52ste Jaer.
Zondags 22 September 1878.
1
YZEREN WEG.— VERTREKUREN UIT AELST NAER
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Wel van 1842.
DE KLEINE NAPOLEON.
Landgenoten opgepast!
Verdrukking der Armen.
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met oi December.
ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 3da bladz.50 cent.
Dendermonde. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40 10.05
Lokeren. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40
Mechelen. 4-55/ 6-45/ 7-19d 8-12d Exp. 1a 2® 3® kl. 1l-53d
1-04d Exp. 1® 2* 3* kl. 2-50d 3-06/ 6-04d 6-40/
10-06d Exp. 1* 2e 3' kl.
Antw. 4-55t 6-45/7-19d 8-l2d Exp. 1s 2e 3» kl. l-04dExp.
1*2* 3* kl. 2-5t'd 3-06/ 6-04d6-40/ 10-06d Exp.
1' 2* 3* kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 0-00 7-19 7-50 8-12E.
9-24 41-53 1-04 E. 1® 2" 3® kl. 2-50 5-22Exp. le 2® 3® kl.
6-04 8-49 9-09 10-06 Exp. 1" 2'3a kl. Des zondags
8,59 's avonds houdt stil in de tusschenstatien.
Leuven, Tbienen, Luik,Verviers 4-40d 4-55/ 6-45/ en 8-12d
Exp. 1* 2* 3» kl. 7-50d 9-24ei (11-53d tot Leuven)l-04d
Exp. 1* 2* 3» kl. 2-50d 5-22d Exp. 2® 3® kl. 6-04d 8-49d
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota. De letter beteekent langs Termonde en de
Gent, (5-00 's vryd.) 7-59El«2®3®k 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 en 5-31 E. 1®2® 3® kl. 6-12 6-40 8-49 Exp.
1® 2® 3e kl. 9-36
Brugge, Oostende. 7-59 Exp.l® 2® 3® kl.ö-00 9-45 12-22
12-40 3 41 en 5-31 E 1® 2' 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Korlryk, Ryssel (langs Gend) 8-41
12-22 12-40 3-09 3-41 Èxp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Korlryk, Ryss. (langs Ath) 6-00 7-50 11-53
0-00 6-04
Nmove, Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 6-00 7-50 8-12
11-53 2-50 0-00 6 04 9-09
Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-53 2-50 0-00 6-04
Enghien Braine, Manage, Charleroy, Namen langs Geeraerds
bergen 6 00 -00 11 -53 2-50 0-00 6-04
Sottegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (-725 's zat12.30 6.02
letter d langs Denderleeuw.
Cnlqne Soum.
NAER AELST ÜIT
Ath 6.49 10.30 1.30 4.20 7.58 9.05
Antvv. 5.25 6,35 9,15 9.50 10.50 E. le 2® 3® kl. 12-15
3-15 E. 1°2°3® kl. 3-35 4.45 5.55 6.50 E. 1® 2» 3® kl. 9.1)0
Brussel 7.20 E.1®2' 3®kl. 7.25 9.00 11.06 11 53 1.55 3.02
Deszondags3,30 namiddag ;houdt stil inde tusschenstatien.
en 4.53 E 1®2® 3® kl. 5.01 5.55 7.05 8.10 E, 3 kl. 8.20
Dendermonde 7.13 9.45 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.07 4.58 8.33 9.41
Gent O.OOE 6 32 7.39 E 1® 2® 3® kl. 8.25 10.59 12.31 E
1® 2® 3® kl. 1.55 4-50 E 1.2.3. kl. 5.09 8.09 8.14
9.33 Exp. 1® 2®3®kl.
Lessen 7.09 10.50 1.50 4.40 8.18 9.25
Lokeren 6.35 9.01 10.57 1.49 4.50 7.50
Ninove 7.55 11.36 2.35 5.26 9.01 10.09
Oostende O.OOE 6.20E. 1 2 3 kl. 6.25 9.00 11.55 0.00
3.30 El® 2® 3® kl. 6.04 8.14 Exp.
üit Gent naer
Moorlzeele, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braine-Ie-
Comte 5.52 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.59
uit geeraerdsbergen naer
M3ria-Licrde, Sottegem, Moortzeeleen Gent, 5.15 7.24
9.54 11.59 2.58 5.00 5.50E 8.51
uit Denderleeuw naer
Haeltert, Burst, Horzele, Sotteg. Audenaerde, Ansegero,
Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20
uit Sottegem langs denderleeuw naer
Aelst, (5.45 's Zalerd.) 7.49 12.1)6 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.40 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 6 35 9.15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.05 9.25 1O.50 2.20 5.25 7.10 9.10
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. 7.49 2.00 7.48
AELST, 21 SEPTEMBER 1818.
De liberale drukpers kondigt ons op zege
vierenden toon aen, dat de liberalen het eens
zyn geworden op 't punt betrekkelyk de radi-
kale afschaffing der wet van 1842 op 't lager
onderwys, waerby de R. Catholyke priester,
als overheid en onderwyzer in de volksscholen
wordt toegelaten.
Het is dus beslotende priester gaet als een
booswicht uit de volksscholen verbannen wor
den.
De grootste rede die, volgens de geuzen,
deze verdryving des priesters uit de volksscho
len vereischt, is dat de Slaet op 't godsdien
stig gebied onzydig moet blyven.
Dit is slechts een voorwendsel, doch het
eigenlyke doel dat de geuzery door de afschaf
fing der wet van 1842 bereiken wil, is zonder
groot geschreeuw zoo veel zielen mogelyk aen
de Kerk te ontrukken.
En inderdaed wat hoort en ziet men
Om de gemoederen niet in eens te diep te
schokken, roepen de liberale bladen hypokrie-
telyk uit dat het onderwys der volksscholen
zoo godsdienstig zal zyn dan heden, daer de
catholyke zedeleer of catechismus in de Kerk
zal onderwezen worden, en er aen de leerlin
gen, die het hegeeren, de gelegenheid zal gege
ven worden, de onderwyzingen by te wooneu.
Nu, men moet met bitter weinig doorzich
tigheid begaeid zyn om niet te voorzien op
welke wyze de geuzery haer goddeloos plan
verwezentlyken wil.
De wet van 1842, welke den R. C. priester
toelaet als overheid en onderwyzer in de volks
scholen op te treden, staet zekere liberale
onderwyzers stérk in den weg; maer eens
dien hinderpael voorgoed weggeruimd, 't is te
zeggen, eens den priester uit de school ver
bannen, dan zullen die onderwyzers vry
kunnen handelen. Ja. dan zal men stelselma-
tiglyk tegen de catholyke leerstelsels, tegen de
Religie, tegen de kerkelyke ceremoniën eenen
oorlog kunnen voeren, die maer al te dikwyls
de beste uitslagen voor 't liberalismus zal
opleveren.
Wat zal er gebeuren in de scholen waer de
onderwyzers hardnekkige vyanden van God
en zyne Kerk zyn
Wel die onderwyzers zullen door bespot
ting der heilige zaken, door verachting des
priesters, door laster en logentael, het gods
dienstig zaed pogen te vernietigen 't welk de
prieter, in de Kerk, in T hert van zynen leer
ling komt te leggen.
De scholen zullen op die wyze het H. Geloof
onzer vaderen bestryden, zonder dat vele ou
ders het zullen gewaer worden.
En menbewerenietdatditm'c'/ zal gebeuren,
want men treft heden honderden staetsonder-
wyzers aen die godverloochenaers, materialis
ten zyn en als oprechte apostels der onafhan-
kelyke zedeleer leven.
Deze kerels hebben zich tot hiertoe wel wat
ingehouden, maer wat zal er van geworden,
nu zy weten dat zy, onder duim, by 't mi
nisterie van 't liberael onderwys zullen onder
steuning vinden?
Een dorpsverhael.
»)Z(«—
I.
Drommelswelk eenc helsche pyn riep de
molenaer, wicn liet flerecyn in zynen leuningstoel
gekluisterd hield. Ik zou toch wel eens willen welen,
vervolgde hy na cenige oogenblikken, waer Hendrik
nu wéér zit! De burgemeester heeft twee zakken
gerst gezonden, en 't is waerachtig om dol le wor
den er is geen mensch in huis, die orde op de
knechts kau houden en voor de zaken zorgen. Die
vlegel! die slraeilooperLaten myne beenen maer...
Hier viel de dikke molenaer, die nog geen oogen-
b|ik geleden driftig met de kruk op den grond ge
stampt bad, zich zelve met een luid geklaeg in de
rede, lerwyl hy, mol een vertrokken gelaet, zyn been
wreef.
Geen mensch denkt meer aen my! Geen mensch
eerbiedigt my nogvervolgde hy weldra, in eeno
nieuwe opwclliDg van gramschap. Hel is nu de snep-
pentyd De burgemeester kan wel twee zakken gerst
zenden om te malen, maer waer zyn de sneppen, die
er by behooren? Is dat de oplettendheid van een
man, wiens zoon myn schoonzoon wil worden
Sneppen De tanden wateren my reeds, als het
woord óver myne lippen komt! Ik gelóóf dat men
er my des nachts meó uit 't bed halen en weer op
de been brengen kan. Ja, als zoontje myn geld noo-
dig heeft, dan is 't schoonvader voor en na dan zou
by my op de handen willen dragen dan is hy de
oplettendheid zelvemaer heeft hy myn geld niet
noodig, dan heeft hy belaagrvke zaken in de stad te
doen .Belangrykc zaken Inderdaed hy moet er
zyn geld vertceren.
En aen zulke godshaters, aen zulke vuige las-
teraers zouden wy, catholyken, de opvoeding
en 't onderwys onzer kinderen, onzer duer-
baerste panden, moeten toevertrouwen!
Neen, wy, catholyken, die onze kinderen
in eer en deugd willen opvoeden opdat zy la
ter de eerste nagels onzer doodkiste niet zou
den worden, wy willen ze aen die godshaters
aen die liefhebbers der onafhankelyke zede
leer niet toevertrouwen. Wy willen onze kin
deren bewaren van de liberale besmetting die
reeds zoovele onheilen en rampen heeft te
weeg gebracht en met geheele beken bittere
tranen doen vloeien.
En nu, catholyken, wat staet er ons te doen
om zoo veel mogelyk de slechte gevolgen der
afschaffing van de wet van 1842 te verydelen.
Niets is, volgens ons, eenvoudiger!... De
gemeentekiezingen naderen en van haren uit
slag zal het afhangen of de gemeentescholen
zullen godsdienstig of goddeloos worden.
En inderdaed, indien wy, liberale aen 't be-
stuer onzer steden of gemeenten laten bren
gen, dan zullen er onderwyzers in de scholen
aengesteld worden, die bewyzen van godver-
loochening, van vyandschap tegen den Gods
dienst zullen gegeven hebben; jannen die door
vinnige spotternyen, vuige logen- en laster-
tael tegen de godsdienstige ceremonien, tegen
de priesters en kloosterlingen, het godsdien
stig zaed zullen vernietigen 't welk de priester
in 't hert onzer kinderen zal neérgelegd heb
ben. Ja, zoo, medeburgers zal men, builen
uwen wete, van uwe kinders godverlooche
naers, onkuischaerds, dronkaerds, met een
woord, ellendelingen vormen die eene schande
voor uwe familie zullen worden.
Integendeel, indien wy onze catholyke be-
stuerders behouden of wel goede catholyken
in de plaets der liberalen aen 't besluer onzer
sleden eti gemeenten brengen, dan mogen wy
verzekerd wezen, dat de eerste en grootste
zorg dezer heeren zal zyn, wel te onderzoe
ken of de te benoemen onderwyzers, onder
opzicht van godsdienstigheid en zedelykheid,
de onbetwistbaerste waerborgen opleveren.
Zy zullen mannen benoemen welke 't gods
dienstig zaed 't welk de priester in 't hert der
leerlingen heeft gelegd niet zullen vernietigen,
maer die het integendeel zullen met goede
woorden en voorbeelden besproeien opdat het
later de beste vruchten voortbrengen zou, en
wy dan ook over onze kinderen niet zouden
te blozen hebben
Zietdaer, catholyken, wat er ons te doen
staet! Overweegt deze woorden wel, en zeg
ons of het niet het eenigste middel is om de
goddeloosheid uit de volksscholen verwyderd
te houden
En gy, burgers van Aelst, zoudt gy gedoo-
gen dat de deftige onderwyzers en o'nderwy-
zeressen die heden, in onze gemeentescho
len, de volkskinderen onderrichten, vervangen
worden door godverloochenaers, liefhebbers
van de onafhankelyke zedeleer die hier onge
loof en ondeugd met volle handsvoüen zouden
zaeien.
Neen, dat willen de Aelstenaers niet, en dit
zullen zy aen 't liheralismus toonen, indien het
met de aenstaende gemeentekiezingen, zich in
't strydperk vertoonen durft
Weg met 't goddeloos onderwys, weg!
weg Als echte Vlamingen willen de Ael-
Mina, de dochter van den molenaer, die met haer
werk naesl haren vader aen bet veusler zat, had zon
der een woord te spreken den oude zyne slechte
luim laten botvieren, want zy wist wel, dat zyn door
ziekte geprikkeld humeur niet toeliet dat men hem
tegensprak, of zelfs in de rede viel. Bovendien scheen
ook de loop, dien zyne gedachten genomen hadden,
haer in geenen deele onaengenaem, want een glim
lach kwam op haer gelaet, welks uitdrukking by
zyne laetste woorden duidelyk haer le kennen gaf.
Maer ik vraeg nog altyd, waer Hendrik zit
begon de molenaer weer, zich tot zyne dochter wen
dende.
Vaderlief, dat weet gy wel, antwoordde Mina.
Of heelt by het u niet gezegd vóór hy heenging Hy
is naer den timmerman gegaen, wy! een der wieken
moet hersteld worden. Elk oogenblik kan hy terug
komen.
Het gelaet van het meisje drukte echter niet de
zelfde zekerheid int als hare woorden. Met zekeren
angst en bezorgdheid overzag zy de met ys en sneeuw
bedekte vlakte van het meertje achter den molen, en
een diepe zucht ontvlood hare borst, lerwyl zy met
haren adem slechts dc bevrozen vensterruiten scheen
te willen ontdooien, om beier tc kunnen zien.
Zoo, naer den timmerman, herhaelde de mole
naer. Als myne beenen nog zoo goed waren als di
zyne, was ik dien tyd al dry muel naer den timmer
man en...
Terug geweest, met waer? viel zyne vrouw
hem in de reden die juist met een cemer versch ge
tapt bier biunenlrad, dal zy, om tc iaten gisten, ach
ter de kachel plaetsle. Ik geloof, beste, dat ge in
uwen ouden dag nog een rechte brombeer wordt
7.oo hernam dc molenaer. En mag ik dal niet
Heb ik dacrloc niet het recht Ben ik niet baes in
myn huis
slenaers zich niet laten verbasteren dooi' 't
joddeloos onderwys; wat zy willen is dat
hunne kinderen opgevoed en onderwezen wor
den geiyk zy zeiven opgevoed en onderwezen
werden, 't is te zeggen, volgens de catholyke
leerstelsels zonder de welke er geen goede op
voeding en onderwys mogelyk is,en zonderde
welke ook de samenleving onmogelyk kan bly
ven bestaen
De liberale ministerieele drukpers roept als
een man uit dat er van al de ontwerpen van
vermeerdering der militaire lasten die, door
onze catholyke confraters en door ons, wer
den bekend gemaekt, gecne lettergreep waer-
heid is, en dat zy slecht zyn uitgevonden om
't liberael ministerie, dat in 't geheel niet mili
tarist is, de genegenheid des volks te
doen verliezen.
Wy zouden deze logenstraffing aenneraen
indien wy niet wisten dat zy slechts uit poli
tieke berekening met het oog op de aenstaende
gemeentezingen, wierd neêrgeschreven.
De Précurseur, een ultra-liberael blad van
Antwerpen, 't welk uit hoofde zyner nauwe
betrekkingen met de Opperhoofden zyner par
ty, schynt wel ingelicht te zyn, bevestigt, in
eene vlaeg van rechtzinnigheid, wat wy om
trent de verzwaringen der militaire lasten
neerschreven, en toont terzelfder tyd dat zyne
liberale collega het volk op de schandelykste
wyze pogen le foppen.
Volgens de Precurseur is er niets dat deugt
in ons legeronze soldaten zyn tot niets be-
kwaeraonze officiers zyn nietweters die al-
leenlyk ons land niet kennenvele generaels
kennen niets dan hunne soldaten wat parade
doen maken, enz. enz., met een woord ons
leger is van 't hoofd tot den voet, door en door
onbekwaem om iets tot de verdediging des
lands by te brengen.
Indien wy den Précurseur moeten gelooven,
dan hebben al de ministers van oorlog 't land
sehandelyk gefopt, toen zy in de Kamers ver-
klaerden dat wy een goed afgericht leger, ge-
kommandeerd door geleerde en bekwame of
ficiers, bezaten.
Nu, wy hebben de overtuiging dat de Pré
curseur, liegt en lastert als het onze officieren
en soldalen voor onbekwamen, voor domkop
pen wil doen doorgaen die tot niets anders
kunnen dienen dan om wal te paraderen en
verder onze millioenen te verslinden, en dat
liet liberael blad zich die logens en lasteringen
alleenlyk laet ontvliegen om de aenstaende
verzwaringen der militaire lasten le wettigen.
En inderdaed, wat middels raedt de Précur
seur aen om de zoogezegde kwalen te genezen
die ons leger besmetten?
Eenvoudig de militaire ontwerpen min of
meer gewyzigd die wy, cenige weken geleden,
hebben bekend gemaekt.
Luistert, landgenoten, wat de Précurseur als
redmiddel voorschrylt
Het is de pruisische oorlog die ons tot model
moet dienen dus..., den algemeenen dienst-
plicht of alle man soldaet.
Ieder Belg die 19 jaer oud is, moet hunnen
bewyzen dat hy kan lezen en schryvenen dat
hy bekwaem is, niet om zyn brood te win-
nen, om zynen plicht als goed soldaet te
vervullen.
o Is hy niet bekwaem, hy wordt onmiddelyk
ingelyfd.
Vyf jaer lang moeten de jongelingen ieder
jaer groote wapenoefeningen in 't kamp by-
wonen.
Na die vyf jaer vallen zy tien jaer in den
a eersten ban der burgerwacht.
De burgerwacht moet, gansch het land
door, heringericht en aenzien worden als re
serve vanleger.
Op 't 35° jaer gaen de burgers in den twee-
den ban der burgerwacht en daenn blyven zy
<c tot hun 50® jaer.
Zietdaer, landgenoten, wat er volgens den
liberalen Précurseur van Antwerpen moet ge-
daen worden om ons leger dat volgens hem,
door en door slecht is, te verbeteren.
Op die wyze zullen de jongelingen soldaet
zyn van hun 19® jaer tot hun 50®; dit is een en
dertig jaren lang den ransel op den mg 't Zal
er lief uit zien niet waer, landgenoten?
Daerby de burgerwacht tot in de kleinste
gemeente des lands ingericht en dan marsch
alle jaren voor zes weken naer 't kamp, om er
in 't vuer te leeren exerceren
Wat zal dat plezant zynouders, vrouw,
kinderen, winkel, handel, nyverheid en ak
kers, gedurende zes weken, te moeten verla
ten om in 't brandend zand van 't kamp van
Beverloo te gaen paraderen
En nu waerom roepen de liberale bladen
uil dat er van al die verzwaringen der militaire
lasten geen enkel woord waer is?
Begrypt gy dat niet, landgenoten
Ehwel wygaen u dit uitleggen.
De liberale bladen schryven dit uit loutere
taktiek, om 't volk om den tuin te leiden, in
andere woorden, om u, burgers, te foppen.
De liberale dagbladen loochenen de aenstaende
verzwaringen der militaire lasten, uit vrees,
dat de bekentenis dat zy wezenlyk gaen ver-
zwaerd worden, overal aen de liberale kandi
daten met de aenstaende gemeentekiezingen
hoogst schadelyk zou wezen. Zy weten dat het
volk alle verzwaring der militaire lasten aller-
vyandigst is, en dat, builen de groote steden.de
kiezers van gansch 't land zich tegen 't libera
lismus zouden verklaren.
Daerom loochenen zy de aenstaende ver
zwaringen der militaire lasten.
Maer wat is 't doel dat de liberhatery door
hare loochening bereiken wil
Niets anders dan eenige kortzichtige lieden
te verblinden en aldus in de gemeentekiezin
gen trachten te zegepralen.
En wal zou er gebeuren moesten de libera
len met de aenstaende gemeentekiezingen in
dc overgroote meerderheid der steden en groo
te dorpen zegepralen?
Wel ze zouden uitroepen dal 't land zich
door den uitslag der gemeentekiezingen voor
de verzwaringen der militaire lasten komt te
verklaren en zy dan ook noodzakelyk moeten
verwezentlykt worden.
Begrypt gy dal nu, geëerde landgenoten
Indien gy nu wilt dat de liberalen, toen gy u
over de al te zware militaire lasten zoudt be
klagen, u toeroepen wel wat wilt gy komen
klagen, g'hebt door den uitslag der gemeentekie
zingen zelve verklaenl dat het noodzakelyk was
dat alle man het geweer op de schouder en den
ransel op den rug nam kiest dan maer voor de
liberale kandidaten
Integendeel, indien gy tegen alle verzwaring
der militaire lasten uit al uwe krachten wil
protesteren, stenjt dan voor de catholyke kan
didaten..Dit is de beste protestatie die
nog eenige vruchten zou kunnen dragen, want
de ondervinding heeft ons geleerd dal de liber
hatery zich met een algemeen petitionement
zoo veel bekommert als met 't jaer 40.
Men moet het zich niet ontveinzen de ver
zwaring der liberale lasten is eene door.de
liberalen besloten zaek daer zyn wy aen vast.
Al wat wy door eene krachtdadige protestatie
met de aenstaende gemeentekiezingen kunnen
winnen, is dat de liberalen, ziende dat gansch
't land tegen de verzwaringen der militaire
lasten als een man opkomt, slechts het minst
volksverdrukkende deel hunner militaire ont
werpen zouden verwezentlyken.
Kiezers, 't woord is dus aen u, doch wy
zeggen het u Overweegt uwe uilspraek wel
De verdrukking der armen, weduwen en
weezen waervan de liberale steden ons het
onmenschelyk tooneel geven, heerschl altyd
voort.
Te Bergen, schynt die afkeurlyke verdruk
king met nog meer hevigheid te woeden dan
in eenige andere liberale stad.
De liartelooze armraeesters aldaer roepen
de ongelukkigen op bytenden toon toe Uwe
kinderen uit de geestelyke scholen verwyde-
ren of allen onderstand wordt u geweigerd
uwe kinderen naer de gemeentescholen zen
den of ge krygt geen hulp meer noch in geld,
noch in kleuren, noch in geneesmiddels
kiestvan honger en gebrek kreveren of uwe
kinderen naer de gemeentescholen zenden,
een van de twee, kiest
Een geloofweerdig persoon, scliryft de Cour-
rier de Bruxelles, bevestigt dat die wreede en
onmenschelyke woorden naer 't hoofd van
verscheidene armen welke om onderstand van
't Weldadigheidsbureel smeekten, geslingerd
zyn geworden.
Welke schandelyke verdrukking!...
En dat gebeurt in een land, waer de grond
wet de vryheid van geweten zoowel voor den
armste als voor den rykste uitroept?...
Zietdaer hoe de liberalen waer zy meester
zyn, die vryheid van geweten eerbiedigen, hoe
zy de grondwet naleven, en hoe zy de nood-
lydende huisvaders het geheiligste recht van
hunne kinderen naer hunne overtuiging te
laten opvoeden, ontfutselen schande
schande
Deze afkeurlyke daed komt nog te schande-
lyker voor omdat die hartelooze armmeesters
van de zwakheid der ongelukkigen misbruik
maken om ze te verdrukken en te folteren.
En zeggen dat die schandelyke vryheids-
moorden worden gepleegd, met het geld en
goed dat onze catholyke voorvaderen, uit liefde
tot hunnen lydenden evenmensch, tot leniging
van armoede en ellende, aen de weldadigheids-
burcelen schonken
Deze schandelyke handehvyze, roept wraek
voor God en voor de menschen
Burgers van Aelst, gy die om uwe
menschlievcndlieid gekend zyt, zoudt gy willen
gedoogen dat onze arme werklieden, weduwen
en weezen op zulke onmenschelyke wyze zou
den behandeld worden
Ja, dat zyt ge, vadertje, antwoordde zyne
vrouw, en dal zult ge biyven, zoolang ge leeft
Maer wat Hendrik aengaet, die heeft een uer te gaen,
eer by by den timmerman is, en hy kan vóór den
avond bezwaerlyk terug zyn.
Zoo En heeft by ook zooveel tyd noodig, als
hy voor Mina, een nieuw boek uit de stad haell
De vrouw antwoordde niet, en Mina zag blozend
om zich heen, om daerna opnieuw en met klimmen
de ongerustheid door hel venster naer den lang ver
wachte uit le z-en.
Hendrik, die bedelaer, begon de moler.aer
weder, lerwyl hy steeds toorniger werd Heb ik hem
daerom in huis genomen, opdat by in de voetstappen
van 's burgemeesters zoon treden en den baron spe
len zou De drommel zal hem balen Myn molen
voedt slechts eenen leéglooper, en die ben ik
Goede hemel, als hem eens een ongeluk over-
komc ware, gelyk ik zoo dikwyls gevreesd heb
Als men hem eens bespied had, fluisterde het kind
hare moeder toe, lerwyl er tranen iu hare grooto
blauwe oogen kwamen.
Wees bcdaerd, kindlief, zegde deze even zacht.
Wy zyn allen in Gods hand.
Hendrik, die bedelaerherhaelde de molenaer,
heb ik hem met in myn huis opgenomen en tol een
man gemaekt - Maer er is eene zekere soort van
menschen, die het geluk niet kunnen dragen. Zy moe
ten altyd bedelaors blyven, zullen zy zich niet al te
veel gaen verbeelden.'
Schaem u, zegde nu zyne vrouw, om van uwen
bloedverwant als van eenen bedelaer te spreken
Bovendien is by uw petekind, en was het uwe plicht
hem in huis te nemen, toen zyne ouders stierven
sedert heeft Hendrik u trouw en eerlyk gediend, en
het brood dat ge hem gegeven hebt, met geëten zon
der hel waerd e zyn. Zie eons nact uwe verlamdo
beenen, en vraeg dan u zelvcn af, wat er van onzen
molen geworden ware, als wy Hendrik niet gehad
hadden, en alles aen vreemden hadden moeten over
laten Ge hebt veel aen Hendrik te danken, dal kan
ik u zeggen.
Zoo, gy speelt dus dezelfde kaert riep do
oude molenaer, zyne vrouw een gramslorigen blik
toewerpende. Denkt ge, dat ik uwe plannon niet
doorzio? Denkt ge, dat wyl ik een lam been heb,
ook de hersenen in myn hoofd verlamd zyn O, ik
ben nog baes in huis, en ik zal toonen dat ik baes
ben Denkt ge, dat ik myn paer honderd duizend
gulden byeen gespaerd heb, om ze met myne doch
ter den eersten den besten bedelaer in handen te
spelen Dan vergist ge u Heden nog zal hy 'l huis
uitDan zullen we eens zien, of hy in andere molens
zoo gemakkelyk zyn brood zat vinden als by my
die dagdief
Zyne vrouw antwoordde niet, daer zy terecht in
zag, dal hare legenspraek haren eigenzinnige» man
slechts nog driftiger en onrechlvaerdiger tegen den
armen Hendrik zou doen worden.
Mina liet treurig het hoofd zakken cn wierp daerop
stcelsgcwyze een laclsten blik door het venster.
De dunne ys-en sneeuwvlakte van bet mecriji
weerkaetste de stralen der ten ondergang neigende
zon in alle kleuren van den regenboog. Aen dc over-
zyde lagen de woning eo de fabrieken van den bur
gemeester, en uit de daerby behoorende brandery
steeg de took in steeds helderder woidendc kringen
omhoog naer den grauwen hemel.
Nergens echter was een menschclyk wezen te be
speuren. De gebeele landstreek in den omtrek scheen
verlaten en uitgestorven, en van naby noch in dc
verte vertoonde zich het geringste, dat liet met zoo
veel verlangen uitziend oog de komst van den met
smart verwachte had kunnen aenkondigen.
Eensklaps viel een schot in het boschje aen den
overkant van hel kleino meer.
Een luide angstkreet ontsnapte dc borst van het
meisje, dal iu alleryl en doodsbleek van schnk de
kamer verliet, om tc beletten, dat haer vader de tra
nen bespeurde, die in hare groote blauwe oogen op
welden.
II.
De molenaer lingers was een klein, cenigzins ge
zet en pokachlig man van zoo wal vyflig jaren. Zyno
rykdom, zyne eigenzinnig- en styfhoofdigbeid, alsook
hel gelukkig gevolg, waermede hy byna al zyne on
dernemingen bekroond zag, waren oorzaek, dat men
hem in den ganschen omtrek den bynaem van de
kleine Napoleon had gegeven.
Voor ongeveer dertig jaren was hy als ccn arme
molenaarsknecht, niets meer bezittende dan dc kteó-
ren die hy aen het lyf had, in hel dorp aengekomen.
Als opzichter van den molen, die toen nog den ouden
burgemeester- Renting behoorde, had by een aen-
zienlyk vermogen besnaerd, zoodat hy den burge
meester dikwyls uit dc verlegenheid had kunnen
redden.
Dc oude burgemeester had een onderncmcnden
geest, doch was oog al ongelukkig in zyne onderne
mingen Zyne proeven op groote schacl tot verbete
ring van den landbouw, zyne stoelery, zyne brande
ry en zelfs zyne pannenbakkery hadden hem steeds
meer gekost, dan zy bem opbrachten.
Dc zoon cn toekomstige erfgenaem des burge-
meoslors zag niet alleen met onverschillondheid op
alles neer, wal landbouwondernemingen en verbete
ring van den bodem betrof, maer door de ongeluk
kige gevolgen van zyus vaders pogingen had hy er
ook eenc onn etilmatig-- .era ebt my voor opgeval. Hy
was ccn verkwister van eeno geheel andere en slech
tere soort. (Wordt voortgezet
