üi>'lc Jacr.
Zoiulii»-, I I October I ROG.
iV iitfO
VERTKEKUREN UYT AEEST NAER:
VERTREKUREN UYT VOLGENDE STATIËN:
li FRANKS 'S JAERS.
KERKGOEDEREN
TANTE MIETJE.
Onderiusschen.
Twee vragen
Hy zit genepen.
Dend 5-20 5-20 8-30 12-25 3-13 6-20 ffi fioml. (0-05 vrvilns) 7-' fi E 8-54 8-55 12-95
tokereo 5-S# 7-20 8-36 lï-SS S-(8 fc-ÜI I* 12-40 3-17 0-20 6-41 0-20
Brussel. 8-09 8-35 E(1 23k')0-43 11-58 12-22 ItnigKO, Oslentle. (E 7 06). 8-55 12-46 6-41
2-50 5-48 E (I* 2e 3e k') 5-53 8-35 8-55 W Doornyk, Korli vk, Moeseroen, Rvssel (langs
Meel). 5-20 7-20 8-00 8-35 E(1 2 3 fel.) 8-36 Ueud) 7-06 (EDoorn, uiig.) 8-55 12-46 3-17
9-43 E 11-58 4-SO 3-13 5-53 6-20 8-55 E Sj 6 41
Anlw. 5-20 7-20 8-00 8-35 E 8-16 9-43 E 11-56 jj! Hoorn Ryss. (langs ADD K-00 0-00 Alll 5-53
2-50 3-13 5-53 6-208-55 E 3! aHoonl. lol Korlryk Zaten). Zond. en Woorisd.
I.euv. Thienen Riivk Vcpv. Randen. 5-20 (7-20 Ninove, Geersb. All), 6-10 8-00 11-58 2-50 5-53
8-35 E) 8-36 0-43 12 22 3 13 (6-20 E 1e 2* kl. (8-55 Ninove.)
van Thienen) Borger., QuTévrain, 6-1 f 8-00 11 58 2-50 5-53
VAN ANTWERPEN NA ER: Rokeren, .Gend, 5-00 7-30 9-00 11-00 2-00 4-00 E 6-00 7 30
VAN RENO NAER Rokeren, Sl-Nicolaes, Antwerpen. 4-40 7-20 9-30 10-50 2-30 4-20 5-35 8-15.
Te Rf.df. slaen al de konvoys uytgenoineir de Expres. Te Idegem en Santbergen slaen
al de konvovs. Te Gysec.hem slaen stil al de konvoys. Tc Denderleeuw slaen al de konvoys
uvlgen.de verirpkken van Brussel 6-30 8-15 12-06 6-00 0-00 en uyt Aelsl 8-35 5-38 5-48 0-00.
Vertrekuren uyl Denderleeuw naer Brussel 8-11 8-59 12-10 2-58 6-05 9-02 9-.07.
VAN LOK ER EN NAER
Bendermonde. Aelst, 7-05 9 10 11 00 1-55 5-00 7-30
Ninove, Gecracrdsbergen, Alh, 7-05 H-00 1-55 0-00 5-00 (7-30 Ninove.)
VAN ATII NAEIl
r.eeraerdsb, Ninove, Aelsl, Dendermonde» Rokeren 6-55 10-30 1-45 4-36 7-50.
Ressen, Geeraordsbergen, Ninove, Aelsl 6-55 10-30 1-45 4-36 7-50.
Brussel (lang Denderleeuw) 6-55 10-30 1-45 4-36 7-50.
Gend. Brugge. Ostende (langs Aelsl). 6-55 10-30 1-45 4-36 7-50.
van Ronsse naer Audenaerde, gen». 8-05 11-25 3-20 4-25 8-22
VAN BRt'SSEt. NAER
Aelsl. Gend. 6-30 E 1 2 3 kl.) 7-30 8-1 f5 11-20 19. 06 2-10 5-15 6 00 8 20
Ninove. Geeraerdsbergen, Alh (langs Denderleeuw), 7-30 11-30 2-10 5-15 (8-20 Ninove')
VAN dÈnDERMONDE NAER
Brussel (langs Aelsl) 7-30 11-33 00-00 2-94 5-30 8-08.
Aelsl 7-35 9-55 11-33 00-00 2:94 5-30 8-00 0-00
van rraiN'E-i.e-comte naer: Enghlen, Gecrardsb» Sol legem, .Gelid, 6-51 11-04 4-07 7 55
van gend naer SoUegcm, Brainc-le Comle, 6-10 0-00 5-25 0-00
('ulqne Kimm.
AELST, DEM «O OCTOBER IX«8.
Indien wy wel ingelicht zyn, zou liet orde
woord der logie reeds aen de ministers gegeven
zyn om de wet op hel lydeli/k run den Eeredienst
kost wat kost, in de eerstkomende zitting van
<le wetgevende Kamers, voor ie dragen, en ze
door de slavelyke en redelooze meeiderlieyd te
doen stemmen. Wilt de logie dit, liet zal zoo
geschieden en den Koning, willen ol niet, zal
die wet moeten teekenen in zyne lioedanigheyd,
volgens de logiebazen, van louteren figurant in
de belgisclie constitutie. Wy hebben geene re
dens om aen onze inlichtingen deswegens te
twyfèlenen rnen weet dat, als de logie iets
besloten heelt, zy het wel uytstelt, maer toch
niet kwvtscheld. Dus, zullen wy welhaest eenen
pendant of eene weerga hebben van de studie
beurzen.
Docli, vooraleer dit geschied, moet het volk
deswegens ingelicht zyn. Het moet weten dat,
als die wet doorgaet, men een princiep van echt
socialismus daerstelt dat allen eygendom zonder
onderseheyd afschaftwant eerbiedigt men den
eenen eygendom niet, waerom zou men den
anderen moeten eerbiedigen Ik weet wel dat
men onderseheyd zoekt te maken tussclien
eygendom van natuerwege en eygendom krach
lens een sociael rechtmaer 't is juyst in dit
onderseheyd van eygendornmen dat den schalken
list gelegeii is om des te gemakkelyker de ver
gulde pille door de kortziende te doen inslikken.
Eygendom, zoo ons dunkt, blyft in zich-zelven
toch altyd evgendom, 't zy dat liy bestoet krach
tens een göddelyk recht, 't zy krachtens een
naluer-of sociael recht (den agent doet niets ter
-/aek.) Dit loochenen of willen veranderen is
zonneklaer het socialismus of communismus Uit
roepen. t)e geschiedenis is daer. Is het zoo niet
geweest len.jaie 1789, als men, door de wet
van 2-4 November, niet alleenlyk alle de kerk- en-
Icloostergoedereu heeft gestolen, maer ze lis de
goederen der edelmans, der rykeu en andere
begoedde persoonen? Alles is door diesociubsmus-
wet nationael goed verklaerd geweest, en onder
.dien naem vvierd allen eygeitaer van zyn goed
beroofd. Was dit regtveerdigIlewel I 't is op
liet zelde princiep van 1789 dat men de wet op
bet tvdelvk van den Eeredienst geschoeyd heelt.
Men heeft begonnen met de studiebeurzen men
ikan voortgaen met den eygendom der kerke in
te palmen, omdat zy haren eygendom niet van
natuerwege bezit, maer enkelyk uyt eeue
loutere wehvillendheyd van het gouvernement
en die slimme heereu deuken niet eens dat daer-
na het volk, zich steunende op het zeilde prin
ciep, ook zal afkomen en zeggen alles is natio
nael: alles is zoo wel 't onze als't uwe; geen
onderseheyd meer't heeft al lang genoeg ge-
duerd 's Koningsgoederen, 's Teseh'goederen,
den tailien of nationulen Orts goederen, 's Frè're's-
E ene oorspronkelijke novelle vanJ. G. L. Ma,runier.
-)Z(-
Den ouden reyziger logde beyde ellebogen op tafel en
zeyde, valsch Indiende
Zie 7.oo, welkom in bel lieve vaderland, nu zvn we
waer we wezen moeien bier zyn we veylig, dus snel
;aen hel werk, hoor'
Ja, ja, niel zoo haeslig,» hernam den anderen
knorrig', wanneer men my ontdekte, was alles verlo
ren. Ik ben immers hier zoo bekend!
Kom, kom, Geene zwakheyd! Ik bob onderweg ook
reeds gemerkt dal ge my graegbad willen verliezen, zoo
geer mogelykhevd toe gezien had Dat is niet heel
beleefd, en— niel heel dankbaer heb ik u ooyt oe-
trooy voor myne bewonÜerenswaerdigc uytvindingen
laten betalen heb ik u niet in staet gesteld om
.nliUionnair te worden? En, nu mynheer my omberen
kan en binnen eene week of wat .misschien wederom als
een ryken man door de stralen drentelt, zou hy zyn ou
den vriend stil den aftogl lalen blazen! Neen mal), ik zal
beden alle inlichtingen omtrent uw familie inwinnen en
•daernaer zal ik weten te handelen, boor!
De gebogehclde vrouw trad nu met een brood en eene
flcsch sterken drank binnen, wa.crvan den ouden zich
dadelyk meester mankte.
H«t was inmiddels duvster geworden in de gelagka-
iiner, die door eene kleyne raem liner licht uyt 't voor-
buvs ontving. De oude vrouw stak dus eene lamp aen
die in het midden van het vertrek hing, doch dat licht
was niet loereykend om de hoeken der kanier te
^verlichten.
£r traden nu een paer bezoekers de gelagkamer
goederen en alle andere verdienen geenen meer
delen eerbied als die der kerken, integendeel
aldus, rap verdeeling, elk zyn pafcrt, gy hebt te
veel en wy hebben niets, volkomen socialismus
ol'anders is 't er op. Eu, meent gy dat die brutale
redenering des volks zou illogiek zyn Geenzins.
T is eene natuerlyke atleyding van bet aenge-
nornen princiep van 1789, neêrgeschreven in de
wet op liet lydelyk van den Eerdienst.
Vooraleer die sociale wet te berde komt, willen
wy wel eens kortbondig de liooldzaek er van
onderzoeken, welke hool'dzaek eerst en vooral,
volgens ons, zou dienen geregeld te zyn. Wy
zeggen de hcoldzaek, die zou dienen geregeld
te zyn, en niet den grond dier wet. Waerom niet
den grond 'l Om dat by te modderachlig is om
dat liy geene vaslheyd keelten, op eenen be
weegbaren grond kan men immers geen sterk
en kloek buys bouwen. 'T is dan de lioofdzaek,
die eerst moet onderzocht worden. En welk is
deze 1 Dat is bestatigen dat de Kerk eygenares
is van alle de goederen die zy gebruykt.
Is zy eygenares, de gansche wet op liet tydelyk
des Eeredienst ol op de kerkfabrieken valt in
ditygen oimoodig van ze voor te dragen.
Is zy geene eygenares, men mag ze zonder
aerzelen aen de kamers voorleggen, en de eatlio-
lyken zelve mogen ze stemmen. De gansche zaek
bestaet dan in d'oplossing van deze
Is de Catliolyke Kerk eygenares van bet goed
dat zy voor haren Eeredienst gebruykt 't
Kan zy er eygenares van zyn
I. Is de Catliolyke Kerk eygenares van het
goed, dat zy voor baren Eeredienst gebruykt,
en bet welk gekend is onder den naem van Kerk
goederen
Zonder in te roepen bel kanoniek recht of bet
göddelyk recht, door liet welk Christus zelf aen
zyne Keik de magi.heelt gegeven om te bezitten,
om eygendom te hebben, en, vervolgens niemand
't zy koningen, 't zy constitution. of anderzins,
konnen of mógen tegenspreken, ingezien zyn
oppergezag alles overtreftzonder msgelyks in
te roepen de Artikelen 12 en 15 van bet concor
dat de Arresten van den 7 üiermidor jaer XI
en 28 frimaire jaerXII; de Dekreten van den
28 messidor jaer XIII, 50 Maert 1800, 50 Decem
ber 1809, 8 November I8K) en 6 November 1815;
de koninglyke Arresten van den 15 February
18.17, 5 Mey 1818 en 9 Maert 1822, enz. enz.
bepalen wy ons enkelyk by deze twee wezenlyke
bewyzèu 1° de Conventie door ons belgisch
gouvernement met zyne Heyliglieyd den Paus
aengegaen en door een koninglyk besluyt be-
sluyt bekrachtigd den 17 January 1854en 2°
eenige Arresten van onze Gerechtshoven,
1° Waerover handelde, ten jare 1854, ons gou
vernement met den Paus Er was ten jare
1801 een concordat, gesloten tussclien den Paus
binnen. Hel schenen bekenden, die de vveerdin toeknik
ten, toen zy zich aen de ronde tafel neêrzetten. Deze
gasten hadden oen ongunstig voorkomen en gluerden
zydelmgs naer de twee vremdelingcn in den hoek.
Da erop haelde den eenen uyt zyne buys een vuyl
spel kacrteii te voorsehyn, legde op tafel eene beurs
Wier inhoud hy ledigde, en begon nu met zynen mak
ker te spelen.' Blykbaér schenen zy beyde vreemde
lingen tot het spel te willen verlokken, want leikens
vermeerderden zy de hoopjes zilvergeld en loerden
din naer den overgebleven vremdeling in deiK hoek.
Doch dezen was niet zynen gedachten verre weg ge-
dwaeld, en met zyne hand hel hoofd ondersteunende,
tuerde hy mymciend in liet roöde nikkeiende lamp
licht.
Myne moeder, myne moeder Nu ik voet aen
wal hel) gezet, veracht ik my zeiven nog meer! Al
moest het myne geheele fortuyn kosten om me van
dien aerlsschelm af te koopeii, nog liever dat dan
zoo'n galgenloven.... Waer ben ik toegekomen
zuchtte hy en sloeg wanhopig met de vuyst op
tafel.
Den grvsaerd, onzen vroegere» chevalier d'indtis-
trie, trad nu juyst hel vertrek weer binnen en lluys-
terde hem in de Engelsche la.cl toe veel nieuws
lk heb eene afzondei'lyke kaïlier besteld, volg my.
Zy namen nu hunne jiakjes op en verlieten dé gelag
kamer, de beyde spelers in teleurgestelde verwachting
achterlatende.
Rad ge my vroeger alles zoo omstandig niet
verteld, zou ik heden niets vernomen hebben, begon
d'Anthol hot gesprek.
Reeft zy nog vroeg Ronis bevend en aerzelcnd.
l'we moeder Dat weet ik niet. Hel buys is
vele jaren geleden verkocht.
en Napoleon I, en, onder andere zaken, wlerd
er vastgesteld en vvederzyds goedgekeurd en aen-
genomen dat alle de gene die kerkgoederen ge
kocht hadden, deze kerkgoederen ongestoord
mogten bezitten en in eygendom behouden. Eeni-
gen tyd na liet coneordaet rees er eene moeyelyk-
lieyd op om te weten of de gene die, sedert 1801
of na bet coneordaet, ook kerkgoederen gekocht
hadden, deze kerkgoederen ïnsgelyks in bet con
eordaet van 1801 mogten begrepen worden
Ongetwyfeld neen, dewyl, volgens eene andere
stipulatie van bet coneordaet, deze goederen tot
de kerk moesten weêrkeeren. Doeli, er rees by
vele twyfel op. Ons gouvernement dan, om deze
zaek klaer te maken, beroept zieli op Hoornen,
en verzoekt Zyne Heyliglieyd om bare gitte, ge-
daen ten jare 1801, ook te willen uytbreyden op
de koopers en bezitters der kerkgoederen na
1801. Hoornen onderhandelt met bet belgisch
gouvernement en men komt van beyde kanten
overeen op volgende voorwaerden
1° Den Heyligen Stoel zal zyne goederenver
kocht door den staet, afstaen op de uytdrukke-
lyke voorwaerde dat de kerkgoederen, die men
nu nog in bet vervolg zal ontdekken en niet
verkocht geweest zyn, Ilein zullen terug gegeven
worden.
2" Den belgischen staet zal voorzien in de
noodwendigheden van den Calliolyken Eere
dienst.
5° Den belgischen staet zal de nieuwe fon-
datien, die aen de kerken voortaen zullen gedaen
worden, toelaten.
Dees vérdrag tussclien Hoornen en Beigien is
aengenomeu, gesloten en bekrachtigd dooi een
koninglyk besluyt den 17 January 1854, en de
voorwaerden zyn er tot nu toe zonder opliouding
van vervuld. Dus, door dees verdrag, onder-
teekend door Leopold I en Gregorius den XVI,
erkent den belgischen staet de Kerk als eyge
nares, en zyn gevolgenlyk de goederen, die'men
kerkgoederen noemt, eygendornmen der kerk.
'T is zonneklaer dat, door dees verdrag, den
belgischen staet zieli verbind, en nog verbonden
is, om alle de kerkgoederen, die men in 't vervolg
nog zal ontdekken en niet verkocht geweest zyn,
aen de kerken terug te geven. En moet men wel
iets weergeven 't gene 't zyn is Zekerlyk neen.
T is alleenlyk 't gene men ten onrechte bezit
't welk tot zyn meester roept, en aen dezen moet
weêr of ten minsten in eveuweerde, gegeven
worden. Daereuboven, den belgischen staet er
kent, door dit verdrag, dat hy kerkgoederen
bezat, ingezien hy, in ruyling of in belooning van
belgeen hy bezat, en nu mag blyven bezitten,
in de noodwendigheden van den Catbolyken
Eeredienst moet voorzien. En eyndelyk den bel
gischen staet beeft toegestemd dat hy de nieuwe
loudatien zal toelaten, ten eynde aldus de kerk
een weynig te vergoeden voor Jietgene zy nu
in dees verdrag aen hem afstaet.
Daer hebt gy de Catliolyke Kerk als eygenares
erkend van bet goed dat zy voor baren Eeredienst
gebruykt, krachtens de conventie of het verdrag
Waer is de familie dan heen getrokken
u Dat weet ik niet, maer dc mussclienverschrik-
ster is dood.
Is tante Mietje dood en Rotiis streek de
handen over het gelael.
Juyst, tante Mietje De ziel is oud genoeg ge
worden, om de hunkerende erfgenamen het geduld te
doen verliezen. Herinner je ook dat ze een buytcntje
had, ik geloof Eygen Rust genaemd
Juyst, Eygen Rust.
Nu, daer is zc twaelf jaer geleden gestorven
Eu myne moeder. Waer is die gebleven Woont
zy ook op Eygen Rust
u Wel neen Je tante schynt op haren ouden dag
nog violykc buven te hebben gehad en raed eens
wie daer woont?
Geen omwegen d'Anthol Ik wil weten wat ge
vernomen hebt.
Rcdaer, ik hel) zoo veel belangryk nieuws ge
hoord, dat ge myne manier van verhalen voor lief
moet nemen op eene andere wyze lukt het mc heden
niet. Doch voor alles inoel ik je van eenen grooten
lost. ontheffen Kees den timmerman leeft
Goddank! sprak Rouis nengedaen.
Malle kerel hromde d'Anthol, wat scheelt
u logh, sedert onze afrtys zyl gy heel en al om
gekeerd. RuysterKees en Martha bewoonen
Eygen Rust met eenen jongman die naer alle
vvaerschyiilykhcyd uwen zoon is.
Zoó ga'et iiel ina». Den boel is verdeeld. Was
ik voor uwe dwaze vlugt reeds uwen vriend geweest,
geenen cent zou er van uw wettig erfdeel verloren zyn
gegden. We zyn eep paer maenden te 'nel kennissen
geworden gnnnikle den ouden d'Anthol op duy-
velachtige wyze.
lusschen ons belgisch gouveinemenl en Zyne
Heyliglieyd den Paus in 'i jaer 1834. Kan zy' op
eene plechtigere wyze ais eygenares erkend
worden (Word vunrlgezelj.
Jn, den slimmon Verb/mdsUnócyp.p zit, Icolyk genepen,
en zoodanig genepen, dal hy noch weeh nog weêr kan.
Maer t komieksle van al, is dal hy gestropt zit in zyne
eygene netten. Over dry weken was hy ons met zyne
gevvoonlyke eliarlatanssnoevery komen zeggen
Wy verzoeken onze confraters ons eenig bondig voor-
werp tol duscissie te verschaffen, Wy doorkrnyssen
tegenwoordigviaer vruchteloos, hunne beyde papieren
lot de ontdekking van hel minste ernstig punt en zy
schynen ons slechts twee ellendige drukkers inklplekken
Ie zyn. Wy tell'cn dus pp imunc edeftiioedighcyd.
Op deze stoute uytdaging, namen wy den anlwerp-
scheu hansworst seffens by 'i woord en gaven hem tot
onderwerp van discussie zyn eygen onderwerp op het
liberael onde:wys van Sicur llorsmons en .luflr. Coleta.
VN y. bragten cic discussie zoo verre, dal al zyne beiag-
chelyke lofluytingen voor de zoogezegde gekroonde
van Sieur florsmans als rook verdwenen en eyndelyk
uytkwamen op eene grrrrrrrrrqqte waerdoor den
verwaender. en onbehendigen loltuyter met zynen
vriend Horsmans tol nn toe nog zitten te kvken gelvk
nen.ezel die op nen theater komt.
Onze discussie met het prulschrvverkc voortzettende,
kwamen wy natuerlyk van Si'cur Horsmans aen Juffr.
Goleta. Het logieknaepje had eerst begonst met eenen
uytval te doen legen den Eerw. heer Deken, omdat
dezen eenen priester aen Juflr. Coleta geweygerd had.
Wy vraegden aen 'l ventje of den heer Deken daerin
ongelyk had Of eene school door liberalen geslicht en
beschut geene liberale school is Of liberale meysjes-
seholen niet gesticht zyn om liberale vrouwen te vor
men Of eene liberale vrouw niet juyst liet tegenstry-
dige van eene catliolyke vrouw, ja zelfs eene vrydenk-
ster is? By gevolg, of in zulke liberale scholen d'op-
voedmg en 't ondervyys niet moeten geschikt zyn om
alle catliolyke gevoelens te versmachten en van de
hinders vrydenk3ters te maken
En wat antwoord den antWerpschen zwetser op dit
alles
Ge zond het noch konnen, noch willen gelooven,-
Jezer: hy die ons tot de discussie uylgedaegd had,
hy die zoo verwaend geweest was ons een onderwerp
tol discussie te vragen, dien zelfden snoever zet zich
gclyk nen Inffaerd aen 't loopen, hy vlugt de discussie
gelyk nen haes den jager vlugt,' hy fact Juffr. Coleta
met hare school in den brand en roept in zvne klaer-
blykende magteloosheyd uyt ik wil met u niet discu
teren
Zoo ga et het met die verwaendc snorkers Zv
zouden er tien met de keers en twintig met den kan-
delaer neervellen zy gelyken met weynig aen kwan
ten die bloed aen de nagels hebben, doch 'tis maer
als zy 1gekraekt hebben
Maer wat beteckent dien ik wil mei n niel discn-
leren
Zwyg morde Louis, terwyl hy het. hoofd op
de borst liet zakken, zwyg En in hevige gemoeds
beweging liep hy, de armen gekruyst, 't vertrek op en
neer. Eyndelyk bleef hy met somberen Jilik voor
d'Anthol slaen en dezen scherp in 'i gelael ziende,
vroeg hy 't hoe hebt ge dal alles zoo spoedig ver
nomen.
Val my niet in de rede, hernam d'Anthol. Ruys
ter uwe voormalige, wooning had' ik spoedig gevon
den huyzen van dat soort veranderen niet gemakke-
lyk. Ik wandelde een paer malen langs 'i fraeye ge
bouw op en neer, by myn zeiven overleggende hoe ik
er 't best zou binnenkomen, locu ik ëen oud besje in
't oog. kreeg dal onder haren schoudermantel eene half
verbrande stoof' droeg, vvaeróp zc een koffyketeltje
had gezet. Het trok myne aendncht, dal zv voor
't huys bleef slilstaen en eenige malen 'lhoofd schudde.
Daer wilde ik meer van wélen. Ik slenterde aéhtèr
haer lieen en raekte, als hy toeval met mynen elleboog
tegen dc stoóf, zoodat de koffvpot zyn evenvvigt ver
loor en een gedeelte der koffy over haren schouder
mantel stortte. De oude heks keerde zich vertoornd
om en stond op 'I punt my meteen hagelbuy van scheld
woorden te begroeten, toen ik dadelyk* nivn pet af
nam en haer myn eerbiedweerdig knel hoofd toonde.
Vergeef me, lieve juffer, stamelde ik bedrem
meld was die kommedje goed gespeeld, hé
myne oogen zyn niet van de beste meer. Toen we.(d 't
gefronst gelael wal viaepdelyker. lk haelde myne snuif
doos met het portret van den Ruyter voor dpn dag,
en presenteerde een smiyfje,. dat gretig werd aèn'
genomen.
Dat was pas eenen man, zey 'l o idje al snuy-
vende.
