zien tot lioetof dit waer is, en de oorzaek
waerafiü die vermindering toe te seliryven is
trachten te onderzoeken. Acn de duerte van
het schoolgeld kan ze nieltoegevveien worden,
dat weet iedereen van over lang ei- moet dus
iels anders zyn.Wy zullen 'l wel onderscheppen!
Aclsl-Scliaerbtke, 3 October 1873.
Mynheer de Opsteller van den Dcnderbodc,
In'hel uudihier van Zondag laetst van uw geeerd
blad, deelt gv hei vcslag mcu van de zitting onzes
Gememeraeds van 23 September 1 873. Met genoe
gen hebben mync medeburgers cn ik gezien dal de
kasseiifingsiveiken oiizer buertwegen niel uil hel
oog verloren worden wy waren reeds wal mis-
liooslig te zien dal deze werken niel dapper voort
gingen nu zy.u wy getroost, omdat wy op hoop
leven van gauw uil den modderpoel Ie zullen ge
lrokken worden, waeriu de afgekookten vau 1 July
187-2, ons zoolang hebben laten kwynen.
Wat wy ook mei vermaek gezien hebbenis de
voorslel van M. VanderhaegnerT, om Dier eeno nyver-
lii idschool zien te slichten zulk een onderwvs
beeft Aelst noodig; dat zoo veïe r.yverheidsdoende
jiersoneil onder zyile bewooners teil.
Van over lange jaren, moest zulk geslicht hier
beslaer.sinls lang, had men de middelen moeien
beramen, om jcii einde Ie stellen aen de verlirreliling
der voile franken, die Aelst voor het zoogezegde
midilelbacr oudervvys belaelt, dat zoo weinig nut
oplevert cn zoo schroomelyk veel geld kost.
Is er geen middel om eene betere beslemmine aen
deze gelden te geven Zou men, by voorbeeld, de
overdreven onkosten van onze middelbarescliool
niel kunnen verminderen door eene wyze matiging
van derzelver gebrekkige inrichting Zou men de
leergangen daer niet kunnen op die wyze inrichten
d il de nvvi r.ierskinderen rlaer, of eldjrs anders in
de stad, een volledig onderwvs-konden genieten,
zonder noodig te hebben van naer andere sleden
dit onderw vs ie moeten gaen zoeken
De regering overdenkende eens rypclyk die zaek
zy rnedplcge hierover bevoegde personen ik In-n
zeker dal er veel kan gedaen worden, en dal liet
voorslel van M i'anderhaeglien, met weinige kosten
kan v« rwezcnlykt worden, als men, voor eerste
schoolfonds der ityveiheidschool, de gelden will
ten nutte maken, die nu nutteloos in parademakery,
pelyk gy hel noemt, zonder oprecht doel, zoo schan-
delvk verkwetterd worden. Een myncr vrienden die
in ttraband woont, zegt dat de middelbare scholen
van Acrschot en Diost, en andere mner de helft van
de onze kosten, en dal daer een allerbest onderwvs
gegeven wordt.
Moeten zulke voorbeelden niel nagejaegd worden?
Helgene andere plaetselykbeden voor 9 ii ld duizend
franken genieten, mouten wy, Aelslenacrs, daer
22 a 23 duizend franken voor betalen Hebben wy
bier zoo veel geld te veel, dal wy bet iu parade
makery moeten verkwisten Moeten onze zoo naer
het zweet riekende eenten verspild worden om
mannen te onderhouden, die, omdat zy op de
school hunne bezigheden niet genoeg vinden, de
ryku liên buizen alloopcn om er lessen 'e gaen
geven Is dal noodig Wal dunkt er u van
Mol deze regelen iu uw geeerd blad in telasschen,
zult gy verplichten
Een onder wvsminnend landbouwer,
li. T. D.
'JTacI eu VryBieid,
Zondag laetst, werden alhier ingehaeld de
looneelspelers der Maetscliappy, Tiu'l en Vry-
Iwid, welke te Brussel eenen 2cl'n aenmoedi-
gingsprys bekomen hebben. Van den waren
manken hennen had de stoet in, meestendeels
samengesteld uit de liberate kopstukken van
gei'eiit ^güvlennpi\dguJ/19^icrentgü ^Ainoye, op:
lanfarenmuzyk der oude garde 't was van
boum, boum, boum, la grosse caisse, dat de
straten daverden, en meri, om zoo te zeggen
oorendol werd. De manifestatie had veel
betrek met bet feest van den vetten os dat
te Brussel, eenige dagen voor Paesscben,
jacrlyks gegeven wordteene dame met eenen
ruiker iu de hand, maekte van dezelve deel
als eene gekroonde vaers hing zy aen den
arm van den verwaénden sprinkhaen van
Cherscamp, die, lier als keizerskat, alzoo den
toer van do stad gemaekt heeft, om te doen
zien boe puntig by daer praelde. Ge moet de
manifestatie gezien hebben om u ecu oprecht
denkbeeld te kunnen maken van de verlaten
heid en het verval waertoe de party van den
hooginoedigen, Most, r'est moil gekomen is....
RECIITERLYKE KRON'YK.
Men weel. dut na eene zitting van den ge-
nieetiieracd van Verviers, ten gevolge eener
discussie in de zitting lusschen een raedslid,
den lieer Loslcvcr, en den burgemeester, den
lieer Orlmans, deze laelsle eerstgenoemden
eene kaeksljg toebracht. Die zaek voor de cor-
rectioniieelc rechtbank opgeroepen zynde, zoo
werd de burgemeester van Verviers zaterdag
veroordeeld lol 15 Irank boet en de proces-
kusten.
PRIESTERLYKE BENOEMINGEN.
IIISOOM VAN GENT.
De Eerw. Heer Cambier, onderpastor te
Lovendegem, is pastor benoemd te Amougies.
STERFGEVAL.
Dc Eervv. Heer Verdickt, pastor van Mespe-
lare sedert 1809, is, na eene lange kwyning,
sciiiely k overleden den 28 September, iii den
ouderdom van 5G jaren.
Naer wy vernemen zyn de nieuwe inschryvin-
gen van leerlingen, in al de katholyke onder-
wysgestichlen oes Lands, zeer talryk de be
volking dezer gestichten is, by bet hernemen
des schooljaers, op vele plaelsen zoodanig ver
meerderd dat er geene plaels meer ie vinden is.
Dngelyks komen er nieuwe vragen lot aenne-
iriing toe, welke men, byna overal, uil hooide
van piaetsgebrek moet weigeren.
By Koninglyk besluit van 16 September
zyn de volgende belooningen voor daden van
moed. zelfsopolTeriiig en menschlevendlieid aen
onze mcdeburgeis wier namen volgen, toege
kend
holders, schipper.. Medalic t"e klas.
He Meiilemeester, Adolf Sledalie 2de klas.
Dc Coninek De Windt, Camiel.
Dc Pacpe-Megnnck, Leo
Dc Paepe, Polydoro
Haudouin, ond-oiï trocpskindcrcnschool.
Michel,
Ghysbrochl, Christ, pompier Mcdalie 2de kl. en 20 fr.
Ghyshrecht, Jan, Medalic 2dc Id. en 20 Ir.
Van Gceni, Michel, Medalic 2de klas.
Callebatil, Felix.
Dc Lantsbeero, Pieler.
l.cnsscns, Eimiianticl. 3d* klas.
hingoir, Jaek, bediende spoorweg. 50 franken.
Op de muren van liet justitiepaleis van
Biussel, Strooistruef. is een fcngelseh plakkael
aengeplakt. Iu dit plakkael wordt 200 pond ster
ling uitgeloofd aen al wie de plichtigc zal doen
kennen van den moord, gepleegJ op eene vrouw,
wier lyk men uil de Theems te Londen beeft op-
gevischt.
i De kleermakers van Brussel houden beden
avond eene vergadering, met liet doel het passen
der kleederen af le schaffen. Voorlaen zal men
een Irak of broek nuelen houden zooals liy is, of
liy goed of slecht gaet. Wal belieli er u
Ziehier «ene nieuwe ramp, welke dooi
de fosfoorslekskens is veioorzaekt
Verleden vrvdag avond speelde te lloelart, in
eenen varkensstal, een kind van zes of zeven
jaren, mei deze gevaerlyke stekskens, en slak
eenen hoop slroo in brand, welke in eenen hoek
lag. Dit kind, zich door vlammen omringd
ziende, wist in zynen schrik geen ander redmid
del dan zich op den buik in den voederbak neêr
te leggen. De brand bereikte het echter weldra,
en loco men er iu gelukt was de vlammen uit te
dooveo, vond men het half verkoold lykje, iu
deze soort van doodkist. Een nevenslaende stal,
welke iusgelyks door het vuer was bereikt, kon
men nog in I yds openen, om zoo niel liet ge
bouw, ten minste de beesten, welke er zich in
bevonden, te redden-
Men schryfl ons uit Kruishoulem
Onze gemeente is zondag laetst. getuige ge
weest van een wreed schelmstuk. Rond IU ure's
avonds vonden de inwoners van een huis op den
steenweg naer Olsene eenen jongeling, 21 jaren
oud, dienstknecht bv den ondernemer der post-
kar, zwaer gekwetst liggen.
IIy luid onverwachts eenen slag van een scherp
tuig in den rug ontvangen eenige stappen ver
der vond men het lyk van eenen anderen jonge
ling. Deze had eenen slag op hel hoofd gekre
gen. en de hersens waren door het wapen door
boord hv had ook eene gapende won-Ie aen den
buik, die de ingewanden lieten zien.
De gezondhridsstnet van den dienstknecht is
zcpi' erghy In-elt toch inlichtingen aen de
onderzoeksrechters kunnen geven, maer heeft
den dader van dit schelmstuk niet herkend.
Men verdenkt eenige jongelingen van slecht
gedrag der gemeente, maer lot uu toe heult men
geene aeuhoudiiigen gedaen.
Men schryfl uit Antwerpen Opening
dek Scholen. Onder het besluer van de hee-
ren Loos en Van Dut, vergezel len de onderwy-
zer en hulpondci wyzers de leerlingen naer de
kerk, op den dag dor opening van de scholen
om de mis van den H. Geest by te wonen. Onze
studhiiismannru vinden zulks, dit jaer.... te....
gevaerlyk. Verscheidene onderwyzers hadden in
de helste dagen, volgens oud gebruik, aen de
heeren pastors de mis aengevraegd het upt was
vastgesteld, alles was geschikt voor die gods
dienstige plechtigheid, waerae^i de ouders en
onderwyzers, zoowel als de kinderen, altyd
veel pr\s hechtten. Maer ziet, zondag, ten ge
volge van eenen brief, hun door den heer De
Wael toegezonden, zyn de onderwyzers dc mis
komen afzeggen. Dit nieuws zullen de ouders
der 60UU kinderen van onze gemeentescholen
ongelwyfeld met spyl vernemen. liet is tegen
dank dat onze stadhuismannen zien, dat in St.-
Jucobskerk, woensdag ten 10 ure, de mis van
den 11. Geest zal gezongen worden voorde leer
lingen van het atheneum en van de middelbare
school. Deze mis kunnen zy met beletten, daer
het regelemenl dezer gestichten, door koninklyk
besluit goedgekeurd, uildrukkelyk zegt dat er
altyd voorden dag van de opening der seholeu
eene mis zal worden gezongen, liet bovenstaende
doet zien hoe halelyly, en daerenboven hoe klciu-
werk gaen
De trein, welke ten 6 ure 30 's avonds uit
Ko' lryk naer Brussel vertrekt,is maendug op een
koopwarentrem geloopen, welke in de voorstad
Dooruyk aen 't manoeuvreeren was. Dc schok
was verschikkelyk de heele trein werd van de
rails geworpen, en de locomilief bonsde over
het staketsel dat langsheen de baen ligt. De
schrik der reiziger was onbeschryfbaer, die of
schoon-ook niet ongekwetst, er noglans allen
hel leven afgebracht hebben. Onder de gekwet
sten lelt men den heer Adler, tandmeester, aen
welken builen eene gapende wonde aen liet
hoofd, verscheide landen verbroken zyn. De
heer P. Lelebvre, graeukoopman le Antwerpen,
heeft den duim verstuikt, cn bekwam vele
schrammen in het gezicht door de glasscherven
der gebroken ruiten. De ramp wordt aen de
nalatigheid van eenen spoorwegbediende toege
schreven.
Moord te Del ine. Zondag avond, ten
8 i ure, is er eene verschrikkclykc misdacd te
Deurne gepleegd. De geuaenide Frans Verhoe
ven, werkman en winkelier, heeft een jongeling,
nauwelyks 18 jaer oud, Petrus Jos. Van Soom
genaeiud, vermoord.
Iu hel dorp le Denrne, op eenen grond ge-
naemd het Kekkeveld, tegen Gallifort, staen
verscheidene nieuw opgebouwde werkmanswo
ningen. In eene dezer woont de familie Frans
Verhoeven, beslaende uit vader, moeder en G
kinderen en hel is in dit huisje, dal de uiisdacd
is gepleegd.
Frans Verhoeven is een zeer brutale kprelhy
vergeet zich in den drank en mishandelt alsdan
vrouw en kinderen, liet oudste zoontje van Ver-
hoeven, nauwelyks 15 jaer oud, is reeds uil het
ouderlyk huis gevlucht en woont op de hoeve
van den landbouwer Daems, in de buert.
Eergister had Verhoeven andermael den gari-
schcn dag Lrulael te werk gegaen, en zyne
ongelukkige vrouw en kinderpu alle soorten van
verwylingei! naer't hoold geworpen.
Het oudste zoontje was te huis gekomen, om
moeder en vader te bezoeken, en poogde den
laetslen lot bedaren te brengen, doch het smee-
keu van het kind hielp lot niets, eu '1 werd inte
gendeel onder bedreiging aen de deur gejaegd.
Verhoeven riep zynen zoon toe, dat hy hem een
mes in het lyf zou steken, en het arm kind keerde
zeer bedroefd naer de hoeve van Daems terug.
Ondciweg kwam hy den kleinzoon van zynen
meester, Petrus Van Soom tegen, en vertelde
dezen hel geval. Van Soom nam hel kind by de
hand, en ging er mee terug naer Yerhoeven's
huis, om er een rolleken tabak te knopen. Hy
verweel hem, dat hy een slechte vader was, dat
hy zicli moest schamen om zvn kind niet een mes
le bedreigen. Steek my liever, ging Van Soom
voort, ik ben een man, ik kan my verdedigen.
Op dit gezegde sprong Verhoeven op Van
Soom toe er ontstond eene worsteling beiden
rolden op den grond. Van Soom stond oniuid-
deilyk recht, kwam 3 a 4 slappen vooruit en
viel alsdan bcweegloos op den grond de onge
lukkige was dood. Het bloed stroomde over-
voedig uil eene groole en diepe wonde in de
lii.ker bil.
Dit veischrikkelyk looneel had slechts eenige
oogenblikken geduurd.
Op hel oogenblik dat de twee personen hand
gemeen geraekten, was moeder Verhoeven met
haer kinderen op de slrael gevlucht, om hulple
bekomen, en toen zy met eenige geburen terug
iu huis kwam, ontdekte zy op den vloer het lyk
van Van Sooiii.
De kreten van a moord moord lieten zich
hooren, en al de geburen kwamen toegesneld
het bloed liep van den drempel lot op de struel;
de angst en de schrik dpr aenwezigeu was over
groot de vrouwen weenden van aendoening.
Dc niooriienaer was op den zolder zyos woning
gevlucht, en poogde zich aldaer le zelfmoorden;
hy sloeg zy n hoold tegen den mucr, en ging le
werk als een bezetene.
In een oogenblik was de misdjed in gansch
Denrne gukend de veldwachter en de genieen-
teoverheden kwamen onmiddellyk toegesneld.
Iiitiisschenlyd was de mooideuaer nog altyd
op zynen zolder. De veldwachter gevolgd, dooi-
twee geburen. den genoemde De Laet en Van
Olfen, gingen hem daer aenhouden, hetwelk
zonder tegenstand gebéurde. Zyn aengeziclit en
hoofd waren gansch gewond en bebloed, on hy
bekende oogenblikkelyk de misdaed begaen te
hebben, doch hy beweert liet eeist door Van
Soom aengt vallen te zyn. Na zyne onderhooring,
heeft men hem voorloopig te Deurne opgeslo
ten.
Wat hel slachtoffer betreft, deze is de oudste
z.oon van moeder Van Soom, weduwe met acht
kinderen, welke mei haer gansch huisgezin op
de hoeve haers vaders, de landbouwer Daems,
woonachtig is. Haer zoon Petrus was de by/.on-
derslesteun van dit talryk huisgezin. De wan
hoop dezer diep bedroefde familie is onbe-
schrvfbaer moeder Van Soom weent onophou-
delyk.
Toen gister avond het slachtoffer van zvn
grootvader wegging, om by Verhoeven een rol-
leke tabak le gaen kooppn, verzocht deze hem
van niel te laet weg le blyven, waerop Van Soom
antwoordde Vader ik zal oogenblikkelyk
terug naer huis komen. Men weet wat er
daerna gebeurd is.
Hel parket is verwittigd.
Nieuwe inlichtingen Het parket is gistrr
middag, rond 1 uer, te Deurne aengekotnen en
heeft onmiddellyk een onderzoek begonnen. De
lieer Roy, luitenant der gendarmerie, alsook de
wachtmeester en twee gendarmen w.iren reeds
van vroeg in den morgen ter plaeise. Het onder
zoek heelt lol laet in den namiddag voortge-
deurd.
De moordenaer blyft beweren, dat hy door
Petrus Van Soom hel eerst is aengevalleu. Hy is
neerslachtig en schynl groot leedwezen over de
misdaed le hebben.
De wctsdoclors hebben liet lyk onderzocht en
beslaligd dal de wonde eene diepte van 7 a 8
centimeters heeft. Het slachtoffer is aen de ge
volgen van bloedverlies gestorven. De steek was
met zulke hevigheid toegebracht, dat de hecht
van het mes meé iu 't vleesch is gedrongen.
Frans Verhoeven is maendag namiddag door
de gendarmen naer de gevangenis van Antwer
pen overgevoerd. Ily zegde onderweg Ik heb
misdaen! Zoo had ik dal niet gemeend.
De gendarmen zyn dezen morgen terug naer
Deurne gegaeti, ten einde er de bewyssUikken
der misdaed in beslag le nemen.
Het mes, wacrmeö de misdaed is gepleegd, is
niet grool, maer lamelyk sclierp.
Eecloo, 28 September. Ziehier eene
proef waerin de landbouwers belang zullen
stellen ln 1872 won M. Van tlecke, gemeente-
ontvanger alhier, uil het zaed verscheidene aer-
pige en rondeHjcri'VY* ApnV" 18~73 pïa'nlte'ïiy""er
eenen van, bleekrood van kleur, rond van model
en als een hoenderei grool. Den 18 dezer
inaend slak hy den aerdappelslruik uiten daer-
aen vond hy niet minder dan twee honderd
zeven aerdappelen. Allen waren wit van klei r
en niet een was door de ziekte aengedacn. M.
Van Hecke heeft de aerdappelen geproefd hy
bevestigt dal ze van eenen uitnemenden goeden
smaek zyn. Hy hield er zestig van over voor
plantgoed, allen rondvorming en een hoenderei
groot. Is hieruit niet le leeren, dat hel de groot
ste aenbeveling verdient, nieuwe soorten van
aerdappelen uit het zaed aen le winnen
Maendag. by hel sluiten des huwelyks van
don heer Dehous, gemeentelyke onderwyzer,
met mejuffer Paulina Wilmaert, heeft in de kerk
van Dampremv een vreeslyk ongeluk plaets ge
had.
Na de voltrekking der geeslelyke plechtigheid,
begaven de pas gehuwden zich naer gewoonte,
in de sacrislv. Hieruit terugkeerende, liet de
jpugdige vrouw, door eene scliielyke beweging,
haer slepend neteldoeken kleed opvliegen, welk
in brand geraekte door de vlam eener waskaers.
In een oogenbliu stond zy geheel in de vlam
men, die 'ot boven haer hoofd opstraelden, ter-
vyyl zy vol angst en pyn vervaerlvkc hulpkreten
uitgalmde en naer den groolen beuk vluchtte,
alwaer hel volk haer tegenhield en alle mogelykê
pogingen acnwendde om de vlammen te bfus-
sclien.
Hare broeders legden haer op den vloer en
omwikkelden haer met hunne kleeren, terwyl
de man en andere personen met de handen den
brand poogden uil te dooven, die zich eindelyk
beperkte in haren chignon, welke men met
water heeft moeten blusschen.
Hel slachtoffer isyselyk verbrand op de borst,
aen den hals en den rechter arm lydl zy vele
pynen, doch men heelt goede hoop haer leven
le redden.
Men schrylt uil Luik
Terwyl de steenkolen de overmatige pryzen
blyven behouden, welke zy hebben bereikt,
wordt de coke integendeel acn verminderen
prys aengeboden.
De markt van het yzer verkeert in de grootste
onzekerheid. Eenige fabrieken pogen groole
partyen gegoten yzer, zelfs beneden den in-
koopprys, le verhandelen, terwyl echter ver
scheidene fabriekanten en uyveraers op eene
aenstaende herneming hopen.
LANDBOUW.
Over de leell der Granen. l'crvolg.
Voorbereidingen aen liet zneizaed. Er bestaet in
hel algemeen een gebruik liet zaeizacd der tarwe te
onderwerpen aan verschillige kunstmatige bewerkin
gen, die dc eigenschappen bezitten, zoo men be
weert, den koornbraii-J te stuiten. Men neemt te
dien einde zynon toevlucht lol kalk of tol souda-
zoul, ofwel lol koperrood cn zelfs arscniek, enz.
Eenigen pryzen die middels, andere mispryzen ze
leenmael. Voor ons, vvy denken dal dit góed kan
zyn zynen toevlucht lot kalk en vitriool le nemen,
als men zaeizaed voor handen heeft dat gevlekt is
of dal men ten minste op stam niet heeft gezien,
maer vvy gelooven dal die beweikingen gansch nut
teloos zyn op zaeizaed van-goeden keus herkomstig
van gezonde acien. Indien men door die bewerkin
gen goede uitwerksels bekomt, laet u noebthans
niet voorslaen dal gy ze verkregen hebt door den
kalk, souda zout of al andere iumengseis, maer
veeleer door bet lauw water dal gy gebruikl hebt
om de inmengsels le doen smelten, iiiï walcr maeki
hel gracn zocht, doet hel zwellen, vergcmakkelykl
de ontkiemingen verhaestde uilschieling. Nu een
graen, dat in de aerde niel blyft slapen, aenslonds
uiischiel, brcngl altyd eene gezondere plant voorl
dan dil zaed dal lang in den grond ligl. En dan
waerom zynen toevlucht nemen lol drogisten en
vergiftende zelfstandigheden, werp c'an uw zaeizaed
ii: eene kuip mei lauw water na zorgvuldig gekuischl
lezyn geweest, lael er hel gedurende 24 ure inwee-
ken en vang al de granen af welke naer boven komen,
en alzoo zullgy uw zaeizaed verbeteren, bel gereed
maken tot eene spoedige ontkieming, en gezuiverd
van al die ziekelyke, onvolmaekie, beschadigde en
weinig tol de voorbrcnging geschikte granen, wanl
die zwakke en lot zickle aenleggende neren zyn
slechts de voortbrenging van gebrekking zaeizaed.
DE GEERST. bit graengewas bemindl de ryke
landen van middelsoort, en lukt ook nog al op lichte
landen. Dezen, die le sterk gesloten of te vochtig
zyn, passen haer niel
Men windt ten gemakkelyksle de gecrat aclilcr
aerdappcls, wortels, paerdeboonen, klaver of op
kunslmachtige meerschen.
De rykste meststoffen acn phosphoorzuerzout, aen
polas, aen soudazout zyn dezen die best aen de geersl
passen Dan ook bevelen wyten meesla aen hei
gebruik van drekachtige sloften, pis, beendermeel
assche, en verre geleerden koeimest. Een mengel-
boop van al die soorten zou eene uitmuntende mest
stof voor dil graengewas zyn. ln de Vlaenderen mest
men gewoonlyk mei vloeibare sloffen, ryk aen drek
of geteerde koeimest. Men rekenldal 100 kilos geerst
3iJi> kilos mest onlslorpcu.
Over den keus en de voorbereiding van het zaei
zaed moeten wy herhalen hetgeen wy er van ge
zegd hebben over larwe en rogge. Hel wiehligsie,
bel bloudachtigstc en bel wel uitgekozen zaed is dit
dat men by voorkeur moet aennemen. Men doet "net
gemeenlyk geene voorbereiding ondergaen, maer als
men laellydig zaeit en eene bacstige ontkieming
verlangt, bestaet cr geen ongemak hel zaeizaed
eenige uren in water te laten wecken.
In de maend Maert moet men de winlergeersl rol
len cn daerna eggen. Somlyds rolt men ze nog eens
achter de egging.
De geerst is onderworpen aen den roest en aen
den koornbrand. Tegen roest kunnen wy niets die
bet gevolg is van den invloed der vochtigheid, vvy
zyn onm-ichlig de overvloedige regens te sluiten.
Maer ten einde den koornbrand te oiitw yken, kunnen
wy acht slaen om geene geerst dikwyls op hel zelfde
laud le zaeien, men kan zynen grond wel bereiden,
men kan een zinnelyken keus van zaeizaed doen,
men kan vermyden in al le mager land le zaeien
dezen zyn al voorkomende zorgen om die ziekte le
onlwyken.
Het ryk, waerin de zon nooit ondergaet.
Dil is de trolsche spreuk van Groot-Briltanuie, dat
aldus elk ander ryk, dat ooit bestaen heeft, verre
overtreft, zelfs hel kolossael Hahylou, in de dagen
van zynen grootsten roem, I'crzie, onder zynen ver
heven Xerxes. Macedonië onder zynen eerzuchtigen
Alexander en eindelyk hel Eeuwige Home. de
zoogenaemde heheerscher der wereld. Deze Brilsehe
spreuk is zoowel materieel als moreel, zoowel
kracht als invloed, maer er is eene soort van invloed
dien de Engelschen op eene treffende wyze uitoefe
nen wy bedoelen de geneeskundige bekwacmheid
welke nu voor een man den werkelyken titel van
Geneesheer van bet Heelal verworven heeft Wy heb
ben hier hel oog op Prof. Ilolloway, binnen wiens
geneeskundige kring de zon nooit ondergaetwant,
waer er eene kwael le genezen was, daer zyn zyne
middelen doorgedrongen,en terwyl Londen deweten-
schappelyke en liandeldryvendo pool is der bewoon
de aerde, zoo is die nederige en bescheidene inrich
ting van Prof. Ilolloway, Londen, om zoo te zeggen
de Geneeskundige Pool van hel Heelal.
De goudgraver van Australië vindt in zyne pillen
uitwendige kwalen. In dc uitgestrekte, digt bevolkte
streken van Indie, zyn Holloway's medeeyncn het
werkelyke, eenige cn algemeene geneesmiddel voor
al dc vrecselvke kwalen, dal bradend klimaet, eigen.
De Nieuw Zeelander, in zyn meer naluerlyk klimaet,
schal ze als ware vrienden, de inboorlingen, en de
Europesche landverhuizers in de met koortsen be
zochte streken van Afrika, begroeten ze als redding
in liet uer van nood de Wcsl-lr.dicr vindt in hen
zyn plecht-anker, wanneer de ranke boot van zyn
lichaem gevaer loopt door Bloedloop of Dysenterie,
dien dreigenden dood, en door de vreeselyke Geele
Koorts, die vrees by nacht en duivel by dag, voor
de kolomen om le komen. En hebben deze middelen
alle andere in Europa nog niet geheel verdrongen,
dan :s dal slechts een ander voorbeeld van die
verblindheid en die onwetendheid, zoo eigen aen
die soort van menschen, welke, niet welen wal
goed voor ben is. In Canada herhaeld men het
eerst den lof. dien Holloway's middelen in Engeland
geoogst hadden. Zy schynen daer, met wonderlvkc
snelheid de plaets ingenomen te hebben, van krach-
telooze oude voorschriften. De gestereotypeerde
voorschriften van het artsenyboek voor koortsen eu
pynen, voor slechte spysverteering, kliergezwellen,'
enz., ruimden dadclyk hunne plaelsen, en de pers
verkondigde dus hunne genezingen als hel begin
van een nieuw tydperk, in dc gezondhuidsgeschie-
denis van Brilisch Amerika. Men moet echter niel
veronderstellen, dat de populariteit van llolleway's
geneesmiddelen in de colonicn, slechts eene bloole
terugkaelsing, of een slaefsche echo is. van hunnen
roem in Engeland Deze arlzeny die bewezen was
hel meest geschikte middel le zyn voor de kwalen
van den grond cn van liet klimaet, werden met
vreugd aengenomf-n, en geene andere middelen
verkregen ooit zoo veel lof, als die, welken men
aen die van Prof. Ilolloway, toozwaeit.
FRAXKKYK.
De graef van Chambord heeft aen eenen legilimi-
stischen afgevaerdigde van den Ilèrault eenen brief
geschreven, die veel indruk zal maken, ln dien brief
betreurt de prins (ie revoluliounaire propagande, by
protesteert legen liet hem toegeschreven denkbeeld
om de leenrechten te willen herstellen of eenen oor
log in onmogelyko voorwaerden te ondernemen ein
delyk verklaert hy, dal hy de vertegenwoordiger niet
is eener party, maer van een beginsel, dat alleen
Frankryk kan redden en dc inaetsehappelyke herop-
bouwing te verzekeren ln dien geest beeft de ver
zoening van 5 Augustus plaets gehad.
Schulden retai.en. Een wachtmeester der
dragonders iu garnizoen le Nevers eene som geld
van zyne familie ontvangen hebbende, wisselde de
zelve uil in gouden stukken van vyf francs, cn geene
betere schuilplaels voor zyn schat vindende dan dc
scheedc van zynen sabel, legdo hy er denzclve in.
Deze wachtmeester, die tot eene groole familie
behoorde, groot leven leidde cn groole schulden
mnekle, werd door zyne schuldeiscliers by zynen
kapitein aengeklaegd. Wachtmeester, sprak 'deze
op gestrengen loon, gy hebt schulden. Ik verwittig
u, dal indien gy dezelve niet betacld hebt binnen de
acht dagen, ik u zal doen degiadeeren.
Kapitein, antwoordde do dragonder, ik vraeg
niel beter dan myne schuldcischers le betalen maer
zy willen myn geld nieloulvaiigen. T Is mync schuld
niet.
Hoe dat
Telkenmale als ik ze wil belalen. ben ik ver
plicht myn sabel uil de schcede le trekken, om myn
geld er uil te halen, en als ik in de hand aen de
handgreep van mynen sabel leg, dan poetsen ze de
plact zonder bun overschot le vragen. Zy denken dat
ik hun dc ooren wil afsnyden
DU1TSCIILAXD.
Het Pruisisch gouvernement houdt geene hoege-
naemde rekenschap van den tegenstand dien hel by
de katholyke geestclykheid in bet uitvoeren der ker-
kelyke wetten ontmoet. Nadathctaendeonlangsdoor
den aertsbisschop van Posen benoemde pastors verbo
den bad,dc bun loevprirouwde bedieningen le vervul
len beeft liet iiu bevel gegeven om de register en de
zegels der Kerk aen le slaen, overal waer priesters
in stryd met de wetten zullen benoemd zyn. Deze
registers zullen voorloopig acn do burgerlyhe over
heid toevertrouwd worden.
Wat den aertsbisschop aengact, die op al de hem
gedane opeiscbingeu lol betaling der geldboeten voor
overtredingen der wellen geen antwoord beeft,
bet gouvernement zal, volgens de Oosldeutsclie Zci-
tung, beslag leggen op de jaerwedde, die ftfgr Le-
dochovvski van den Staet ontvangt.
SIWNJE.
Eene depêche uit Barcelona van den 21 zegl,
dat de Carlisten zicli iu de omstreken van Berga
samentrekken om eene onderneming te wagen voor
de aen komst van hel convooi uit Mauresa, onder
bevel van den voorloopigen kapitein generael, zoo
niet zullen de Carlisten liet goleide aenvaWen>,
Inde Times kwam eenigen lyd geleden de be
wering voor, dal de Carlistische wyze van oorlog
voeren dagteekenl uil de dagen van Napoleon I, loco
gansch Spanje le wapen vloog, om het Vreemde juk
af le schudden Niels is minder waer dan deze bewe
ring. Reeds ten tyde van de Romeinen werd in
Spanje op dezelfde wyze de kryg gevoerd, en zelfs
de Romynen slaegden er nooit iu, de bewoners van-
de gebergten benoorden de Kbro aen hun gezag te
onderwerpen. De gesteldheid van den grond heeft
als van zelve daer eene wyze van krygvoeren aen de-
hand gedaen, die spot met alle regelen der taktiek,
en slechts onmogelyk worden zal, wanneer flinke
militaire wegen dil gedeelte van Spanje doorsnyden.
eene toekomst, die stellig nog in ecu zeer ver ver
schiet ligl de wegen kronkelen thans door enge
kloven, en zyn telkens doorsnede» met bruisende
slroomen. Aen. weerzyden van de» weg syzer»steile
rotsen omboog, loegankelyk slechts voor ilea rappen
bergbewoner.
Menigvuldig zyn de punten, waer een hanJvoS
vastberaden mannen een half leger den doortocht
kan betwisten. De gelieele oorlog wordt daerdoor
eene aneenschakeling van kleine gevechten, die
doorgaens niets beslissen, en waervan de samen-
bang niet kan worden nagegaen. Geen wonder dan
ook, dat bet groote publiek spoedig den lust ver
liet om dit te beproeven, en men niets vervelender
vindt dan telkens le worden herinnerd aen eene»
oorlog, die maer altyd voortduert, zonder dal me»
hel einde kan voorzien, of bespeuren kan, dat liy
tot eeu of ander doel zal leiden.
Het begint er in Spanje vooreerst goed te gaenï
De beschieting van Alicante, door de oproerige
schepen, is begonnen men bombardeert de stad
met petroolbommcn, cn de vreemde mogendheden,
welker zeemacht daei vau getuige is,hebben besloten,
niet lusscheu le komen.
Een schoone trek van de moderne politiek niet-
tussclienkomst, terwyl de vernieling en de broeder
moord acn den gang is Het garnizoen verdedigt
zicli dapper.
De Carlisten hebber, in Valeneië de spoorwegslalie
en de wagons afgebrand,cn de spoorwegen vernield.
De burgers van Valeneië hebben byzondere treinen
geeischt om de Carlisten na le zetten. Zy hebben ze
achterhaeld, geheel en al varslagen, en hun 114
gevangenen ontnomen.
De Carlisten hebben moeten de wyk nemen naer
de bergen.
ln liet noorden gaet generael Moriones nenvnllen-
der te werk. Nadat hy er in gelukt was de Carlisti
sche strydkrachten door zyne beweging op 'lolosa
te verdeelen, handelt hy nu in hel hinnc-ngcdeelle
van Navarra in samenwerking mei gener.iel Priino
Rivera.
De oproerige fregatten zyn tc Carthagcna teruggc-
-Leerd.
OU» 1 LiVRI I\.
Oostenryk begint ook de noodzakelykbeid eener
priestervervolging te gevoelen. Volgens de Wiener
Piessczalde Ryksraed, die uil de algemeene en
rechtslreekschc kiezingen onlstaen zal, eene reeks-
kerkelyke wellen moeten beraedslagen, waeronder
zich eene wet over het toezicht van het bestuer der
goederen en der stichtingen, die aen de bisdommen
bobooien.
Naer de Presse van Weenen verneemt, is voor de
aenslaendc zitting van den Ryksraed een gewichtig
deel der confessioneele wetten door de Regcenng in
gereedheid gebracht, in de eerste plaela de voor
dracht, betreffende de reorganisatie der theologische
studiën, en die op het palronaet, terwyl ook het hou
den der registers van den burgerlyken stand aen een
nieuwe regeling zou onderworpen worden. Voorts
verwacht men de aenbieding eener wet, betreffende
het toezicht van den Staet op bet beheer van het
bisschoppelyk vermogen, naluerlyk in zoover dit tot
hel bisdom behoort, en niet particulier eigendom
der bisschoppen is. Met betrekking tot de theolo
gische studiën wordt uitgegaen van het beginsel, dat
de theologanten ccndeel hunner vorming rechtstreeks
aen de lioogcscbool moeten ontvangen, cn dienvol
gens ook voor hunne inschryving zich acn een voor
loopig onderzoek der gevordeide kundigheden moe
ten onderwerpen Wal de ingewikkelde patronaets-
kwestie betreft, zou bel voorneméii bestaen, de
patronaten op le heffen, of zoo noodig af le lossen,
en hel toezicht aen den Staet over te Dragen.
PAUSELYKE STATEN.
Rome, 29 September.
liet gerucht is te Rome verspreid dat Kardinael
Boiinechose den Paus zal uitnoodigen om den steen
der kerk van liet Heilig Hart te Monmarlre tc komen
leggen.
ITALIË.
Victor-Emmanuel.De Arnhemsche Courant
een liberael blad, bevat een artikel over liet
karakter en de levenswyze van Viclor-Enmianuël.
De volgende deel daeruit leert, dat dil karak
ter niel'zeer zedelyk is
Men ziet hem dikwyls in de stralen der groote
sleden van Opper- en Midden-Italië, in Turyn,
Milaen, Genua of Florencie. Hy gaet gewoonlyk
alleen, incognito, in eenvoudige liurgerkleeding.
Nu kent ieder kind hein wel. maer men doet,
om hem plezier te doen, alsof men hem niet
kent. Iu Turyn waren voorheen zyne avondwan
delingen.dikwyls in de armoedigste,afgelegenste
stralen, het onderwerp van aller gesprekken.
Victor-Emmanuel speelde by zulke avondwan
delingen den modernen llaroen-al-Raschid
hy overtuigde zich met eigene ooren van de
stemming van het volk, met eigene oogen van
de frissche, bloeijcnde schoonheid der dochters
van het platte land. De koningin had, naer men
zegt, met deze studie niets op de schoone
Rosina, als de gravin van Mirafiori ook in ver
dere kringen hekend, heelt het haren doorluch-
tigen vriend dikwyls bitter verweten maer
Victor-Emmanuel liet zich hierdoor niet afschrik
ken, dc schoonheid te huldigen, waer hy die
ook vond.
Zyne ievcrige {bewondering der vrouwen gaf
hem gelegenheid, den naem lie Galanluonw
in den volslen zin des woords te verdienen. Een
overste de arme oude overste nam eene jonge
vrouwwas jaloersch op zynen vorst. Met of
zonder reden, dat is gelyk. Hy vroeg om audien-
cie en verlangde zyn ontslag. De koning vroeg
naer de reden, die hem hiertoe bewogen de
overste verzweeg ze ook niet. Dus gelooft gy,
dat uwe luiiselvke eer door mv bevlekt is,
hernam Victor-Emmanuel,ik wil u voldoening
