m
J a er.
Clefolier 1876.
I»
L,: m r
ste
YZEREN WEG.— VERTREKUREN UIT AELST NA El»
VERTREKUREN UIT DE VOLGYD
E STATIËN:
De vrijheid en de liberalen.
AVOKTUER TE GIBRALTAR.
"lel p0""eke
iS,S&.,ïelke dB los'""in
„.«tf
0@
ABOKNEMKKTPRYS: 6 FRANKS 'S JAERS. - De inscl.ryving eindigt m,,~3l December.
ANKONCEKPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Ikklauicii fr. 1,00. Vonuissen
op o'1'-' blad/.. 50 cent.
Dendcrmonde. 4-58 6-50 8-48 12-25 3-06 6-40 10 05
Lokeren. 4-58 6-50 8-48 12-25 3-06 6-40
Mecbclen. 4-58/ 6-50/ 7-19J 8-12ii Exp. t«2®3'kl il-53rf
1-04J E\p. 1® 2* 3' kl. 2-5U</3-06/ 6-0id 6-4ü/
10-04d Exp. I® 2® 3® kl.
Anlw. 4-5816-50/ 7-19d 8-Lzd Exp. 1® 2® 3® kl. l-04</Exp
t®2® 3® kl. 2-5('d 3-06/ 6-04(/ 6-40/ 10-Ü4</ Exp
1® 2e 3® kl. 1
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 5-52 E 7-19 7-50 8-12E
9-24 11-53 1-04 E. 1® 2® 3® kl. 2-50 5-52 Exp. I® 2-3® kl"
6-04 8-49 9-09 10-04 Fxp. 1' 2* 3° kl.
Leuven, Tluenen, Luik.Verviers 4-58/ 5-5td 6-50/ en 8-U>d
Exp. 1® 2° 3® kl. 7-516/ 9-24d (II-53J lol Lcuven)t-04i/
Exp. I® 2® 3® kl. 2-51 d 0-G0d Cxp. 1® 2® 3® kl. 6-04rf 8-49d
10-04 Exp 3 kl
(1) Nota. De letter beleckeiit langs Termonde en de 'letter d langs Dciiderleeu
Gent, (5-00 's vrvd.) 7-59E1®2'3®k 8-41 8-59 12 22 12-40
3-09 3-41 cn 0-00 E. 1'2® 3® kl. 6-12 6-40 8 39 ll\p
1® 2® 3® kl. 9-36.
Brugge, Ooslendc. 7-59 Exr.l' 2® 3' kl 6-00 8-59 l '-c>2
12-40 3 41 en 0-00 E 1® 2® 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Rorlrvk, Pvvssel (langs Gcntl) 8-41
12-22 12-40 3-09 3-41 Exp. *6-12 6-40
Doorn. Mouse. Korlryk, Ryss. (langs Ath) 6-00 7-50 11 53
5-52 6 04
N'inove. Gcernerdshcrgen, Lossen, Ath G-00 7 50 8-12
11-53 2-50 5-52 6 04 9-09
Bergen, Quiévrum 6-00 8-12 7-50 11-53 2-50 5-52 6-04
Enghien Braine, Manage, f.harlerov, Namen langs Chemerds-
licrgeii 6 00 (-(10 11-53 2-50 5-52 6-04
Sollegem, langs Erpe-Meire. 6 05 12.3o 6 02
NAF.R AEI.ST t'IT
Alh 6.49 10 30 1.30 4 27 7 53 9.12
Anlw. 5.3 9 50 10.50 E. I® 2® 3" kl. 12-15 3-15 E l"2"
3® kl. 3-33 4.IS 5.50 6.50 E. I® 2® 3' kl.
Brussel 7.20 E.l®2' 3"U. 7 25 8.1411.06 11 53 I 54 3.' 2
en 6.00 E i®2" 3® kl.5.01 5.55 x.uo E. 2® 3® kl. 8.20
Dendcrmonde 7.18 9 45 11.34 2.25 5 27 8.23 10.47
Geeraerdsliérgcn 7.27 11.08 '2.07 4.58 8 33 'L50
Gent 5.12E 6 32 7.39 E 1® 2®3®kt. 8.25 10.39 12.311?
1® 2" 3" kl. 55 0-0O E 1.2.3. kl. 5.0'.) 8.09 8.14
9.3! E.\p. 1 2° 3' I»I
Lessen 7.09 10.50 I Kt» 4 49 8 18 9.32
bok eren 6.40 9.On. 10.57 .79 450 7.59
Ninove 7.55 11.36 2.35 5.2b 9.01 10.18
Oostende 4.10E 6.20E. 1 2 3 kl. 6.25 9.09 11.53 O.OÜ
3 1)9 El® 2® 3® kl. 6.04 0.00 Exp
I'IT Gent naer
Moort/ecle. SoHapra», enmrtb.. EnSh,cn. ISmin.-ls.
Lonii 8.12E 8.58 H. 18 -i.i'o 5 37 6.59
P1T UERRAEUDSBEIIOES NA ER
'"o'-i,, ®\h01 '°p,n- Moorizcele cn Gent, 5.15 7 24
9 o4 11.59 2 .18 5.00 5.50E 8.31
err Denderleeuw naep
SOI",i:' Autlcn«rrln, A„sc3r;,..
Korlr\k, h I, (».<-o 9.01 12.55 6.C9 7.20
1 AIT/^?TTFCEJ' I ANCS "CNDEIïI.IXl W NA Lit -
1 s Zalcrd 7.19 12.06 1.28 5 i'O 7 la
in- Ajmre,™, ,Am ST. n,so,jes, Lokk1ies
vit rt-rr i.ï i *-w i-«»
i ■DKF.r.rs. St. Nikopaes e» «mum
4.10 J.-2-I 9.20 (pi.SO S ib 5.2S 7.OS 0.11:)
Uil hollcgcm langs Erpe-Meire. 7.49 2.00 7. is
AELST, 50 SEPTEMBER 1876.
Indien er eene party bestaet die den naem
niet wcerdig is vvaerraeê men liaer betitelt,
dan is liet wel de liberale party. Hare aenban-
gers noemt men liberalen, T'geen vrgheids-
gezinden zeggen wil, en al hunne daden', wer
ken en verzuchtingen toonen gestadiglyk dat
ay vryheidshaters, vyanden der vryheid zyn.
De hact dien de liberhatery legen de vryheid
reeds voedde, is in lievigheid verdubbeld van
den oogenblik dat bare versmelting of vereen-
zclving met 't inagon nismus eene verwezen-
lykte zaek geworden was.
Eu inderdaed, overal vvaer 't liberael-mav.on-
tiismus heerscht is de vryheid totael verdwenen
om plaets te maken voor de ondragelykste
aller dwingehndyeri.
Beschouwt Duitschland, Italië en Zwitser
land waer de catliolyke volkeren op de schan-
delyksle wyze, vervolgd, gefolterd, gepynigd,
verbannen en gekerkerd worden omdat zy hen
hunne godsdienstige vryheid, zonder tegen-
spraek.niet laten ontrukken, of zich niet willen
onderwerpen aen bevelen die tegen hun ge
weten stryden.
En nu, hebben onze belgische liberalen een
ander doel dan de verdrukking der catholyken,
welke nogthans de overgroole meerderheid
der natie uitmaken
Wy antwoorden vlakaf, neenHet schry-
vcn hunner dag- en weekbladeren, die gedu
rig herhalen dat Duitschland en Zwitserland
ons voorbeelden geven die hier dienen nage
leefd ie worden en de daedzaken welke wy
dageljks voor oogen hebben wettigen onze
antwoord.
Want, hoe verstaen de belgische liberhalers
de godsdienstige vryheid
De schandelyke kerkhof-ontheiligingen, de
laetste mililiewel waerdoor de jongelingen
welke zich lot liet priesterlyk ambt bereiden,
geene vrjstelling meer genieten, de menigvul
dige aenrandingen van berechtingen, proces-
sien en bedevaerders, le Antwerpen, te Brus
sel, te Luik en te Gent antwoorden beter dan
wy het zouden kunnen doen.
Men weet ook hoe gebeten, hoe veibitterd
oe liberalen zyn tegen de kloosterlingen in
t algemeen. Zy zouden het artikel onzer grond
wet, 't welk de vryheid van verecniging waer-
borgt, willen afschaffen en hunnen herllap
on Bismarck ten opzichte der kloosterlingen
stiptelyk navolgen, 't is te zeggen, zy zouden
nier ook de paters en de nonnen, maer vooral
de Jezuïeten, uit 't land willen verbannen.de
Bisschoppen, pastoors en onderpastoors, in
den kerker werpen of tot onbetaelbare geld
boeten veroordeelen, en de overige catholyken
den duivel aendoen.
De liberalen bestryden ook de vryheid van
onderwys. Zy willen aen den familievader liet
recht ontnemen zyne kinderen naer zyn ver
buigen te doen opvoeden. Het doel van de
liberhatery schyni hier dwars door, en men
moet geene oogen hebben om niet le zien dat
dit doel is van, by middel van de opvoeding en
tonderwys.de opkomende geslachten op den
liberalen leest te. schoeien. Daerom wil de
liberhatery de wet'van 1842 op 't lager onder
wys afschaffen, en den schooldwang", of liever,
het kosteloos, verplichtend, goddeloos Staels-
onderwys hier invoeren.
Men weet wat er dan gebeuren zouDe
priester en met hem de chrislelyke zedeleer
ot catechismus zouden uit de scholen verban
nen zyn de jeugd zou in de onverschilligheid
oen alle godsdienstige principen opgevoed en
onderwezen worden, 't geen de hedendaegsche
samenleving allengskcns zou vernietigen en de
heerschappy der liberhatery verzekeren.
Doch vooraleer de liberhatery ooit tot haer
doeleinde zou geraken, zal zy mei den tegen
stand der catliolyke familievaders te rekenen
hebben. Zy zullen zich de vryheid die zy heden
genieten zonder tegenspraek' niet laten ontruk
ken. Ook durven wy hen voorzeggen, dat by
aldien zy met eendrachtigheid, moed cn zelfs-
opoflering de liberhatery blyven bestryden
overal waer zy haer afzichtelyk hoofd verheft,
de vermaledydde kliek hier nooit hare Iielsclie
plannen zal kunnen verwezenlyken.
Bestryden wy dus, catliolyke familievaders,
de liberhatery overal en in alles vergeten wy
niet dat onze godsdiens'ige vryheid, alsook
deze van onze kinderen zedeljk cn deugdzaem
op te voeden, op 't spel staen en dal eens deze
vryheden verbeurd, het tydstip van kwellingen
folteringen en vervolgingen voor Belgie zal
aengebroken zyn. dat 't zelfde lot, als aen onze
duiische en zwitsersche broeders, ons zal ten
deele vallen.
Moed dus, catholyken, bevechten wv de
party welker aenhangers zich den naem van
liberael (vryheidsgezind) toeeigencn, maer die,
zooals wy hel liooger zeggen, door hunne
liandelwyze toonen dat zy de gezwoorne vyan
den der vryheid -zyn.
LIBERALS EERLYKHEID.
Bynain iedere kiezing bewvzen de liberhalers
dat men veeleer frikadellen in een lioudenkot
zou vinden of roozeinvater van een stokvisch-
vat lappen dan politieke eerlykheid by hen
te ontmoeten. En nogthans boffen zy er ge
durig op, en geven zy zich in hunne dagbladen
uil als het monopolium der politieke eerlvk-
heid te bezitten. Spyt is 't, dat de daedzaken
altyd liet tegenovergestelde bewyzen.
In i kantonHouHalize(Luxemburg)moesteen
lid van den Provincialenraed gekozen worden
in vervanging van zekeren liberalen heer.5c/mu7*
wiens kiezing, in Mei II., om reden van ern
stige misbruiken verbroken was geweest, en
opnieuw bewyzen de liberhalers dat z\ zicli'aen
po ilieke eerlykheid weinig gelegen "laten, en
ook dat alle middelen voor hen goed zyn om
tot hun doel le geraken. Dit bewjs ireffen wv
aen in den omzendbrief gezonden aen de kie
zers yan gezegd kanton en waervan wy bier
tot stichting van de Lerfiom/sschryvelaers een
uittreksel laten volgen
Zieihicr dit uittreksel van den fameuzen
omzendbrief:
M. Schmitz zal M. Laval vervangen in de
bestendige deputatie.
Siemt dus voor M. Sclimitz, kiezers, die
kerken (e bouwen ol le herstellen, paslorven
of scholen op te richten hebt.
Stemt voor M. Schmitz, opdat gy u tol
hem zoudt kunnen wenden, om de hulpgelden
te bekomen welke gy zult noodig hebben voor
die gebouwen.
Stemt vcor 3/. Schviilz, (jij allen huisvaders,
die hinderen hebt welke den ouderdom der müicie-
lolmg hebben bereikt, hel is Inj die in 1877 zal
uilspraek doen over de vrijstellingen, over de
plaelsvervangers, enz.
i liet is lig ook, die uwe kinderen zal doen
inlijven hg de infanlerie-regimenten, waer de
dienst slechts tweejaer en halfduert, terwyl by
dry tot vier jaren duert in de ruilery, de spe
ciale korpsen, enz.
Zieldaer een stuk dat beleekenisvol is en
uaervoor de libeiliaters onhcschaemdheid ge
noeg bezitten om liet onder de kiezers le ver
spreiden
De liberalen zeggen zoo tnner vlakaf dat
hunne kandidaet de persoonen zal bevoerdee-
hgen of gunstig zyn die voor hem zullen ge
kozen hebben en dit wel zonder in de zaek
naer geweten le handelen.
Nog meer, de melding dat M. Schmitz, de
liberale kandidaet, in 't vervolg over de mili-
aire yryslellmgen zal uüspiaek te doen bob
ben, is onbetwistbaer eene bedreiging van
deze die voor bunnen kandidaet, niét 'zullen
gestemd hebben naer willekeur te zullen be
handelen. Zy zeggen zoo maer zonder omwe
gen kiest gy \oor ons, wy zyn uw voordec-
Jig, kiest gy tegen ons wy brengen u schade
toe ot doen u den duivel aen.
En nu, ten slotte, durven wy wedden, dal
niettegcnslaende die onlooehenhare bewyzen
t staet immers gedrukt) de Verboudsschvyse-
aers en andere loriasscn ejusdem farina:.zullen
blyven beweren dat hunne liberale pntrooneu
toonbeelden van politieke eerlykheid zvn.'
O de pliarisecn
de openbare plaetsen meer is, lenzy voor de
radikalen. God wordt niet radikaêi genoeg
geoordeeld, en is op liet punt van zyner funk-
ticn van Grooien Bouwmeester te worden
afgezet!
De groote menigte der onwetende Br.-, by
den neus geleid door eenige sociale dryvers,
revolutionnairs, vrydenkers, materialisten en
republikeinen by uitmuntendheid, heeft noo
dig geoordeeld deze wyziging aen de geloofs
leer der vrymclselary toe le brengen. God
scliynt bestemd om by de vrymelselaers liet
lot te ondergaen van een konservniieven amb-
tenacr, aen wicn men zyncn titel, zynen rang
en zyne macht zal afnemen
Door wien zal men Hem vervangen Door
niets. De Br.-, zullen van gevoelen zyn, dat
deze ontkennende oplossing hun de moeite
spaerl eene keus le doen. Ziehier overigens
waervan er kwestie is
De groote moeomiiekc vergadering, het kon-
gres, welker jaerlyksche werkzaemheden on-
'anb's zyn af'geloopen, heeft besloten, met
'MD blommen legen G5.dat er reden bestaet
tot i!e herziening van art. 1 der vrymetselaérs-
konslilntie, waerby als opperste meester van
al de metseJaers wordt aengeduid, de Groote
Bouwmeester van 't Heelal, dit wil zeggen
I God.
Bygevolg zullen de fransche logien uitge
nood igd worden deze kwestie te 'bestuderen
en aen den Groot-Oosten den uitslag hun
ner beraedslagingen meê te deelen. .Elke logie
zal Ia ten weten of zy van gevoelen is den
Grooten Bouwmeester te behouden, ofwel
dat hare leden zicli voortaen van hem willen
ontslaen. Het is niet onnoodig hierbv le voe
gen dat God, in zyne hoedanigheid van Groo
ten Bouwmeestermet de grootste lievigheid
is aengevallen door Br.-. Brison. Br.-. Jules
1-errv en andere Br.-, die ongetwyfcld oordec-
len dat zy van het groote denkbeeld van God
moeten verlost zyn, ten einde de dcmago"ie,
welke in de vrymetselary is doorgedrongen]
naer bun goeddunken te "kunnen bestieren.
Eerste vervolg en einde.
llc-t was voorzeker ir. slryd met den doorgaens
gcyolgden regel, dat er by dit proces van Donovan
ook melding werd gemackt van de beschuldiging
van moord, waervan hy vroeger was vrvgesproken,
want dit oefende ongetwvfeld invloed uil op het
vonnis; althans, hy werd schuldig vcrklacrd acn
moord cn ter dood veroordeeld Het vonnis zou den
daciopvolgonden Maendag vollrokken worden. Des
Zaturdags morgens verlangde de beschuldigde zvnc
bekenlen.s Ie doen, die inhield dal hv. ofschoon on
schuldig aen de nnsdacd die hy met'de dood moest
boeten, toch de straf verdiende, zoowel in betrek
king tol de vroegere moord waervan hy vrvgespro
ken was, maer die hy toch uerkelyk gepleegd had
alsook omdat hy zich vast had voorgenomen kapi
tein L. \an liet leven te berooven. Hy gaf toe dal
hy slechts mot dit voornemen de wandeling naer het
Oostel>k gedeelte der rols had voorgeslagen en dat
ny de moord zeker zou gepleegd hebben, zoo L. zich
niet op den kruisweg van hem geschieden had cn
nimmer lot aen den top gekomen was.
Toen ik dien nacht in myn bed over de buiten-
gewoone gebeurtenissen dier laetste weken nadacht
moest ik wel tot liet besluit komen, dal Donovan
onschuldig was aen de dood van myn vriend. \Yaer-
om zou liy bekend hebben slechts hel voornemen
lot de misdaed gehad te hebben, zoo hv het feit
wcrkclyk gepleegd had Waerom de cen'e moord
bekend en de andere geloochend? Een onhepaeld
yennoeden macktc zich van niy meester, dat kapitein
n°C 'ol de levende behoorde, ofschoon gedurende
de vyeek en vooral ook dezen dag alles geschied was
om hem op le sporen, en ofschoon het nauwelyks
7e betwyfelcu was dal hel !yk in zee was geworpen,
■oo sliep ik in en ik droomde dal Donowtn hv myii
^'oiul, en dat hy d-ymael op spookachligeii loon
"Ofkaelde Ik lyd rechtvacrdig, maer ik ïieb hem
niet vermoord, hy leeft nog. Dit was voorzeker
geen hovennalucrlykc vcrscliyniug, doch slechts hel
resullacl myner gedachten vóór en onder hel insla
pen niettemin werd myne overtuiging dai L. nog
leefde er des le meer door bevestigd, cn loen ik by
myn ontwaken den morgen zag aenbreken sprong
ik het bed uil met bel vasle voornemen, dienover
eenkomstig te handelen.
Ik passeerde de ophaclbrug, die juisl weder "c-
sloten werd, doorkruiste de Alameda en vervolgde
het paa dal lol de Europa-spits,zoo heet het Ooslclvk
eind. voert Eenige huizen omringen dc Ziiidzyde dér
rots nahy de zee, en er lagen vcrscheidene'hoolen
stil voor de kust. Niemand was nog in de weer de
riiorgenschotcn waren nog niet gelost, cu ik spi'on"
in eene boot, mackte het touwwerk los cn roeidÊ
1 3 ro,c,de 'k dc 7-"'(J-Ooslspils om cn ik
bevond my aen de voorzyde der groote steilte Ik
stiet weder van de rols af, terwyl .k onafgebroken
nnnc oogen op de kloven en vooruitstekende rols-
brokken gericht hield. De lezer zal mv nauvxelvks
gelooven wanneer ik verzeker, dat toen" ik hel eerst
op een hoek van den uitspringenden rolshrok iets
in hel oog kreeg dal overeenkomst had met eene
menschelyke gestalte, ik meer verheugd dan vcr-
baesd was, zoo vast stond by my de overtuiging dal
Kapitein L nog in leven was. Eene nadere en meer
nauwkeurige bezichtiging bewees my dal ik my niet
vergist had en myn boot voer snel terug door dc
golven om de noodige hulp le halen.
Waerloe al dc maetregelen verhaeld die genomen
werden om L. Ic redden en lot bewuslzyn leru"- le
brengen. Genoeg, hy werd gered, en ik zal nooit den
avond vergeten toen acn Einilie voorzichtig uc hcu-
gclyke tydmg werd medegedeeld dat hv nog in levon
was. Nooit ontmoetten lachen en tranen elkander
onder gelukkiger omstandigheden, want dc vreugde
had de bron weder geopend die de kommer gesloten
had, cn elke traen werd door lachen verzilverd De
oude kolonel ker.de in zyne verrukking geene gren
zen nu eens schudde hy mv onder dc levendigste
dankbetuigingen de hand, dm eens kuste hv'het
door tranen bevochtigd glimlachend gclact zyner
GOD AFGESCHAFT.
Onder dezen I itel brengt de ïhitrie van Parvs
een blad 'i welf: wel juist door geene catlio-
lykcn maer toch door verstandige lieden wordt
opgesteld, een belangryk artikel meê in 't welk
de maeonnieke logien, die brandpunten van
oproer, en by gevolg van onheilen, van ram
pen en wanbedryven.op eene meeslcrlvke wvze
worden gegeesseld. Wy denken onze geéerde
lezers aengenae.ni le zullen zyn met de leltcr-
lyke verlating van dit artikel bier te laten vol
gen Zy zuilen zien dal gezegd artikel vele
waerlieden bevat en ook voor velen bootst
leerzaem zal zyn. Zietliier dit artikel
De Groote Bouwmeester van T Heelal
in de lael der vrymelselaers, beleekentGod.
Docli, zelfs aen God, overkomt, met betrekkin®®
tot die funk tien van« Grooten Bouwmeester
eene mocilykheid, welke gemnkkelyk te voor
zien was, in ons woelig en zonderling wereldje
waerop er g«enc plaets onder de zon of in
dociiter. Reeds na eenige dagen was L. in zoo verre
.lersleld, dat hy zyne bruid zien mogl. Wv zaten dien
avond ir. den tuin van den kolonel, die op de Alame
da en dc haei van Algesiras uilziet, welke in volko
men rust da er lag opgeluislcrd door dc diepe cn
rykc tinten die de Andaluzisclic hemel terugkactsle,
toen L. het volgend verhael dco'd van hclgecn hy
ondervonden had.
Ik verliet myn hótel ten vier uren, om, zoo als
ik beloofd had, by Donovan le dineren. Hy ontvin"
my zoo al gewoonlyk, schynbaer zeer vru lidschap"
pclyk, maei gedurende dcu niaellyd was hy dikwyls
zeer verstrooid de loon waerop hy sprak cn zyne
manieren, waren hlykbaer gejaegd, cn voor hel ccrsl
gevoelde ik my in zyne nabvheid niet op myn gemak.
Na den eten stelde hv my voor eene wandeling le
doen ik verliet liet huis hel eerst, en 'oen ik de
deur uit was keek ik toevallig door hel venster cn
zag dal Donovan ccn korlcn dolk in zyn borslzak
verborg. Toen vallc ik voorde cerslc mael argwaen
op, en Donovans liandelvvyzc gedurende dc wande
ling was wel geschikt cm dien le doen toenemen.
Ongeveer een halve mvl achter de laetste schild
wacht verdeelt de weg zich, zoo als men weel, in
tweeën. Ik sloeg voor elk een verschillende weg te
volgen, om elkander dan op don top weder te oni-
moelen. Donovan sloeg hel slingerend pad in en
ik volgde hel meer nauwe en steile pad, vastbeslo
ten eikanders ontmoeting levermyden en aen de
Zuidzvdo neder te dalen en Icrug "legaen. Toen ik
de uiiliollingen in dc rots voorbvging, ioklc dc koelte
der ondcraerdschc galcryen my aen om dacr l innen
le treden, ferwyl ik dit deed, keek ik door een der
geschutpoorten en ik zag, negen voet dieper, op een
klein plateau der rols, byna verscholen onder de
vooruitspringende geschutpoort, eenige stengels
froeijc, witte, welriekende narcissen. Ik voelde den
wcnscb opkomen die bloemen te bezitten, want ik
wist dat Emilie cr zoo veel van hield, cn wanneer
wy tc samen de rots beklommen of cr langs roeiden,
hadden wy hel dikwyls betreurd dal die bckoorlyké
bloemen juist op ontoegankelykc plaetsen groeiden.
Tusschen de gescliuipoort en liet plateau was ccn
Ten allen lyde was de vrymelsclarv lioofd-
zakcljke deïst ofgodist; dit is haer grondsla-
cii liaer princiep. Hel. denkbeeld van een le°
gioen vrymelselaers kan u niet voor den geest
komen ronder den Grooten Bouwmeester
aen te nemen om ze le beslieren, le verlich
ten en II) eensgezindheid le houden. Eens den
Bouwmeester afgeschaft, zyn al de zooge-
zegde Br.-, niets anders meer dan eene massa
afgedaeld lot bot materialismus, en eene kol-
le.\iie \erspreide klikken, overgeleverd aen de
|iolitiekc intriganten, die zieli op de behen-
oigste wyze \an ben bedienen, om de kastu-
nien uil liet vuer le halen.
al eelitcr de sprekers der logie ook zeggen
mogen, de inensclien wier versland nog niet
geheel en al verstompt is, zullen tus'sclien
Lr. Bnsson cn den Grooten Bouwmeester
lusscben Br.-. Littré en God, niet boeten le
aerzelen, maer (iod verkiezen.
In 1755 werd de vrymetselary, uit Engeland
in Frankryk ingevoerd. Hare eerste "groot
meesters waren de hertog d'Aulin, de graef
de Clermont-Tonnerre,de hertog deCliartres
Zy bigsl een .geloofspunt, te weten God zy
pal alt, haer doel op brocderlyklieid en onder-
li 5 'JJ stand.- Zy opende hare rangen aen
alu m Zich aenbood, zourler hen naer llohhen
-e r"'hiiV'i 1 rgen zy plaetsle l,ar® «enban-
gets in t midden cencr onmetelvke broeder-
Ijke omhelzing waerboven zv den naem
meester. re" van den Cr00l<!" Bouw-
ioÜ0 C5"l0lyke Kcr,i Protesteerde wel is waer
te^ea deze vereeniging en verzette zich in
den naem van het chiislendom, te»eu 'lie
denkbeeld der gelykmalung van alle gods
diensten doel, alhoewel de fransche JeTt
zinneloosheid beging zich by de vrymetsehirv
te laten inlyvcil, toch zou zy nooit de dwaès-
l e.d zoover gedreven hebben eene materialis-
lisene en goddelooze vereeniging aen te kle
ien, die de Godheid zou hebben afgeschaft.
De vrydenkers liadJen dnerenbovcn veror-
een'lof,"' I, in llUHUB 1311-
gen lokten. Do vrymetselaer werd gezegd te
zyn: «een vry man. aoowe! vriend van den
mme ais lan den ryke, indien zij deugdzaem
Aldus was niet alleen God hot opnersle en
bestierend princiep, maer daerenboveri eischic
men de deugd. Ehidolyk, om de twisten te
vermyden welke vreemd waren aen liet denk-
hp.Jd van deugd en ouderlingen bvstand ten
a1' fde"kbeeld hroederlykheid' dat
de giondslag der vereeniging was, niet iu -e-
Brongen, luidde een der regels ran de
vrymetselary De vrymelselaers mogen zich
meer !daes d°C" 'K lloeSenaem,i "'ets anders
In i <80 vielen de logien insiaep; zv ont-
vvae.,ien slechts onder het Directoire. Liit be-
031 de gezagvoerende goevornemenis-
vormen legen welke zy zich nl vè™uSun
li®r waren 01 0 lcn mi°ste niet onguns-
klem vierliocvLis vooniitspriugeDd gedeelte der rot^
een gcraniumphnt had zich dacromhce» pcwonden.'
en ik meende d.H ik myn voornemen gcmakkelvk cn
zonder pcvaer zou kunnen lcn uitvoer brengen." Zoo
pint® ik dus een weinig omlaeg, of liever ik litl mv
tol °P dit vooruitspringend gedeelte zakken, en ter
wyl ik my aen de geranium pi,int met dc eene hand
vasthield, plukte ik de gewenschle hloemcu. Toen
greep ik de vooruitspringende rols wederom mv op
te werken, maer tol mvne onlzitiiog liet da'ge
deelte los en stortte naer beneden.
Door liet loslaten van dit stuk was de rols nu ge
heel nackt zonder cenig vooruitstekend punt, noch
.vloot, noch worteldc afstand van hel punt vvner ik
stond tol hel laegsie gedeelte der geschutpoort was
teil minste negen voet. Alle poogingen om deze
plaets te bereiken zouden vruchteloos geweest zvn
en zelfs ccn vogel zou op deze gladde steile rots
geen oogenblik hebben kunnen slaen. Geen kracht
inspanning zou my kunnen redden, geen meuschc-
lyk oog kon my zien, cn liet golfgeklots onder mv
overstemde elk hulpgeschrei. Ik slond in het mid
den der steile stelling, cr was een afstand van zeven
a acht honderd voet boven cn beneden my. Van
iioven stak dc rots vooruil, zoodat van den top nie
mand my Zien kon, aeri myne heide zvden vormde de
rots eene nis, zoodal men niy sléchts "dan van uit zee
zien kon, wanneer toevallig een hoot op die hoogte
op de kust aenhield. liet werd lact, de avond he^ron
le vallen, weldra was bet nacht en ik zette mv"op
hot plateau neder, terwyl ik mei nivn rug legen den
rotswang leunde. Ook dc nacht ging voorhy en de
(.ag begon aen le breken het was de morgen van
een dair waerop Emilic de myne moest wor.ien, de
(lag, die de gelukkigste rnyns levens had moeten zyn.
Ik vernieuwde myne vruchtolöoze poogingen, ik
sprong op om zoo mogclyk met myne handen dc ge
schutpoort le bereiken cn niy dacracn op te trekken,
maer ik viel weder neder op hel plateau en ik liep
zelfs gevaer neder le storten m de zc-e. Luidkeels
riep ik cm hulp, doch myne kretc-n werden sleehls
door eenige zeevogels beantwoord, die hoven dc
klippen tegenover my op en neder vlogen. Ik dacht
In het begin was de trymelselary eenvoud!"
eene geheime maetachappy onder den in?
\lued\.in eemichlige leiders is zy veranderd
in eene repubhekeinsche, radikala cn godde
looze vereeniging. De Internationale is er bin
nengeslopen en heeft, met de bedryvigheid
die hare propagande kenmerkt, de vrymelse
laers omgeklaptde denkbeelden van mate-
iiahsmas en revolutie liehben er hunne rede-
De vrymetselary is lnngzamerliand óver-
gegaen in de handen der radikale leiders, en
deze vereeniging die op haer vaendel schreef:
God, deugd en hroederlykheid, is niets meer
eev-rorU-i I >^e,'k,ulS» waervan zich de
bedienen aen,ciders v»n het radikalismus
yerl<'aerde de logie van Luik, reeds
iH i860 in haren ritueel, dat de naem van
God een woord is zonder beteekenis. In het-
zelfocjaer werd de kwestie door de franscho
vrymetselary bestudeerd en 65 logien vroegen
nnvorm!' zcc 1 e springen, ofschoon myn doo.1 alsdan
onv imy-kiyk was Ik had lol God, riep woest cti
onstuimig om Emilie. vloekte, weende als reu kind
en zonk toen uitgeput neder. Ach hoe hcim.Me ik
josrooio vogels dia h, vryhcrl Uirgn,,
heen zj wilden. De geschiedenis van dien oenen da®®
s ook cho der overige dagen die ik dacr doorbracht
ol d u myne toenemende zwakt- mv al myne krach
ten ontroofde. Ik werd verschnkkclvk door hol
hrt ïlïITmjr,Clda 'k 31 bel d:» spacrzaera'op
hel plateau groeide eo werd hoe langer hoe ztvak-
kcr maer terwyl myn lichnemlyk lyden toenam ver-
men derden de smarten myner ziel. ,71 vn güCsi w as
beneveld, ik meende eene vreemde mo'zie'k te hoo-
ren waenn de slem van Emilie zich mei de golfge
klots \crmengdo. Ik zag hel gelacl van Donovan aen
dc opening der gesebul poort, heelde my in reeds «c-
nuwd le zyn en sprak lot de bloemen op mvne*
borst, als ware zy myne bruid die ik had. niet to
ueezen voor de diepic en dc woelende golven der
zee Die bloemen heb ik bewaerd, Emilie. ik vond
ze lerug toen ik gered was cn liier zvn zv bc-
*1001,1". terwyl hy Emilie de bloemen overhao'digdc
lol nog toe had Emilie hare gewaerwoidmecii
onderdrukt, maer met den uitroep die "elialo
narcissen wierp zy zich aen de horst van "haren
vcrloo.de cn vond vcrligting, dacr zy aen hare tra
nen den vryc-n loop liet.
De kolonel stelde voor. hel Imwclyk den ccrst-
vo gcndcii Maendag ie doen volirekkén, cn zoo ge
selncdde het ook. Hoc spoedig was r.u het door»c-
stnne leed vergeten. Ik zag Emilie naer hel aliaer
gelci'-en cn ik zag haer later weder a-s eene geluk
kige tec,erhcminde vrouw. Tussclmn mvn eerste
cn tweede bezoek lo Gibraltar, heeft de kolonel dc
ol acn de naluer helaeld. Donovan, die berouw
heeft blyven loonen cn gen vernieuwd onderzoek
naer zyne misdadei! had uitgelokt, waerby hy -zyne
\rvwitigo he.tCiiicins lierhaelde, was voor levens-
Inhei T.?/'S>,ln7 peiransporleerd geworden. Maer
in net huis van Emilie cn van horen echtgenoot hen
in steei's welkom ik vond haer zooopgcruimd zoo
zachtzinnig en zoo gelukkig als ooit.
