door in zynen
bof eenige groenten en gewoone vruchten te kweeken;
maer thans was hy daertoe buylen slaet.
Zwaarmoedige gedachten aen zyne armoede, het ver
zwakken zyuer ligchaemskrachten en hel verlies zyner
zuster drukten zynen geest, toen hy eens, bv hel ouder-
gaen der zon, voor het venster van het scboolvertrek
l stond en naer zee zag Hel venster stond open, want hel
was «arm weder, en hy voelde zich verfrischt door
bet windje, dal hem in het gerimpelde aengezigi speelde,
«al hem echter voornamelyk daer ophield, was de buy-
tengewoone verschyning van een oorlogschip; dal by
ii entnor voor anker lag. Dit gezigt verlevendigde he'l
geheugen des grysaerds, en hy dacht aen Harry Jackson
wie» hy, op den dag van zyn verdwynen, cenc straf-
Weluu, die koninglyke besluyten zyn zeker wel
eene genoegzame waerborg over 'tbestuer der
studiebeurzen, en de provinciale overheyd onder
'thollandsch gouvernement heeft ze al tv d stipte-
lyk gevolgd zoowel als de bestendige deputatiën
van Belgiën sedert 4830 gedaen hebben. Het
stond dus eenieder vry de zaek der studiebeurzen
te kennen en t'onderzoeken en nogtans zyn er
nooyt diesaengaeude de minste klagten ontstaen.
Hoe had het dan konnen mogelyk wezen dat de
bestuerders, de vergevers of de ontvangers zich
van diefte, onregtveerdigheyd of slecht gebruyk
zouden hebben konnen pligtig maken, gelyk de
liberhatersgazetten hun zoo schaemte- als eerloos
te laste leggen
Maer onderstelt dat er, niettegenstaende al die
waerborgen nog misbruyken bestonden wie
is daervan de schuld Het gouvernementeel be-
stuer alleen, 't geen in zulk geval klaerlyk doet
zien dat het, in weerwil het ontelbaer getal
bureelkrabbers, die jaerlyks zooveel millioeuen
aen de burgers kosten, alleen slechten bestuerder
is en moedwiJliglyk zyne pligten verwaerloost.
Wat meer is, de bestuerders wierden mees
tendeels door 'tgouverr.ement zelfbenoemd, op
bet advies der,provinciale overheyd, en 't waren
meestal staetsbedienden, zooals distriktkommis-,-
sarissen, prokureurs des konings, burgem.ees-4
ters of andere functionnarissen.... Was'dit ook'f
geene waerborg voor 't goed bestuer? En indien
de koninglyke besluyten niet zyn gevolgd geweest,
'tis het staetsbestuer dat aen zyne pligt te kort
gebleven is, en 'tis aen 't staetsbestuer dat do
liberhatersgazetten de misbruyken moeten ten
laste leggen indien er misbruyken bestaeu. Maer
dit zullen zy niet doen, omdat haer den goeden
wind van daer komt.
Ja, maer!.... ten zyn allemael die vyftien stuy-
vers niet: wat ons aengaet, wy zyn zeker dat de
provinciale besturen, ten allen' tyde, volgens
pligt en geweten de fondatiën der studiebeurzen
treffplyk bevvaekt hebben, en dat de byzondere
bestuerders even deftig hunne pligten gekweten
hebben, de jaerlyksche verslagen van al onze
provinciën zyn daervan bet klaerste bewys.
Dat de liberhatersbladen nu komen schreeuwen
en tieren over misbruyken,onregtveerdigheden eu
dieften, dit spel verstaen wy maer al te wel, de
ki"zingen zyn aenstaende, zy gevoelen dat zy ver
pletterd liggen onder deif vloek der openbare
denkwyze, dien zy door hunne schandige roofwe't
maer al te wel verdiend hebben. Zy zouden zich
geern wit wasschen van dien schaudakt, en daer-
om poogen zy 'tvolk te misleyden en te bedriegen,
met aen 'tzelve poogen w.vs te maken dat de
priesters en byzondere bestuerders van studie
beurzen eenen hoop dieven zyn en dat er daerom
eene roofwet op de studiebeurzen noodig was, zoe
kende aldus eene valsche voorgewende vuylig-
heyd door eene wezenlyk bestaende liberhaters
vuyligheyd te bedekken.
Doch uw uw lokaes, liberhaters, is te lomp,
g'en zult er niemand meê foppen. Elkeen gevoelt
dat gy met uwe zwarte spooken van doode hand,
kloosters, Jesuitengeheymen invloed etc. by het
naderen der kiezingen, niet meer durft afkomen,
omdat deze bedrogsprullen op den draed versleten
zyn en de menschen nu duydelyk zien hoe schan-
laek had gegeven, omdat hy uyt dat venster naer zulk
een schip stond te zien, terwyl hy zyn boek op de bank
had geleed.
Starend en peyzend bleef den meester slaen, terwyl
de duysternis viel. Hand over hand nam dezelve toe, en
legelyk berstte een onweder los, dal reeds eenige uren
had gebroevd. Den meester sloot haeslig het venster,
toen een bliksemslrael zyn gemymer stoorde. Hy keerde
zich om en wilde hel scboolvertrek verlaten om naer
zyne wooning te gaenMaer welke gedaenle was
dat, die daer op de bank scheen te zitten, op dezelfde
plek, waer Harry Jackson had gezeten, toen hy met zulk
eene verwonderlvke vlugheyd zyne dubbele les leerde?
Den schoolmeester vvierd eenigzins beangst en vroeg
met eene flauwe slem
Wal is hier?
Ik, meester, Harry Jackson, antwoordde eene zwa
re mannenstem, terwyl hy naer den grysaerd snelde
en hem met de woordenMyn lieven ouden mees
ter! aen zyn hart drukte.
Genadigen Hemel, zyt gy het, gy, Harry Jackson
riep den schoolmeester bevend uyt.
Op dit oogenblik verlichtte eene bliksemslrael het
vertrek, en den grysaerd zag thans eenen zeeofficier
voor zich slaen, op wiens horst een eereteeken prykle.
Gansch ontroerd hield Burnside de hand van den
officier iu de zyne geklemd, en zoo gingen zy naer zyne
wooning, waer hy eene koers ontstak, ei: ii) zyne ont
steltenis eenige vervvaerde woorden over Harry, het
schip en de dobbele les sprak. Den officier kon by die
delyk gy ze daermeê bedrogen hebt. Ten anderen,
het publiek is overtuygd dat uwe roofwet geen
anderen oorsprong heeft dan uwen ingewortel-
den haet tegen de Kerke, gelyk een uwer kop
stukken eens openlyk heeft durven zeggenik zal
aen de bisschoppen doen gevoelen
En daerby, liet doel der roofwet is geen ge-
heym voor niemandbet is geenzins oin inge
beelde en uyl den duym gezogene misbruyken te
beleugelenmisbruyken kon het staelbesluer
ten alle tyde beleugelen, indien er misbruyken
bestonden. Maer bet waer, het eenig doel der
wet is, de francmagousche leerstelsels invoeren,
dejongheyd op den liberliatersleest sclioeyën,
vi'iendekens en kozyntjes bevoordeeligen, de
catholyke duyten gebruykeu om er jonge franc-
macons solidairen doctrinairen en soortge-
lyken bucht van te kweeken, immers om den
krakenden francmapons wagen nog wat le smee-
ren en in gang te houden
Dit en nog meer ziet, gevoelt en ondervind het
publiek zoo duydelyk als 't zyn kan, dermate dat
liet ons doctrinariscli francmapons ministerie
te regt vergelykt aen een konvoy% dat uyt de
sporen loopt en dat eerlang, door zyn oulieyl-
spellenden gang, hel land zal in den afgrond
doen storten. Doch de dorstige zuygers die uyt
het schotel ken gelaefd worden, de hongerige slik
kers die aen de staetskribben zitten te smeeren,
•en de liberhaters plaetszoekers, gunstjagthonden
enz. die op eenen slok zitten te wachten, deze
zien of willen dit niet zien noch gevoelen, zy
beöogen anders niet dan hunnen tegen woordigen
en toekomenden liberhaters honger te verzadigen
om het even van waer de lekkere beetjes moeten
komenal kwamen ze van de schandelyke en
on regtveerdige inpalming der catholyke studie
beurzen, gesticht door Bisschoppen, Dekens,
Kanonikken, Pastors of andere Geestelyken
Voor de liberhatersgasten doen de catholyke
vyffranksstukken twee guldens en vyftien, eu de
Uberhaterstukkcn vyf en vyftig sluyvers. Met
d'eene gaen zy zoowel naer de boter-kiekens-
en-eyermerkten dan met de andere, en dit is
voor die eerlyke menschen genoeg.
Nooyt hebben de twee Verboudsscbryvers zoo
bitterlyk met hunne eygene vrienden den spot
gedreven dan verleden zondag.
De aeuhoorders welke zy dynsdag te voren
naer 't stadiiuys gelokt hadden, om de Ilaliaen-
sche krinolien Sezzi te liooren klappen over de
MODEN', hebben al geeuwend van Verveling de
zael te verlaten. Het algemeen voisken der beeren
was. De Sezzi is uytgeklapt, en de damen
voelden zich zeer weynig gevleyd over zekere
toilette beschryvingen van de vremde klapster.
Hewel, wat vertellen nu de twee Yerbonds-
heeren daerover? De lieftallige spreekster, zeggen
zy, heeft op eene schitterende en verstandige wyze
gehandeld van eenvoudigheyd, van grootheydvan
gestrengheyd, vm wellustig heyd, van behaegzucht,
van prachtzueht enz. enzEn met déze lof-
tuytingen nog niet te vreden, balen zy nog eene
zinsnede aen die, volgens hun, het opregte kort
verhael- van g'heel de conferentie was, maer welke
volgens ons, de grofste belediging is die eene klap-
pey de damen kan naer 't hoofd werpen. Ziet hier
herinnering zyne tr.inen niet wederhouden. Ily plaetsle
zich naesl den grysaerd en vroeg
Waer is uwe zuster, de goede Betsy?
Helaeszv is sedert lang dood, zegde den school
meester zuchtende zy sprak zoo dikwvls van u en zeg
de altvd, dat gy nog eens zoml gevonden worden. Maer
zeg eens, llarry voegde hy erby, waer hebl gy u al die
jaren schuyl gehouden?
Ik moest hel vcrlcdene uyUvisscben ik moest
my van een gering pak lot dit verheffen, antwoordde
den officier, en wees mol edele deftigheyd naer zyne
gouden epauletu-n cn naer het eereteeken op zyne borst.
En ik moest dit winnen, ging hy voort, terwyl hy eene
met goud gevulde bcuis liet zien, om my te vreken over
de plak, en uwe laelsie dagen le verzoeten, mynen ouden
weldoener. Deze verandering komt u zeker verbazend
voor, vervolgde Jackson, na eene poos slilzvvygcns. Zy
is voor my zeiven somlyds nog verbazend maer het is
aen u, Jat ik hel eerste begin daervan le danken heb.
Ew monschlicvcnd onderwys, uwe geduldige poogmgen
lol myuo verbetering, uwe gezegden over myne ondeu
gend heyd, uw aeumoedigenden lof van myne talenten
dit alles sprak lol uiyn bert en myn geweten, en
prikkelde my tot hel besluyt om naer zee le gaen cn
een nieuw leven le beginnen, liet gezigt van bel oorlog
schip, uyl hel venster en de laetste oorveeg van den
smid beslisten de zaek. Ik liep de klippen af.' vertelde
myne omstandigheden aen hel bootsvolk van hel oor
logschip, vvierd als kajuyijongen aen boord genomen,
cn hel vneiluyg vertrok terstond. Ik hen slap voor slap
deze zinsnede zooals zy door de lieftallige krino
lien uvtgesproken en door de beleefde twee Ver-
bondsheeren is aengehaeld
De vrouwen houden zich slechts met vodden
bezigmaer ook wat hebt gy haer undei s geleerd
Leert de vrouwen denken, en zy zullen geene
a COQUETTEN meer zynProficiat, iiber-
hatersdameu, steekt dit schoon diploma in uwen
zak en bewaert het als een familiestukIn dit
diploma maken u de twee Verbondsheeren het
voortreffelyk kompliment, dat gy u tot nu toe
slechts met VODDEN bezig gehouden hebt, dat
gy COQUETTEN zyt, dat gy eene SEZZI noodig
hebt om te leereti DENKEN, en daerom hopen
deze twee Verbondsschryvers de lieftallige con-
femiMégeefster nog meer dan eens in liet toekomende
winlersaizoen met u le zien komen kouten....
Nogtans, LEEREN DENKEN, dit is voor u,
libei'hatersdamen, wat laetmaer voor uwe
nakomelingen is het nog tyd daerom hebben
onze stadhuysmannen reeds gezorgd voor uwe
dochtertjes, scholen le bereyden waer men niet
zal leeren 14 UYSHOIJDEN maer wel LEEREN
DENKEN. Doch wy vragen of't zal leeren denken
/.yn op de zelfde wyze gelyk de liberhaters-frane-
maQonsche manspersoonen, die zoo lang denken,
tot dat zy het laetste vonksken van religie en
goede zeden in hunne ziel hebben laten uytdoo-
ven Wy vragen daerop aen de Verbonds
heeren eene antwoord ja, of neen.
De twee heeren uyt 't Verbond doen gelyk de
advokaten van slechte zaken: zy verdedigen tegen
stroom op eene wet die 't regt van eygendom den
nek omvringt, die de grypzucht bekrachtigt en
g'heel Belgiën door geen anderen naem meer
heeft dan dien van roofwetWaerlyk men moet
een regtschapen hert in 't lyf hebben, gèlyk dc twee
Verbondsheeren om eene wet te durveu voor-
staeu, die niet alleen veroordeeld is door de wet
van God, maer geschandvlekt door de wetgevende
magt, den Senaei, geschandvlekt door de uylvoe-
rende magt, den koning, geschandvlekt door de
regterlgke magt, de regtbank van Doornyk, verstoo-
ten en verloochend door de natie, door het volk
in't algemeen
De Belgen zyn catholyk, en wie catholyk is, is
eerlyk, en daerom zullen zy nooyt eene zoo liato-
lyke onregtveerdigheyd in hun regtschapen en
fier gemoed aenveerdeu.
De twee Staetsuniversiteyten zyn thans in be
zit van zestig studiebeurzen van vier honderd
franks ieder jaerlyks betaeld door de rykskas.
Die som gaet vermeerderd worden met de ge-
stolene beurzen welke meestal dien weg zullen
moeten inslaen.
't.Gevolg daervan zal zyn dat de Staetsuniversi
teyten vol beurzeniers zullen loopen. Ryke jon
gens zullen er meermaels met het geld van den
werkman studeren.
't Is ontëerend voor de Staetsuniversiteyten
van zoo leeg in het volks vertrouwen te zyn'ge-
daeld dat zy studenten moeten koopen.
De Paix zegt dat men, voor 't eynde van 't jacr,
een te kort voorziet van dry millioèn in de ont
vangst der Staetsyzeren wegen. Vier millioèn zyn
beloofd aen Brussel, en men verzekert dat het
opgeklommen, ik heb vele gevechten bvgewoond. eu
hier ben ik als kommandant van liet schip, wacrnoer gy
stond te zien, toen ik liet scboolvertrek binnen kwam
eu weder op myne oude plaels ging zitten.
En ik hoop, zeyde den scboo'.meesler ernstig, dat
gy de Vooizienigheyd dankbaer zyt die uwe zwervende
schreden langs zulke vremde en mccyelyke wegen heefl
gelevd.
Dat zal ik, anlwoorddo den officier met eerbied.
En nu ging hy voort, leeft mvu oom en myne tante nog?
Reeds vele jaren zyn zy overleden, antwoordde
den grysaerd.
Dat spvt mv. Jk had nog geerne mei hen willen
spreken over hunne vroegere verkeerdheden cu de
myne, en het zon my acngenaem geweest zyn iets voor
hen te hebben kunnen doen. Hoe klopte my hot hel
voor het oude dorp, toen ik daer straks kwamflöe
ongeduldig was ik om te weten of gv nog in hel leven
wacrt
Gy hebt een goed hert, en dit verheugt mv het
meest, zeyde Burnside.
Dat zult gy ondervinden, antwoordde don officier;
want al wal maer voor geld le koop is of wat dankhaer-
hevd geven kan, om uwe gezond heyd en uw genoegen-
le bevorderen, dal zult gy van heden af hebben, myn
goeden, ouden meester!
En dit was ook zoo, want gedurende de nog weynfge
jaren die Burnside geleefd heefl, wierden hem van wege
Harry alle levensgemakken cn genoegen ten overvloede
bezorgd. EY.NUÉ.
Denderm. 5-20 8-28 9-45 -12-20 3-40 6-46 9-42 gg Gend, Brugge, Oslende 7-47 8-25 (8-44 9-45
Lokeren 5-20 8-28 0-00 12 20 6-46 jg Gend) 4 2-39 3-47) 3-18 6-46 6-39 8-37 9-18
Brus. 6-39E(4e2ee'J8-05 8-42 9-38 1-1-58 12-45 is; Doornvk, Korlrvk, Moescroeri, Ryssel (langs
2-38 2 55 5-27 E^le 2e c') 5-50 6-20 8-50 9-35 Gend) 6-47 8-44 42-39 3-48 6-39 8-39
Mech. Antw. 5-20 6-39 7-55 9-45 42-10 42-34 Doornvk Rvssel flanks ALhi 7-55 5-35 0-00
3-40 3 20 5-50 6-16 6 24 8-45 8-50 uooinjk mssei langs Atn.) 7 oo 5 35 u- u
Leuv. Thienen Luyk Verv. Land. 5-208-42 9-38 Geerardsb., Alh, 7-55 2-55 5-35 8-50
9-45 12-45 3 40 g Bergen, Quiévrain, Namen, 7-55 2-55 5-35
VAN ANTWERPEN NAER Sl-Nieolaes, Lokeren, Gend, 5-00 8-30 44-00 2-30 4-00 7-' 0 9-00.
VAN GEND NAER Lokeren, Sl-Nicolaes, Antwerpen, 4-00 6-30 9-20 40-35 2-25 6-25 7-25.
Te Lede slaen a! de konvoys uytger.omen de vertrekken uyt Brussel van 7-15 8-05 42-00 6-00
8-05 en die van Gend 6-42 11-25 2-05 5-00 6-02 8-05 Te Idegem en Santbergen slaen stil
al de de konvoys. Te Gyseghem slaen stil al de konvoys.
Te Denderleeuw staeu al de konvoys uytgenomen de vertrekken van Brussel 7-15 8-05 12-00
6-00 8-05 8-40 en uyt Aelst 6-39 9-38 2-38 5-27 6-29 8-30.
Vertrekuren uyt Denderleeuw naer Brussel 8-12 8-47 42-10 42-28 3-08 6-03 6-06 9-05.
VAN l.OKEREN NAER
Dendermonde, Aelst, 7-00 9-30 3-05 ft-00 0-00.
N'inove, Geeraerdsbërgen, Ath, 7-00 U-U0 3-05 7-45 0-00.
VAN ATH NAER
Geeraerdsbergen, N'inove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-30 10-40 1-40 4-35 7-25.
Lessen, Geeraerdsbergen; N'inove, Aelst 6-30 10-40 4-40 4-35 7-25.
Brussel langs Denderleeuw) 6-30 10 40 4-35 7-25.
Gend, Brugge, Oostende (langs Lede). 6-30 40-40 1-40 4-35 7-25.
l'ulqiie Kiiiim.
VAN GEND NAER
Audenaerde, 6-45 9-30 4-30 6-00 8. naer aelst 8-00 9-00 11-35 4-35 5-00 5-57 6-45 1-0 f
VAN BRUSSEL NAER
Aelst, Gend, 7-15 7-25 8-00 8-05 11 20 12-00 1-20 2-35 4-35 5-00 5-45 6 00 8-05 8-10.
N'inove. Geeraerdsbergen, Alli (langs Denderleeuw), 7-30 2-20 5-15 8-45.
VAN DENDERHOKDE NAER
Brussel (langs Aolsl) 7-30 7-53 2-90 5-05 8-23 (langs Meell.) 5-45 6-37 8-00 10-05 3-30 7-3».
Aelst 7-30 7-55 M-58 2-20 5-03 8-25 9-45.
