22de Jaer. Zondag»;, I December 11167. N" I III, VERTREK UREN UYT AELST AVER 6 mï^S JAlïRS. VERTREKUREN UYT VOGLENDE STATIËN s SI. G J. HORSMANS. Send. 5-25 8-33 12-2 3-13 6-15 j§ Gend, (6-05 vrvdag) 7-'3 (E 1e2e3° kl 8-32 Lokerefl 5-25 8-33 12-25 3-15 6-15 8-52 42-25 12-48 3-18 6 15 6-30 9-10 Brus. 7-58 8-31 E(l 23 k1) 8-46 11-40 11-57 1-20 g Drugge, Osl. 7-03 E(1 2 3 kl). 8-32 8-52 12-25 2-45 5-47 E (le 2e 3e k') 5-52 8-oU gj 12-48 6-15 6-30 üiech. 5-25 8-31 E(1 23 kl.) 8-33 8-46 11-40 jfj Doornyk, Kortryk, Moescroen, Rvssel (langs 11-57 1-20 2-45 3-15 5-52 8-50 1 Gend) 8-32 8-52 12-25 12-48 3-18 6 30 Antw. 5-25 8-31 E(1 2 3k1.)8-33 E(1 23kl) 8-46 HI D BO 1W, 11-40 11-57 1-20 2-45 3 15 5-528-50 k i i 7 7 V 1 tot Korlryk Zaterd. en Zondag. I.euv. Thienen Luvk Verv. Lanilen. 5-25 8-31 8-33 El 23 kl.) 8-46 11-40 11 57 3-15 5-52 [J Ninove, Geersb. Ath, 7-58 2-45 o-52 8-50 jfj Bergen, Quiévrain, Nnmen, 7->8 2-45 5-52 VAN ANTWERPEN NA ER: Lokeren, Gend, 5-30 7-30 9-00 11-00 3-00 0-00 6-30 7-00 VAN GEND NAER Lokeren, Sl-Nicolaes, Antwerpen, 6-30 9-30 10-50 2-50 5-35 6-55. Te Lede staen al de konvoys uytgenömen dè Expres. Te Idegem en Santbergen staen al de konvoys. Te Gyseghem staen stil al de konvoys. Te Denderleeuw staen al de konvoys uytgen.de vertrekken van Brussel 6-30 8-12 12-15 5-50 0-00 en uyt Aelsl 8-31 11-40 1-20 5-47. Vertrekuren uyt Denderleeuw naer Brussel 8-11 8-59 12-10 2-58 6-05 9-02 9-07. Vuljjiie Sniim. VAK LOKEREN NAIiR Dendermmde, Aelst, 7-05 10-55 1-55 5-00 7-38 Ninove, Geeraerdsbergen, Ath, 7-05 1-55 5-00 Ü*00 0-00 VAN ATH NAER t Geeraerdsb, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-55 8-12 Geerardsb. 10-35 4-15 7-36. Lessen, Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsl 6-55 8-12 Geerards. 10 35 4-15 7-35. Brussel (lang Denderleeuw) 6-55 10-35 4-15 7-35. Gend. Bruggse, osl.ende(langs Aelst). 6-55 8-12 Gend 10*35 4-15 Exp. van Ronsse naer Andenaerde, gend. 8-05 11-25 3-20 4-25 8-22; Van RRUSSEL naer Aelst, Gend, 6-30 E 1 2 3 kl.) 7-30 8-12 11-20 12-15 Exp. 2-14 5-10 8-80 8-15 Ninove. Geeraerdsbergen, Ath (langs Denderleeuw), 7-30 10-30 2-14 5-10 0-00. VAN DENDERMONDE NAER Brussel (langs Aelsl) 7-36 11-33 00*00 2-92 5-29 8-18 (langs Mecli.) 5-50 8-56 3-36 8-09 Aelst 7-36 O-OO 11-33 00-00 2-22 5-29 8-18 0-00. van braine-i.e-comte naer: Engliien, Geerardsb, Sottegem, Gend, 6-51 11-04 4-07 7-55 VAN gend NAER Sottegem, Braitie-le Comle, 6-10 0-00 3-25 0*06 AELST, DEN 50 NOVEMBER 1807. Moede van de overgroote stadslasten te betalen waetonder wy en onze medeburgers gedrukt zyn, hebben vvy in vorige N™ van den Denkerbode aen onze stadsregering kbier en duydeiyk de nulte- looslieyd doen zien onze zoogezegde middelbare jongensschool in de eerste kategorie te behouden, en gevraegd deze school in de tweede of derde Categorie le brengen, 0111 aldus aen de stad, die ■oiulet de schroomeiyke schuld van vïf hondëbd i.y zevEKTiGA tachf.ntic nuYZExo FitASKS verpletterd ligt. jaerlyks eenige dcïzexde franks le besparen. Als wy onze artikels neerschreven, was alle gedacht van vyaridelykheyd oi afgekeerdheyd tegen liet personueel der school, 't welk ons jiooyt een enkel strooy in den weg heelt gelegd, verre van ons verwyderd, zoodat wy met waer- ïicyd mogen verklaren dat ons eeuig doelwit was gespaerzaemheyd in de stadsuytgaven te beroe pen. En wat gebeurt er Eene personnagie die wy noch van verre noch van by kenden, springt geleersd en gespoord le poerde om den De.nderbode boosaerdiglyk aen te randen, en dit daerby met eend zoo verregaende ■en stoute pretentie, dat wy er waerlyk mede- iyden zouden meê hebben, indien by de verwaen- den de straffelooslieyd niet een aenloksei ware lot meerdere vér.wdeurtheyd, ilie personnagie, onze geëerde lezers hebben het reeds geraden, is .VI. G. .1. Hörsmans, be- jstuerder der middelbare scliool. 'T is hy die ons aenrand, 'lis dan ook hy die met oris de tuyt ga et af te spinnen hebben. Échter zal liet onze schuld niet zyn, indien wy dien grooten Bestuer- der eener middelbare scliool van eerste mtegorie snoeten leeren cyfferen, redeneren en bovendien de regels van wélleveiidheyd nakomen. Iteze taek is wel pynlyk voor ons en voor onze medebur- gviJ-s die aen M' G. .1. ïlorsmans eene zoo vette jaarwedde moeten betalen, inaer hoewel hy, Verblind door de verwaendheyd, zyne eygene «abevoegdheyrf misschien niet kende, moest hy toch weten dat liet aen eeneu vremden Schoolvps va 11 Tongeren leelyk misstaet hier, zonder reden, iemand wie liet zy, te komen beledigen en zelfs zydelings te lasteren. Wy gaeu dan ter zaek en verhopen dat M. G. J. Ïlorsmans onze aenmerkingen zal te baet nemen om in 't vervolg zicli meer van zyne pretentie te mistrouwen en voorzigtiger te zyn, want hy wete dat hy ons de handschoen toegeworpen hebben dé, wy dezelve oprapen en ze niet ligt zullen laten vallen. 'T Verbond zegt dat het in de jaren 1861-1863 over de aelstersche middelbare scliool zoo geweldig gesmoord lieeft, dat M. De Ryck, in zyn verslag óver stadszaken van deze jaren, niet klaer ziet, en daerom schynt hy de taek van ons te antwoor den aen den opperbaes der school over te laten. Inderdaed, in plaets van de beloofde antwoord der gewoonlyke Ferbonrfsschryvers, treilen wy in hun bladje van zondag eenen zwaerlyvigen brief, geteekend de Bestuercler G. J. HORSMANS. Wy lazen natueriyk dezen brief met al de aen- daclit die zulke personnagie verdient. Maer hoe- stonden wy verwonderd toen wy bemerkten dat liet enkelyk een droevig Cicero pro domo was, eene ellendige pleytery voor liet behouden zyner tegenwoordige veile jaerwedde, die merkelyk zou verminderen, indien de school onder de tweede ol' derde kategorie gesteld wierd, en daerby eene pleytery die zicli doet uylschynen door de voistrektste afwezigheyd van bewyzen, en die geyolgelyk veeleer mag gehouden worden voor liet geknoey der wekelyksche Verbomlsjon- gens dan voor liet factum van den Opperbaes eener middelbare staelsscliool van eerste kate gorie Dat gy zorgt voor uwen zak, M. G. J. Horsmans, dit verstaen wy maer dat wy, van onzen kant, zorgen voor de vermindering der overgroote las ten die op ons en op onze medeburgers drukken, dit moet gy ook verstaen en gedoogen. Gy begint met ons te beschuldigen, dat wy treketyks door boosaerdige en arglistige artikels uwe school aenranden. Deze beschuldiging be- wyst niet dat uwe school in de eersle kategorie moet Lilyven staen en gy de vetste jaerwedde opstryken. Maer weet gy wat ze bewyst, M. Horsmans? Zy bewyst dat gy of nooyt den Den- derbode lees!, óf dal gy (excusez) moedwillig liegt. Buyteri den artikel vvaervan heden kwestie, heeit den Denierbodesinds lang, niets anders over uwe school geschreven, dan de eenvoudige vraeg; hoeveel pryzen of eervolle meldingen zy in 't laetste algemeen konkoers belwield lieélt. He- wel, aeugezien gy en uw aehtbaer Verbond tol nu toe op deze vraeg niet hebt durven antwoorden, zullen wy ze hier achter oplossen, en zonder arglisligheyd noch boosaerdigheyd de zuyvere waerheyd aen den dag brengen. Wy hadden het getal uwer leerlingen der mid delbare scliool op 40 geschat. Gy zegt ons dat er 60 zyn. Proficiat. Maer byna al de scholen van gdo oi 3'1" kategorie lellen ep zooveel of nog meer; verscheydene zelfs tellen er tot boven de f00, by voorbeeld Turnhout, Jodoigne, Huy, Virton enz. Dit is dus wederom geen bewys dat uwe school ia de .eerste kategorie moet blyven staen en gy de vetste jaerwedde opstryken. Overigens, vvy zouden wel willen weten boe- veel van die 60 leerlingen uwen dryjarigen leer- koers tot liet eynde toe volgen. Misschien geen tien Zoo is bet ten minste geweest in de voor- gaendejaren. Gy zegt dat uwe middelbare leerlingen aen stadskas maer 100 Ir. 'sjaers par leerling kosten. Dit is, volgens ons, ai veel te veelmaer 't zy zoo, wy hebben, het tegenstrydige niet gezegd'. Wat wy beweerden, is dat de kosten uwer school in 't algemeen op meer dan 18,000 IV. beloopen dat van deze som de vier lastdragende onder- wyzers uwer zoogezegde voorbereydende sectie niet veel meer dan het schoolgeld der leerlingen genieten, en dat er gevolgelyk voor uwe eygen- lyke middelbare school over de 12,000 fr. over bleven dus, is 't geen 300 a 400 franks voor eiken leerling, 't is len minsten 200 IV. per leer ling, aeugezien gy er 60 telt in plaets van 40. Maer 3il zullen wy nader onderzoeken. Gy zyt niet-gelukkig,in uw cyfferen, M. G, J. Horsmans, ge zoud waerlyk nog moeten by M. den notaris De Pauw óm cytferles gaen. Dezen, alhoewel hy op eeue belagchelyke wyze cyfferde, cyfferde toch juyst als hy beweerde dal dg zes stoelen van 50 fr. ieder, na bet verloop van 100 jaren maer, 50 centime» 't stuk jaerlyks zouden gekost hebben terwyl gy met 20,000 inwooners te rekenen die voor uwe scliool in staels- en stadskas leggen, sdhr'óomelyk misrekent, aenge-, zien den grootsten hoop dezer inwooners geen contributie betaren.G'en zult misschien "niet verre moeten zoeken om n daervan te overtuy- gen, vraegt liet eens aen u zeiven.... Maer ai ware uwe rekening juyst, nog ware' het dvvaes- lieyd er uyt te besiuyten dat de stad 12,000franks zou moeten uylgeven voor 't geen zy B. V. aen 6000 fr. verkrygeu kan, en dat gy de vetste jaer wedde der eerste kategorie zoud moeten blyven opstryken, als de tweede of de derde toerey- 'kend is. Gy zyt nog ongelukkiger in het vergelyken van uwen toestand met den genen der 'eerie. Iieeren Jesuiten en der eeno. Broeders van Liefde, gelyk gy ze eerbiedigltjk noemen wilt. indien de Jesuiten voor kleynen hrièrprys de gehouwen van 't kol- legie gebruyken, zy iiebben zich daervoor yer- pligt, in dezelve, len dienste der jonge Aelste- naers die tot de latynsche studiën bekwaemheyd hebben, eenen besluerder en tien ii twaelf pio- lessors en surveillanten te stellen, en daerby geene klassen in te rigteu die aen uw middelbaer onderwys eëne harde concurrentie zouden kon-'- nen doen. Moest do stad voor deze studiën we- reldlyke leeraers gelyk gy zyt, M. G. J. Horsmans, betalen, zy zoude boven iict kosteloos gebruyk der gebouwen, nog een jaerlyksch sommeke van omtrent de TWINTIG DÜYZEND FRANKS te leg gen hebben. Gy zegl dat de latynsche studiën maer dienen voor gegoede burgers. 'T is mogelyk dat gy den geestelyken of religieusen staet kleyn- acht, tot welken ons koliegie nóg al kinderen van geringe afkomsl geleyd beeft, maer wy konnen u ook naer andere sooiten zeilden, by voorbeeld naer den landbouwer van Mylbeke die met de zuster van minister Bara getrouwd is enz. On- dertussclien, gy wilt wel gedoogen dat het jesüi- ten-kollegie staende blyve en inderdaed, eene stad gelyk Aelst zonder latynscli onderwys ware ten uyterste belagchelyk. Maer liieruyt volgt juyst het tegendeel van 't geen gy beweert. Uwe scliool kost aen stad en staet over de 18,000 fr. 's jaers, terwyl het latynscli onderwys gegeven door de Jesuiten, verre van iets te kosten, jaerlyks om trent 20,000 franks aen stadskas spaert die zy voor een wereldlyk koliegie zou moeten betalen, en daerby doet liet koliegie veel geld winnen aen de neeringdoeners onzer stad. Nog onuoözeler is uwe vergelyking met de Broeders (niet van liefde maer, gy weet liet wel, der christelghe scholen). Gy vraegt van waer het geld komt waermeé zij schoone en kostelijke gebouwen oprichten. Men zou waerlyk zeggen dat gy er nydig van zyt. 'T is genoeg, M. G. J. Hörsmans, dat dit geld uyt uwen zak niet komt, en dat de stad en den stael er geenen enkelen centiem in te betalen hebben. Willen de ouders by de Broe ders meer betalen dan by u, 't is een teeken dat zyin hunjneer betrouwen stellen,en daermeê al. Conclusie.'De Jesuiten en de Broeders winnen geld. Ergo de middelbare scliool moet in de eerste kategorie blyven staen en haren directeur de vetsle jaerwedde opstryken. Voorwaer eeue schoone conclusie! Wy wisten niet, M. G. J. Horsmans, dat gy zoo nen diepen redekundigeu fenix waert. Dat in een onderwijsgesticht de laegste klassen meer leerlingen tellen dan de hoogste, dit weten wy van in den tyd als wy zeil' 'leerling waren eii hebben niet uoodig ons hierover te bevragen. Maer wy weten ook dat liet allerbelagcbeiykst is eene school MIDDELBAER te noemen, als den grootsten hoop der leerlingen, 170 tegen 60, met hunne vier onderwyzers, onder den valschen naem van voorbereydende sectie, niets anders dan eeue wezeulyke lagere scliool uytmakeu, begin nende met A, B, C. Voor zulke voorbereydende secfie hebben bekwame onderwyzers geene vremde-directie van middelbaer onderwys noo- dig, en diesvolgens is dit ook geen bewys dat uwe school, M. G. J. ïlorsmans, iu de eersle kate gorie moet blyven stueu en gy de vetste jaer wedde opstryken. Gy klaegt dat wy vergeten hebben melding te maken van eenen leereer voor den godsdienst, van eenen muziekmeester en van eenen meester voor lichaemsoefeningen. Neen, wy hebben dit niet ver geten, maer liet ergerde ons te moeten bekennen dat in uwe scliool den godsdienst óp den zelfden rang staet als de oiibeduydeifijste leertakken, in eene ware christélyke school zouden ai de lee raers al limine poogiiigen samenleggen, om de kinderen tot goede christenen op te kweeken en van jongsaf'iu hunne herten de godvrucluig- lieyd in te planten, in zulke school zou den priester veel liever zónder traktement den cate chismus komen onderwyzeu, dan voor een hand vol franks daer ais droogeii professor van religie nevens de professors van muziek en gymnastiek te moeten staen ol'zetelen. Wal de traktementen dezer dry professors aeugael, dezelve bestaen ook in evenredigheid voor de scholen van twee de of derde kategorie, en bewyzen aldus niet dat uwe scliool in de eerste kategorie moet blyven staen en gy de vetste jaet wedde moet blyven opstryken. Goed werk veregschl goeden loonzegt gy, M. G. J. Hörsmans. Maer word er dun iu de scholen van eerste kategorie alleen goed werk gedaen Eu is liet werk dan slecht in de 43 schoten van 2,le en 3d* kategoriën die meestendeels zooveel en nog nieer leerlingen tellen dan de uwe'! Men zou eerder het contrarie moeten gelóoven, als men jaerlyks de pryzen en eervolle meldingen aen deze laelste ziet toekennen, en aen Aelst met zyne school van eerste kategorie den steert ziet vlechten. Dit bewyst dus al wederom niet dat uvve school in de eerste kategorie moet bjyven staen en gy de vetste jaerwedde opstryken. Gy weet niet waer wy de inlichtingen, geput hebben, die ons doen zeggen dat men inde ja ren 1861-1863 kinderen naer uwe school moet aengelokt hebben door gedeeltelvken of algehee- len afslag van schoolgeld. Wel', M' G. J. Hors- mans, hebt gy dan in ons artikel niet gelezen dat deze inlichtingen uyt liet ministerieel verslag voortkomen? Is liet mogelyk dat men de kinderen niet aenlokt als er-op 542 maer 85 liet volle schoolgeld betalen, en de overige met afslag oi kosteloos aenveerd worden iy verzekert dat nu byna al u\ve scholieren betalen, maer hoeveel zy betalen zegt gy niet. Zekere registers die in uw bureel of in dit van uwen tresórier berusten zou den ons hierover inlichtingen konnen geven die misschien van uwen smaek niet zouden zyn. Gy vind dat mengelmoes een straetwoord is. hoe wilt gy dan eene middelbare school noemen, waervan meer dan twee derden der leerlingen kleyne kindeten zyn 1 Dit is een woord ol lerme families, zegt liet woordenboek van Sleekx en Van de Velde, en in een weekblad gelooven wy wel de familiere tael te mogen gebruyken, 't zy met of zonder permissie van M. G. J. Horsmans*. Eyndelyk, gy hebt in uwe examens M. Lieuart, en op uwe prysdeeling M. Bethune en M. den Deken ontvangen. Dit bewyst dat deze heet'en in eenen hoogen graed de welwiilendheyd bezitten, maer geenzins dat uwe school iu de éersie kate gorie moet btyven staen, en gy, M. G. .1. Hors- mans, de velte jaerwedde dezer kategorie blyven opstryken, en dat ónzen gemeeuteraed in dit vak, zoo wel als in menige andere, niet mag zoeken de zware lasten die op onze hurgery drukken wat- Ie verminderen, liet eenigste doelwit dat tvy met ons artikel beoogd hebben. Salut, M. G. J. Hörs mans, tot later. Onze bovenstaende discussie is maer eëne ge» deeltelyke antwoord op liet factum van M. den directeur Horsmans er blyft nog ai veel meer op te zeggen. Dóch dit zal later le pas komen. Nog eene kleyne bemerking voor alsuu M. Horsmans heeft geoordeeld dal het hem gemakkelyker zal zyn ons persoonlyk aen le ran den, dan op onze artikels te antwoorden. Dat dit voor M. Hörsmans gemakkelyker is, gelooven wy ook, maer of hem dit heter zal gelukken, daeraen durven wy twyl'elen. Het publiek zal oord pélen. M. Horsmans geeft le verstaen dat den Dender- bode zyne studiën kosteloos gedaen heelt. M. Hors- mans is mis. Den Dendei bode heeft, dank God, niemands hulp noodig gehad, al zyne studiën heeft hy mei eygene penningen belaeld, en nooyt hééft lfy 't zy van slad, 't zy van provincie, 't zy viin staet een enkelen centiem gevraegd noch genoien. Mag M. Horsmans ook alzoo spreken Wy we ten liet voor den oogenblik nietAl wat wy weten, is dat M. Horsmans van Tongeren is. En 't geen wy nog weten, is dat hy tot nu toe geenen centiem in stadskas gestort heelt, 't zy voor con- tribuliën, 'i zy voor liuyshuer, 't zy voor patent, '1 zy voor vuer of lichtter contrarie, dat hy hier alle jaren met- düyzende van onze aelstersche franks heelt opgestreken, en vuriglvk wenscht nog lange jaren te mogen blyven opstryken. Wat wy nog weten, is dat M. Hörsmans veel; achting in 't herte heeft voor't iogiebladje, het Verbond, 't geen, zoo iedereen weet, geen ander inzigt schynt te hebben dan al vvat aclitiugsweer- digis te verachten en le honen. Wat wy nog weten, is dal M. Horsmans nen. liberalen gunsteling is van 't rampspoedig macon- uismus, dat voor oorlogskreet heeftVerpletteren wy den eerloozen, en dal. onze catholyke kinderen te Brussel heelt doen zingen Weclimel 'l gelooft Wech met den Messias Waerlyk, M. Horsmans is niet voorzigtig ge weest in 't schryven van zynen fameusen brief. Wat er hem hier te doen stond, was fe zwygen en te zwygen dat hy zweetle. M. Horsman* had moeten indachtig zyn dat wy hier betalers, en vette betalers zyn, en HY den VETTEN üi'SIRY- KËR van onze franken. Wy zullen M. Horsman nog verder spreken, en- hem doen zien en verstaen dat den Denrierbode in hem niets, volstrekt niets te beuyden heeft: noch zynen persoon, nocli zyne kennissen, noch zyne- positie, noch zyne afkomst, noch wat het zy. Ais dit alles zal le pas komen met of zonder petmis- sie van M. Horsmans, dan zullen wy 'i publiek laten oordeelen. Maer't geen wy hier vooral be- slatigen, is dat M. Hörsmans ons eerst en onver diend heeft aerigerand in eenen geteekemlen brief. Van andere zaken zullen wy nu niet spreken. Den briefin kwestie is ons meer dan genoeg om eenen directeur van eene middelbare scliool van eerste kategorie op zyne plaets te zetten. in onze bovenslaende antwoord op den brief van M. Horsmans beloven wy de vraeg óp te los sen, hoeveel pryzen of eervolle meldingen de Aelstersche middelbare scliool in 't laetste alge meen konkoers behaeid heeft. Er zyn in 't geheel 79 pryzen en eervolle mel dingen verdiend geweest door 34 scholen. Door 5 scholen der eerste kategorie zyn er 13 behaeid geweestdoor 13 scholen van dé tweede katego rie 35, en door 13 scholen van derde kategorie 24, en door 3 gemeentescholen die medegekori- koereerd hebben 5. De 5 scholen der eerste kategorie zyn Soi- gnies, Leuven, Brugge, Antwerpen én Thuiti. De 13 scholen der tweede kategorie zvn Sp«, Visé, Jodoigne, lluy, Gosselres, Turnhout, Sl-Ghislain, Paturages, Virton, Mechelen, Braine-le-Cptme, Wavre en Veurne. De 13 schooien der derde ka tegorie zyn Andenne, Waremme. St-Truyden, Rochefort. Neuf-chateau. St-üubert, Limbourg, Pertiwelz. Le Rteulx, Balie, Houdeng-Aiineries, Fosse en Nieuwpoort. En de dry gemeentescho len Pecq, Dendermonde en Lokeren.... Zobdat zelfs de kieynste Iokaliteyten toch iets bekomen hebben, terwyl onze AELSTERSCHE MIDDEL BARE SCHOOL VAN EERSTE KATEGORIE daer heeit moeten staen koekeloeren zonder pri/s, zonder accessil, zonder meldingWat den

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1867 | | pagina 1