5!sle Jaer.
Zondag', 16 September 11177.
M" liil».
tante bets licht een gedeelte van den sluyer or.
YZKRKX WEG. VERTREKUREN ÏJST A EEST A A EP»
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Christene Kerkhoven.
De Professor en zyne Pleegdochter,
—•)%(•-
16® VERVOLG ZIE ONZE VOORIGE NUMMERS.
DE DfNDERBODE.
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. Re inschryving eindigt met 31 December.
Dcndermondc. 4-.®»5 6-45 8-48 12 25 3-06 6-40 10.05
Lokeren. 4-55 6-45 8-48 12-25 3-06 6-10
Mechelen. 4-551 6-451 7-19// 8-12/i Exp. te 2° 3« kl. II-53d
1-04(1 Exp. 1® 2e 3° Id. 2-5Ud 3-061 6-0id 6-401
10-Ö6d Exp. 1° 2° 3C kl.
Antw. 4-551 6-451 7-19d 8-12d Exp. 1" 2" 3* kl. 1-04dExr
le2® 3® kl. 2-51'd 3 06/ 6-04d 6-40/ 10-Ü6d Exp
1° 2® 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 -00 7-19 7-50 8-I2E
9-24 11-53 1-04 E. 1® 2® 3® kl.2-50 5-22Exp. I® 2® 3®~kI
6-04 8-49 9-09 10-06 Fxp. 1' 2® 3° lil.
beuven, Thienen, buik.Vervicrs 4-40/1 4-55/ 6-451 en 8-12d
Exp. 1c 2° 3° kl. 7-5011 9-24d (ll-53d lol Leuven) 1-04/1
Exp. I® 2» 3® kl. 2-50d O-üOd Exp. I® 2' 3® kl. 6-04d 8-49/1
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota De letter beleekcnl langs Termonde en de
Gent, (5-00 's vryd.) 7-59El°2'3ck 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 en 5-31 E. 1®2° 3® kl. 6-12 6-40 0-01 9-36
10-49 Exp. 1® 2® 3® kl.
Brugge, Oostende. 7-59 Exi».l«2®3® kl.ó-00 9-45 12-22
12-40 3 41 en 5-31 E I® 2® 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Korlrvk, Rvssel (langs Gend) 8-41
12 22 12-40 3-09 3-41 Exp. *0-12 6-40
Doorn. Mouse. Korlryk, Ryss. (langs Al//). 6-00 7-50 H-53
0-00 6 04
Nmove. Geeraerdsbcrgen, bessen, Ath 6-00 7-50 8-12
1 1-53 2-50 O-i'O 6 04 9-09
Bergen, Quïévrain 6-00 7-M) 8-12 11-53 2-50 0-00 6-04
Engbien Braine, Manage, Gharleroy, Namen langs Geeraerds
bcrgen 6 00 I-OU 11-53 2-50 0-00 6-04
Sottegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (-725 's zat12.30 6 02
letter d langs Denderleeuw.
ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 3d® bladz. SO cent.
Cuique Stitim.
NAER AEI.ST UIT
A'h 6.49 10.30 1.30 4.20 7.5S 9.12
Anlw. 5.25 9.50 10.50 E. 1® 2® 3® kb 12-15 3-15 E. I°2°
3® kb 3-33 4.45 5.55 6.50 E. I® 2® 3" kb 8.55
Brussel 7.20 E.1®2® 3°kb 7.29 5.00 11.06 11.53 1.55 3.02
en 4.53 E 1® 2® 3® kl.5.01 5.55 0.01)8.20 10.10 E, 3 kb
Dendermonde 7.13 9.45 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.07 4.58 8.33 9.50
Gent 0.0CE 6 32 7.39 E 1® 2® 3® kb 8.25 10.59 12.31 E
I' 2® 3® kb 1.55 4-50 E 1.2.3. kb 5.09 8.09 8.14
9.33 Exp. 1® 2° 3® kl.
bessen 7.09 10.50 1.50 4.40 8.18 9.32
bokcren 6.35 9.06 10.57 1.49 4 50 7.50
Nmove 7.55 11.36 2.35 5.26 9.01 10.18
Oostende O.OOE 0.20E. 1 2 3 kb 6.25 9.00 11.55 0.00
3 30 El® 2® 3® kb 6.04 8.14 Exp
uit Gent naer
Moorlzeele, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braine-le.
Conite 5.52 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.59
UIT GZERAERDSBERGEN NAER
Maria-Lierde.Sollegem, Moorlzeele en Gent, 5 15 "'24
9.54 11.59 2.58 5.00 5.50E 8.51
uit Denderleeuw naer
Haellert, Burst, llerzele, Sotteg. Audenaerde, AnsegoiD
Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20
uit Sottegem langs denderleeuw naer
Aelsl, (5.45 's Zaterd.) 7.49 12.06 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, I.okehen en Gent
4-40 7.10 8.50 10.55 2.05 3.45 6.35 9 15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.00 9.25 1'».50 2.15 5.25 7.10 9.10
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. 7.49 2.00 7.48
AftLST, 15 SSEPTFXUBER IH77.
Zondag 2 September jl. heeft men, in al de
kerken en bidplaetsen van Brussel, lezing ge
geven van den herderlyken brief welken Z. II.
Kardinael Deschamps, ter oorzake van de af
schaffing der catholyke kerkhoven aldaer, als
eene openbare protestalie, lot de geloovigen
gericht heeft.
Deze herderlvke brief, onder letterkundig
oogpunt beschouwd, mag een waer meester
stuk genoemd worden, doch is hy, van den
anderen kant, ons aller aendacht nog meer
waerdig uit hoofde van de groote waerheden
welke er in verhandeld worden en ook van
dc onlegensprekelyke bewyzen dezer waer
heden welke erin vervat zyn.
Tot over eenige weken, bestonden er nog le
Brussel dry gewvde kerkhovenalwaer de
getrouw gebleven catholyke familien dier stad
hunne overledene vaders, moeders, zusters,
broeders en bloedverwanten in de sclniduwe
des kruizes konden laten begraven. Dit was
voor velen een troost die eenigerwyze hunne
diepe droefheid en zielesmarten lenigen kon
doch die troost heeft het brusselscbo geuzen-
bestuer den catholyken brusselaer oninomen
door de afschaffing der dry nog besiaende
gewyde kerkhoven.
Vooriaen, nu zullen de catholyke familien
van Brussel welke de middelen niet hebben,
om hunne afgestorvene leden en vrienden
elders te laten begraven, ze in oen ongewyd
stuk land, te Evere gelegen, waer geen kruis
geplant is en waer een priester nooit den voet
zetten zal, nevens eenen godverloochenaer,
een ketterof eene verachtelyke slechte vrouws
persoon, moeten laten delven
Die afkeurlyke bandelwyze van liet brus-
selsch geuzenbestuer, zegt Kardinael Deschamps,
moet niet alleen als eene roekelooze versma
ding van ons catbolyk Geloof maer tevens als
eene volkstergende schending onzer grondwet
aenschouwd worden.
Ja, die versmading is roekeloos want zy
vertrapt de weerdigheid, de onsleilelyklieid
der ziele, zy loochent de algemeene verryzeais
en het werk van -zaligmaking, zy miskent den
bovennatuerlyken geest van den catholyken
Godsdienst.
Het recht der zielen, scbrvft Mgr. Deschamps,
is bel recht van Christus zelve, en wie het
recht der zielen loochent, verloochent Hem
De overtreding der goddelyke wet is onbe-
twistbaer want het brusselsch Geuzenbestuer
beeft zich plichtig gemaektaen eene schending
der vryheid van de Kerk, en die vryheid is
een goddelyk recht.
Het oefenen der waerheden van ons Geloof,
het kvvyten der plichten ons door den Gods
dienst opgelegd, zyn ontegensprekelyk, voor
ons christenen, een recht dal al ander recht
te boven gaet.
De christenen moeten dus vry zyn, zy moe
ten volle vryheid hebben in het uitoefenen en
kwyten vanaf hunne christelyke plichten, zoo
gebiedt het de goddelyke wet. By gevolg,
moeten de christenen de vryheid genieten,
het recht hebben de stolTelyke overblyfsels
Oorspronkelijke Novelle
door J. I». Vi.Y 3BB< YOOBST.
Schryver van Wroeging en Genade, Hel Gouden
Bidsnoer, Lcvenscriliêk, enz.
Caspcr kwam ons op dat oogenblik roepen
voor 't onlbyt, ging Wouter voort, en zoodoende
ben ik haer bet antwoord schuldig gebleven, in
hoeverre ik haer racd denk op te volgen. En
thans uw oordeel
Nora heeft gelyk mei op uwe verwydering
aen te dringen, zeide ik.
Ileb ik 't niet gedacht, dal gy my ook al
zoudt afvallen, nep by, een paer oogen naer my
opslacndc, als wilde hy mv verslinden.
v Nu, bedaor maer, klonk myne terechl-
wyzing, wanneer gv ophoudt Vlinderbeek te
bezoeken, beloof ik er my een goeden uitslag van
dan eerst zal zy ondervinden, hoe onmisbaer uwe
tegenwoordigheid voor haer is.
Zond ge dat denken wocg Wouter pein
zend maer het is toch een verduivelde waeg,
vindt ge niet
Het is toch te beproeven, meende ik;
ge kunt immers toch nog wel een oog in 'i zeil
houden.
G'hcbt gelyk, sprak hy, ja, er moest
iets gedaen worden, dat gevoel ik, en hel zal niet
kwned zyn, haer eenigen tyd acn haer zelve over
van hunne overledene geloofsgenoten le ver
eeren, gelyk de Kerk het hun voorschryft.
Nu, in de oogen der Kerk zyn de doode
lichamen der christenen iels wat geheiligd is
geweest. Die lichamen moeten immers eens
glorieus verryzen zy zyn eerbiedweerdig om
dat zy vereenigd zyn geweest met eene onster-
felyke ziel, eene ziel door het Doopsel en de
andere H. Sacramenten geheiligdZy zyn,
volgens de H. Schriftuer, tempels van den H.
Geest geweest.... Hieruit volgt dat de christe-
lyke begravenis eene plechtigheid des Gods-
dienstes daerstelt, en hierom moeten de catho
lyke kerkhoven gewyde plaelsen wezen.
De kerk is de gewyde bidplaets der leven
den het kerkhof de gewyde rusiplaets der
overledenen christenen het kerkhof is, in
andere woordeneene onderaerdsche kerk.
Alwie het gewyde karakter zoo van die bid
plaets als van die rusiplaets verkreukt, miskent
het recht der Kerke Christi, miskent het god
delyk recht.
Het Geuzenbestuer van Brusselvervolgt
Mgr. Deschamps, overtreedt openlvk onze grond
wet.
De grondwet geeft ons, wel is waer, de
godsdienstige vryheid nietimmers niet eene
menschelyke of wereldlyke wet, al ware zy
de volmaeksle die er bestaet, kan die vryheid
geven, want 't is God die ze ons geschonken
heeft en dit overtreft alle menschelyk of
wereldlyk rechtonze grondwet heeft alleen
de godsdienstige vryheid gewaerborgd.
By gevolg niemand mag dus de w'vheid van
onzen H, Godsdienst schenden of hy verkienkt
terzell'dertyd onze grondwet, omdat hy ze vol
gens hare letter en in hare geest overtreedt.
Ten andere buiten onze grondwet is de wet
van Prairial, jaer XII, ook nog in leven, welke
uitdrukkelyk bepaell dat de kerkhoven in zoo
vele van elkander door eenen gracht ol liaeg
gescheiden deelen moeten afgelegd worden,
als, er eerediensten in de stad of gemeente
beslaen
Houden de geuzen, daer waer zy meester
zyn, eenige rekeningen van de voorschriften
dezer beide wetten Voor waer, neen. zy ban
delen juist alsof deze wetten slechts de gods
dienstige vryheid waerborgen of verzekeren
aen deze die geenen bepaelden Godsdienst
bel yd en.
Eindelyk besluit de Kardinael Deschamps met
de volgende zeer verkorte regelenwelke
groote waerheden bevatten en die van tyd tot
tyd moeten in 't geheugen gebracht worden
aen deze die ze scliynen vergelen te hebben.
De openbare eeredienst is de levende uit
drukking, in andere woorden, de uiterlyke
oefening van ons geloof. De christelyke be
gravenis maekt klaer en duidelyk deel van
den openbaren eeredienst, en zy vereischt
eene gewyde aerde, eene plaets door de gebe
den en ceremonien der Kerk geheiligd. Nu,
de vryheid der Kerk houdt op te beslaen, van
den oogenblik dat men haer berooft van die
gewyde aerde, van die geheiligde plaets. Nog-
tlians de Kerk is vry in Belgie, en zy bezit
die vryheid uit goddelyk recht en uit kracht
der grondwet; alwie Haer dus van die vryheid
berooft of haer belet die rechten uit te oefenen,
is niet alleen een overtreeder .der goddelyke
le laten.
Wouter had zyne bedaerdheid geheel tciuggekre-
gen, toen \vy op het terras aenkwamen. Juffrouw
Polfring zal met tante Beis onder de veranda, en las
haer het feuilleton uit een bekend dagblad voor
Nora was verdwenen, en toen wy vroegen, waer
de hceren zich bevonden, kregen wy tot antwoord
in de biljartkamer. Wy begaven ons dcrwaerls,
cn werden met gejuich ontvangen.
a Waer blyven de vrienden toch zoolang?
vroeg de heer Wilgers, g'hebt wat vorzuimd
De professor maekt caramboles, dal wy er van dui
zelen 't is of hy met de ballen toovert.
Deze uitroep ging vergezeld van eene pooging om
den rooden bal in den hoekzak te brengen, die even
wel mislukte. De speler, die, gelyk wy welen,
tamelyk groot was, had zich lot "dal einde halver
wege over hel biljarl gebogen, en hygdê thans,
aemboistig als hy was, naer zyn adem, terwyl hy
zyn voriger. stand had hernomen.
Een amusement, dal zeer vermoeiend is,
mynheer Wilgers, sprak Masters, terwyl hy hem
op den rug klopte.
«Ja, voornamelyk voor dikke Hén, van de
soort als ik er eon ben, was hel lachend ant
woord.
En, ik zeg maer, sprak de professor, als
een vervolg op hel gesprek, waermede men zich
bezighield locn wy binnenkwamen, ik zeg maer,
bel is de vraeg, of de rnensch zyn vryen wil heeft,
althans of dle niet lot zekere boogie beperkt is.
Wanneer dil waer is, viel ik vry brutael
en onhandig in, dan kan er geene zonde be
slaen.
Gondelwald zag my met een vragenden blik aen,
alsof hy zeggen wilde Zyl ge er ook alweer
niet by t en antwoordde
wet welke wil dat de Kerk vry zy, maer ler-
zelfdertyd een verkrenker der wereldlyke wet
ten welke diezelfde vryheid waerborgen.
Zieldaer eene redenering die men logiek
mag lieeten en die de geuzen zich wel zullen
wachten te wederleggen. Doch, ongelukkiglyk,
zal zy weinig baten by de versteende geuzen.
Hunne woedende godsdiensiliaet beeft hen
met verblindheid en wa en zinnige stylhoofdig-
lieid geslagen. Hunne liaet botvieren tegen de
R. C. Kerk en hare kinderen, dit alleen zyn
hunne verzuchtingen, dit alleen maekt het
doelwit van alle hunne strelingen uit. Dit is
onbelwistbaer Wie durft dit loochenen in
tegenwoordigheid der menigvuldige feiten en
daedzaken die het dagelyks bewyzen.
Ten slotte zeggen wy, dat byaldien het
catbolyk ministerie denkt, in deze omstandig
heid, nogmaels werkeloos te mogen blyven,
liet hierdoor de genegenheid van vele zyner
vrienden en voorstaenders zal verliezen,terwyl
het van den anderen kant, de ieverigste catho
lyke werkers met moedeloosheid zal slagen.
Die houding is onweerdig van ons catholyk
ministerieHet moet de bestaende wetten,
kost wat kosten moge, sliptelyk doen uit
voeren en zoo wel de Burgemeester van Brus
sel als deze van de kleinste gemeente des
lands tot de naleving der wetten roepen.
Gelyk de zaken heden gaen, maken de groote
steden een Staetje in den Staet uit, en dit mag
men niet gedoogen omdat het onder vele op
zichten hoogst gevaeiiyk is niet alleen vnnr
i'uot an nivio mao.- ooi.' to or onze onafhanke-
1> kheid en ons volksbeslaen
Men vreest opstand in de groote steden,
liooren wy roepen doch heeft men de midde
len niet by de hand om hem te dempen en de
wet ie doen heerschen Indien men overtuigd
ware dat de minste oproer ernstig zou beteu
geld worden, zou dit aen velen den lust ont
nemen 't spelleke te wagen. Maer wat is 't,
men heeft alles verbrod door eene al te groote
langmoedigbeid by vroegere straetoproeren,
en't is juist die langmoedigbeid die de iiber-
fialery heeft verstout en lieden dreigen doet....
Het huidige ministerie heeft eene groote ver-
antwoordelykheid tegenover onze party, want
een der eerste oorzaken van zynen min of
meer vrocgeren val zal voorzeker in zyne al
te groote toegevendheid gelegen zyn, voor
namelyk onder opzicht onzer catholyke rechten
en vryheden welke het geroepen was, in weer
wil der geuzen en al ander liberael gebroed
te handhaven en te verdedigen.
Kongres der socialisten.
Zondag 11. is le Gent het wereldkongres der socia
listen,aeogevnngen, 't welk reeds verscheidene
dagen geduerd heelt. De engheid der plaets
waerover wy beschikken laet ons niet toe het
uitgebreid verslag mede te deelen, 't welk wy
over 't gemeld kongres in de gentsche catho
lyke bladen aentrefïen wy zullen ons dus
bepalen de deelen er uit te knippen welke de
brutale en yssclyke redevoeringen behandelen
die er uilgebraekt werden.
Leest en oordeelt, geëerde lezers
Eindelyk om 4 1/2 ure, in de zael van Parnassus
aengekomeu, begon daer hel Wereldkongrcs». Bur
ger Van Bcveren spreekt in T vlaemscli liet welkom 1
lol de aenwezigen. Hy betreurt het evenwel, dal er
't Is waer, de racnsch is vry om te doen en
te lalen wat hy wil, maer hoe dikwyls lacl hy niet
wat hy doen moest, en volvoert datgene, waer hy
nooit aen had moeten denken. De omstandigheden,
waerin de rnensch voortdurend leeft, zyn maer al te
vaek de beperking van den vryen wil....»,
Gy noemt omstandigheden, viel ik hem in
de rede, n hetgeen eigcnlyk verleiding, of liever
bekoring, ook wel beproeving is, en de rnensch
heeft de kracht gekregen om over de eerste le zege
vieren en de tweede door le slaen.
De professor macule eene prachtige carambole,
en zeide toen
- Mag ik u vragen, van uien die bekoring uit-
gaet?
Van vvien anders dan van den duivel? sprak
k ernstig.
Ha, ha, ha lachle Gondelwald, my veel-
beleekeiicnd aenzienae, hy kykl er waeïaëbtig
zoo vreesachtig by, of hy 't meent. Zeg eens, g'boudt
ons toch zeker voor den gek, niet waer?
In vollen ernst, professor, zeide ilt, bel
is myne oprechte meening.
Het laetsie woord ging verloren onder hel stam
pen met de queuen de heer Wilgers maekte een
zevenslool, die hem de benydbaersle zelfvoldoening
op het gelaet bracht.
Dal is een beest, fluisterde Masters my
mol kwalyk verholen spyl in de ooren.
Ik geloof, dal de stoot er op genomen was,
gaf Wouter my voor, even zacht, ten antwoord.
De heer Wilgers wreef met zichlbaer welbehagen
over zyn gcvulden buik, en riep in geestvervoering
Hy was prachtig, hè?
Colossael, colossaelriepen wy allen ie
gelyk.
Gondelwald deed nog eene krasse pooging om
zoo weinig Genlenaers zyn, en vaeil te dezer gele
genheid op de hevigste wyze uit, tegen een achtba
ren catholyken fabrikant, die zyne duizende werklie
den heeft verboden me 6 le doen acn de voorbereiding
van 't bankroet der burgery, de maelschappelyke
likwidalie
De spreker bidl en smeekt hel werkvolk, toch so
cialist tc worden De prieslers zegt byj werven
kwezelaers aen; wy zoeken slechts soldalen, geneigd
om voor hunne ontvoogding le vechten. Ja, wy moe
ten ons gereed maken onze dwingelanden, dc rgken
neer le slaen, die zich vet mesten met de millioenen
des volks De verdrukten moeten die bloedzuigers
van kant stellen Wil dit zeggen, dat wy de wereld
onderst boven gaen keeren Toch nietwy moeten
hel algemeen stemrecht hebben, en daermeè winnen
wy al de rest. En dat algemeen stemrecht zullen wy
hebben
Eindigende, noodigl spreker de omstaenders uil,
dal zy de socialiiisehe party toch niet onleeren zou
den door zich zat ie drinken, wat verleden jaer
maer ai te veel is gezien geweest.
Burger Anseeie treedt nu op de planken. In hel
fransch heet hy dc waelschc broeders welkom. Hy
ook zegt, dat hel onmiddellyke doel der socialisten
liet algemeen stemrecht is.
Nu komt een Anlvverpcnaer. Deze verklacrt den
oorlog aen heel de wereld aen de prieslers en aen
dc koningen, aen de ryken cn aen de burgers, aen
de liberalen en aen de papisten, aen de geuzen en
aen de kwezelaers, aen de radikalen, enfin, aen ieder
een, zonder andere uitzondering dan de socialisten.
De eerste, die vallen moei, zegt hy, is de catholyke
Kerk. De liberalen zullen wy overwinnen of doen
bukken, maer wie nooit zal buigen, is de Boomsche
Kerk, is de priester, is elk catholyk. Wy moeten dcz.e
dan neèrslaen, en ten bunnen opzichte de traditie
V(VP 1793 voortzetten... Wy zvn toch de zonen van rlo
mannen van dien tyd, de broeders der Commune, die
ons model is en blyfl
Een Brusselaer komt nu de Gentsche socialisten
hulde brengen, omdal zy 'l roode vaendel de eer be
wyzen, die zy vroeger gaven aen 't princiep van alle
kwaed, 't is te zeggen God...
Na eene geldinzameling ten voordeele van '1 socia
listisch werk, wordt deze eerste zitting geheven, om
des avonds hernomen te worden.
Ten 6 uren 20 minuten had de tweede vergadering
plaets. Er was veel minder volk dan 's morgends.
Vooreerst verhcerlykle men de Commune, de Interna
tionalen, de revolutie, de socialistische republiek, de
moord der gyselncrs en de gewapende wrack, om de
Commune wcêr tol stand te brengen. Het groote stuk
echter, bestemd om 't meest effekt le maken, was
eene verhandeling over het catholicismus, hel libera-
lismns en 't socialismus. Burger Anseeie gelastte zich
met dit werk. 't Was, in der woerheid, niets dan de
herhaling van artikels, als die welke de Flandrc libé
rale en andere liberale gazellen tegen het catliolicis-
musdageiyks afkondigen. De spreker zegde vlakweg,
godloochenacr le zyn. God, riep dal onmensch, is
de vijand God is de leugen, God is den sluitsteen van hel
chailatanismusvan de godsdienstige fabelleer, uitgevon
den door de monsterachtige bloedzuipers die men priesters
heet...
Ter eere der gentsche werklieden zy gezegd, dat
die brutale uitval by het publiek blykbaer slecht ge
komen was. Eene huivering van afgryzen en walg
doorliep dc menigte, groolendeels samengesteld nog-
thans uil lieden, die weinig van de Kerk houden. Een
honderdtal personen verlieten beurtelings de zael,als
zwakke protestalie tegen de afschuwelyke stelsels
van hel socialismus, van den weerdigen broeder van
het liberalismus
Ook dil laetste werd ongenadig over den hekel ge-
hneld.Wal is 'tliberalismus?vroeg spreker. Indiende
paepschcn ons bedriegen, ten minste doen zy het ter
goeder trouw misschien, maer 't liberalismus is eene
party van bedriegers. Dc sloisom is, dal hol algemeen
stemrecht komen moei, niet als doel, maer als mid
del lol vestiging der revoHitionnairc, dcrnokratische
weder op zyn slokpaerdje te komen, die echter by
niemand byval vond, daer vooreerst het spol onze
onverdeelde aendacht in beslag nam, cn ten tweede
het behandelen van zulk een gewichtig ondeiwerp
lot eene andere gelegenheid wat de vrienden,
evenals ik, vvaerschynlyk dachten - behoorde uit
gesteld te worden.
Toen wy, na een groot gedeelte van den morgend
in dc biljartkamer le hebben doorgebracht, weör
rustig onder de veranda plaets namen, vroeg de
professor niet eenige bevreemding naer zyne pleeg
dochter, en zyn gelaet betrok by het antwoord van
de huishoudster, dat Nora zich ongesteld gevoelde
en hare kamer wcnschle te houden. Hy werd echter
gerust gesteld door de bygevoegde verklaring, dat
hare onpasselykheid van voorbygaenden aerd was.
Den gehoelen dag bleef zy evenwel voor ons onzicht-
baer, en bare afwezigheid werkte voortdurend on
gunstig op de gemoedsstemming van Gondelwald,
die, ofschoon altyd even voorkomend, stroef werd
in zyne vragen en antwoorden.
liet was avond geworden, en wy begaven ons lei'
rust, zonder dal er in deze onaengename stoornis
eenige verandering kwam, en met welgevallen be-
groclte in myne kamer, welke ik mei een gedrukt
hert betrok, ofschoon ik blyde was, aen my zclven
lo zyn teruggeven. Een langer verblyf op Vlinder
beek i» scheen my in die oogenblikken niet meer
zoo verkieslyk toe, en hel slrookle niet geheel met
myne wenschen, dat ik my welsiaenshalve genood-
zaekt vond, dil lot Zondagavond uit te strekken.
Ik had my gedurende den avond sclirikkelyk verveeld,
daer wy niets vonden om ons le ontsnappen, en hel
gesprek kvvynde, ofschoon ieder van zyn kant zich
beieverde hel levendig te houden. Dankbaer be
groette ik daerom den slaep, toen hy op myne malle
oogleden neerstreek, cn weldra doolde ik 'om in hel
land der droomen.
en socialistische republiek Hel volk is niets, het
moet olies zyn, en het zal daer komen, door zyne
tegenstrevers poliliekelyk en maelschappelvk af le
schaffen. De spaerkas van Laurent geeft ons*niet dan
een belachelyk middel - alleen hel socialismus kan
ons redden
l Y olk moet alles hebben Staet, provincie, ge
meente, kerk, paleis, rykdom, machiencn, goederen,
rechten, alles moet aen hel volk komen. Wy moeten
ue loodc vlag en de republiekeinsche muts hyschen
nie n leen op Parnassusberg, maer op 't Belfort, op
do kerken op de stadhuizen, op de hotels der goe-
verneurs, der ministers en der Kamer. De roode vln«
moet overal wapperen, ook boven het paleis des
konings en zy zal er wapperen.
Toen spreker geëindigd had, lelde de zael maer de
liellt meer van de personen, die by de opening der
avondz.iung aenwezig waren. Nu begon men repu
bliekeinsche, socialistische en communardsliedjes te
zingen de Internationale, en vooral het Ivfsluk van
die Heden la Canaille.
De eerste^ geheime zitting had zondag plaets de
groote volksvergadering, maendag avond Deze
werd bygewoond door ongeveer 400 personen, meest
nieuwsgierigen.
De eerste spreker vertelt niets van belang. Na hem
komt burger Bertram (Brussel) op dezclrsl oene
iransche redevoering over den aerd en de werking
van hel socialismus. Hy klimt daerloe op tot aer. den
zondvloed, en vertelt vcrschrikkelyk veel nieuws
In ue zestiende eeuw (zoo beweert hy) stonden te
Gent, Breidel, de Conine en Van Arlevelde op, legen
i juk van de priesters, cn vielen glorievol op 'l slagveld
van Gaver! (I) ij
Hy hoopt dat de tegenwoordige Genlenaers zich
weerdig zullen tooncn van die edele (waerom niet
commumijsche ?1 voorvaderen er. Hoi ny don vo<.t
zullen zetten op den kop der dwingelanden Bravos
Burger Anseeie geeft nu van die redevoering eene
meer dan vrye vertaling, en vvyst lichtelyk de histori
sche dwaesheden van den vorigen spreker te recht.
Hy randt op geweldige wyze den Bicn public aen, die
in zyn eerste verslag den naem van Verbauwen heeft
gesteld, in plaets vau den zyne, voor de verhande
ling over het catholicismus, het liberalismus en het
socialismus.
De voorzitter geeft het woord aen burger Reulig
van Zurich. Deze spreekt in 't duilsch, en op zeer
merkweerdige wyze. Hel publiek luistert, maer ver-
slaet er naluerlyk geen woord van. Hy hangt een al-
ersoniberst tafereel op van den toestand der wer
kende klasse, en besluit op eene verschrikkelyke
wraekneming in al de yselykheid der wanhoop.
Reulig heelt het ook vooral gemunt op de catholy-
ko Kerk men moet die vernietigen door het vuer en
hel slael, even als de doryphora. Laten wy loeiicn
mannen le zyn, en niet honden Indien de houd on
der de zweep ineenkrimpt, zullen wy ons weten op
le beuren onder den geesel, en de priesterbende be
talen, wat wy haer verschuldigd zyn, vermeerderd
met de intresten van achttien eeuwen...
Burger Van Bcveren verlaell de woorden van den
vongen spreker, maer merkelvk verzwakt, en gaet
dan voort met zyne eigene gedachten uit te drukken
Voor twee jaren (zegt hy; zullen wy T algemeen
stemrecht hebben. Dezen winter zullen wy een
monsler-pelilionncmenl inrichten de burgery zal
die verstoolen, maer de tyd der zwakheden is voor-
by zoo wy geen antwoord bekomen, gaen wv met
honderd duizend man naer Brussel onzen wenseh
vragen, cischen, afdwingen... Wy zullen zien of men
ons l algemeen stemrecht zal geven, of men 't zal
durven weigeren aen een leger van 100,0U0 man.
(Geestdriftige toejuichingen.)
De spreker-voorzitter begint nu een tweeden uitval
tegen den Bicn public en M. Jozef de Hemplinne
(1) Breidel en de Conine leefden op 't einde der XIII® en in
t begin der XIV® eeuw Arlevelde omtrent het midden der
\ly, en de slag van Gaver had plaets in de tweede helft der
XV® eeuw.. (Nota der Redakt'ie.)
Nora verscheen den anderen morgend evenmin
aen het onlbyt, en des professors komst, die te paerd
was uitgegaen, werd in spanning door rns afge
wacht. Juffrouw Warlman gaf zich alle moeite, zooals
dit eene waerdige gastvrouw betaemt, om ons op
eene acngename manier bezig le houden doch hare
poogingen vonden niet den gcwenschlen byval.
Wouter was ernstig, maer niet treurig meer en
meer klampte by zich aen my vast, en ik geloof,
dal zyne genegenheid voor niy, zooals dal in zulke
gevallen meestal gaet, by 'i uer toenam, daer hy
such gelukkig ge/oelde, by zyne onbeantwoorde
Helde zich door myne vriendschap ecnigzins schade
loos te zien gesteld. Eene wedorzydschs verlrouwe-
lykheid werd er lusscheri ons geboren, die zyne
smart verzachlte, en my de gelegenheid gaf zyn
karakter te doorgronden, dat by al zyne vroolykheid
en loszinnigheid zeer veel goeds had Ik zou hem
echter wat minder fyngevoelig gewenscht hebben
en niet zoo prikkelbaer, daer een diep gevoel dik
wyls lot eene goede uitkomst kan leiden, doch, zoo
hel ons tol speelbal maekt, vaek de schroomelykste
afwykingen ten gevolge beeft. Wouter was eigenlyk
wat men noemt een excentriek wezen. Hy hield in
zyne handelingen nooit hel juiste midden in hel oog;
hy zou overdreven vroom kunnen worden, of tot
eene beklagensweerdige ongodsdienstigheid verval
len. Hy gevoelde geestdrift of verachting voor eene
zaek, voedde liefde of li'aet voor een persoon, en
hel hing geheel en al van de omstandigheden af,
wat hy in de toekomst worden zou een engel
of een duivel. Hoe meer ik my lol hem acngelrokken
voelde, des le meer verontrustte ik my over hem.
(Wordt voortgezel.
