Zondag, I o September 1878. M° 1678.
VOLGENDE STATIËN:
uit Gent naer
VERTREKUREN UIT DE
YZEREN WEG.- VERTREKUREN UIT AELST NAER
Godsdienst en Onderwijs.
HET OPONTHOUD.
Onverdraegzaemheid.
Liberael bedrog.
ten- -
^gtte'cftièrtë1 itinera.
Reklamen
Moorlzeele, Sottegem, Gceraerdb., Engbien, Braine-le-
Coratc 5.52 8.42E 8.58 11.18 2.20 5.4') 6.59
UIT G2ERAERDSBERGEN NAER
Maria-Lierde.Sotlegem, Moortzcele en Gent, 5.15 7.24
9 54 11.59 2.58 5.00 5.50E 8.51
uit Denderleeuw naer
Haelterl, Burst, Herzele, Soltcg. Audenacrde, Anscgem,
Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20
uit Sottegem langs denderleeuw naer
Aelst, (5.45 's Zatcrd.) 7.49 1*2.UC 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.40 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 6.35 9.15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.05 9.25 4«>.50 2.20 5.25 7.10 9.10
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. 7.49 2.00 7.48
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 31 December. ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent
NAER AELST UIT
Ath 6.49 10.30 1.30 4.20 7.58 9.05
Aniw. 5.25 6,35 9,15 9.50 10.50 E. 4'2® 3® kl. 12-15
3-15 E. 4°2®3® kl. 3-35 4.45 5.55 6.50 E. 1®2° 3* kl. 9.1*0
Brussel 7.20 E.4«2< 3®kl. 7.25 9.00 11.06 11 53 1.553.02
Deszondags3,30 namiddag houdt stil inde tusschenslatien.
en 4.53 E 4® 2® 3® kl. 5.01 5.55 7.05 8.10 E, 3 kl. 8.20
Dendermonde 7.13 9.45 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.07 4.58 8.33 9.41
Gent O.OOE 6 32 7.39 E 4® 2® 3' kl. 8.25 10.59 12.31 E
1» 2» 3* kl. 1.55 4-50 E 1.2.3. kl. 5.09 8.09 8.14
9.33 Exp. le 2° 3* kl.
Lessen 7.09 10.50 1.50 4.40 8.18 9.25
Lokeren 6.35 9.01 10.57 1.49 4.50 7.50
Ninove 7.55 11.36 2.35 5.26 9.01 10.09
Oostende O.OOE 6.20E. 1 2 3 kl. 6.25 9.00 11.55 0.00
3.30 El" 2® 3® kl. 6.04 8.14 Exp.
fr. 1,00. Vonnissen op 3'la bladz, 50 cent.
Dendermonde. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40 10.05
Lokeren. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40
Mechelon. 4-55Z 6-451 7-19J 8-12d Exp. !®2®3®kl. 11-53d
4-04d Exp. 1® 2® 3® kl. 2-50d 3-061 6-04d 6-40/
10-06d Exp. 1® 2' 3' kl.
Antw. 4-551 6-451 7-19d 8-l2d Exp. 1® 2® 3® kl. l-04dExp.
1® 2® 3® kl. 2-51'd 3-061 6-04d 6-401 10-06d Exp.
1® 2® 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 0-00 7-19 7-50 8-12E.
9-24 11 -53 1-04 E. 1® 2® 3® kl. 2-50 5-22Exp. 1' 2' 3® kl.
6-04 8-49 9-09 10-06 Exp. le 2'3® kl. Des zondags
8,59 's avonds houdt stil in de tusschenslatien.
Leuven, Thienen, Luik,Verviers 4-40d 4-551 6-451 en 8-12d
Exp. 1® 2® 3® kl. 7-50d 9-24d (H-53d tot Leuven)l-04d
Exp. 1® 2® 3' kl. 2-50d 5-22d Exp. 1® 2® 3® kl. 6-04d 8-49d
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota. De letter 1 beteekent langs Termonde en d
Gent, (5-00 's vryd.) 7-59E4«2e3®k 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 en 5-31 E. 1®2® 3® kl. 6-12 6-40 8-49 Exp.
1® 2® 3® kl. 9-36
Brugge, Oostende. 7-59 Exp.l' 2® 3® kl.0-00 9-45 12-22
12-40 3 41 en 5-31 E 1® 2' 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Kortryk, Ryssel (langs Gend) 8-41
12-22 12-40 3-09 3-41 Exp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Alh) 6-00 7-50 11-53
0-00 6-04
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Alh 6-00 7-50 8-12
11-53 2-50 0-00 6 04 9-09
Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-53 2-50 0-00 6-04
Engbien Braine, Manage, Charleroy, Namen langs Geeruerds-
bergen 6 00 (-00 H-53 2-50 0-00 6-04
Sottegem, langs Erpe-Mcirc. 6.05 (-725 's zat12.30 6.02
letter d langs Denderleeuw.
Caique Sonm.
AELST, 14 SEPTEMBER 1878.
De ondervinding leert dagelyks dat ondanks
al hunne zorgen om hunne kinderen eene
goede opvoeding te verzekeren, de ouders er
niet zullen in gelukken, indien zy hel woord
Godsdienst niet Grondig verstaen.
Onbetwistbaer is de Godsdienst de grond
steen en het hoofdbeslandeel van alle goede
opvoeding.
De Godsdienst is de eenigste toom om de
kwade driften des harten te beteugelenhy is
de eenigste dyk welke stevig genoeg is om de
bruischende golven der ondeugd tegen te hou
den hy is het eenigste hulpmiddel ter heeling
van alle zedelyke kwalen.
De Godsdienst doet den mensch met gelaten
heid alles volbrengen wat zyne plichten als
christen en burger hem opleggenal wat de
natuerlyke zedeleer te kortschiet om hem bin
nen de palen zyner plichten te houden dat ver
mag den Godsdienst.
De Godsdienst verspreidt zyn zegen over al
de standen der samenleving en verzekert het
heil der volkeren.
De ongodsdienstigheid, die groote kwael
onzer lyden, veroorzaekt integendeel de ver
nietiging der samenleving en 't ongeluk der
volkeren.
haren hoogmoed en hare ikzucht wel in staet
den mensch tot het goede aen te wakkeren of
hem het kwade te doen vluchten
Is het de ongodsdienstigheid niet die het
vuer der slechte driften in 't hert des menschs
doet ontvlammen?
Verspreidt de ongodsdienstigheid niet overal
waer zy heersctit volksbederf, wanorde en
onheil?
Ondermynt de ongodsdienstigheid met de
grondzuilen der hedendaegsche samenleving.'
Maektde ongodsdienstigheid het lot van den
arme en des ongelukkige niet nog droeviger
dan het is?
Waeraen anders dan aen ongodsdienstigheid
moet men de monsterachtige gruweldaden toe-
schryven die zoo dikwerf de groote steden en
zekere streken in schrik en verslagenheid
brengen Getuige hiervan wat dagelyks in't
walenland voorvalt.
Waeruit spruit dien somberen afkeer van
't leven, die woestheid der hartstochten die
zoovele ellendelingen tot de zelfmoord bren
gen, anders voort dan uit de ongodsdienstig
heid
De rede, ja, de rede alleen kan onmogelyk
over de menschelyke hartstochten zegepralen
indien zy door den Godsdienst niet onder
steund wordt, 't is te zeggen, indien de mensch
aen de belooning van 't goede en de bestraf
fing van 't kwade hierna geen geloof hecht.
Het onderwys zal den vooruitgang des kwaeds
nog meer verzekeren indien het den Godsdienst
tot grondzuil niet heelt.
Zonder Godsdienst is er geene ware zede-
leer mogelyk. Het beste zaed in ongodsdien
stigheid geworpen brengt onkruid voort. De
ongodsdienstigheid is een bytende wind die
het hart des mensch verdort. De Godsdienst
ntegendeel is een verkwikkende dauw die het
hert doet leven en vruchtbaer maekt voor
goed«.
De Godsdienst moet dus in de opvoeding en
onderwys heerschen.
Heerscht hy er niet in, dau stort men de
kinderen ir. 't verderf, in de ongebonden
heid, integendeel, indien hy er in heerscht
dan is hunne zedelykheid, hun later geluk
verzekerd.
Wel is waer kunnen deze welke eene gods
dienstige opvoeding en onderwys hebben ge-
noeten van den goeden weg afdwalen, doch
dit is meestal maer tydelyk, want weldra kee-
ren zy op 't rechte spoor weêr.
Ondanks deze onbetwistbare waerheden wil
len de liberalen of liever de geuzen den Gods
dienst van de opvoeding en 't onderwys schei
den. Onder voorwendsel dat de Staet op 't
jodsdienstig gebied onzydig moet blyven, gaet
iet liberael ministerie de godsdienstige zedeleer
en met haer den priester uit de volksscholen
verbannen. De jeugd gaet er opgevoed en on
derwezen worden buiten het gedacht der God
heid. De tien geboden Gods zullen in het hert
der jeugd nimmer geprent worden. Van de
christelyke leering of catechismus zal er geen
spraek meer zyn in de staeis- of gemeente
scholen.
Men zal dus de kinderen nijnnjer God en
Moeder en zyne Heiligen leeren aenroepen;
men zal hen nimmer leeren gehoorzamen aen
de geboden Gods en deze der II. Kerk. De
Godsdienst en zyne ceremoniën zullen er voor
gesteld worden als polichinelleryen waerdig
van vroegere tyden en die, in onze eeuw van
verlichting, nimmer mogen gedoogd worden.
Wat is 't doel dat 't liberalismus hierdoor
bereiken wil?
Geen ander dan om zooveel zielen mogelyk
aen de Kerk te ontrukken en aldus zyn heer-
schappy voor altyd pogen te vestigen.
Ouders zorgt dus dat de opvoeding en 't on
derwys uwer kinderen godsdienstig zy.
Vlucht de liberale scholen waer God zyn
gebod, de christelyke leering en den priester
zyn uitverbannen.
Wilt gy kinderen hebben die eens nuttige
leden der samenleving zullen wezen, en uw
geluk zullen uitmaken, vertrouwt hunne op
voeding en onderwys aen de vrye catholyke
onderwyzers toe.
Overweegt het wel, ouders, en gy bezonder-
lyk die op 't punt zyt een onderwysgesticht
voor uwe kinderen te kiezen.
Wee u indien gy uwe kinderen, uwe duer-
baerste panden, in de goddeloosheid, in 't ze-
debederf stort, want eens zult gy er eene
scherpe rekening over te geven hebben aen
Hem, die ze u toevertrouwde om ze tot zyne
meerdere eere en glorie op te voeden.
Of treilende schakering van licht en schaduw
weg der voorzienigheid, met eenen ter dood verwezene.
3' VERVOLG ZIE ONS VORIGE NUMMERS.
Gy schynl kennis aen my to hebben, zeide hy
op eenen vrv onbescheiden loon.
Wacruit maekt gy dit op, goede vriend
De vreemde. (Wat minder ruw,). Als gy het my met
kwalyk neemt, en ik hot zeggen moet. omdat gy met
ophoudt my van top tot teen op te nemen.
B. Louter inbeelding Vooreerst ken ik u niet,
en wat dal opnemen, als gy het noemt, betreft
zit zoo recht tegenover my, dat ik myne oogen met
uit het boek kan opslaen, zonder ook u :n het aenge-
zicht te zien. Maer will gy van dat lastig aenkyken
bovryd zyn wel, schik dau u wat naer gindsclm
zyde dan beneemt gy my hel uitzicht naer den wr
niet, en ik word niet meer genoodzaekt om, wil
recht voor my uitzien, hel oog juist op u te talen val
len.
Nu schoof de vreemde morrend wat ter zyde, ge
durig tusschen de landen mompelende, en den pries
ter van tyd lol tyd gluipend aenzicnde. Eindelyk be
gon hy wederom tegen Buit le varen, en zeide
onder anderen dat, schoon hy con goring man was,
die den kost met jagen won, hy het in eenen man
van den priestersstand, de grootste onbeleefdheid
vond, om iemand aenhoudend zoo belecdigend aen
Ieder ander welopgevoed en verstandig mensch
zou by een dergclyk geval, wanneer hy in des pries
ters plaels geweest was, zich weinig om den twist
zieken man bekommerd, of, ten hoogste, zich ten
Nergens is het liberalismus onverdraegzamer
dan wel in Belgie. By de duizende feiten en
koste van zyne grillige ongemanierdheid vermaekt
hebben. Ds* B... echter verwaerdigde zich wel den
man opnieuw ten antwoord te staen.
Hoor, goede vriend aldus sprak hy hem
minzacm aen -. dat gy nu vermeent u over my te
mogen beklagen, is wellicht niet zonder reden. Om
de waerheid te zeggen -. ja, op dit oogcnblik, zie ik
u, en dit opzellelyk, met de meeste opmerkzaemheid
aen. Straks, toen gy over my zal, zoodat ik u vlak in
het acngezichl zag, kon het niet missen, of myn oog
moest, telkens als ik opzag, onwillekeurig u ontmoe
ten. Ik deed hel alstoen zonder dat ik het byna zelf
wist, dat ik u aenzag. Maer thans, nu gy een weinig
van uwe vorige zitplaets zyt opgeschoven, en ik uw
gelaet dacr zoo van ter zyde voor myne oogen heb,
thans, dit verklaer ik u, kan ik den blik niet van u
aftrekken. Dit is de reden, waerom ik dien, daer even
zoo strak op u gevestigd hield.
De vreemde. (Nieuwsgierig). Zoo? Eilieve mag
dan weten, wat gy al zoo byzonders aen my ziet
B. Dit wil ik u ook zeggen, goede vriend 1
bewonder, u aenziende, de overeenkomst in houding
cn ge'aet, in een woord, de tredende gelykenis,
welke er tusschen twee onderscheidene menseden
kan plaels hebben. Zie ik had eens eenen vriend,
zyne trekken waren nimmer uil myn geheugen ge-
wischtdien vriend gelykt gy zoo sprekend, zoo tref
fend, dat, zoo ik zelf hem. dit mag nu vyftien jaren
geleden zyn, niet had zien sterven, ik zou zwe
ren, dat gy die vriend waert. Ziedaer de reden
waerom ik u zoo oplettend gadesloeg.
De vreemde. (Geltccl onthutst.) Nu, laet ons
dan maer een speldje by steken (Mei zekeren qehe'u
zuinigen nadruk). Gv moet welen. Mynheer dat ik op
vele menschen gclyk Ik werd, niet lang geleden,
nog eens voor iemand anders aengezien en kort te
voren wilde een irtan te Haarlem my voor zynen neel
die in zeeland woonde, herkennen.
omstandigheden die het onbetwistbaer bewy-
zen, moet men het volgende voegen
De opperhoofden of leiders der liberale geu-
zery eischen, sedert eemgen tyd, dat de logien
en de liberale associatien uit hunnen schoot
die leden zouden verdryven welke de opvoe
ding en 't onderwys hunner kinderen van beide
geslachten aen dc vrye catholyke onderwys-
gestichten toevertrouwen. Hunne namen moe
ten van de lyst der leden geschrabt worden
indien zy, na een tweede vermaen, hunne kin
deren uit de catholyke scholen niet verwyde-
n.
De catholyke onderwysgestichten zyn alleen
verboden doch naer de joodsche of protes-
tansche scholen mogen de liberalen hunne
kinderen zenden.
Begrypt gy dal, Landgenoten, naer de catho
lyke scholen mogen de liberalen, op bevel der
logie, hunne kinderen niet zenden, maer naer
de joodsche en protestantsche scholen wel
En dan roepen die liberale heeren in hunne
redevoeringen uit, en doen zy in hunne dag
bladen afkondigen, dat 't zy heilig Geloof on
zer voorvaderen eeren en voorstaenO, die
judassen
Het is onbetwistbaer dat de laetste wyzigin-
;en aen de kieswet toegebracht het schande-
ykste, het tastbaerste bedrog daerstelt dat de
liberale oarlv nnil tnt hor-» hulp boAfl rwnorjen
Dit schandelvk bedrog t welk de rechtzin
nigheid van ons vertegenwoordigend regiem
hevig schokt, is een droevig voorteeken van
verval der politieke zeden in ons land.
En inderdaed, eenige jaren geleden, reken
den de Overheden het zich tot eene eer de
misbruiken te doen verdwynendoch heden
werken die zelfde Overheden om ze te ver
ergeren en ze tot eene ware kwael te maken.
\Vy bekennen het volgeern dat er hier en
daer bedrog in de kieslysten besiaet. Nu onder
voorwendsel dit bedrog uit le roeien sielt het
liberael ministerie het schreeuwendste onrecht
daer dal ooit werd gehoord.
Wy zullen dit heden bewyzen voor wal den
buiten betreft
De liberalen beweren dat er dank aen de
verklaringen van peerden in twee handen, be
drog op grooten voet werd gepleegd in de
arrondissementen Antwerpen, Gent en Brugge.
Nu, om 't bedrog in die dry arrondissemen
ten uit te roeien, ontneemt men het stemrecht
aen de landbouwers van 44 arrondissemen
Er waren dus, volgens de eigene bekentenis
der liberale ministers, 58 arrondissementen
waer niet het minste bedrog werd gepleegd,
maer toch moeten de landbouwers dier 38
arrondissementen hun stemrecht verliezen.
En dan noemen de liberalen zich de vrien
den, de voorstaenders van de landbouwers
In het arrondissement Antwerpen telt men
op 12,500 kiezers nauwelyks 654 landbouwers
en van die 634 ontrukt men aen 274 het stem
recht, zoodanig dat er nog onder die 42,500
kiezers 363 landbouwers zullen aengetroffen
worden.
In het arrondissement Brugge bestatigt men
dat er op 5,041 kiezers 487 landbouwers zyn.
De partydige wet doet er 221 verdwynen
zoodat er slechts 266 zullen overblyven.
In het arrondissement Gent treft men 8,037
kiezers aen, waervan 1,450 landbouwers. Men
ontneemt aen 284 het kiesrecht, dus blyven er
nog 870.
Dus, in deze dry arrondissementen, worden
er, onder voorwendsel van bedrog, 776 land
bouwers van de kiezerslysten geschrabt.
Waren die 776 afgeschrapte landbouwers nu
al valsche kiezers Geenzins want, sedert
4871, tydstip op 't welk, volgens de geuzen, de
valsche verklaringen van peerden in twee han
den wierden aengenomen, dus op zeven jaren,
zyn er in die dry arrondissementen slechts
168 landbouwers als nieuwe kiezers op de lysten
geschreven
Men bemerke wel dat onder die 468 land
bouwers, nieuwe kiezers, er een groot deel
waren die het in 't geheel niet noodig hadden
om, by middel eener verklaring van een peerd,
hunnen kiescyns te volmaken.
De liberalen hebben dus de landbouwers
geslachtofferd omdat zy in hunne stemming
geen vertrouwen hebben.
Het was dus daer niet dat men het bedrog
zoeken moest.
Indien het liberael ministerie wezenlyk het
kiesbedrog wilde uitroeien, dan moest het de
middels afschaffen welke hebben toegelaten
patent van klerk verklaerd met eene jaerwedde
van minstens 5,500 fr. terwyl iedereen, in die
stad, met zekerheid weet dat er geen 40 kler
ken konnen gevonden worden die eene zoo
hooge jaerwedde genieten.
Maer daer hebben de liberale ministers zich
wel van gewacht, en waerom?.... Omdat zy
de overtuiging hebben dat, moest men bet
kiesbedrog te Antwerpen beteugelen, de schyn-
meerderheid die de geuzen in de laetste kiezing
bekwamen in eene wezenlyke verpletterende
minderheid zou veranderen.
En integenwoordigheid van zulke schreeu
wende partydigheid, durven de liberale dag
en weekbladen de politieke eerlykheid, deftig
heid en zedelykheid hunner opperbazen nog
roemen en bezingen Men moet waerlyk
alle schaemteloosheid verloren hebben om
dit te durven doen in tegenwoordigheid van
zulke schreeuwende partydigheid
De liberalen denken, dank aen die schande-
lyke wet van uitsluiting, die het geleerdste,
het verlichtste, het zedigste en deftigste deel
des volks komt te treffen, zich aen 't bewind te
vereeuwigen doch de ondervinding zal leeren
dat zy zonder den weerd hebben gerekend
daer zy zich wellicht niet errinnerd hebben, dat
de ware belg de slaverny ten allen tyde heeft
afgeschuwd en zal blyven afschuwen.
deze gift worde aengenomen, doch op voor-
waerde dat men-den pastoor maer één frank
voor elke mis zal betalen.
De bestendige deputatie van Ilenegauw heeft
van het budget der kerkfabriek een aental som
men afgeschrabt, bestemd vóór het onderhoud
der kerk, alsook 500 fr. toegevoegd aen het
traktement van den pastoor. De heer Bara
keurt goed.
Dezelfde deputatie heeft op hetzelfde budget
de sommen voor papier, pennen, registers,
klokzeelen enz., met de helft verminderden
de heer Bara stemt daerin meê. De pastoors en
kerkfabrieken moeten leeren sparen. Het mi
nisterie heeft andere middels genoeg om het
geld te doen schuiven. Binnen kort zullen wy
den tyd zien aenbreken dat de Staet zal bepa
len hoeveel kaersen er wel in de kerk mogen
aengestoken worden.
En dat heeten zede burgemeester baes op
het stadhuis en de pastoor in de kerk
De heer Bara heeft nauwelyks opnieuw hel
ministerie van justicie in handen of hy doet
zyne genegenheid voor de priesters op eene
zonderlinge manier uitschynen.
De kerkfabriek van Ouckene heeft van eene
godvruchtige vrouw een bezet gekregen, mits
jaerlyks tien missen te doen lezen, aen twee
francs iedere mis. De heer Bara staet toe dat
LANDBOUW.
De voeding der dieren. De vraogstukken die be
trekking hebben met de voeding der dieren van de
hoeve (bel paerd, de koe, enz.) bekleedeu eene over
wegende plaets in den hedendaegschen landbouw.
Dc oplossing der kiesche vraegslukken die zy mede
brengen, heeft aonlciding gegeven zoowel in de bocr-
deryen als in de wetenschappclyke gestichten, lot
talryke praktische proefnemingen geleid met al de
middelen die dc vooruitgang der scheikunde en die-
geuYeveh aefrme siucnén weuib zoo ïïërangryK zyn
voor het stoffclyk welzyn van onzen landbouw. Als
door eene of andere omstandigheid de aendacht op
punt wordt getrokken, ziet men de zonderlingste
dwaclbcgripgen en vooroordeelen vooruitstellen,
liet dier beschouwd als de voortbrenger van kracht
het paerd by voorbeeld gelykt in vele punten
aen eene machien of stoomtuig. Gelyk de machien,
vervormt dit dier de warmte in beweging gelyk zy
verbrandt het brandstofgelyk zy verbruikt het om
kracht voort le brengen die men van litm vergt,
eene zekere hoeveelheid materialen aen het uitwendig
leten ontleend gelyk zy eindelyk verslyt bel en
moet het worden hersteld als men wil dal het de
kracht blyft leveren die men er van eischt.
Dc spyzen spelen hier de rol der steenkolen of van
alle andere brandstof in het onderhoud der machien;
maer terwyl de sleet van de kunstmachien hersteld
wordt in hét werkhuis van den constructeur, moet
het dier in zyne spyzen de noodige stollen vinden tot
de herstelling en het onderhoud zyner organen. Van
daer het zeer duidelyk onderscheid dal men gemaekt
heeft tusschen onderhoudratioen en hel werkratioen.
Men noemt onderhoudratioen de hoeveelheid voe
dende stollën die men het dier moet geven om de
organische sleet onafhankelyk van alle werk te her
stellen hel is te zeggen de hoeveelheid van stikstof
en wat'erkoolstof bevallende zelfstandigheden (vet,
suiker, amclmeel) noodig om do dagelyksche verlie
zen van het levensorganismus te herstellen.
Men noemt werkratioen de toegevoegde hoeveel
heden van spyzen die men ter beschikking van het
dier moet stellen om de verliezen te bestryden van
hel organismus, veroorzaekt door de voortbrenging
van werk, howeging, dracht, trekking, enz.
De hoeveelheid van voedsel wolkc dagelyks een
dier, een paerd hy voorbeeld, ontvangt, moet dus
gclyk zyn aen de hoeveelheden voedende stoffen die
noodig zyn om het evenwicht in het gewicht van liet
dier lc behouden, hel is lo zeggen om le voldoen acn
hel normael onderhoud der organen en tevens aen
de voonbronging van hel werk dat men er van vergt.
Welke moet de aerd dezer spyzen zyn
In wilden staet ecl hel paerd uitsluitelyk gras
Nu scheen de twistappel uit den weg genomen te
zyn. Althans de heer B... had vry aenkyken. De
vreemde was uit het veld geslagen hy liet zich geen
enkel woord meer verluiden, maer zag 3til voor zich
neder terwyl de priester van nu af zekere gejaegd-
heid in diens houding meende te bespeuren, welke
hy in het eerst niet verklaren konde. Het kon echter
niet anders, of deze ontmoeting, hoe min merkwaer-
dig op zich zelve, moest, in betrekking tot eene
vroegere gebeurtenis beschouwd, by B.... veel stof
tot nadenken verwekken.Er werd in de ziel des pries
ters een denkbeeld geboren, hetwelk hy te vergeefs
trachtte te onderdrukken. Indien eens, fluisterde het
vermoeden hem in de tredende gelykenis op dezen
mensch den ongelukkigen Van V... onschuldig op het
schavot haddc gebrachtHy staerde den knaep nu
nog eens zoo uilvorscliend aen, en zag het, hoe deze
trachtte zyn gezicht le verbergen.
lntusschen was men aen de plaets gekomen, waer
dc schuil gewoonlyk eenige oogenblikken aenlegde.
Ook nu gingen vele passagiers er uit, om in dc her
berg eene verversching te gebruiken, en met hen
B..., terwyl de vreemdeling hem op den voet vo'gde.
Wilt gy my wel een paer woordon in het geheim
vergunnen vraegde de vreemde aen B..., hem be
deesd ter zyde trekkende.
O, ja wel hernam de priester, terwyl hy zich
mei den vreemdeling uil het gewoel der herberg ver-
wyderde.
De vreemde. (Met angstvallige nieuwsgierigheid).
Mag ik vragen, wie die vriend was, van wien gy zoo
even spraek
Verwonderd en ontzei). Wat belang moogl
hoc gy my in het oog hieldt...
B. Hoe, mensch wat wilt gy daermede zeggen
Df. vreemde. Wilden angstig.) Om Godswil
Ik heb vrouw en kinderen. Maek my niet onge
lukkig Ik wil hetu immers bekennen Ach!...
om Gods wil ik hen het, in wiens plaets die on
schuldige man gerecht werd
Nog stond B.... daer, als van den donder getrorten.
toen het geroep van den schipper: lleeren, scheep'
hem van zyne verbazing en ontsteltenis eenigzins
deed bekomen. De vreemde was verdwenen. Toen nu
de schuil het dorp Zuilen naderde, aen wal voer, en
er niemand voor den dag kwam, die hier uil moest,
gaf de schipper niet weinig zyne verwondering lc
kennen, dat de jager, die gelast had, hem te Zuilen
aen wal te zetten, er nu reeds uit was, en evenwel
tot hiertoe de vracht betaeld had. v00r den priester,
die getroffen over het voorgevallene zat na te den
ken, was dit echter geen raedscl.
Zoodra was niet B.... te A.... aengekomen, of hy
haestte zich tot het nemen van de noodige maetrc-
gelen, om de treurige nagedachtenis zyns vriend-
aen do onverdiende verguizing te ontrukken, en d>
onschuld diens ongelukkigen in hethelderste daglicht
le doen schilleren. Hy diende van de geheele won
dervolle ontmoeting een omstandig verslag acn liet
landschappelyk Gerechtshof van... in, en legde, op
den eisch van dit Hof, nog bovendien eene vcrklarini
onder eede 3f, dat de inhoud by die memorie vervat,
overeenkomstig de waerheid was. liet gerecht stelde
allo pogingen in hel werk, om den nu bekend ge
worden dader van het lang verjaerde feit in handen
te krygen. Weldra was men met zekerheid van zyne
wWl™5i4.tu;. i» peraóojilptói
opmérkiaen. maken. Nu, weet dan die vriend was jaren had hy moh met e» 1»^mï'°dd®
-pïpro Vau V die voor vvftien jaren... het Lew, naby Wecsp, opgehouden. Niemand wist
De vreemde '.'(Hem verschrikt in de rede vallende).- I daer, van waer hy gekomen was. Uv wondeti kost
zag het wel, I met jagen en andere kleine bezigheden, en moest
Zoo is het dan, gelyk ik vreesde
voorheen zoo gislo men in dienst van eene
Duitscho mogendheid zyn geweest. Hy zelf was niet
meer op het spoor te komen. Waerschynlyk dreef zyn
beangst geweten, hetwelk hem ook lol de ontdekking
van zich zeiven had aengezet, hem naer vreemde
landen voort. Den dag voor zyne ontmoeting met B...
hadden zyne hekenden hem nog in zyne woning ge
zien des morgends daerop had hy zich op reis be
geven, om, zoo als hy aen zyne vrouw zcidc, onder
Zuilen te jagen, en sinds dien tyd had niemand meer
van hem vernomen.
Zoo werd, na vyftien jaren, de laetste bede eens
stervenden onschuldigen dc veege wensch van
den ongelukkigen Jan Willem van V... vervuid, en
zyne onschuld door den eigenlyken dader zeiven aen
hel licht gebracht
Spitsvoudige vernuften die ons zoo gaorne uwe
geloofsleer van een blind geval voorpredikl, ik vraeg
'u vanwacr de onzichtbare hand, die, by herhaling,
den prietscr B—wanneer deze uit Amsterdam ver
trekken wilde, ocne kleinigheid in den weg wierp,
en daerdoor, tot driemalen toe, zyne afreize verhin
derde, totdat zy hem den jager deed aentreffen, in
wien de ware moordenaer acn B— als met den vin
ger werd aengewezen
Toen my. voor eenige jaren, door eenen myner
bekenden, ecu oppervlakkig verbaol van deze gebeur
tenis werd medegedeeld, bleef er voor my nog zeer
veel 'duisters in overmaer toen ik naderhand, m
een oorspronkelyk rechtsgeleerd handschrift van dien
tyd, dc ware toedracht van dit voorval omstandiger
aengeleekcnd, en met de nauwkeurige aenhalmgen
van personen en plaeisi n gestaefd vond, daclit het
my wel der moeite war, le zvn, 0111 eens die aen-
teekeningen by wyze van vorhael 0111 le werken. Ik
beproefde dit, en zoo ontstond dc geschiedenis,
welke ik myncn Lezers hierboven heb aengeboden.
EINDE.
