ï)e twee sprekers. Watzy LiHeraSismus noemen. Pluymstr. liet heeft wei tot 4 uren geduerd. 'K had het liever vroeger- zien eyndigen, want 't klerikael gespuys zal zeggen dat er vele van onze balgasten 's anderdags naer de mis niet geweest hebben. Pandr. Hit is 't minste van de zaek. 'T is precies daerom dat wy, liberalen, hier altyd onze feesten en ballen op nen Zaterdag weten te stel len. Gewoonlyk gaen de balgasten dan 's ander dags naer de kerk niet, en alzoo, zonder dat men het. gewaer word, volgen wy ons princiep, van den godsdienst in modder te versmachten. Pluymstr. Dit is wel in groote steden, daer kraeyt er noch haen noch hinne over. Maer in kleyne stee-djes mogen wy dit niet doen of wy zyn seffens den hecht af. Pandr. Nu, nu. dit. en vrees ik zooveel niet., maer iets waervoor ik beducht ben, is de verbit tering van de liberalen die Zander heeft laten loopen met 't. hair van buy ten, want. 't is te den ken dat zv hem met d'eersle kiezing uyt den zelfden pot eenen koek zullen bakken. Pluymstr. Weest niet bevreesd voor de kie zing, Pandour, wy zyn al aen 't volle werk om nieuwe kiezers temaken. Laetde kiezing maer komen, wy zullen de klcrikalen nen bril op den m'eus zetten waerdoor zy zullen staen te kyken ;gelyk nen uyl onder een koolblad. Pandr. Als 't maer waer is, Plnymstryker, "k zou ik veel eerder denken dat, met de naesle Ikiczing, al uwe mannen zullen afgekookt worden ten dat daermeè g'heei het aelstersch kliekske naer 't pierenland zal zyn. Maer zeg eens, word <er nog van uwen ouden burgemeester gesproken? Pluymstr. 'K en hoor zynen naem niet meer vernoemen. 'T is alsof er den braven man nooyt geweest ware. Nogthans hy heeft op 't bal eene korte apparitie willen doen. Maer zoohaest hy zyne Madame ingeleyd had, is hy vertrokken. Ten 10 1/2 ure lag hy al iu zyne'portefeuille. Madame heeft het veel langer uytgehouden, zy heeft wel gedanst, en als zy moê was, heelt haren kavalier haer naer huys geleyd. Pandr.(Zyn hoofd schuddende) 'K zeg, 'k zeg, 'k zeg, als ei" den ouden Adam nen keer in is. krvgt er hem uyt.... Maer 'k zie dat het by 8 uren is, Pluvmstrykerkeer nu naer Aelst terug, 'k zal uw verslag over 't bal aen den groolen logieraed meêdeelen en de naeste week zal ik u zeggen wat. er beslist is. Maer kom wal vroeger zulde.... Au revoir. Het koppel slimmerikken uyl 'I. Vei band hebben •geroeid dat er iets te doen was om spreker Cumont en spreker He Ryek in d'opinie der Ael- slenaers eeuigzins te herstellen, omdat die twee sprekers in de zitting van 18 jonry zoo deerlyk door de mande gevallen waren. G'heei het liber- haters kliekske was er met schaemte van over dekt. Die schaemte was des te grooter, omdat spreker Cumont en spreker De ftyck van de be- zonderste mannen zyn van 't kliesken. Vóór de zitting, hadden zy zich durven roemen hunne tegenstrevers onder de tafel te doen kruy- pen, en zorg gehad eenen liberalen stenograef van Brussel te doen komen, om hunne diskoer sen, die wonderbare voortbrengsels van hun vernuft, op te nemen en hunne schitterende welsprekendheyd ruchtbaer te maken. By honderde mensehen waren er tegenwoor dig. En spreker Cumont 'en spreker De Ryck gaven hun armzalig geknoey zoodanig komiek af, dat al de aenhoorders nooyt van hun leven meer leute gehad hebben. 'T is gelukkig, zey een der omstaenders, dat spreker Cumont met spreken zyn brood niet moet winnen, liet groot talent van spreker De Ryck blonk insgelyks in zyn vollen glans. Dezen spreker heeft klaer bewezen dat hy den fynsten, den welsprekendsten en den geieerdsten der advokaten is, als hy alleen is. Ook heeft het kliekske zich wel gewacht die meesterstukken van spreker Cumont en spreker De Ryck aen 't publiek meê te deelen. Den brus- selschen stenograef stond als verlamd en liet dit potje zorgvuldig gedekt. 'T was ook het beste. 'Tis maer zondag lest geweest dat 't koppel uyt 't Verbond g»poogd heeft spreker Cumont en spreker De Ryck wat op te regten en ze in d'openbare opinie wat te herstellen. Maer 'tis boter aen de galg. De twee sprekers hebben in 't openbaer gesproken. 200 a 300 persoonen hebben ze gezien en gehoord en ze volgens hunne ware weerde gevonnisd. Met uwe zoogezegde textuele diskoersen, o koppel uyt 't Verbond, waerop gy veertien dagen lang geknoeyd hebt om ze naer uwen zin op te poetsen en te vernissen, en met uwe zoogezegde stenografie, die niels is als den eenen of anderen pennelekker van uw klieksken, daermeê, zeggen wy, weest er zeker van, zult gy by niemand het oordeel doen veranderen dat men over spreker Cumont en spreker De Ryck gestreken heeft.... 'T geen wy gezien hebben, 't geen wy gehoord hebben, dit kan ons niemand afloochenen, zeggen de menschen, 'tenzyhet koppel slinimerikken uyt't Verbond alleen. Want b. v. voorzeker heeft spreker Cumont liet vierde deel niet uytgekraemd van 't geen de twee slimmerikken nu durven in zynen mond stellen. Docii, wy nemen'deze gefegenheyd te baet om onze vrienden krachtdadiglyk aen te sporen in 't vervolg zoo toegevend niet meer te wezen dan zy geweest hebben by het hooren lezen van het proces-verbat der zitting; want hadden wy er mogen tussciieu komen, er zouden veel liberale dwaesheden moeten aengestipt geweest zyn die nu voor altyd in den vergeetboek staen. De dagbladen der zoogezegde liberalen hebben ons voorledeue week weêr eene groote potie... goddeloosheden opgediend. Wy willen, schoon met tegenzin, onze burgers dezelve mededeelen opdat zy de oogen zouden openen en eyudelyk verslaen wat er by den groolen hoop achter het woord liberalismus ver borgen ligt. Den Journal Je Gand, liberael dagblad van Gcrid, over den eed die'n een getuyge verplicht is door de wet, voor de gerechtshoven afteleggen sprekende, drukt zich in dezer voege uyl: Men heeft zich reeds van de heyligen ont- maekt, waerom zou men God uok niet daer lat en! Aen God niet gelooven roept de Indëpen- dance,' het byzonderste orgaen van onze zoo- gezegde liberalen, op zyne beurt uyt, aen God niet gelooven, is geen teeken van kleyii ver- stand! l)c zedelgkheyd en het. icalzgn van een volk vermeerderen narnate de religie veld verliest! In andere woorden, de. religie is de oorzaek dat een volk zedeloos en onwelvarend is! Zoo sprak voorledeue week een redenaer aen het volk van Luyk. En dien redenaer word door liet liberael ge- meentebestuer van Luyk betaeld met het geld der gemeentekas, om liet volk den liberalen vooruyl- yang te leeren! Een anderen spreker, M. Madier-Konjan, vol gens verklaring van ML Mortier, gemeenleraeds- lid van Brugge, gaet nog verder. Hy verkaert vlakaf dat de goddelijke Voorzienig- heyd zich met de wereld niet bemöeyt, of in andere woorden dat er geene goddelyke voorzienicheyd en bygevolg geen God is En dien spreker word daer ook voor betaeld Is 't genoeg gelasterd En dat lieeten onze zoogezegde liberalen prach tig weg... liberalismus, beschaving en vooruyt- gang!.. Hoe verstandige burgers er over oordeelen weten wy niet. Wy, voor ons, wy noemen het ding heel een voudig met zynen echten naem... coDDEtoosiiEYD En wy vragen ons verschrikt: Waer toch moet ons dat alles henen leyden (Gazet van Lier). Buyten den godsdienst, toont my eens aen waer men nog princiepen en ware deugd vind Zegt het Boterkuypje van Dixmude, en 't gaet in dezer voege voort. Welke waerborg kan eene eeuw onsleveren, wier zedclyk verstand zoo zeer is verduysterd, dat ze niet meer klaer ziet, zelfs niet in 't'aenzyn der vreeslykste teekenen des tyds Wat meer is, de herten worden van langsom ongevoeliger en meer verhard. Men loochent God van den eenen kant, en van den anderen kant roept men de vergoddelyking uyt van den.mensch; den menjjph is alles. God is den niet. Het is altyd de geschiedenis van dien romeynschen lieyzer die zich voelende .wegsterven, uytriep: ik gevoel dat ik begin God te worden. Geloof nogthans niet, goeden lezer, dat dit "enkel schoone woorden op 't papier zyn; wilt gy u van de zaek pvertuygen Luyster, wy. laten bet woord aen B',* Lacroix, een vrymetselaer van Brussel. Na te hebben verklaerd en bevestigd dat den mensch zyn eygen God is, drukt hy zich uyt op de volgende wyze: Den vooruytgang der wetenschap, zegt hy, is alleen een schitterend en ontegensprekelyk bewys myner thesis. Van dag tot dag door- grond men al meer de mysteriën der schepping, men doordringt de wetten der natuermen be ft heerscht de stof, en het menschelyk vernuft is reeds zoo ver gekomen dat, na de elementen be- meesterd te hebben, de ruymte overwonnen en de afstanden weggenomen te hebben, het ryna de wetten ontdekt heeft der werelden die bo ft ven onze hoofden rollen, op millioenen uren afslands van onzen aerdbol gelegen. Wie dan. roept den spreker uyt, zal nog den kreet van onmagtdurven aenheffen, wie zal nog durven spreken over de menschelvke krankbeyd? Ik roepen vierde grootheyd als- mede de oneyndiye magt van den mensch. Kan men grootere zwetsery uytkramen, wan neer hetgeen wy dagelyks onder onze oogen zien, aen Zulke tael de schitterendste logenstraffing geeft Waerom dan, B\* Lacroix, wanneer de grootheyd van den mensch aen het oneyndige grenst, wanneer hy er toe gekomen is de ele- menten te bemeesleren, de wetten der natuer te doordringen, tot zelfs byna de wetten onUlekt te hebben der werelden die boven onze hoofden rollen, op millioenen uren afstands van onzen aerdbol, waerom, den mensch zoo verstandig en magtig geworden, belet hy den oorlog niel, de over stroomingen, die^beyden zoo veel kwaed doen aen het mensclidom? Waerom belet hy niet dat de aerdappelplaeg, den cholera, den typhus, de runderpest en veel andere rampen, het mensch dom voortdurend blyven geesselen? Waerom?.... Ah! misschien zyn "de volkeren nooyt ongerus ter, nooyt zoo hard beproefd, nooyt zoo naby eene algèmeene omwenteling geweest als lieden, en't is juyst in zulk oogenblik dat den Opper priester der francmagonnery van Brussel niet aerzelt uyl te roepen, dat welhaest den mensch van God in 't geheel niet meer zal noodig hebben, dewyl by van nu reeds God byna gelyk geworden is in wysheyd en in magt Welnu, den ouden Pharao zoo leert ons liet Oud Testament, hield geene andere tael op liet zicht der wonderen van Mozes, en hy ook riep uyt, dattoen niets meer aen 't genoegen van den mensch ontbrak; en de tien plagen van Egypte hielpen er maer toe 0111 zyn hert te ver harden Van waer mag die verblindheyd komen? Wie zal ons dat sebroomelyk mysterie der mensche- lyke ziel verklaren?... Het wysste der boeken, liet Évangelie, dat sprekende van de goddeloozen, ons leert, dat God ze overgelaten heeft aen de be- dörvenheyd van hun herte. Ze hebben oogen, en ze zien niet ze hebben ooren, en ze hooren niet; ze raeskallen, als de dwazen die geen ver stand meer hebben Zordag laelst heeft de Mjétschappy de bokke- ryders ónzer stad een luvslerryk Concert gegeven te IJerdersem, in voordeel van het genootschap van S. Vincerilius a Paulo. Eene buytengewoone menigte volks van alle omliggende gemeentens was toegesneld. Des na middags omtrent vier uren slapten de leden der maetsehappv-: de bokkeryders uyt hunne rytuygon aen het gemeente Imys af al waer de harmonie van llerdersem hun afwachtte. Zoohaest den heer Voorzitter der Ryders te voorschyn kwam, zwie rende in de hand het dry kleurig vaendei, steeg een donderend hourra van loejiiyehiugen de loeht in en de harmonie voerde hel nationaei lied "uyl, en alzoo trok men, stoelswyze. muziek aen 't hoofd, naer de gemeente. 87 leden der maetsehappv waren tegenwoordig. Eeii groot getal rytuvgen van particuliere dezer stad braglen nog eene menigte iieeren by. llerdersem was opgepropt van volk en met on geduld wachtte die groote massa het begin van liet Concert af, welk om 5 uren aenvang nam. Meer dan 200 persoonen waren, tot hun groot spyt ver- pligt hy gebrek aen plaels. weder te keeren. De heeren leden der maelschappy welke eenige muziekstukken maesten uyloefenen hebben zich wonder wel van hunne taek gekweten en zyn dan ook teregl op de geestdriftigste wyze loegejuychl. Het Concert kunslelyk besluerd door een onzer kunstlievende vrienden, was waerlyk luyslerryk. Ook zeggen de inwooners van Herdersem dal zy nog nooyt van hun leven zulke schoone en aenge- nanie fe» st in hunne gemeente gezien hebben, de vreugde en de volle vergenoeging waren op alle aenzigten geprint. Na het Concert wierden de fakkels aengcsleken en de harmonie stelde zich weder in rang om de leden der maelschappy van Aelst uvtgeleyde te doen tot aen het gemeenle-huys, alwaer hunne rytuygén hun afwachtten. AI het volk volgde den stoet onder het gedurig geroep van viye van de bokkeryders. De verrukking des volks vermeerderde nog toen de Ryders op het vertrekken der ryluygen uylrie- pen vive van herdersem den geestdrift was zoo danig groot dan men zou gezegd hebben dat meer dan 10,000 menschen de bokkeryders met hunne vreugdekreten vereerden. Alzoo eyndigde deze luysterryke vreugde feest welke Herdersem nog lang in zyn geheugen zal behouden. Wy kennen tot alhier den juysten „uytslag van de ontvangst niet, maer wy weten dat liet eene buytengewoone ontvangst is geweest. Eere aen allen, moedige jongelingen, over uwe menschhevendheyd wy hopen dat gy er zoo vele zult betoonen aen den armen uwer stad en ons het genoegen zult verschaffen zulke aentrekkelyke fees ten alhier ook by te koónen woonen. WANORDERS TE MARC DIENNES. Ten gevolge van eenen opstand der werklieden van de smeltovens der Maelschappy gezegd: la Providence, is er te Marchiennes een zeer ernsti- gen oproer uylgeborslen. Om deze wanorders te beletten, zyn er troepen uyl Namen gezonden ge weest. Een telegraphisch berigt meld dal de solda ten van hunne wapens hebben moeten gebruyk maken en dat er vier persoonen gedood zyn. Men leest, in den Journal de Charieroy 'Tis in het gesticht gezegdla Providence, dat den oproer begonnen is. Men heeft er de werk- tuygen aengehouden en de roosters der ovens weggenomen. Toen de werklieden den pletmolen van Bonehill voorby gingen, hebben zy gevraegd dat men het vuer zou willen uyldooven* en om al ander geweld te onlgaen VI. Eduard Bonchell heeft beloofd van de werken (e slaken 't geen hy gedaen heeft. Zyn gesticht is geeerbiedigd geworden. By M. Badlenx en in de smeltovens van Monceuux- sur-Sambre, by M. Emile Constant, in het gesticht van Marchienne-Zóne, is hel vuer insgelyks uytge- doofd geweest. De werklieden verzochten niets ander dan vollen stilstand van werk en by gevolg vollen opstand Omtrent 4 uren scheen alles te Marchienne geeyndigd te zyn en de werklieden te vrede ge steld, toen er zich op nieuw oen bende vormde die zich begaf naer de smeltovens van MM. Wilmar en Victor Gillieaux, waer men insgelyks de roosters weggenomen en de machiénen ingehouden heeft. In den plelhoven - van M. Victor Gillieaux hebben de werklieden echter hunne gezellen toegelaten van het begonnen werK te voleyndigen. Men heeft een piket van 50 mannen van liet 11° linieregiment, Ie Charieroy in garnizoen, geroe pen, 0111 den piethoven Gillieaux te bezetten, waer men ruyten gebroken en sleenen op de gendarmery geworpen heeft. Marchienne, zondag morgend. Den nacht is in rust vergaen. Dezen morgend zyn er linietroepen en ruvtery toegekomen. De oproermakers hebben het vuer aen eenen molen gestoken. Verscheydene soldaten zyn ge kwetst geweest. Men sehryft uyl Murchienue-au Pont, 3 february: Gisteren hebt gy aengekondigd dat de soldalen gebruyk van hunne wapens hebben'moeten ma ken. Zie hier in welke droevige omstandigheden dit gebeurd is. Eene flauwe afdeeling voetgangers ,door eene groote menigte van werklieden omringd, was aengerand geweest met stokslagen en sleenen die men van den kerktnuer afgebroken had. Een onderofficier en een soldael waren zeer gevaerlyk, en 13 militairen min gekwetst geweest. 'T is alsdan dat den offleier die het bevel over de afdeeling had, naer gewoone daging bevolen heeft van vuer te geven. De gendarmery en de- soldalen hebben van het begin af der wanorders bewvzen van veel geduld gegeven, en zy hebben maer gebruyk van hunne wapens gemaekt, toen zy zagen dat er hun niets anders overbleef en na de rustsloorders verschey dene malen vermaend te hebben. De maeldei-y van Marchienne is aengerand en gedeeltelyk geplunderd geweest, men "heeft ge tracht het gesticht in brand te steken. Ziehier nog eenige inlichtingen over hef. droevig voorval van Marchiennes, waer de soldaten van hunne wapens gebruyk hebben moeten maken Toen de massa te Marchiennes aenkwam. ver meerderd door degenen welke er zich hadden bvgevoegd om eene rol te spelen, maer vooral door vele nieuwsgierigen, bestond zy met min dan uyt 2000 persoonen Ongelukkig was den sloommolen van Marchien nes slechts door een peloton van 100 mannen, van liet II linie regement verdedigd. IIv wierd onmiddolyk met steunen aengevallen door de me nigte, die op de plaels tégenover dien molen en de brouwery en op het oude kerkhof rond om de kerk, had stand geval. Dewyl de menigte van minuet tot minuet aengroeyde, was den molen welhaest van alle kanten omringd. De arme kleyne troep is bewonderensweerdig geweest van geduld en moed. Gedurende verschey dene uren heeft zy de bedieygingen, de beledigin gen en de sleenen der menigte verdragen, maer toen de/.e door de langmoedigheyd van de soldaten stoutmoediger geworden was, gaf men hel bevel 0111 te schieten slechts eenige soldaten gaven vuer en dry mannen vielen. Er had alsdan eene onbeschryflyke verwarring plaels. Twee soldaten wierden gewond, een sol- daet zwaer aen het hoofd en een soldaet aen de hand. Er waren acht gendarmen, twee te voet, zes te peerd. Zy winrden met steenen overrom peld; men onderscheydde hun uniform, of hunne aengeziglen niet meer, zoodanig waren zy over dekt met slyk. Zy ook hebben veel koelbloedig- heyd en eene bewonderensweerdige kalmte ge toond. Onder het getal dooden bevond zich een jongen knecht van den molen. Dezpn laetslen wierd eynde- lyk overweldigd én geplunderd. De papieren van het bureel wierden op strael geworpen; de zakken meel door de vrouwen, door de kinderen, door de mannen weg genomen op de kruywageus of op de schouders; als men ze had weggebrrgt, kwam men andere halen. Er waren kerels die dry keeren terugkwamen. Pè zolders van den mofen en der brouwery zyn gespaerd geblevende plunderaers hadden liet enkel op het meel gemunt Er ontbrak nie'.s meer aen dan het vuer, om de plundering kompleet te maken. Men stak hem in brand, maer verkleede peisoonen waren geluk kig daerzy hebben den molen en misschien heel Marchienne gered; zy sloegen biervaten den bo dem in en bluschlen den brand. Men zegt dat de geldkas, in welke men het goud, het zilver en bankbiljetten, het grootboek had denken te redden, iu stukken geslagen en al wat er in zal, geplunderd is; doch dit is nog niet genoegzaem bewezen. Onder de rustestoorders heeft men hier en daer vermomde mannen bemerkt. Geen een inwooner van Marchienne heeft deel aen den oproer genomen. Het is bestaligd dat het vremde werklieden zyn die de kaders van den op roer vervuld hebben. Men sehryft den 4 february uyl Charieroy Door het schoone wéér nytgelokl, zyn gisteren een acnlal persoonen naer Marchienne g-gaen, en hebben er den molen en het kerkhof'bezocht de twee hoofdpunten van den oproer. Men zag op den muer tegenover den molen, nog de hersens van d n jongeling, die er door den kogel der gendarmerie gedood is. Patrouillen gingen door de straten en van tvd tot tyd klonk liet dreygend uyt de volksmassa: Dat zal voor dezen avond zyn Dan wierdm er sleenen geworpen en de ruylery, met den blanken sabel in de hand keerde Marchienne in een oogen blik, zuyver, Een enkel nieuwsgierigen is aen het hoofd ge kwetst. De gendarmen die van Marchienne terug keeren, zyn zoo zwart als koolbranders 't is of zy onder den grond hebbeu gezeten. De rust is volledig op dezen oogenblik, alle maetregels zyn overigens ge nomen; de troepen zullen welhaest haer de garni zoenen terug koeren, aengezien de rust hersteld is. M. Gustaef Groolaert, professor in 't kollegie van Audenaerde, is ouderpastor benoemd te Lierde St-Maria, in vervanging van M. Francies Daelman, die coadjutor te Astene word. M. Pieter Carolus Geerts, geboren te Meer- donck, en sedert eenige maenden onderpastor te Dickelvenne, is er den 3 dezer maend overleden tên gevolge e£ner kortstondige ziekte, in den ou derdom van byna 28 jaren. M. Nelis, pastor te Erwetegem, is gisteren aldaer overleden in den ouderdom van 66 jaren, Verleden Zondag morgend heeft men op den Brusseisclien steenweg alhier het lyk gevonden van eenen persoon, die men gelooft door een nachtrytuyg overreden te zyn. Het was dat van genaemde'n Rogier Coppens, bareelwachter aen den yzeien weg. De volgende heeren van ons arrondissement zullen alsjurés zetelen P. Byl fabrikant, Geeraerdsbergen. O. Spitaels, bankier, Geeraerdsbergen. P. Spitaels, bankier, Geeraerdsbergen. Zyn tot geeslelyke kantonale toezieners van hel lager onderwys benoemd Voorde kantons Geeraerdsbergen, Nederbrakel en Soltegem, in vervanging van M. Dalschaert, ovei leden, M. Roegiers, pastor deken te Soltegem. Voor de kantons Beveren en Temsche, in plaers van M. De Groote, ontslaggever, M. Ciamberlani. Den 31 January laetst, is er te Resseghem 'een brand in eene tweewoonst uvtgeborsten. Het vuer heeft ze volkomen 1 lyk vernield. De verliezen worden daer omtrent op 2000 franks geschal. Voor de reglbank van eersten aenleg te Brussel heeft een getuygen, den genaemden Staetje, geweygerd den eed af l? leggen met godsdienstige formuel. De regtbank heeft de zaek ongestraft ge laten. 'T is eene viktorie voor de solidairen, die 't ge dacht van God overal willen wegbannen. Als den eed voor den eenen word afgeschaft, dan moet hy 't zyn voor iedereen. De Belgen zyn gelyk voor de wel of ten minste zy zouden 't moeten zyn. Ziet hier, volgens Le Bien Publicde op brengst der giften aen Pius IX in 't Bisdom van Gend. Le Bien Pnbüc fr. 42,318 Het Vlaemsche Land. 1,470 Den onpartydigen en den Catho- lyke Belg. (Dendermonde). 4.578 De Klok en '1 Land van Waes (St-Nicolaes). 8,210 Den Dendcrbode (Aelst). 5,270 De Vrede (Lokeren). 5.500 Ilel ware Vosken (Audenaerde). 310 65,656

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1867 | | pagina 2