8Ü(,e Jiter. Zondag, 27 October 11167. ft* 1106.
VERTREKUREN UYT AELST NA KR
VERTREKUREN UYT VOELENDE STATIËN:
6 FRANKS 'S JAIÏRS.
Meetings tegen de verzwaring
der BLOEDWET.
Oordeelt dan nog beter
PHILIPPUS MARNIX
-OoO-
Meeting te Aelst.
Ploeg by Pandour.
DEM DENIER-BODE.
Bond.3-257-2S8-339-451Ï-Ï 1-303-16 6-319 )81 Genii, (6-05. vrvdag) 7-'3 (E 1'2« 3° kl 7-25
Lokeren 5-25 8-33 943 12 25 3-16 6-31 8 3" 8-50 42-23 12-42 1-3U 3-18 6-20 6-42
Brns. 7-55 8-32 E(1 23 k>)9-41 12-01 12-21 2-41 8-40 (E l 23 kl.l 9-18
2-58 5-48 E (I" 2« 3' li') 5-53 8-36 8-55 Brugge, Ost 7-03 E( 1 2 3 kl). 8-30 8-50 12-25
Hl och. 8-25 7-25 7-55 li (I 2 3'kl.) 8-32 E(1 2 f 12-42 6-20 6 42
3 kl.) 9-41 9-45 12-01 2-58 3-16 5-53 6-31 Doorilvk, Korlryk, Moescroen, Rysscl (langs
8-36 en 8-55 E(123kl.) Gend) 7-03 E(i 2 3 k.)l)oornvl( nicl begrepen
Aniw. 5-25 7-2Ö 7-55 E(1 2 3 kl.) 8-32 E(123kl) 8-50 12-25 12-42 3-18 6-4 6-42
9-45 12-01 2-58 3-16 5-536-31 8-36 8-55 Doorn Ryss. (langs Alb) 8-00 (1-00 Alh 2-45
I euv. Tliienen Luyk Verv. Landen. 5-25 7-25 5-50 8-50 Doöfilyk.
en 8-32 E l 23 kl'.) 9-41 9-4512-01 12-21 2-58 Ninove, Geersb. Alh, 8-00 11-55 2-50 5-53 8-55
3 16 6-31 Thienen 8-55 E (1 2 3 kl:) Bergen, Quiévrain, Namen, 8-00 2-50 5-53
VAN ANTWERPEN NAER: Lokeren, Gend, 5-30 7-30 9-00 11-00 2-30 4-00 6-30 7-30
VAN GEND NAER Lokeren, Sl-Nicolaes, Antwerpen, 4-4-0 7-20 9-30 10-50 2-20 4-25
5-35 7-00.—Te Lede slaen al de konvoys uytgenomen de Expres.—Te Idegem en Santbergen slaen
al de konvoys. Te Gyseghem staen stil aide konvoys—l'e Denderleeuw slaen al de konvoys
uytgen.de vertrekken van Brussel 6-30 8-10 12-00 6-00 8-05 en uyt Aelsl 8-32 2-38 5-48 3-36.
Vertrekuren uyl Denderleeuw uaer Brussel 8-08 9-54 12-13 12-32 3-13 6-05 9-08.
UuljjHe Siium.
VAN LOKEREN NAER
Dendorm. 11-00 3-05 Denderm. 4-57
7-40
7-00 11-25 4-57 740 0-00
10-40
10-40
10-40
10-40
1-40 4-34
1-40 4-34
1-40 4 34
1-40 4-34
7-27.
7-27.
7-27.
7-27 Genti
Dendermonde, Aelst, 7-00 9-35
Ninove, Geeraerdsbergen, Alh,
VAN ATH NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst. Dendermonde, Lokeren 6-33
Lessen, Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsl
Brussel Gang Denderleeuw) 6-33
Gend. Brnggse, ostende (langs Aelst). 6-33
van Ronsse naer Audenaerde, gend 4-00 8-05 9-50 11-55 4-45 8-25.
VAN BRUSSEL NAER
Aelsl, Gend. 6-30 E 1 2 3 kl.) 7-25 8-10 11-20 12 00 2-15 5-15 6-00 8-05 (1 2 3 kl.j 8-15
Nirlove. Geeraerdsbergen, Alb (langs Denderleeuw), 7-25 11-20 2-15 5-15 8-15.
VAN DENDERMONDE NAER
Brussel (langs Aelsl) 7-30 8-09 E (1 2 3 kl.) 11-30 11-55 2-25 5-25 8-30 (langs Meelt.) 5-51
8-11 10-U9 3-38 d-25 7-41
Aelst 7-30 8-09 11 30 11-55 2-25 5-25 5-56 8-25 10-00.
van braine-le-comte naer: Enghien, Geeraidsbcrgen, Sollegem, Gend, 7-10 9-07 4-45 8 15
vangend naer Sollegem, Braine-ie Comle, 5-55 9-33 3-20 6-50
AELST, DEN 26 OCTOBER 1867.
Den volksgeest, sedert al te' lang in slaep
.gewiegd door het zoo hatelyke als bedrieglyke
en beschimpensweerde gesnater van liberael en
■kleriltael, waeraen het franemapousgêspan ai
.zyne magt te danken heeft, dien volksgeest komt
eyudelyk te ontwaken en peyit met eenen enke»
■lën blik den schroomelyken afgrond die voor
hem gegraven is.
De bloedwet, dien kanker der samenleving,
die ruine der familiën, welke oen 't land zooveel
tranen afgeperst heelt, die hatelyke bloedwet
is niet meer vergenoegend, is te zacht voor
eeltige onzer verdwaelde magthebbers die
rampzalige wet moet, volgens hunne grillen,
zoo schrikkelyk verzwaerd en met zulk verdruk
kend onregt doorweven worden, dat men noch
zyne oogen. noch zyne ooren'zou gelooven, ware
bet niet dat de vraekroependste feyten en daed-
:zaken zulks kwanten bevestigen.
'T zyn ook die hoogst bejammerende feyten
•en da'edzaken die zooveel gedruysch in 't la 11 d
maken, dat er den volksgeest even als door het
kanongebulder schielyk door ontwaekt is en zich
gereed* maekt om, door de krachtdadigste pro-
testatiën, die ramp van dwingelandige verdruk
king van ons af te keeren.
De stad Antwerpen heeft reeds de alarmbazuyn
gesleken welkers klank tot in de vier hoeken
van Belgiën gehoord is. In versclullige naburige
gemeentens heeft men 't voorbeeld van het patri-
olieke Antwerpen gevolgd, en fier zyn wy héden
te mogen zeggen dat orize vaderlandslievende
stad Aelst zich moedig en onverschrokken by die
grootsche en statige beweging heeft gevoegd.
Wilt gy weten, landgenoten, hoe een der ver-
'dienstelykste mannen van g'heel het land, den
achtbaren heer volksvertegenwoordiger Coomans,
•over de bloedwet,'derzelver gevolgen en verzwa-
ring openbaerlyk in eene dezer dagen te Ant
werpen gehouden ontzagwekkende meeting ge
sproken heelt Leest den volgenden uyttrek van
zyne schitterende redevoering en
M: Coomans, lid van de Kamer der Volksver
tegenwoordigers, zegt dat Antwerpen groote
diensten aen 't land bewezen heeft. Sedert 1860,
voegt hy er by, is uw gedrag bewonderd, zelfs
door uwe tegenstrevers.
In onze laffe dagen, als eygenbaet, eerloosheyd,
geld en valsehe eerzucht, (beweging) bet liooge
woord voeren, als ieder op het goud jaegf/van
vetbetaelde plaetsen, en op het klatergoud van
kruyskens en lintjes, (gelach beweging) staet
Antwerpen daer, in al den luyster onzer oud-
vlaemsche gemeenten. Daer vind nog bet. hooger
bewind, als hel van de baen afwykt, het 'vrye
volk dat den voet dwars zet en verhindert wat
niet regt is.
Met eene nooyt volprezen eenparighcyd en
wonderlyke kracht zyt gy opgekomen en hebt
gy geworsteld tegen de plaeg onzer tyden, het
monster der soldatery, den kwelduyvel der sa
menleving, (Toejuycliing), dien uyt de hel ge-
VAN Ste. ALDEGOISDE.
TWEEDE BEEE.
o. Burgeroorlog van Zwitserland.
Dood van Zwing li.
Koit overzigt vant vervolg in verband met Marnix.
SLUYTBEÜE.
Den haet legen al wat catholiek was groeyde gedu
rig. Den 7 junv 1529 die van Zurich trekken op de vlek
Cappel en vallen in de abdy van Muri.
De calholieken van Lucerne komen haeslig byeeu
en verjagen Zurich uyt Muri.
Zurich verklacrt daerop den oorlog aen de catholieke
Kantons. Deze vergaderen hunne magt. Gezanten van
andere Kantons komen tusschen. Den 26junyden vrede
word hersteld.
MaerZwingli neemt voortaen voor leus: Hel Evangelie
of wel bloed. Onderhands word de gisting aengedrevou,
spuwden- Satan (toejuycliing), die zoo veel eeu
wen het menschdom op het hart trapt en nooyt
zoo schrikkelyk heeft gewoed als in onze dagen,
dat is waer ja ja Leve Coomans
In het leger vormt men voor een vry land
geene nuttige burgers. Daer outleert de hand het
werk en het hoofd de gedachtedaer mag liet
hert niet vry meer kloppen, want elke opwelling-
van het hert of van den geest geld er als eene
inbreuk op de regeltucht(Beweging.)
Onder voorwendsel van onafhankelykheyd, van
beschaving, van vooruytgang, van vryheyd en,
wat weet ik meer andere woorden, die men
averechts cmkeert, maekt men van Antwerpen
een blokhuys, eene kanorischyf, een soldatennest
(beweging) van ons bemind Antwerpen van de
bestgelegene koophaven van Europa en de
vrye Belgen, op hunne beurt, worden vervormd
in eene soort van negers en roodh'uyden (bewe
ging) die men eene pluym in het hair steekt en
eenen ring in den neus boort, gelyk aen gevoeg-
zaem gemaekte beeren, om ze gemakkelyk te
doen dansen op de wyze welke den meester
schuyfelt! (Beweging, toejuycliing).
En die hatelyke, die nooyt genoeg gevloekte
slaverny, die verdoemde bloedwet (donderende
toejuycliing), ja, ik herhael bet, die verdoemde
bloedwet, beet vooruytgang, by onze hoog geze
telde fieeren doctrina'iren (Beweging).
Wy zyn slechte patriotten, zeggen ze, wy zyn
landverraders, laffe burgers, vyanden van Koning
en Staet, nu aen Vrankryk, dan aen Holland, en
misschien aen Pruysen verkocht, omdat wy de
-bastilles afkeuren, omdat wy de bloedwet Ver
doemen! En zy dan! zouden zy in vredeslyd die
nen als simpele soldaten? Ontnemen zy u uwe
kinderen, alleen om van de hunne wandelofficier-
kens te maken? (Toejuycliing, gelach).
Wanneer zy liet leven van onze kinders in de
waegscliaei stellen, wat zetten, zy er van hel
hunne in? Een handvol geld (beweging). Maer
kome den vyand, worde liet oorlog,'zy stooten
u voorwaerts, stoppen zichacliter u, en'toch roe
pen zy dat wy slechte patriotten en lafaerds zyn!
(Toejuychingen). (Heel dat deel dei redevoering-
brengt eene ontzaglyke ontroering te weeg. Ge-
roepeu van afkeuiing, kreten van verontweerdi-
ging mengen zich in de beweging).
Zooals gy het zeer goed weet, medeburgers,
ligt, in de Antwerpsche zaek, heel liet vraegpunt
der soldatery besloten. Dat is eene groot eer
voor u, maer nevens die eer is er voor u ook
eene even groote verantwoordelykheyd. Antwer
pen is ten huydigen dage de hoofdstad van het
vrydenkende Belgiën; het land heeft aenspraek
op u. (Toejuycliing.)
Ik ben vyand van alle soldatery ik keur maer
goed den oorlog tegen den oorlog (toejuycliing)
in den edelen stryd dien gy.voert, hen ik 'gelukkig
en hooveerdig als een getrouwen steever in uwe
rangen te staen, en aen uwe lieylige zaek wil ik
mv gansch opofferen. (Toejuycliing).
Dit oogenblik is plegtig. Gy moet meester
blyvën, of yergaen. (Ja ja Word Antwerpen
verlost uyt de slaverny des soldatenduyvels, dau
word ook heel Belgiën verlost met Antwerpen.
(Toejuycliing.)
Ja, heel ons legerkraem valt in.duygen als
uwe vestingen en kasteelen instorten waèrop het
berust. Zonder de antwerpsche bastilies kunnen
wy niets aen vangen met 150,000 mannen. Ant
werpen dient tot voorwendsel van het leger, en
het leger van Antwerpen. (Dat is waer).
aenhoudend en behendig. Eenige maenden gaen voorby
met onlusten nu hier, don daer.
Onverhoeds bemeeslert Zurich de abdy van St Gall.
Zy stellen er proleslanlsehe bestierders, 'verkoopen de
landen en het klooster zelve.
De Kantons Schwytz en Lucerne klagen over die
geweldeuaryen in de algemeene land vei gaderingen van
24 april en 12 mey 1531. Zurich in plaeis van rede te
verstaen, wilt den oorlog aen de caiholieke Kantons
wederom verklaren tot verdelging er van volgens den
raed van Zwingli.
Aen de caiholieke Kantons word door Zurich en door
de Protestanten voorgesteld
Lael de hervorming preken by u, alhoewel wy den
catboheken eeiedicnst niet dulden by ons.
Straft die spreken te^en de hervorming, ofschoon
wy u in de benamingen niet sparen.
Keurt goed al wat geschied is.
Enkele rede wees af zulkdauige spotvoorwaerden.
Ten gevolge, de Proleslanlsclje Kantons verboden
den invoer van graen, zout en andere hoogst noodzake-
lyksle levensmiddelen om de caiholieke Kaulons uyl te
hongeren.
De Kantons Lucerne, Uri, Schwytz, ünterwalden en
Zug alzoo in den wanhopigen staet' van godsdienst of
Men begint het algemeen te verstaen in bet
land; de biindgordyn word allengskens wegge
schoven. Het zal niet lang meer duren ol gansch
Belgiën zal de oogen open doen, het licht zoe
ken waer liet* licht te vinden is, en Antwerpen
bedanken en toejuyehen. (Beweging.)
Geen moed verloren dan, Antwerpsche man
nen vooruyt met den hamer des woords, met
de byl der stembus, met de donderende schulte_-
ry der meeting! (Gejuych, beweging leve de mee
ting!) Eiken steen die er van uwe hastiljes valt,
verbryzelt een artikel van den oorlogsbudget.
Waer uw regt is, is ook uw pligt, Gy weet het
en zyt berekend voor uwe reuzentaek. Alwie vry
is en vry wilt blyven, staet u ter zyde!(Beweging)
Doet uwe pligt; roept met my de bloedwet af!
(zonder bloedwet geen basiiljes) (landurige be
weging. Ja, ja, de bloedwet at)Doet uwe pligt,
en niemands roem zal den uwen overtreffen in de
jongste bladzyde van Belgiën .'s geschiedenis
(Warme toejuychingen.)
Na dat nog eenige andere verdienstryke rede-
naers zyn aenhoord geweest welke al de gedrooh-
telykheyd van de ontvvorpene verzwarende bloed
wel hadden doen uytschynen-, is het volgende
met algemeene stemmen aengenomen
4° Dat er word geprotesteerd tegen alle ver
zwaring der krygslasten, zoowel in geld als in
manschappen en dienstlyd.
2° Dat de vermindering van den budget van
oorlog en der krygslasten en de afschaffing der
loling zullen worden gevergd.
3° Dat eiken vryen burger den last word opge
legd door alle wettelyke middelen, altyd en over^
al de plaeg van het militarismus te besirydeh.
Eene nedrige burgersocieteyt had bier name!yk
eenen oproep gedaen tot hare medeburgers, ten
eynde te beramen over 't geen er tegen liet wets
ontwerp ter verzwaring der rampzalige bloedwet
te doen slaet. Eene enkele aenkondiging van dien
oproep in ons blad beeft vergenoegd om eene
ontzettende volksmassa naer liet uytgestrekt
lokael van den Gouden Leeuw te doen stroomen,
waervan de zael, keuken, achlerkoer en pooit
letter]yk opgepropt waren.
Den secretaris der Socieleyt, M' J. Verleyzen,
opende de meeting mei. eene welgevoelde aen
spraek die op de aenwezigen diepen indruk
inaekte en dan ook geestdriftig wierd toegejuyeht.
Daerna stond hy ai de magt der societeyt af aen
de vergadering en stelde voor een bureel op te
vormen
Den achtbaren volksvriend, Mr Jean Moeyer-
soen, welken er met een zeer groot getal van
de byzonderstè persoonen dezer stad aenwezig
was, wierd als Voorzitter benevens de lieeren
W. De Clippele als Ondervoorzitter, en M' L.
Verbrugghen, als lid, by acclamatie, uytgeroepen.
Nadat liet bureel pïaets had genomen, hebben
verscheydene voorslaenders van vryheyd en regt-
veerdigheyd het woord genomen om de gedroeh-
telykbeyd en liet schreeuwend onregt der ont-
worpene wet te doen uytschynen en er op de
krachtdadigste wyze tegen te protesteren.
De stem der sprekers wierd verstaen, warit
alle gedacht van liberael of klerikael was hier
volkomen aen den kant gezet,, om uytsluytelyk
de hoofdkwestie van don onregtveerdigën en
leven door toestemming in de ketlery of hongersnood
le verliezen, verklaerden den oorlog'aen Zurich alleen
als oorsprong van al de onpeylen.
Zwingli sederl dry jaren hakende en werkende tot
dien uytslag om zyne gedachten te doen by gedvvang
het land door zegepralen, gaf op die oorlogsverklaring
van 7 October IS3I, zyn serpioen gedrukt in '1 licht
van zyn openhaer sermoen dry weken le voor te Zurich
gepreekt.
Slaet op, rand aen, de vyf Kantons zyn in uwe
magt. Aen 'i hoofd, den eersten zal ik optrekken
tegen den vyand. Daer zuil gy de kracht Gods gevoe-
Ier). Ik zal zeggen Wie zoekt gy, goddeloos gespuys?
Zy zullen niet kunnen antwoorden en achter over
vallen, gelyk op Olyfb'erg de Joden voor Christus.
lie kanons legen ons zullen draeven tegen hen en
hnn doildervuer bliksemen op hen'. Pyken en andere
wapens zullen niemand kwetsen dan hen.
Zoo men hesefi, weynig van Thomas Munzer in den
duytschen l'.oerenkryg ontbrak Zwingli, behalve den
moed.
Want nauwelyks had hy zyne preek laten drukken
en uylstrooyen, of hy begon somber, loom en treurig
le worden, wierd bevreesd oter eene dwaelster, en
wilde mei hel leger van Zurich, Oerne en hunne hulp
benden niet optrokken.
dwingelandijen bloedimpost en deszells millioe-
nenverzwelgende gevolgen, alsmede de burger-
verdrukkende maetregels te bevechtei. De stem
der .sprekers wierd verstaen, zeggen wy, want
nimmer zagen wy meer eensgezindheyd, gepierd
met geestdrift in eene welkdanige vergadering
heerschen.
Niemand meer het woord nemende, is er by
algemeene stemmen besloten
1° Eene protestatie tegen de bloedbelasting
aen de Kamer en persoonlyk aen 0112e volksver
tegenwoordigers te zenden
2° Vermindering van militaire lasten of metke-
lyke gespaerzaemheden op den oorlogsbudget te
vragen,
Petitiën in dien zin, zuilen, op tyd en stond,
aen onze medeburgers ter onderteekening wór
den aengeboden.
Wy wekken alle steden en gemeentens ten
krachtdadigst op liet voorbeeld van Antwerpen
en Aelst te volgen, 't is den eenigsten middel
om aen de klauwen te ontsnappen van liet ver
woestend monster dat ons bedreygt te ver
scheuren.
Paniiour. Ha 't is onzen Ploeg die daer is
kom binnen, 'k bad u al lang verwacht.
Ploeg. 'K zou eerder gekomen zyn, maer
'k heb naer d'expositie van Parys geweest met
myn gezelschap.
Pandr,— (Het hoofd schuddende) 'K zeg, 'k zeg,
altyd den zelfden kadéMaer hoe gaet het.
np te Aelst (.'heel 't land is verontwéerdigd
over d'handelwyze van uw fameus armbesluer.
Al de gazetten, tot de Jiberale Etoile Beige toe
overzweepen die mannen die op zetels van circa
de 50 franks willen zitten, dau zelfs als d'aiine
meuschen van bet armgoed moeten komen eea
aelmoeske afsmeeken.
Ploeg. Onder ons, Paridour, 't is de bees-
tigheyd in specie van met 't armengeld zoo roe--
keloos om te gaen 't is hun eygen schuld dat
zy nu zoo hatelyk geworden zyn. E11 zonder my
zouden ze zelfs ip den gemeenteraed geënfon-
ceerd zyn. 'K heb Jaen den voorzitter Nelen, die
alhoewel notaris, toch geenen advokaet is, tien
thema aeneengebriskoleerd, dien hy in den raed
afgeknoefleld heeft en waerin ik g'heel Wambeke's
verslag in duygen sla.
Pasdk. Dien thema heb ik in 't Verhoud
gelezen, en 'k aenzag hem voor 't werk van ug'ni
onnoozelen Tist. Nooyt zou ik gedacht hebben
dat. het van u kwam, want droeviger geknoey
heb ik nooyt gelezen. De geldverkwisting is er
geenzins in verschoond, 't blyft altyd waer dat
stoelen koopen van rond de '50 Ir. bet stuk met
't geld van den armen, in elks oogen eene geld
verkwisting is. Eu 't en is riiet met te komen
zeeveren dat d'armbestuerders zoowel als an
dere op schoone zetels van 50 fr. mogen zitten
dat dit binnen 100 jaer maer zal komeil op 5()
cent. 's jaers par man en eene fractie van 5000 fr.
intrestdat zy somtyds wel dry uren lang moe^
ten zitten en meer andere diergelyke, dat gy
iemand van gedacht zult doen veranderen. Uwen
voorzitter Nelen zal met uw dwaes lactum niet
veel by 't volk winnen 'k meeode waerlyk,
Ploeg, dat ge nen tyneren vogel waert.
Ploeg. Ja, maer, Pandour, myne fynste
argumenten koifien van achter.
Maer zyne aenhangers verbaesil en veronlweerdigd
dwongen hem mede le komeil le velde.
ben il October 1531, de Protestanten legerden te
Cappel.
Do caiholieke Kantons hadden ook hunne légermagt
byeeii en slondeu regt over. Wat donker lOoneel*^
welhaest rood van 't broederbloed, welhaest rouwi"
met 't vloers der hleeke dood er over. Waer vreugdigeit
dageraed en vruchtbare middagzon van beyl moest'zyn
daer kwam door kettersklauwen de ziefgrypende li'el
de netten van eenen afgrvzelyken nacht over 'de rompen
spannen.
Broeders slaen legen broeders naei H voorbeeld 'van
l.uihev in bnytsehland, hier door ketter Zwingli in twist
en wapens gebragt. Wykl aehlemyiaenhoórt de stem
der moeders, der bloedverwanten, aenhoort de slem
van den bodem die n met teedbrheyd allen heeft voort-
gebragt, Aenhoort de stem van godsdienst, re Tc, ver--
zoening, ne stem van God, Christus, Kooms.ehe Kerk,
waerin gy allen geboren zyt. Gy hebt beelden gebroken,
goederen geschonden, altaren doen yerdvvynen, herstelt
liever alles mol gemeene handen, men zal 't ongelvl,
vergeten. Waerom nog de beelden van God zelve, nvv'en
èvennaesten de lidmaten van Jesus-ChristuS ornvef
schieten, doorsteken, moorden met broederhand
(Eynde by naeste.j
