Jaer.
VERTREKUREN UYT AVAST AWW
VERTREKUREN UYT VOLGENDE STATIËN:
6 franks' 'S jaiïhs.
DE VItYE ONDERWYS
GESTICHTEN.
TANTE MIETJE.
Maer.
Ondertusschen.
En zoo gaet het nu.
Aengroeyenden voorspoed
Eenen neus-
n(.11(l 5-Ti 7-20 8-3(1 (3-23 S-13 6-'»0 j?j Gelid, (6-0!vrvdajr) 7- 6 E 8-34 8-3S 42-2S
I.okeren 5-4 1-4" 8-36 12 2:3 3-13 6-20 (2-40 3-17 6-411 6-41 9-26
Brussel. 8-0" 8-3!» E(l 23 k") 9-43 H-B8 12-22 f Brugge, Ostende, (E 7 00). ft-55 12-40 6-41
*2-50 5-48 E (1" 2* 3* k') 5-53 x-35 80S Doornyk, Kórtryk, Moescroen, Ryssel (langs
Mech. 5-9.li 7-2» 8-00 8-35 F. (I 2 3 KI.) 8-30 Gend) 7-06 (EDoorn, uiig.) 8-55 12-46 3-17
9-43 E l 1-58 *2-5 3-13 5-53 6-20 8-55 K 6-41
Antw. 5-20 "-20 8-00 8-35 E 8-36 9-43 E 11-58 Doorn Rvss. (langs Ath) R-00 0-00 Aih 5-53
2-30 3-13 5-53 6-20 8-55 E ijK alleenl. lot Korlryk Zaterd. Zond. en Wonnstl.
I euv Tliienen Ltivk Verv. Landen. 5-20 (7-20 Ninove, Geersb. Ath, 6-10 8-00 11-58 2-50 5-53
8-35 E) 8-36 9-43 12 22 3 13 (6-2E le 2ekl. j* («-55 Ninove.)
van Tiiienen) Berger., Qoiévrain, 6-1 f 8-00 11 58 2-50 5-53
VAN ANTWERPEN NAEH: Lokereu, Gend, 5:00 7-30 9-00 11-00 *2-00 4-00 E 6-00 7-30
VAN GENII NA ER Lokoren. Sl-Nicolaes, Antwerpen. 4-40 7-20 9-30 10-50 2-30 4--20 5-35 8-15.
Te Lede staen al de konvoys uytgenomen de Expres. Te Idegbm en Santbergen slaen
al de konvoys. Te Gyseciiem slaen slil al de konvoys. Te Denderleeuw slaen al de konvoys
uvtL'en de vertrekken van Rrnssel 6-30 8-15 12-06 6-00 0-00 en uyl Aelst 8-35 5-38 5-48 0-«»0.
Vertrekuren uyl Denderleeuw naer Brussel 8-11 8-59 1*2-10 2-58 b-05 9-02 9-07.
Ëiilquv Kvium.
VAN I.OKF.UEN NAER.
Denderm'tndo, Aclsl, 7-05 9 10 11-00 1-55 5-00 7-30
Ninove, Geeraerdsbergen, Ath, 7-05 11-00 1-55 0-00 5-00 (7-30 Ninove.)
VAN ATH NAF.lt
Geeraerdsb, Ninove, Aelsl. Dendeithonde, Rokeren 6-55 10-30 4-45 4-36. 7-50.
Lessen, Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsl 6-55 10-30 1-45 4-36 7-50.
Brussel (lang Denderleeuw) 6-55 10-30 1-45 4-36 7-50.
Gend, Brugge, Ostenrle (langs Aelst). 6-55 10-30 1-45 4-36 7-50.
van Ronsse naer Audenaerde, i^end, 8-05 11-25 3-20 4-25 8-22
VAN RRUSSEJ. NAER 1
Aelst, Gend, 6-30 E 1 2 3 KI.) 7-30 8-15 11-20 12 06 2-10 5-15 6-00 8 20
Ninove. Geeraerdsbergcn, Alh (langs Denderleeuw), 7-30 11-30 2-10 5-15 (8-2ü Ninove
VAN DENDERMONDE NAER
Brussel (langs Aelsl) 7-30 11-33 00-00 2-94 5-30 8-00.
Aelst 7-35 9 55 11-33 00-00 2-24 5-30 8-00 0-00.
van BRAiNE-LE-coMTF. naer: Engbien, Geerardsb, Soltegem, Gend, 6-51 11-04 4-07 7 55
van gend naer Sottegcm, Braine-Ic Comle, 6-10 0-00 3-25 0-00
AELST, DEN 29 AUGUSTY 1868.
Het liclit begint uyl de duysternis te ontstaen,
liet volk egint klaer te zien, liet begrypt vvaer
liet uiacoiiniek doctrinarismus liet Vaderland
lieènstuwt, met, door oen vorgoddeioozend oti-
.lerwys, de opkomende jeugd, allengskens, maer
ïnet 'zekerheyd tol de zedelooshevd en nadien
tot de verbeesling te leyden.
Deze gevolgtrekking, hoe bard, hoe vreed, hoe
rampzalig zy moge voorkomen, is noglhans na-
tuerlyk, ja," dringend noodzakelyk de onder
vinding is, len andere, dacr 0111 er de droevige
vvaei'heyd van le hestaligen. Ondervraegl en raed-
jileegi iionderde familievaders, die, 'I. zy nvt
vrees van huiine broodwinning le verliezen, 'l zy
uyl hoop van 'l een of'l ander voordeel van het
heerschend liberalismus tc genieten, 't zy uyt
verhliiidheyd, hunne kinderen naer scholen of
gestichten gezonden hebben in welke den heyl-
zanien invloed der religie stond vvaer den bessem
slaet, raedpleegl die familievaders en viaegt hun
in welke gesteltenis hunne binders naer buys
komen, boe liet. staet. niet den verschuldigde»
eerbied aen het ouderlyk gezag, hoe het staet
met de gehoorzaemheyd, met de onderwerping
en de beliulpzaetnheyd aen de vaderlyke bevelen
en noodwendigheden, vraegt dit maer aen de fa
milievaders en, als zy regtziunig zyn, zy zullen 11
slechts met in 't hert gesmoorde zuchten ant
woorden XVy en kennen onze kinderen niet
meer, \vy hebben er niets meer aen le'zeggen,
y.y zyn boven ons hoofd gegroeyd, van engels
die ze waren eer zy vertrokken, zyn 't duyvels
geworden, er is geen hand meer aeri te steken,
«11. blyfl dit zoo voorlgaen, zy worden den eer
sten nagel onzer doodkist, want 't geen vvy van
hun te lyden en te verduren hebben, is niet
zeggelyk..Wy.verstaen niet van vvaer die
schroomelyke verandering gekomen zy
'T doet, 't doet, vaders ge versleet, ge weet
het welG'had uwe kinderen, in d'eerste
jaren hunner jeugd, in godsdienstige scholen
gesteld, vvaer men hun den catechismus leerde
en met den catechismus de tien geboden Gods
inplantteDaerin vvierd hun meermaels voor
gehouden eert vader en moeder, opdat gy lang
moogl leven op de aerdeWat zyn vvy onze
ouders verschuldigd Inwendige en uytvvendige
cere, gehoorzaemheyd en behulpzaemheyd
Wacht u van stelen o( ouregtveerdig te leven
En doet geen overspel noch onkuyschheyd
ooytMaer in die ongodsdienstige
scholen, in de scholen van den zoogezegden
vooruylgang, zyn dit alleinael oude prullen ge
worden, misbruyken van den ouden tyd, domme
Ectie oorspronkclyke novelle van J. G. L. Marumer.
11.
De prachtige bronzen pendule sloeg statig elf uren
toen Louis Roland den sierlyken salon van hel ouderlyk
buys binnentrad.
Maer Louis wat zyn toch verliefde herten 'T slaet
elf uren en mynheer staet reeds in zyn bruydegoms-
toilet gereed, is T om u eens door uwe moedor te laten
bewonderen, hé bedorven jongen kom dan in dezen
vollajre over mv zitten, Louis lief, dan kunnen vvy eens
vertrouwelyk praten.
Mevrouw wees naer den stoel in de nabyhevd der
causeuse, waerin zy op behagclyke vvyze in een pracht
werk je had zitten bladeren. Doch Louis verontschul
digde zich, legde hoed en handschoenen op tafel, wierp
nog snel een blik van zelfvoldoening in den helderen
penantspiegel en legde de laetste hand aen zyn toilet.
Het moeder!yk oog rustte miusschen met innig wel
gevallen op den rvzigen jongman, wiens ranke leest
door dit meer ömsluyleiid toilet nog beter uytkvvam en
wiens mannelyk, gedislingueerd voorkomen haer zoo
treffend aen zynen vader herinnerde.
De deur vvierd uu geopend en eenen knecht overhan
digde zynen jongen meesier een pakel.
Snel opende Louis dit, wierp wederom eenen blik
op de pendule en liep 'l vertrek onrustig op en néér.
Dien tyd, dien tyd Hy heeft vleugels als we zynen
gang zouden willen stremmen en....»
Maer Louis, u kunt ge toch om elf uren niet by
uwe bruyd vertopuen Ze. moet toch toilet maken. Wat
heb ge daer voor een pakel ontvangen
Och ma, myne biiyienlandscbe pas voor ons huwe-
Ivksreysje, antwoordde Louis half knorrig en half
verlegen, terwyl hy zich met de armen over elkaêr ge
slagen tegen den schoorsteenmantel plaetstii.
kwezelaryen die den geest, der jeugd verstompen
en er cretins van maken, gèlyk ons dvvaes Verbond
en bladen van zeilden deessem vertellen
Eh wel, vaders, g'hebt uwe zonen nu slim t'buys
gekregen, houd ze nu gelyk zy zyn, 't is uwe
schuld, g'hebt ze it) d'handen van zielen beulen
geleverd, ondergaet er nu de gevolgen van
Maerwie zou dit gedacht hebben Wie zou
ooyt gepeysd hebben dat eene liberale opvoeding
zulke bittere vruchten zou geven De liberale
gazetten hadden het calholyk onderwys, decliris-
telyke opvoeding zoo dikwils, zoo luyde, zoo
openlyk geschandvlekt, dat wy meenden dal zy
waerheyd spraken
Ja, Vaders, die verleydende gazetten hebben
dit gedaen, zy doen het nog en zullen het blyven
doen, zoolang zy onvoorzigtige, onbezonnene
lezers hebben gelyk gy zyt. Die scliryvelaers
kenden voorop den uytslag hunner duyvelscbe
poogingen, zy weten dat, als de vreeze Gods uyt
de herten der jongelingen niet gerukt word, deze
nooyt van hunne bende zullen zyn. Met. hunne
voïfoeyelyke principen kweeken zy natuerlyk
nachtzitters, kroegloopers, dronkaerds, godde-
loozen, en 't zyn zulke kerels die zy moeten
hebbenMaer als er de ouders meê zitten,
ze zitten er meê, z'hebben 't kermen, 't jamme
ren en 't weenen aen hun been, daermeê bekreu
nen de liberhatersscliryvelaeré zich niet, z'hebben
hunne bende versterkt, z'hebben aenhangers
gemaekt, z'hebben huylers, schreeuwers en Her
ders tegen 't klerikael, tegen de geestelyken,
tegen Kerk en kloosters bygewonnen, en dit is
hun genoeg
Ja, ondertusschen, zegt gy, vaders, z'hebben
ons voor eenen zoon of twee, voor ehue dochter
of twee, eerloos en schandelyk bedrogen, maer
z'en zullen ons voor d'andere niet bedriegen
z'en zullen onze familie, onze bloedverwanten
niet verleyden, want wy zullen niet. nalaten aen
deze kraciitdadiglyk ons ongeluk voor te spie
gelen. Dal die goddelóoze gazeikrabbelaers maer
tieren en schreeuwen zoo hard zy willen, tegen
het godsdienstig onderwys, ze zullen er langs
om min foppen en bedriegen, wy zyn wys ge
worden, en is 't ongelukkiglyk ten onzen koste,
wy zullen onze familien en vrienden tegen die
snoode en vermaledydde werking wapenen
Want den Beurzen-Courant, 't Vlaemsche Land
de Vlaemsche Leeuw van Gend berigten ons dat
zy uyt verscheydene plaetsen onzer provincie
tydingen ontvangen over den toestand der vrye
catholyke onderwysgestichten. Deze tydingen
komen met de onze overeen en luydeo allergun
stigst.
Ha, lia, ha liet mevrouw Roland zich lagchend
achterover in de causeuse vallen. Den eersten bruyds-
dag is nauwelyks aengehroken en de buytenlandsehe
pas voor de huwelyksreys al gereed koraaen, dat heel
ik eerst een uylmuntende zorg
Och ma, hernam. Louis gemelyk, ik hel» het
maer gedaen om later geen last met die dingen te heb
ben, en
Plotseling hield hy op en beyden zagen verbaesd naer
de geopende deur, waerin zich 'tante Mietje met haer
afgemeten tred en stroef gelael vertoonde.
Tante Mielje, die op Vrydag den saion binnentrad,
waerin zy zich slechts twee malen 's jaers vert tonde
Moeder en zoon beseften dal er ieis zeer belangryks
moest hebben plaets gehad, dal tante zoodanig van hare
gewoonte deed afwyken.
Mevrouw Roland zag haer verschrikt aen.
Wilt ge my spreken, Mietje?
Neen, antwoordde zy op afgemeten toon, «maer
er is iemand om neef te spreken Kees den timmer
man.
Kees, den timmerman herhaelde Louis, met
een minachtenden glimlach, zekere ontsteltenis trach
tende te verbergen, wat moet dien hebben
Dat wist tante Mielje niet. Kees had zich door gee-
nerley weygenng der dienstboden laten alwyzen. maer
volgehouden dat hy den jongenheer afzonderlyk moest
spreken. Ofschoon tante Mielje zich op hare kamer
bevond, was haer die woordenwisseling ter noren ge
komen en bad zy zich naer beneden begeven om in
persoon met Kees le spreken. Doch, welke middelen
tante's geprikkelde nieuwsgierighcyd ook in 't werk
stelde om Kees zyn geheym te ontlokken, 't was haer
niet gelukt.
Wat wilt dien kerel dan bromde Louis mei een
gefronst voorhoofd, my te komen hinderen, terwyl
ik gereed sta om naer Hermine le rvden. Och tante,
wees zoo goed en vraeg hem, even op myne kamer te
komen
Verscheydene bisschoppelyke kollegienen
andere door geestelyken bestuerde kostsciiolen
kunnen moeyeiyk voldoen aen de ragen der
ouders, die er hunne kinderen weusclien ge-
plaetst te hebben. In verseheyde zal men er
moeien aen denken en beeft men er reeds aen
gedacht de lokalen te vergrooten.
Dit feyt, zegt de Beurzen-Courant verwondert
ons niet. Hoe meer de ministerielen schimp
en laster uylspuvven tegen het vry onderwys,
met des te meer vertrouwen word het vereerd
van deze die redeneren, de ondervinding raed-
plegen, in plaets van schelden, liegen en las
teren.
Is het afgeloopene schooljaer uytnemend schit
terend geweest voor de geesteiyke gestichten,
het schooljaer welk eerlang gaet beginnen, be
looft nog betere uytslagen te zullen opleveren.
Toe, dan ministeriele gazetknoeyers, toe dan
francmaQonsschreeutvers, toe dan liberale bas-
sers van allen kaliber, nog een paer dozynen
uytvallen, nog een paer zakken laster en leugens,
sieekl nog een handeken toe, en 't zal met uwe
onderwysgestichten gepast zyn, de professors
zullen mogen gaeu wandelen of hunne progres
lessen voor de banken verkoopen
Daer het geldschotelken droog, ledig getrokken
en gelekt is, begint men te denken om er we^-
derom wat iu te krygen.
En hoe gaet men hel aen boordleggen
Luystert.
Er word meer en meer gesproken van de bel-
gische fondsen die nu -4 1/2 ten honderd opbren
gen, te verkeeren iu titels die maer 5 ten hon
derd zouden geven Dit is te zeggen dat men
aen de dragers ol houders dier fondsen 1 1/2 ten
honderd willekeuriglyk zou aftrekken. Wy zeggen
willekeuriylyh, omdat, na gegévene inlichtingen,
er zelfs geeiie kwestie zou wezen de wedergaef
van hel geplaetsle geld te laien eysschen den
maetregel zou algemeen en zonder uytzondering
zyn
Dien onregtveerdigen middel zou een merkelyk
verlies aen de talryke dragers dier belgische
staetspapieren doen ondergaen maer wat geelt
dit aen de groote bazen die et' veel in hunne
portefeuille hadden, deze zullen op tyd gezoigd
hebben er zich van te ontmaken.
Dit alles verwondert ons niet: al waer de liber-
haters meester zyn, al waer zv aen 't schotelken
geraken, doen zy het zelve. Sedërt verscheydene
jaren is zulks gedaen in lieL ongelukkig ltalièn
nu onlangs is de zelfde onregtveerdigheyd ge
pleegd in Oostenryk, waer 't mac-onniek libera
lismus zynen steert in 't bestuer gedraeyd heel)
nu zou liet wel de beurt van Belgien kennen
worden.Die slimme liberale bestuerders
hebben eene byzondere smiltpamie waerin zy de
Tante Mietje verliet hel verlrek, gevolgd door Louis,
die snel den Irap naer zync kamer opliep.
Mevrouw Roland bleef pevnzend in haren slocl zitten
en kon zich niet verklaren waerom Kees zoo nailruk-
kelyk en geheymzinnig verzocht had, haren zoon alleen
te spreken. Doch weldra hielden hare gedactileD zich
met andere zaken bezig.
Toen Roland zich op zyne kamer alleen bevond zag
hy doodsbleek. Zelfs,scheen '1 als o!' hy een oogenblik
wanhopend zyne handen vrong. doch toen hy den zwo
ren slap van Kees hoorde, tiuehtte hy zich zoo goed
mogelyk te herstellen en eene koele, trotsche houding
aen te nemen.
Er wierd aen dc deur geklopt en eenen breedgeschou-
derden man met een eerlyk, bruyn gelael trad 'l vertrek
binnen.
Wel Kees, wat is er van uwen dienst? vroeg
Louis, den timmerman Hink in de oogen ziende.
Een woordje als 't u belieft, rnynheerbegon
Kees, zyn pet in beyde banden nemende, terwyl hy zich
scheen in te spannen om bedaerd te blyven.
Ik boor dat ge gaet trouwen met jufvrouw Lande,
is dal waer, menheer?
Eu wat gaet u dal aen snauwde Louis hem toe,
terwyl hy T hoofd trolsch achterover wierp en den
timmerman minachtend aenzag.
Wal my dalaengael? hernam Kees, den jong
man met een vlammend oog naderende, wat my dat
aengaei Mynheer Roland.... Ik kom van buys van
buys, waer myr» kind, myn arm ongelukkig kind my
alles bekend beeft
Een uer geleden.wist ik nog niets en dacht ik eene
brave, eerbare dochter le hebben. Maer 7,'is verleyd,
T arm onschuldig kind, door allerley schynheloften.
Begrypt ge wat my dal aeugaet riep Kees allengs
kens meer in woede ontstekende.
Hel angstzweet brak Louis uyt.
Hel zou beter zyn, dat ge eenen anderen loon aen-
sloegt eu wat minder aanmatigend sprak, antwoordde,
grootste en stevigste schatten net als sneeuw
konrien doen verdwynen. 'S duyvels zak, zegt
men, is nooyt vol, eri 't is verloren gepompt in
eene mande zonder bodem
In Holland is men bezig met het getal der
fonctioiinarissen te verminderen, en dit wel niet-
legeiistaende dit land nog de helft beambten niel
heeft in vergeJyking met Belgien
In ons lairdeken, waer er meer dan 47,000,
zegge ZEVENTIEN DüYZEN'D schotelgaslen
groote en kleyne. zyn, maekt men er nog alle
dageu by. 'T is wel maer om liberale vriende
kens, kiesagenten, necijes etc. te plaetsen, maer
zy moeten toch betaeld worden al was het maer
om pennen le versnipperen, leeg te loopen of
nutteloos papier te bekladderenDoch wat er
't droefste van is, is dat dien hatelyken kozyntjes-
winkel zoo schroomelyk veel geld kost'en dat
onze liberale geldsmeders byna noovt de banden
uyt de zakken der arme contributiebetalers heb
ben. 'T is gedurig franks alhier, franks aldaer,
opcenten alginter, geld langs alle kanten
Ivun dit blyven duren en is het te verwon
deren dat het schotelken allyd properkes uytge-
lekt is
Men leest in een dagblad van Parys, la Patr'te
De stad Parys beeft, de verledene week, zes en
dertig studiebeurzen ter pryskamp gesteld voor
al de gemeentescholen zoo wel doorgeustelyken
als door wereldlyken bestierd.
Den uytslag van dit concours komt aen de
poort van hel stadhuys nengeplakt te worden.
Men leest er dat er twee honderd veertig (240)
leerlingen van de verscheydene scholen aen
het concours deel genomen hebben.
Wel nu, van de zes en dertig beurzen, zyn er
VYF EN DERTIG bekomen door de leerlingen^
der broeders EENE enkele beurs, te weten de
VIER EN DERTIGSTE, is verdiend geweest door
eenen leerling uyt de wereldlyke gemeente
scholen.
Zulke uytslagen hebben geene uytlegging noo-
dig. Maer wat gaen onze slimme progresgaeyen
daervan zeggen Bah een onderwys, hoe vol-
maekt het ook zy, is by die kerels van geener
weerde, als het niet strekt lot vernieling van het
calholyk geloof.
Eetien anderen goeden uytslag kan insgelyks
alle verdere uytlegging ontberen.
Wy vernemen zoo even dat de Normaelschool
van Malonne, ook besluerd door de Broeders der
Christelyke Scholen, de verledene week, 24 barer
leerlingen heeft aengeboden tot het doen hunner
examens van onderwyzers. Alle vier en twintig
hebben hun diploma bekomen
hv, den armen Kees van 't hoofd tot de voeten opne
mende. lk ontken niet dat ik eenige betrekking met
uwe dochter heb gehad en '1 was zelfs myn plan haer
eenigzins te ondersteunen. Do manier waerop gy die
zaek behandelt, is echter den region weg niet om by-
zonder op myne hulp te rekenen. Doch komaen. om u
te toonen dal ik van goeden wil ben, daer heb go voor-
loopig een bankje vau zestig gulden, later spreken vvy
elkander nader
Ontsteld trad Kees eenen stap aclHcruyt.
Gold riep by wood end uyt, terwyl zynen vuyst
zich onwillekeurig balde. Geld mynheer Roland
Heeft myne... dochter... zich dan... voor geld ver
kocht En met dreygende gebaren naderde Kees den
jongen Roland.
Louis stond doodsbleek met het bankpapier in de
hand. Nog behield hy zyne tegenwoordigheyd van geest
e,n wilde eene krachtige poogiug aeuvvenden om den
timmerman door forsche tael ontzag in te boezemen en
1 te Liehcerschen.
Geld geven 1 Zond go met geld de geschandvlekte
eer myner dochter willen heialen! De eer van mvn-
kind alles wal we bezitten Sehaem u Maer ik zal liet
ile heole wereld vertellen.... hoe ge myn arm kind on-
gelukkig hebt gemaekt
j Louis was uu radeloos. In een oogenblik overzag hy
zvn hagchclyken toestand cn dc vreesselykc gevolgen.
Zyne gcheele toekomst was vernield 't aenslaende
huwolyk, vvaeraen zyn geluk en dat zyner moeder ver-
bonden was, rykdom, aenzien, genegenheydalles voor
allyd vervlogen -
Was er dan geenen middel om dien woedenden man
tot bedaren le brengen, opdat de huysgenooten ten
minste die luyd gesproken woorden niel vernamen.
i Wees in 's hemels naem bedaerd, laet e<-ns hooren.
wat eysebt ge dan van my vroeg Louis hem gejaegd
en bevend.
Wat ik wil hernam Kees vast beraden, ik wil
dat ge de eer myner dochter herstelt door haer uwen