Dc artikelen 2 en 5 van liet gewyzigde ontwerp f
beöogen, 'I eenc, het geval wanneer er een vóórafgaende
geding beslaet, 't andere, wanneer het tegenovergestelde g
placts heeft. Zy bepalen dat, indien dc verdachte, in g
eene correctionele zaek rechtstreeks voor de rechtbank S1
verschynt, de voorzitter, alvorens lot het gerechtelyk
onderzoek over te gaen, lie.u moet vragen in welke
tad hv verlangt dal de opstel geschiede. Wanneer, in
tegendeel, een voorafgaende geding, hel ter zitlingszael
verhoor vóórgegaen heeft, dezellde vraeg den belichten
moet gedaen worden alvorens hun eerste verhoor aen vang
neme. liet antwoord zal, op onwettigheidsstraf aenge-
teekend worden, en het geheele verderonderzoek, daer- |j
onder begrepen het pleidooi en dc gerechlelyke vor-
dcring van 't openbaer ministerie, zal in de lael gebeuren
waeraen de verdachte den vóórrang geeft. Er is zelfs f|
zooveel min nadeelig gevolg in de/e vereischten door de
wet te vorderen, dat de verslagen der heeren procureurs J.
generalen bevestigen dat men, hedendaegsch, in v« r-
scheidene vlaemsche provinciën, anders in zake niet
meer te werk gaet. In die provinciën, moeten al de
onderzoeksrechters de tael der bevolking verstaen. \Nal
meer is, onmogelyk is 't daer een grondig onderzoek g
tc doen, met vrucht de getuigen te aenhooren, welke -i
zich, algemeenclyk, slechts in de vlaemsche lael kunnen
uitdrukken, indien de gedingopslellende magislialcn het S-
gebiuik dezer tael niet grondig bezitten. H
Voor wat hel eigenlyk gezegde onderzoek aengaef,
moet men céiipariglvk hel welte'yke vaststellen goed-
keuren van hetgene 't gebeurde der zaken dadelyk
meestendeels opgelegd In eft. Er kan geene recht
gegronde tegenwerping by gebracht worden, dan voor j
de eigenlyk gezegde debatten, dat wil zeggen, dc
gerechlelyke vorderingen der beschuldiging en de pleite- O
ryën der verdediging. Als de woordvoerders van 'l open-
baer ministerie eenen vlaming in een vlaeinseh hand
beschuldigen, hebben zy dan het recht van de beschul- J
diging in eene tael voor tc dragen, te ontwikkelen en te
bewyzen, welke de beschuldigde niet vcrslaet? Mag de j
beschuldigde, na een volledig vlaeinseh onderzoek dat
by tol iu de minste omstandigheden heeft kunnen op- g
volgen, vreemd aen de debatten gemaekt worden, door
bet gebruik dat er, ondanks hem. gemaekt wordt van j
eene tael welke hy niet verkiestNN elke reden kan men
bybreugen, om eene vordering te verrechlvaerdigen, g
welke zoo zeer strydt legen hel belang van den be'ichle, ffl
en diensvolgens legen liet goede besluer des gerech's? j
Ééne enkele is er voor bet meestendeel der woord- J
voerders van 't openbaer ministerie, schynt de fransche
lael, zelfs in de vlaemsche provinciën, gemakkelyker te
zyn. Dc maetschappelyke belangens, welker tolken zy
zvn. zegt men, zullen beter nagekomen zyn, als zy het g
werktuig bezigen dal zy best besturen, en de rechters o
best verstaen. Zietdaer de tegenwerping.
Geen lid der midden sectie zou de middelen tot het J
beteugelen der overtredingen van de strafwet willen
verzwakken. Daer geldt een belang van allerhoogst
maetschappelyk behoud maer 't is dat belang alleen
niet dat in aendaclil verdienc genomen te worden, bet
belang des beschuldigde is ook heilig. De wetgevers! ol
is van beide deze belangen met malkaêr te verzoenen,
£ii niet van hel eenc aen bet andere te slachtofferen. j
Dc zwarigheid welke men, inaelschappelykerwyze
gesproken, voorziet, zal slechts van korten duer zyn
al de telken van 'tonpenbaer ministerie die, om hunne
bedieningen in liet vlaemsche Land te bekomen, beves
tigd en beslaligd hebben dal zy de vlaemsche tael
machtig zyn, zullen zich vcrhaeslen om tot dezes vol-
inaekte behandeling te komen. Fabricando fabrifimus,
al doende leert men. Van hen hangt het af dat het
oogcnblikkejyke nadeel dal, het maetschappelyke belan
gen er zal kunnen door lyden, op zeer korten tyd ver-
dwyne. Wat zien wy van eenen anderen kantEene
bestendige liinderpael want niemand mag de hoop
koesleren dal al de Vlamingen de fransche lael zullen
aeiiloeren eene algemeene hindcrpael die op meer dan
de helft des Lands drukt, eene hinderpael waer aen
het van ons niet alliangt verbetering toe tc brengen
want heeft hel Goevernenient eene werking op de door
hetzelve benoemde of te benoemen magistraten, dan
heeft het geene op de bevolkingeu die hetzelve benoe
men, op bet volk waer al de machten uit voortvloeijen.
De magistraten tot den dienst der bevolking, en niet
de bevolkingen lot den dienst der magistraluer gewen
nen, ziedaer de ware grondleer.
Men heeft dikwyls gezegd en hei haeld dal de koningen
voor de volken en niet de volken Jvoor de koningen
gemaekt waren hetgene voor de koningen, die het
vei hevenste uitvloeisel van de nalionaleopperinacht daer-
stclt, eene waerheid is, dan is 't a fortiori, dat wil zeg
gen, des te meer, eene waerheid voor de inagistialen.
En ook mogen wy niet uit liet oog verbezi n dal deze
waerheid beter honderd plichtigen vrygesproken, dan
éciien onschuldige veroordceleu, een spreekwoord ge
worden is.
Indien het zaeksvermogen lot het verbreken des
evenwichts lusscheii de beschuldiging en de verdediging
verplicht, dan moet het nadeel voor de beschuldiging,
en niet voor de verdediging zyn. 't Gene wy niet moeten
betrachten maer in die worsteling van den zwakke
tegen den sleike, van den beschuldigden persoon tegen
de beschuldigende maelschappy, moet er bovenal ver
meden worden dat de weegschael niet overhelt naer
den kant waer reeds de macht is.
De middenseclie beeft met eenparige stemmen aen-
genomen dat, in algemeenen regel, de debatten in liet
vlaemsch geschieden, dan, wanneer, volgens den keus
van den beschuldigde, het onderzoek in die tael zou
gebeurd zyn.
Men heelt de vrapg voorgesteld of de verdediger,
bovenal de vrywillige verdediger, de vrygekozen 3dvo-
kalen, even als '1 openbaer ministerie, zou kunnen
gedwongen worden zyne middelen in 't vlaemsch ie
ontwikkelen. Van den eenen kant, zou men kunnen doen
opmerken dat een advokaet geen openbaer ambtenaer is,
en men, de grootste omzichtigheid moet aen den dag
leggen voor liet regelen vail deszelfs vryë beroep.
Maer, van eenen anderen kant, moet men erkennen
dat er eene ongelyklieid zou bcslaen tussclien den be
schuldiger, die verplicht zou zyn eene tael le gebruiken
welke by dikwyls zoo wel niet bedwingt als het franscb,
en de verdediging aen welke 't zou vryslaen zich van
het fransch te bedienen, als zy er voordeel in vindt.
Die ongelykheid zou door geene noodzakelykhetd kun
nen verrechlvaerdjgd worden in tegendeel zou "t hoogst
