Wat
En nu,
Daerenboveii
Medeburgers,
De toekomsl,
Aelslenaers,
Medeburgers,
Catholyke Aelslenaers,
Winkeliers en kooplieden.
Eene vraeg'
Ons Kerkhof.
Het Stokpaerd onzer libe
rale gazetschryvelaers.
Maer
En inderdaed.
Onbehendig.
Stadsverlichling.
Catholyke familievaders
heelt de gevallen liberale administratie verder
onder opzicht van openbare werken gedaen?
1° De nieuwe straten in 't statiekwartier
geopend en bet zoo fynekens aen boord gelegd
dat zekere liberale opperhoofden het nog goed
in hunnen zak gewaer worden.
2° Het slachthuis opgebouwd op eene plaets
die haren toegang hoogst gevaerlyk niaekt.
3" Medegewerkt tot het oprichten van 't
standbeeld van Dirk Martens.
4" De oprichting van 'tonnoozel marionnetten-
kot dat tegen den muer der Karmelieten is ge
plakt om tot overdekte merkt voor de achter-
staek gekeurde hop, te dienen en 't welk heden
door de slimmerikken uit 't Verbond over
dekte duiven- en kiekenmerktge-
heeten wordt. Kemel die rond de 10 duizend
franks heeft verslonden.
5° De inrichting van de Koophandelsrecht
bank in zulke nadeelige voorwaerden, dat de
stad ten eeuwigen dage verplicht is 't ameu
blement te onderhouden en te vernieuwen, iets
dat op andere plaetsen door de provincie
wordt betaeld.
6° Subsidiën voor de herstellingswerken
aen de St-Martiuuskerk toegestaen.
7° Hunne verdere werken liggen onder den
grond, volgens hunne eigene bekentenis....
8° Nu eindelyk hebben wy de konventie voor
de verlichting der stad met de gas. Doch
daer wy deze kwestie verder in een be
zonder artikel gaen behandelen, zullen wy er
hier over zwygen.
Is dat nu alles wat de afgekookte liberale
Administratie hier tot stand gebracht heeft
Wel ik zou het byna gaen vergelen, neen,
dat is alles niet....
Zy heeft op 18 jaren om 1800 franks nieuwe
kasseiwerken op Mylbeke en Schaerbeke gelegd
't geen 't bagatelleken van honderd franks 'i
jaers maekt.
Sterk niet waer, geëerde Stadsgenoten, heel
sterk, niet waer
Onderzoeken wy eens wat onze catholyke
Stadsregering hier o/> half zooveel jaren tyd
heeft weten uit te roeien in te richten en tot
stand te brengen.
Onder zedelyk opzicht heeft onze
catholyke Stadsregering den godsdienstigen
geest in onze scholen doen herleven en het
onderwys uitgebreid door de stichting van
nieuwe scholen en verbeteringen aen de aka-
demie en aen de muziekschool toe te brengen.
Onze catholyke Stadsregering heeft, 1° eene
tweede Bewaerschool gesticht welke een on-
kost van 50 duizend franken heeft veroorzaekt,
2° de meisjesschool op de Moorselschebaen
aengenomen waerdoor de stad mits eene ge
ringe toelage, van de verplichting ontslagen
wordt aldaer eene school te bouwen en 5° de
jongensschool gebouwd die maendag jl. plech-
tiglyk door onze stedelyke Overheid wierd
ingehuldigd....
Verder heeft zy een reglement op de dans-
partyen gemaekt, 't welk wel door de liberale
liefhebbers der onafhankelyke zedeleer, pro
causa, beknibbeld wordt, maer integendeel
door al wie een einde wilde gebracht zien aen
de onzedelykheid en baldadigheden die deze
danspartyen veroorzaekten, ten volle goedge
keurd wordt.
Onze stoffelyke belangen wierden ook
niet verwaerloosd.
Het doelwit onzer catholyke Stadhuishee-
ren is altyd geweest het algemeen welzyn te
bewerken.
De eestre maetregel die onze catholyke
Stadsregering nam, diende om onzen vveke-
lykschen merktdag te doen herleven door de
herinrichting van de maendelyksche veemarkt
die de liberalen hadden laten'vervallen en de
oprichting der overdekte Botermerkt, dit prach
tig monument dat ons door onze zustersteden
benyd wordt.
Wy hebben dit punt reeds verscheiden mael
behandeld en denken dus het nimmer te moe
ten bespreken.
De tweede voorzorg onzer catholyke Stad-
huisheeren was aen de eischen onzer mede
burgers van Mylbeke en Schaerbeke te vol
doen, met hen uit den modderpoel te verlossen
waerin de liberalen hen, ondanks de bitterste
klachten en smeekingen, gansche winters, lie
ten polsen.
Deze kwestie hebben wy ook breedvoerig
behandeld en hoeven er dus nimmer over
terug te komen.
Verders hebben wy aen te stippen
1° Het leggen van onderaerdsche goten voor
eene som van fr. 42,000.
2° Het openen en kasseiing der Albert-Lié-
nartstraet.
5° Hel herleggen en beplanten der Keizer-
lykeplaets. Het schoonste verfraeiingswerk dat
ooit in onze stad is gemaekt geweest. De ny-
dige liberale schryvelaers weten en zien dit
zoo wel als iemand, maer zy hebben bevel om
dit werk te krilikeren.
4° Het Hotel der Dry Koningen aengekocht
en een deel van den grond kosteloos afgestaen,
om hier een Posthótel te bouwen, 't welk door
iedereen zoo liberalen als catholyken als hoogst
noodzakelyk wordt geoordeeld, en zooveel nut
aen nyveraers, koophandelaers, met een
woord aen gansch de burgery beeft byge-
bracht.
Deze kwestie hebben wy ook breedvoerig
behandeld.
5° De kaeimuer op den Dam gansch her
bouwd, 't geen aen de stad 20 duizend franks
heeft gekost.
6° Talryke verbeteringen en verfraeiings-
werken verricht, bezonderlyk aen de Oude-
Graenmerkt, de nieuwe Graenmerkt, de Fa-
briekplaets, de Vischmerkt, Achlerstraet, enz.
enz. te veel om te melden.
heeft onze catholyke stadsregering subsidiën
toegestaen.
-1° Voor de opbouwing van S' Jozefskerk.
fr. 25,000.
2° Voor herstellingswerken aen
Sl Martinuskerk fr. 9,000.
3° Voor de gedeeltelyke herop-
bouwing van't Hospitael fr. 16,000.
4° Voor de herstellingswerken
aen 't oude Stadhuis fr. 4,500.
Doen wy hier aenmerken dat de stadsgebou-
wen, zoo als Stadhuis, Collegie, Middelbare
School en al de straten, wegen en wandelin
gen in den jammerlyksten staet van vervalling
door de liberalen waren gelaten, aen welkers
herstelling de stad met hoopen duizende franks
heeft moeten besteden.
De sladsbedienden werden ook met verge
len allen hebben hunne jaerwedde zien ver-
hoogen.
Dit maekt dat onze catholyke Stadhuisheeren
op negen jaren eene som van 605,000 frs.
zegge zes honderd en dry duizend
franks, aen buitengewoone openbare wer
ken en uitgaven hebben besteed, terwyl de
algekookte liberalen haspel er maer op 18 jaren
frs. 531,601,72 aen uitgaf.
Dit alles deden zy zonder de burge
ry met eenen enkelen centiem meer te
moeten belasten.
Integendeel zy hebben aen de burgery eenen
koek gegund van 162,548 fr. zegge honderd
twee-en-zestig duizend vyf honderd
acht-en-veertig franken, met de twee ten
honderd op't kadastrael inkomen af te schaffen.
En niettegenstaende al die buitengewoone
uilgaven en vermeerderingen, ondanks de af
schaffing der bedoelde twee ten honderd, ver-
keeren onze stedelyke financiën in bloeienden
toestand.
De stedelyke geldkas bevat heden eene som
van 150,000 franks, meer dan genoeg om al de
reeds gestemde openbare werken van nut en
verfraeiing uit te voeren.
Vergelykt eens 't bestuer der afgekookte
liberalen aen dit onzer hedendaegsche Stads
regering en zegt ons of gy, de hand op uw ge-
welen, niet moet uitroepen dat onze catholyke
Stadhuisheeren uwe belangen met meer iever,
vlyt, wysheid en bekwaemheid hebben be-
neerstigd dan de liberale coterie die hier ge
durende achtien jaren op 'l stadhuis troonde.
Moet gy niet bekennen dat, hadden de kie
zingen van 1866, geen einde aen de liberale
verkwistingen gebracht onze stad wellicht zou
bankroet zyngegaen en dat, in alle geval de op
centen zoodanig zouden geklommen hebben
dat wy hier eene dubbele contributie zouden
te betalen gehad hebben.
Dit stond onvermydelyk voor de deur.
Want om den vernepen toestand van Stadsfi
nanciën te verduiken, had men zynen toevlucht
tot eene onregelmatigheid moeten nemen,
namelyk gelyk wy hooger zeggen, de gelden
die van den verkoop van eigendommen voort
kwamen voor de gewoone uitgaven te gebrui
ken.
Wat zou er gebeuren, Stadsgenoten, moes
ten (iets wal volkomen onmogelyk is) de libe
ralen weer aen 't Bestuer onzer stad geraken
Onbetwistbaer zouden zy den zelfden weg
inslagen, en niet alleenlyk leening op leening
aengaen maer ons nog bovendien onder nieu
we lasten verpletteren.
Dit alleen zou ons niet te wachten staen
wy zouden hier de liberale principen in 't
ondersvys, in de weldadigheid, met een woord,
in al de diensten van de stad afhangende, zien
toegepast worden, 't is te zeggen, onze jeugd
tot vrydenkers vormen en onze noodlydende
i Medeburgers die er niet zouden willen in toe
stemmen, onmeêdoogend te verdrukken.
Men heeft ze op 't ongewyde deel ter ruste
gelegd, en wie zou durven zeggen dat de plaets
waer zy begraven zyn den hondenboek is
Dat zou men niet durven zeggen, want liet
ongewyde deel is de schoonste plaets des
Kerkhofs.
Die begravenissen hebben hier in volle vry-
heid plaets gehad niemand heeft er aen ge
dacht ze te verstooren.
Het dekreet van T jaer XII, is hier stiptelyk
uitgevoerd geweest, en iedereen is te vrede
ten zy eenige liberale heethoofden.
Zouden wy dien toestand blyven behouden,
moesten de liberalen hier aen 't Stadsbesluer
komen
Voorwaer, neen, want hunne vroegere daden
en woorden bewyzen ten duidelykste dat één
der eerste maelregels die zouden genomen
worden, de afschaffing van 't thans bcstaende
reglement op de begravenissen zou wezen.
Ons gewyd Kerkhof zou by de eerste gele
genheid ontheiligd worden, en indien die ge
legenheid zich niet dapper genoeg zou voor
doen, zouden zy het wel zoo verre durven
dryven, de overblyfsels van nen afgestorven
vrydenker naer Aelst te doen overvoeren, om
ze zonder kerkelyke ceremoniën in den gewy-
den grond te delven.
Ja, zoo verre zouden de liberalen het durven
dryven om ons in onze godsdienstige over
tuigingen te kwetsen te hoonen en te ver
smaden.
dynsdag aenstaende gaet gy uilspraek doen.
Wilt gy niet dat het bestaende reglement op
de begravenissen afgeschaft worde
Wilt gy u de droefheid, het hertzeer sparen
ons schoon gewyd Kerkhof te zien ontheiligen
Wilt gy niet dat gekende godverloochenaers,
solidairen en anderen liberalen bucht, in 't ge-
wyde deel des Kerkhofs begraven worden, om
u in uwe teederste godsdienstige gevoelens te
kwetsen, te hoonen en te versmaden
Wilt gy de hertverscheuring ontgaen te
moeten gedoogen dat uwe naestbestaenden
nevens nen godverloochenaer, of nen geken-
den godslasteraer, te ruste liggen
Wilt gy de noodzakelykheid ontloopen van
uwe afgestorvene bloedverwanten naer eene na
burige parochie temoeten overvoeren indien gy
ze in geen ontheiligd Kerkhof begraven wilt
Wilt gy dat aen onze arme werklieden,
welke de middels niet bezitten om hunne af
gestorvene bloedverwanten in eene andere
parochie te laten begraven, de droefheid spa
reu te moeten zien dat ze in den ontheiligden
grond gedolven worden.
Ja, indien gy dit alles wilt, ver
stoot dan de liberale maconnieke candidaten,
en stemt allen voor de catholyke lyst, samen
gesteld uit deftige persoonen welke, gelyk gy,
willen dat ons gewyd Kerkhof niet ontheiligd
worde door de godslasteringen en de versma
dingen, die gemeenlyk, by iedere solidaire be-
gravenis, uitgebraekt worden.
Neen de ontheiliging van ons gewyd Kerk
hof, willen de catholyke Aelslenaers niet,
neen, duizend mael, neen; zy willen dat hunne
dooden in den gewyden grond rusten en dee
lachtig blyven aen de gebeden welke de Kerk
dagelyks voor haer ten hemel stuert
zet uwe lange czelsooren wyd open.
Hel calholyk Bestuer zal beginnen met de
overtollige schuld van 600 duizend franks,
door de liberale administratie nagelaten, af te
leggen en leenemael uit te dooveri.
Verslaet gy dit vlaemsch, 1 erbond
En is niet, gelyk gy ziet, om zich zelve te
vetten of om de gelden der burgers in roeien
en wissen te verkneukelen, om vriendekens
en kozynljes meê te vetten, om nultelooze
plaeiskèns en ambten te bezoldigen, dat het
calholyk Bestuer deze leening aengael, maer
't is om de schulden uwer liberale hertlappen
en feniksen te betalen en uit te dooven, om het
vuil liberael lynwaed te wasschen en te blee-
ken en aldus de stad te verlossen van libe
rale Ldie haer, sinds zoo lange jaren,
gebeten hebben.
Met de overige 400 duizend franks zal er
gehandeld worden gelyk er besloten is, tc
weten om de reuzenwerken aen den Dam te
bekostigen met het zeker vooruitzicht dat de
stad er slechts 152 duizend franks zal aen be
steden en dat het overige naer de kas van de
geldschieters zal terugkeeren, by middel van
subsidien van den Staet en der Provincie en
door den verkoop van bouwgrond en afgc-
brokene materialen,
Zietdaer het kartonnen Stokpaerd van mees
ter Eremen en Beenen of Poolen en Oor en, in
den grond geschopt, wilt er de liefhebber nu
nog wat reparatie aendoen om er wederom
nog wat op konnen voort te sukkelen, dit
staet in zyne beliefte. De kiezers zullen nu
begrepen hebben wat voor eenen kolossalen
slimmerik er op dit Don Quichottendiertje zal
paraderen en achter hem mogen roepen
Zie, zie, nen ruiter op een houten peerd
Met vier houten pooten en nen vossen steert.
En zeggen dat de liberhaters zoo eenen
kwant hebben doen komen om hun gevallen
liberael kraem weder op te rechten
Maerongelukkiglyk!1 dynsdag zal het
liberael kliekske van zich zelve en van zynen
schryvelaer moeten zeggen 'l is met ons ge
past, wy moeten in den tobben, er is geen
lievenheeren aen, wy moeten in den tobben
tot over den kopAdieu mynen meuzelaer
met draeiken en al.
werklieden dat maekt nog al nen groolen item
als 't jaer rond is, niet waer
En dan durven de liberalen zeggen dat het
een menschlievend werk is
Ja, maer de winkeliers en kooplieden wor
den 't best gewaer indien de catholyke fabri
kanten zoo eenen bazar moesten inrichten en
hunne meestergasten ook laten winkel houden
de lielfl van de winkels der stad moesten
gesloten worden.
En zulke baetzuclitige lieden, durven in hun
nen naem laten schryven en afkondigen dat
onze catholyke Stadhuisheeren alleenlyk aen 't
bestuer zyn om hunne eiyene zaken te maken
Weest maer gerust, liberale kliekjanneri, de
winkeliers en kooplieden zullen er wel voor
zorgen u van 't stadhuis verwyderd te houden,
waeropgy niet zoekt te treden dan om uweecr-
en-baeizuclit te voldoen. Weest maer gerust
de buizen staen gereed en 't zullen geene kleine
wezen weest er zeker van.
Is 't aen zekere liberale haes toegelateu, den
naem van 't liberael ministerie te gebruiken,
toen hy zekere mindere staetsbedienden ging
verzoeken voor de liberale lyst te stemmen?
Is dat aen die menschen niet laten hooren
dat zy onder de macht van 't liberael minis
terie staen, en dat zy, rekening over hun ge
drag zouden kunnen te geven hebben?
Heeft die liberale haes volmacht ontvangen
om, in naem van 't liberael ministerie, te han
delen
Wy roepen de aeridacht onzer vertegen
woordigers op deze zaek in en hopen dat zy
de kwestie eens wel zullen onderzoeken en des
noods den heer Minister van Openbare Wer
ken interpelleren over die afkeurlykc handel-
wvze.
Indien gy, rust, orde, vrede en zedelyklieid
in uwe moederstad wilt bewaren, indien, gy
handel en nyverheid hier wil ziet blyven
bloeien, kiest dan voor de catholyke candida
ten.
Het verledene is de verzekering van de toe
komst, en de tien laetste jaren hebben u bewe
zen dat geluk en voorspoed alleen onder 't
catholyk vaendel te vinden zyn.
Teekent dus allen, als een man, een kruiske
in 't vakje of vierkant dal onder 't en boven
aen de lyst der catholyke candidaten staet
Ja, teekent daer een kruiske en roept met
ons
Weg met de liberale geldverkwis
ters. Weg Weg
De correspondentien die de Opperhoofden
onzer Aelstersche liberale kliek met Z. H. den
Bisschop van Gent, op 't einde van 't jaer 1866
betrekkelyk de wyding van ons Kerkhof gewis
seld hebben en de redevoeringen, die zy, in
't begin van 1867, ter gelegenheid van de be-
raedslagingen over liet thans bestaende regle
ment op de begravenissen, uitspraken, geven
ons genoegzaem te kennen met welke inzich
ten de liberhatery ten opzichte van ons gewyd
Kerkhof bezield zyn.
Wy hebben het verslag gelezen dier ver-
maerde zitting onzes gemeenteraeds, op vrydag
11 januari 1867, in de welke de heer en de
meester De Ryck, door de onwederleglykste
argumenten van wylen den nooit genoeg be
treurden volksvriend,'M. Albert Liénart in het
eng gedreven, op de hem gestelde vraeg: wat
hy met een afgestorven vrydenker of solidair
zou doen len einde raed antwoorddeMoa,
ze ne le zuzerais pas, ze laisserais a Djieu le soin
de le zuzer.
Armzalige antwoord die 't publiek hartelyk
lachen deedt.
Ondanks de tegenkantingen der liberale min
derheid, wierd ons Kerkhof eindelyk volgens
't dekreet van prairial jaer XII, verdeeld, en
op Maendag 4 Februari 1867, door Z. H. Mgr
Bracq, plechtiglyk gewyd.
Dit was de eerste vrucht van den catholy
ken triomf van 30 October 1866.
Wie errinnert zich niet hoe onze bevolking
hare tevredenheid openlyk te kennen gaf dat
ons Kerkhof, door de gebeden der Kerk, ge
zegend wierd Wie errinnert zich de talryke
scharen Aelstenaers niet die zich op den weg
van 't Kerkhof en op 't Kerkhof zelve verdron
gen om, door hunne tegenwoordigheid, als te
protesteren tegen de hatelyke vryheidschen-
dende principen waerdoor men aen eene door
en door godsdienstige bevolking den troost
wilde ontnemen, hare afgestorvene vaders,
moeders, broeders, zusters, kinderen en bloed
verwanten onder de schaduwe des kruizes, in
afwachting van den dag der verryzenis te zien
rusten.
Sedert ons Kerkhof plechtiglyk is gewyd
geweest, zyn er hier te Aelst, een vrydenker,
een vrydenkster en een kindje van een prole-
slantsche schipper begraven.
Gedurende meer dan zes weken, hebben de
liberale gazetschryvelaers de ooren onzer me
deburgers zot geraesd en allerlei soorten van
valsche rekeningen, valsche opgaven en ver-
zinde cylers aengehaeld om hun stokpaerd dat
maer op zeer slappe beenen staet een beetje te
konnen rechthouden of sty ven.
Wy willen bier spreken van de leening van
een half millioen die door onze Stadsregering
is ontworpen en vastgesteld om het over-
sclioon en onontbeerlyk reuzenwerk van ver
fraeiing, gezondmaking en ontwikkeling onzer
stad te volvoeren.
Elkeen kent het noodzakelyk en allernuttigst
werk op den Dam.
Het bestek dezer groote werken beloopt niet
tot een half millioen, gelyk 't Verbond gedurig
raest, om wetens en willens de catholyke
Stadhuisheeren in hun bestier te konnen ver
achten en lasteren, maer dit bestek beloopt
alleenlyk, tot 580 duizend franks.
Maer wy vragen het hier, zal het de stadskas
alleen zyn, die dezen last van 380 duizend
franks zal moeten dragen
En wy antwoorden vlakaf, neen.
Die anders durft zeggen is een verfoeilyke
leugenaer, een snoode volksbedrieger, een
laffe lasteraer.
Er is duidelyk, gelyk twee en twee vier
maken, in zitting van 24 Maert 1877, in den
Cemeenteraed bewezen, dat van die 380 dui
zend franks, de stad alleenlyk 132 duizend
franks zal le dragen hebben.
De overige 248 duizend franks zullen naer
de stadskas terugkeeren by middel van toela
gen door den Staet en de Provincie en dooi
den verkoop der gronden en bouwmaterialen
voortskomende van de afbraek van den Dam.
Zoodat in plaets van een half millioen aen
de stad te kosten, gelyk het leugenachtig en
bedrieglyk Verbond gedurig zeevert, altyd
met inzicht om de kiezers te foppen en te ver
leiden, dees werk alleenlyk 132 duizend franks
aen de stad zal kostenDit verschil is nog
al groot, niet waer, leugenaer uit 't Verbond.
Wy zullen de zaek hier wat breedvoeriger
bespreken om, het waggelend en onnoozel
Stokpaerd der liberale schryvelaers met één
enkelen schop in duigen te werpen.
Het is niet eeae leening van een half mil
lioen dat het Stadsbesluer zal aengaen, maer
eene leening van een GEHEEL millioen
Of liever is dit wel eene leening En wy
zeggen vlakaf neen, aengezieu liet slechts
eene verschietiny van gelden is, die noodzakelyk
en natuei'lyk aen den geldschieter zullen terug
gekeerd worden naer mate de subsidien van
Staet en Provincie zullen uitbetaeld worden
Maer wat zal het Stadsbestuer met dit GE
HEEL millioen doen
Luistert wel, kiezers, en gy ook, Verbond
De liberale candidaten hebben, in hunnen
naem, laten schryven dat onze catholyke Stad
huisheeren alleenlyk op 't stadhuis zetelen om
hunne eigene zaken te maken.
Die vuige lastering zal niemand met eenig
verstand begaefd, om den tuin leiden.
Immers, de Aelstenaers, weten te wel dat
deze die alle gelegenheden waernemen om
zich te vetten wel juist langs den catholyken
kant niet te ontmoeten zyn.
Neen, catholyken zyn het niet die hier ba
zars tot stand gebracht hebben waerdoor bon-
derde winkeliers en kooplieden om zoo te
zeggen de keel worden toegenepen.
Neen, catholyke nyveraers zyn het niet, die
aen hunne meestergasten toelaten bazars te
openen alwaer hunne werklieden, om zoo te
zeggen, verplicht zyn alles aen te koopen wat
zy in een grondig jaer noodig hebben.
Kan het missen winkeliers dat velen onder
u hunne winkels zullen moeten gaen sluiten
De werklieden van de liberale fabrieken
koopen het eene in den bazar en het andere
by den meestergast en alzoo zyn beide te vrede
gesteld. Maer gy, winkeliers en kooplieden,
ge krygt nog 't afkrabsel van den pot niet.
En dat men zich dan nog bepaelde aen de
werklieden der liberale fabrieken alleen te
verkoopen, neer., zy looven met den nieuwjaer
eene premie uit die vermeerdert in evenredig
heid der som die men jaerlyks besteed heeft.
Om eene groote premie te winnen zyn er
oolykaerds die voor hunne gansche familie of
;ebuerte in den ba2ar alles gaen aenkoopen
Welke oneindige schade moet dat aen vele
winkeliers niet veroorzaken
Is 't te verwonderen dat er daer hard tegen
geschreeuwd wordt
Veronderstellen wy eens dat de pastoor
eener parochie macht genoeg zou hebben, om
al zyne parochianen naer nen door hem aenge-
duiden winkel tedoen gaen, boe zouden de libe
ralen tegen dien pastoor, tegen dien verdruk
ker der overige winkeliers niet donderen
Maer nu, in plaets van een woord van af
keuring te vinden tegen de liberale fabrikanten,
die meer huishoudens, als er zelfs op groote
parochiën geteld worden, verplichten naer
hunnen bazar ter winkel te gaen, zoeken zy
die liberale fabrikanten integendeel te ver-
schoouen met te zeggen dat die bazar, in 't
belang der werklieden is ingericht geweest
namelyk, om hen aen leege pryzen goede wa
ren te bezorgen.
Die verschooning doet ons lachen, immers
voor 'tvet en voorliet smeer lekt de kat den hande
leer
Wy beweren niet dat de liberale fabrikanten
rechtstreeks aen den bazar iets winnen, niet
tegenstaende men ons heeft verzekerd dat er
in 1877, na betaling van alle onkosten, nog
eene zeer aenzienlyke som winst wierdt be-
statigd, maer zy winnen er toch onrechtstreeks
jaerlyks eenen grooteu item aen. Wy gaen dat
eens uitleggen, luistert
Het is eene gekende zaek dat de werklieden
van de catholyke fabrikanten eene grootere
daghuer winnen dan deze der liberale fabri
kanten.
't Verschil per dag is, wel is waer, gerin
maer veel kleintjes maken een groot, zegt
't spreekwoord.
Nu, wat hebben de liberale fabrikanten ge
daen toen er spraek was de daghuer gelyk te
brengen aen deze der gasten van de catholyke
fabrikanten Zy hebben gezegd, wacht wat wy
zullen eenen bazar openen alwaer onze gasten
zich alles aen zeer leegen prys kunnen ver
schaffen, en op die wyze mogen zy wat min
winnen dan de andere. Wy zullen daer wel
eenige duizende franks moeten insteken, maer
onze gelden zullen, vooreerst intrest opbren
gen en ten tweede beletten dat wy de daghuer
moeten opslaen...
Nu, die twee of dry stuivers daegs die de
werklieden op de liberale fabrieken min
winnen, worden hen om zoo te zeggen, vergoed
omdat zy zich in den bazar alles wat zy noodig
hebben aen buitengewoon lage pryzen konnen
bezorgen.
Begrypt gy, winkeliers en kooplieden, hoe
die liberale fabrikanten door dien bazar on
rechtstreeks geld winnen. 2 tot 5 stuivers
daegs min betalen op een getal van 5 ii 600
't Walgelyk stinkerke, schryft in 't Verbond
dat er ten lyde der liberalen jaerlyks aen onze
armen eene som van 41 duizend wierd gegund
terwyl er onder de catholyke stadsregering
maer eene som van 54 duizend franks wordt
toegestaen.
Is er heden meer armoede in onze stad
te zien dan ten tyde der liberale heerschappy?
Worden de armen en weduwen niet onder
steund zoo als vroeger?
Worden de bedeelingen in geld en natuer
nimmer gedaen?
Worden de ouderlooze kinderen nimmer te
oedsteren gedaen.
Wordt alles niet bezorgd gelyk ten tyde der
liberhatery?
Dit ontkennen ware de klaerblykelykheid
loochenen.
Nu, als hier niet meer armoede te zien is
als ten tyde der liberalen, wat bewysl dit?
Bewyst dat niet dat de catholyke armmees-
ters veel liberale misbruiken hebben moeten
uitroeien
Toont dit niet dat zy met 't geld der burgery
zoo gemakkelyk niet omspringen en het niet,
zooals de liberalen het deden, met halven en
geheelen, toewerpen aen persoonen die het
soms in 't geheel niet noodig hadden?
Oordeelt, Medeburgers, of wy de waerheid
niet schryven en 't stinkerke een onbehendige
kwispel moet wezen om dezen haes te ligten.
Sedert weken ligt meester Pooten en Ooren
le zeeveren gelyk nen baviaen over de stadsver-
lichting met de gas.
Waerlyk wy begrypen niet dat de liberale
schryvelaers zoo dom zyn die kwestie te willen
opwerpen.
En inderdaed, is er wel eene zaek waerin de
afgekookte liberale administratie hare onkunde,
onbekwaemheid, en gebrek aen vooruitzicht
heeft doen uitschynen, dan is het wel in het
contract dat zy met den aennemer der gas ge
maekt heeft.
Is het by gebrek aen vooruitzicht niet dal een
deel der stad en verscheidene belangryke fabrie
ken door de gas niet konnen verlicht worden?
In het contract met den aennemer is er niets,
ja, niets voorzien ten voordeele der stad en van
de burgery.
Zou het niet hoogst voordeelig geweest zyn,
te bespreken dal by geval er in eene stad van
zelfde bevolking, een syslema van verlichting
wierdt tot stand gebracht, dat evenveel waerde
had en veel min in prys kost, dil stelsel hier ook
moest ingevoerd worden
Zou men ook niet wyselyk gehandeld hebben
te bespreken dat als wanneer de gas op andere
plaetsen in prys verminderde den prys hier ook
moest verminderd worden
Waer is de prys hooger dan hier te Aelst
Wy betalen hier wel 15 centiemen meer per
vierkanten voet dan in alle andere steden. De
gas is hier zoo koslelykdater heden meer winkels
en estaminets aengetroflën worden die met pe-
trole verlichten.
Indien de liberale administratie stadsbelangen
niet uit '1 oog had verloren dan zou men den aenne
mer der gas verplicht hebben, de dry laetste
jaren van 't conlrakt, de hoeveelheid gas le doen
kennen die er dagelyks verbruikt wordt.
En wat verlichtingskracht heeft de gas al
hier?.... Men weel het niet omdat de liberale
administratie de dwaesheid heeft begaen niet te
bespreken dat er in 't stadhuis eenen appareil
zou geplaetst worden die de verlichtingskracht
bestatigt.
Maer aen dil alles hebben de liberale kneukels
niet eens gedacht.
Nog t'ets. Wat is er nu van 't aensteken der
lanteernen
Wel deze worden heden op tyd en uer aen-
stoken bepaeld by hel reglement door de libera
len zelve gemaekt...
Is het nu heden vroeger of later donker dan
ten tyde der liberalen
Wat zyn wy gelukkig dat het kontrakt den
14 April 1882 eindigt. Wy zyn verzekerd dat de
kommissie met het onderzoek dezer zaek gelast
de belangen van Stad en Burgery veel beter zul
len beneersligen dan het de afgekookte liberale
kneukels het iu 1850 gedaen hebben.
Wy hebben reeds uwe aendacht ingeroepen
op 't gene het liberael of liever raaconniek mini
sterie ten opzichte van 't volksonderwys in den
zin heeft.
