üo' Jaer. Zoncfci" 51 efamiarv 1069. X" 1172.
VERTREKUREN UYT AEEST NAER
Ka f 6-T;" '-u6 <EDoonl s"50 :l'lr'
VERTREKUREN IIyt voegende STATIËN t
NIEUW LIBERAEL
FOPMACIIIEA.
tVat dan gedaen
TOOVERHEKSEX
co
En inderdaed.
Maer
C7
fend. 5-20 7-20 8-38 12-25 3-15 6-20 Goud, (6-05 vrydüg) 7-1 6 E 8 31 8-50 1 2-25
'Lokeren 5-40 7-20 8-38 12 4". 3-45 6-2» 14-40 3-15 6-20 6-41 9-26
Brnss. 6-10 8-0° 8-35 (El 23k')9-43 12-14 1-14 jjj Brugge, Oslende. (E 7 06). 8-50 12-46 6-11
h 4-50 5-48 (E 1' 2® 3' k') 5-53 8-35 8-55 4: Doornyk, Kortrvk, Moescroen, Rvssel (langs
Aniw. 5-26 7-40 8-00 8-35 E 8-36 9-43 E 1-14 F. t Doorn Rvss. (langs Alh) 8 00 0-00 Aih 5-53
2-50 3-13 5-53 6-40 (E 8-35 8-55 9-3!) alleen), tol Korlryk Zatcrd. Zond. en Wofnsd.
Eeuv. Thiencn Luvk Verv. Landen. 5-20 (7-20 Ninove, Gecrsb.Alh. 6-10 8-00 (la-12 Doornyk
8-35 E) 8-36 9-43 12 12 l-l 4 E 3-13 (6-2» E uylg. 2-50) 5-53 (8-55 Ninove.)
1® 2®kl van Thiencn) (8-3u 8 55 E I 2 kl.) Bergen, Quicvrain, 6-10 8-0C 12 12 2-50 5-53
"VAN ANTWERPEN NAER: Lokeren, Gend, 7-30 9-00 E 11-00 2-30 5-00 E 0-00 7 30
'VAN GEND NAER Lokeren, Sl-Nicolaes, Antwerp m, 4-40 7-20 9-30 E 10 50 2-30 5-35 E 0-Ot).
Te Ledb slaen al de konvoys uyigenomen de Expres. Te Ioecem en Santbergen slaeo
al de konvoys. - Te Gyseghem slaen stil al de konvoys. Te Denderleeuw slaen al de konvoys
uytgen.de vertrekken van Brussel 6-30 8-10 12-06 6-00 0-00 en uyl Aulsl 8 39 1-14 5-48 5-35.
Afrcy.; van Denderleeuw uaer Ninove. 9-12 's avonds.
6 FRANKS 'S JAERS.
Dendermonde, Aclsl, 7-0*5 9 10 II 00 1 -55 5-00 7-30
Ninove, Geeraevdobergcn, Alh, 7-05 1*1-00 1-55 0-00 5-00 (7-30 Ninove.)
VAR ATH NAER
Grcraerdsb, Ninove. Aelst. Dendermonde, l.okeren
6-55
10-30
1-45
4-36
7-50.
Lessen, Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst
6-55
10-30
1-45
4-36
7-50
Brussel (laDg Denderleeuw)
6-55
10-30
1-45
4 36
7 50.
Gend. Brugge. Oslende (langs Aelst).
6-55
10-30
1-4.3
4-36
7-50.
van Ronsse naer Aodenaerde, gend.
8-05
11-25
3-20
4-25
8-22.
VAN BRUSSEL NAER
Al 1st, Gend. 6-27 E 1 2 3 kl.) 7-28 8-08 11-20 12 02 2-10 5-15 5-57 8-20
Ninove. Geeracrdsbergen, Alh (langs Denderleeuw), 7-28 11-20 4-10 3-15 (8-20 Nino.e
VAN PENDERMONDE NAER
Brussel (langs Aelst) 7-35 11-33 00-00 2 24 5-29 8-00
Aelst 7-35 9-55 11 33 00-00 2-24 5-29 8-00 0-OO.
£7* VAN BR aine-i.e-comte NA FREngh. Geer. Sot, Gend, 6-52 9-OR 11-08 2-08 1-28 5 47 8-03
Van gend naer Sottegem, Braine-le Comte, 6-05 8-lü E 9-16 11-23 2-20 7-00 E
4'nlqiie Nnntn
AELST, DEN no J.WTAIiV 1809.
Tot in 1847 hadden do liberhaters vruchteloos
alle listen en bedrog, alle schalkheden en slimme
toeren gebruykt om aen 't schotelken te geraken.
Zy schreven in hunne gazetten, zy predikten in
de herbergen, zy gaven brochuren, scbrilten en
spotprinten uyl tegen de zoogezegde overheer-
scliing der geestelvken, tegen de aenstaende
berinvoering der I enden, tegen de inneining van
al de landgoederen door de kloosters enz. Zy
gingen zelfs zoo verre te beweeren dat de catho-
lyken d'oorzaek waren van de pataterplaeg en
van den duren tyd die er op gevolgd is.
Ma er al die slimme toeren pakten niet, 't volk
schokschouderde, lachte en 't liet die kerels praten.
De bedrogmiddels waren te plomp om er zelfs
■de domsien meé by den neus te leyden
Uit zagen en ondervonden de liberhaters, en
daerorn ook wierden zy des te hardnekkige! in
hunne poogitigen en wilden, kost wat kost, een
middel vinden dat beter zou gelukken zy moes
ten aen't schotelken komen, al moest de draey-
spille der aerde verplaetst worden, want ltonge-
Tigeren boel heeft er nooyt in eenig land bestaen.
Al de doortrapsten, al de fynsten, al de slim-
■sten der kliek kwamen byeen. Zy beraedslaeg-
den, zy peysden en herpeysden, zy studeerden
■en bragten al hunne hersens ter tafel om dit
wonder middel te ontdekkenEyndelyk,
zy hadden 't gevonden
En waerin bestond dit middel
In een splinternieuw fopmachien-it-ressort,
Y welk op al de Belgen te gelyk zqu werken en
'i welk ook het meestendeel moest verblinden.
En boe heetten zy dit splinternieuw lopmachien?
Zy doopten het met den betooverenden naem
van GESPAERZAEMHEYD En eens dien
naem gegeven, was 't ordewoord allons, jon
gens, aen 't werk, met krachtdadigheyd en moed
aen 't Werk, want Y zal er uyt komen als g'uw
beste doetDie hardst zullen schreeuwen,
die meest zullen tieren, die geweldigst zullen
huylen tegen de volksverplelterende budgetten,
tegen de klerikale geldverspillingen, tegen de
schandaleuze uytzuygingen des volks, tegen de
schroomelyke contribution enz, deze zullen ook
♦Ie beste beetjes krygenGeeft er maer op al,
spaert noch leugens, noch bedrog, noch verley-
tling. Doet het fopwoord GESPAERZAEMHEYD
helder klinken in al uwe gazetartikels, in al uwe
DE TWEE
3® VERVOLG zie ons vorig nimmer.
IV.
Een pacr weken later rustte Gabnelle op het groot
lied: zy was nog te zwak om op le staeii zy was
by "a ten grave gesleept geweest door eeiic zenuw
koorts, en slechts sedert daegs te voren bevond zy
zicli buyleu gevaer.
l'e twee zusters bevonden zich in een gesprek
dicht by den heerd.
Wy mogen haer niet meer mede nemen, zcy
Veronica zy is le jong voor ons beroep
'I Is waer, antwoordde Suzanna. maer blyft zy
hier, zonder iels le doen, zoo zal zy ocs veel geld
kosten.
Wy zullen trvh wel het een eynde van'ljaer
aen hel andere kunnen knopen, en kwam er ons iels
te kort, dao zouden wy onzen vriend Vincent eens
kunnen gaen opzoeken.
Dat zal niet uoodig, zyn Veronica Gabnelle is
sober en wy hebben stof genoeg om haer nog voor
langen tyd te klecdcn. Zy kan bel buys bewarep, terwyl
wy uyl zyn God zy gedankt, uu is bet beter; bare
krachten zullen weldra herleven de gezondheyd komt
zoo gauw terug, als men jong is, maer de ziekten zvn
ook heviger.
Ecu licht kloppen op de deur deed de zieke sidderen.
Suzanna deed open.
Heylige Maria zyl gy bet. Mynheer? riep zy uyt.
Misschien hebt gy ongelyk gehad zou gauw uwe kamer
le verlaten. Hoe beviod gy u
Tamelyk goed, ofschoon nog wat zwak, zeyde
redevoeringen, in al uwe schriften, in d'hevber-
gen en publieke byeenkomsten. 'T moet gedurig
van gespaerzaemheyd zyn dat gy handelt, spreekt
ol schrylt't woord gespaerzaemheyd moet onder
alle vormen opgediend worden gespaerzaemheyd
gebakken, gesjmerzaemheyd gestoofd, gespaei zaem-
heyd gebraden, gespuerzaemheyd te voet, gespaer
zaemheyd le peerde, en altyd en onophoudelyk
gespuerzaemheyd, gespaerzaemheyd
Eensklaps was den toon van al de liberhaters»
gazetten en predikanten veranderd... Hel deuntje
van gespaerzaemheyd ronkte aen de vier hoeken
des lands men hoorde, men las, men zong
niets anders dan gespaerzaemheyd, nieuwe poli
tiek van gespuerzaemheyd, goedkoop gouverne
ment van yespaeizaemlieyd, vermindering van
lasten uyt yespaeizaemlieyd, afschaffing van die
en gene contributien uyt yespaeizaemlieyd, ont-
zwelling der budgetten uyt gespaerzaemheyd
enz. enz.
Ten langen laetste, het volk wierd als door
geestverbystering geslagen, het wierd als ooreu-
dul van eeuwig eu altyd hel zelfde liedje te
hooreii, en 't zegde laet ons eens probereu,
Y is misschien mogelyk dat de liberalen de waer-
heyd zeggen, den duyvel is misschien zoo zwart
niet als dal hy afgeschilderd wordKomt, laet
er ons eens voor stemmen
Zoo gezegd, zoo gedaenen de liberhaters
kwamen bovenzy vestigden alleugskens
hunne heersehappy, overal staken zy hunne
vriendekens in de fonctien, al wat eeuigen in
vloed gaf hielden zy voor zichzelve, zy maekten
zich handlangers en onderdanige slaven van
allen kaliber, al wie zich ouder dit leger wilde
engageren wierd beloond, immers er wierd niets
verwaerloosd om het door 't fopmachien van
gespaerzaemheyd aeneengeftanste stelsel steviger
en steviger te maken, tot dat 't land eyndelyk
gekomen is tot liet punt waer het nu is, 't is
te zeggen, dat het zucht onder de zweep der
schandelykste dwitigelandy en 't speeltuyg ge
worden is van eeneh autókraet die, by middel
eener knikkersmeerderheyd, durft zeggen sic
volOy sic jubeo, stat pro ralione voluntas
Zoo wil Y ik, zoo gebied het ik, en de reste
gaet u niet aen.
Vraegt ons 't volk, wat is er van de solemnele
en duyzendmael herhaelde beloften van gespaer
zaemheyd geworden
Foppery antwoorden wy, foppery en
niets anders dan foppery
Onze liberale ministers, zegt la Paixkomen
nu vlakaf verklaren dat ergeene gespaerzaem-
heden mogelyk zyn, en dit niettegenstaende dal
den heer de Biart, maer ik was ongeduldig om u te
zien en te bedanken.
Kom binnen, Mynheer, riep Veronica. Ik ben
blyde u hersteld te zienGy ziet er goed uyt
Ik zag er zoo slecht uyt, als gy my de eerste mael
aeogctroll'en liebt, dal gy moeyle moet hebben 0111
my te lier kennen, zeyde den jongman met eenen
treurigen glimlach.
Inderdaed, thans had hy een allerschoonst voor
komen. Aen zvne manier van spreken en groeten er
kende men aenstonds den edelman. Ily zette zich
by den liaerd, lusschen Suzanna, en Veronica en
vroeg
Hoe gaet het met het jonge meysje Ik heb
dagelyks naer baren toestand laten vragen, en heb
met hartzeer vernomen dal zy zeer ziek is
Zy bevind zich uu weer wel, onderbrak Suzanna,
een vinger op haren mond leggende en naer hel
bed kykende zy is nu buyten gevaer.
God zy dank, ik verweel aen myn zeiven de
oovrywillige oorzaek barer kwael te zyn. Het is de
aendoening die liet kind 111 dezen staet gebracht
heeft. Ik kan my licbtelyk verbeelden welke gewaer-
wordiugen zy gedurende' dien ysselyken nacht gehad
heeft.
Ja. dat laet zich begrvpen, sprak Suzanna.
Men mag wel de gewoonte hebben van met lyken
om le gaen gelyk wy, om zyne koelbloedigheyd te
behouden als men een overledenen hoort spreken.
Gy hebt my gered zonder uwe legenwoordig-
heyd van geest ware ik 111 myn doodslaken van koude
gestorven riep mynheer (ie Biart uyt, terwyl hy
by dit aendenken sidderde. Ik boop eens myne schuld
ten uwen opzichte te zullen kunnen betalen. In
afwachting, bid ik u dit aen le nemen.
En by legde eeue lamclykc wel gevulde beurs
op Suzanna's schóól.
Hei is te vee! riepen de twee zusters uyt wy
kunnen dit nitt aennemen.
En hel jonge meysje dan Ik zou iets voor
de uitgaven sedert 1847 mei V2Ö ten 100 ver
meerderd zyn.
In 1847 verklaerden de liberale opperbazen dat
den oorlogsbudget, die, ten dien tyde, maer tot
28 millioenen beliep, veel le hoog was, dal hy
moest verminderd worden, dat men '1 volk moest
ontlasten, dal bet al veel te lang onder de con
tributien verpletterd bad gelegen enz....
Maer wat is 't nu met dien zelfden ooriogs-
budgetWat is er van die liberale belofte
geworden Eylaes dien zeilden oorlogs
budget is nu zoo scliroomelyk verhoogd, dat hy
van -26 millioenen tot 37 MILLIOENEN FRANKS
geklommen is, zonder daerby te rekenen de in
tresten van rond de HONDERD MILLIOENEN'
franks, die verknoeyd en verkneukeld zyn aen
de kazematten, lonklorens en forten van Ant
werpen
En den budget van 't inwendige dan, hoe staet
bet daermeé
Eylaes hy is op den zellsten liberalen leest
gescltoeydIn 1847 was den budget van het
inwendige maer van zes millioenen franks, en nu
komt den minister juysl het dobbel vragen, 't ts
te zeggen 'i'WA ELF MILLIOENEN FRANKS
Men zou zeggen dat de vyffrankstukken in
Belgien groeyen gelyk de palaters, zoo gezwind
gaen de liberale ministers om met liét vragen
van millioenen en millioenen. Sedert dat de
krinolirien verkleynd zyn, zyn 's lands budgetten
voor goed beginnen te zwellen, eri zoodanig te
zwellen, dat, moet liet zoo nog wat voortgaen,
de liberale ziekte van volksafperssing het land
ganscli zal doen te niete gaen, en dat er welligt
nooyt volmaekter berouw door '1 volk zal ver
wekt worden, dan datgene, van zich ooyt blin
delings aen de knaptanden van 't nieuw liber-
haterslopmachien blootgesteld te hebben.
Feliciter sapit, qui aliaio periculo sapit, hy Wórd
gelukkig wys, by die ten koste van een ander
yvys word. Maer 't en is hier alzoo niet't volk
is hier, ten zvtien eygen koste, wys geworden, en
dit wel om geluystord te hebben naer liberhateis-
belöften, waervan het moest mistrouwen, terwyl
bet wist dat eenen slechten boom nouyt goede
vruchten kon voortbrengen.
Den opperknoevcr uyl Y Verbond is vcrledene Week
op eenen volumineusen liongen k.kstoel geklauterd,
en van daer deelt by, met eene ongehoorde pretentie,
brevetten uyl van goede of slechte redactie aen de
klerikale gazetten. Ilv natuerlyk is den beleefdsleu. Jen
zuyversten, den zedeiykslen, den geleerdste», den
fyn3len van al de redacteurs, gewezene, tegenwoordige
en toekomendeWy zouden ons geweerdigen op
de dwaze snoevery van dien belagchelyken kwant
serieuste antwoorden, was hy by eiken» niet gekend
voor den morsigslen schryvelaer van g'heel de vlacm-
haer willen doen, hernam den heer de Biart on-
gelwyfeld behoort zv tot arme ouders, en misschien
zou ik haer wel by eene dame van myne familie
kunnen plaetsen.
Wees gednnk in haren naem. Mynheer, her
vatte Suzanna met waerdigbeyd. Dal meysje is arm,
maer zy beet jonkvrouw Gabrielle de Lescale
Wat zegt gy daer Geliel m> le verschoond)
Mejuffrouw bel huys de Lescale is een der edelste
van hel land het is verbonden met den ganschen
adel
Dat is hel juysl wat den laetsten vertegenwoor
diger dezer famibe gedwongen heeft zyn vaderland
le verlaten, om zyn brood te gaen verdienen, zeyde
Suzanna hy is onder den last bezweken.
En fluyslerend herhaelde zy de ongelukken van den
beer de Lescale en deo toestand van Gabnelle den
jongen beer luystende met even zoo veel verwon
dering als droefbeyd. A
Is het mogelyk riep hy uyl, eene adelyke
dochler byna tot den bedelstaf gedwongen
Maer uy zyn er nog onderbrak hem Veronica
met eene zekere fierheyd zy zal bv ons blyven,
en nimmer zal zy iemand van Doode hebben.
Spreek zacht, bid ik u. zey Mynheer de Biart,
want hoorde zy ons, zoo zou het haer kunnen spy-
ten dat eenen vreemdeling mei haren toestaod be
kend word.
Een oogenblik verliep in slilzwygen de heksen
weudden hare blikken niet af van den jongmau die
in eene mymeriug vervallen scheen
Mynheer, zegde Veronica, op eens, gy bewoont
hel kasteel van Biarl
Ja Mejuffrouw, met baron de Biart, myn groot
vader.
Zoo by leeft nog prevelde Suzanna.
Kent gy hem misschien vroeg den jongeling,
die, hoezeer by zich trachtte te verdiepen in gis
singen, maer niet kon begrvpen met welke zonder
hoge wezens by le doeu had.
sche drukpers, en errinnerden wy ons 't spreekwoord
niet dal de voylste zwyoen altyd hel sx-boot.ste strooy
willen hebben.
Eenen duytschen schryvcr M. Lukas, tarnt eenert
boek uyt te geven over het dwangouderwys en laet
zien dat bet een stuk is van moderne tyranny.
Dit onderwys heeft eerst begin genomen in de pro-
teslantscbe landen van Dnytsebland na de jaren vyftiert
honderd, en duytsehe catholyke Staten hebben'later
dat voorbeeld nageaepl.
Hel dwangouderwys is in Duyts'chland maer tot stand
geraekt naermate de Volksvryheyd er wierd vernield.
Het dwangondervvys verti-apl "de familieregtei;, het
regt der ouders op "de kinders, bet oudste, het wet-
tigste regi.
Dit regt is erkend geweest in alle tyden by alle
volkeren. Sparta alleen in de oUdheyd maekt uylne-
ming.
Men haelt Pruvssec aeh eh rtieh Schildert het dwang-
onderwy3 als eene bron van rykdom en magt voor dal
land. Sadowa, zegt inen, is de vracht van het dwang
ouderwys.
M Lukas dacrentegen bctigl öhs dat ïh Pruysseh op
100 inwoor.ers, er 94 1/4 of arm zyn ©r onbemiddeld.
De prolestantsche vorsten hebbeb den schooldwang
ingevoerd len oynde den familiegeest die meestal nog
calholyk was traegzaem te versmachten. Zoogezcyde
catholyke vorsten gelyk Joseph li, hebben hel voor
beeld gevolgd uyl geest van naapery en uyl bael voot1
de vryheyd van Kerk en van volk.
De yveraers van het dwangondervvys In Duytséh-
land waren vyanden van de Kel k, onder andere, den
somberen Frederic-Willetn IV, hardnekkigeh vyand uef
calholyken en beschermer van de franemafons.
De voorstaenders van 't dvvangotaerwys ih de laoisld
tyden vvareo de bloedlielden van 93. Hobespmrre,
Danton en andere, welke den samenlevihgvefnielenden
regel stelden De kinders behooren eerst en vooral
aen .Ie Republiek, en maer daerachlcr aen hunne
ouders.
A
In hei verslag van doklor Kuborn ovef dt?h toestanrf
Van het vrouwvolk dal in de koolmyuen Werkt, staet
het volgende
Als de jonge dochter bare toilet maekt dan
hahdelt zy als of ze geheel alleen ware digi nogtans
n by haer is cr mansvolk dal zich wascbl, half naekl
gelyk zy.
- Waerom 'zonde zy rood worden Nevens haer
staen hare zusters en die doen hetzelfde de zaek is
aldaer in de gebruyken overgegnen.
llare mo.-der die de stoof oppast of een sink spek
hraed, stael daer ook, enkelweg gekleed met een
hemd en eenen rok, den gorgel ontbloot.
Minister Pirme2 antwoord daerop
Den gorgel ontbloot! dal is schrikkelyk. Ik ben'
slyf voor de eerbare schaemte maer ik vraeg by my
zeiven wat de achtbare leekenaers van dit stuk met
limine ooi/en doen als zy op een bal zyn
Wal zegt M. De Maere van de eerbaerbeyd zyner
lieve Walen
M PirineU geluygl meer of min vrvwiHig dat de
hedendaegsclie ballen doorgaens beestefeoslcn zyn.
Zyne meening is juysl die van de Kerk.
Ja. vyltig jaren geleden heb ik hem voor de
laetste mael gezien, antwoordde zy koel zynen zooir
den ridder, dut was eenen knapper, man
'l Was een lief kind, blond als zyne moeder,
voegde Suzanna er by.
Helaes, zuchtte den jongeling, hy is reeds 20
jaren dood ter nauwernood kende >k hem myne
moeder is ook vroeglydig gestorven, en nu sta ik-
ouder de voogdy van myncn grootvader.
Gy zyl derhalve de eenigsle erfgenaem van den
naem en forluvn van den baron de Biart
Ja, ik ben eenigen zoon geweest, even a!s
myn vader, antwoordde den jongen edelman met
smart, ik heb gceoe andere nabeslaenden meer dan
myneu grootvader.
Dan moet hy al zyne eerzucht op u vereenigd
hebben dan moet hy u wel alles geven wat een
edelman voldoen kan
Aeh ja, tot dusverre heb ik het leven van eenen
grooten heer geleyd Don heer baron verlaet nooyt
bet kasteel van Biart, inaer hy ontvangt op zyn
prachtigste deu gauscbeo adel van den omtrek. Verleden
jaer ben ik. op zyn bevel, herwaerts gekomen den
ouden beer beeft my in 3lael ge&teld om my hier
doelmatig aen le bicden Eenen onzer acugetrouwde
bloedverwanten, den hertog de Rieux, heeft my ten
hove vac Versailles binnen geleyd en daer héb ik
een paer maenden doorgebracht. Slechts sedert kort
ben ik teiug gekomen, en ik heb maer dry dagen op
bel kasteel van Biart doorgebracht.
Ach, zoo die revs bad u lust naer vrvbeyd ge
geven, en toen gy u op nieuw onder hel jpk bebt moe-
teu begeven, hebt gy u niet meer kunnen plooien.
't Is waer, ik heb ongelyk gehad, maer dal leven*
was my ooverdragelyk geworden. Myn grootvader
beeft my plaiinea medegedeeld, die met de myne
niet overeenkomeq, en ik heb van bem een vast ka
rakter geërfd.
(word voortgezet.)
