55sle «Jaer.
Zondag, S December 1878.
M° 1682.
m
YZEREN WEG.- VERTREKUREN UIT A ELS! NAER
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Aelst, (5.45 's Zatercf.) 7.49 12.U6 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
0.00 7.15 8.50 10 55 2.05 3.50 7.15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.05 9.25 1O.50 2.20 5.25 7.05
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. 7.49 2.00 7.48
Wie z}ii de Samenzweerders?
Treurige Dagen.
DENDER-BODE
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 31 December.
ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 5'1® bladz. 50 cent.
Dendermonde. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40 10.05
Lokeren. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40
Mecheien. 4-551 6-45/ 7-19d 8-12d Exp. !®2®3®kl. 11-53d
l-04d Exp. 1® 2* 3" kl. 2-50d 3-06/ 6-04d 6-40/
10-06d Exp. 1® 2® 3e kl.
Antw. 4-551 6-45/ 7-i9d 8-12d Exp. 1® 2® 3® kl. l-04dExp.
1® 2® 3® kl. 2-51'd 3-06/ 6-04d 6-40/ 10-06d Exp.
1® 2® 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 0-00 7-19 7-50 8-12E.
9-24 11-53 1-04 E. 1® 2® 3® kl.2-50 5-22Exp. 1«2®3® kl.
6-04 8-49 9-09 10-06 Exp. 1® 2'3® kl. Dcs zondags
8,59 'savonds; houdt stil in de tusschenstalien.
Leuven, Thienen, Luik.Verviers 4-40d 4-55/ 6-45/ en 8-!2d
Exp. 1*2® 3® kl. 7-bOd 9-24d (ll-53d tot Leuven)l-04d
Exp. 1® 2® 3® kl. 2-50d 5-22d Exp. I® 2® 3® kl. 6-04d 8-49d
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota. De letter beteekent langs Termonde en de
Gent, (5-00's vryd.) 7-59El®2«3®k 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 en 5-31 E. t®2® 3® kl. 6-12 6-40 8-49 Exp
1® 2® 3® kl. 9-36
Brugge, Oostende. 7-59 Exp.l® 2' 3® kl.6-00 9-45 12-22
12-40 3 41 en 5-31 E 1® 2® 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscrou, Kortryk, Rvssel (langs Gend) 8-41
12-22 12-40 3-09 3-41 Exp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (tangs Ath) 6-00 7-50 11-53
0-00 6-04
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 6-00 7-50 8-12
1 1-53 2-50 0-00 6 04 9-09
Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-53 2-50 0-00 6-04
Enghien Braine, Manage,Charleroy, Namen langs Geeraerds
bergen 6 00 (-00 11-53 2-50 0-00 6-04
Sottogem, langs Erpe-Meire. 6.05 (-725's zat12.30 6.02
letter d langs Denderleeuw.
Cnlque Suam.
NAER AELST UIT
Ath 6.49 10.30 1.30 4.20 7.58 9.05
Antw. 5.25 6,35 9,15 9.50 10.50 E. 1'2® 3® kl. 12 15
3-15 E. 1®2®3« kl. 3-35 4 45 5.55 6.50 E. 1®2® 3® kl. 9.10
Brussel 7.20 E.1'2®3®kl. 7.25 9.00 11.06 11 53 1.553.02
Deszondags3,30 namiddag ;houdl stil inde tusschenstalien.
en 4.53 E l®2»3®kl. 5.01 5.55 7.05 8.10 E, 3kl. 8.20
Dendermonde 7.13 9.45 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.07 4.58 8 33 9.41
Gent O.OOE 6 32 7.39 E 1® 2®3«kl. 8.25 10.59 12.31 E
1® 2® 3® kl. 1.55 4-50 E 1.2.3. kl. 5.09 8.09 8.14
9.33 Exp. 1® 2® 3® kl.
Lessen 7.09 10.50 1.50 4.40 8.18 9.25
Lokeren 6.35 9.01 10.57 1.49 4 50 7.50
Ninove 7.55 11.36 2.35 5.26 9.01 10.09
Oostende O.OOE 6.20E. 1 2 3 kl. 6.25 9.00 11.55 0.00
3.30 El® 2* 3® kl. 6.04 8.14 Exp.
uit Gent naer
Moortzeelo, Sottegcm, Geeraerdb., Enghicn, Braine-le-
Comte 5.52 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.59
uit geeraerdsbergen naer
Maria-Liordo.Sotlegem, Moorlzeele en Gent, 5.15 7.24
9.54 11.59 2.58 5.00 5.50E 8.51
uit Denderleeuw naer
Haellcrt, Burst, Herzele, Solleg. Audenaerde, ADsegcm
Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.19 7.20
UIT SOTTEGESI LANGS DENDERLEEUW NAER
AELST, 7 DECEMBER 1878.
In eene redevoering de verledene week in
de Volkskamer uitgesproken, heeft Z. M.
Frère I aen 't land willen wysmaken dat
byaldien er eenige samenzweering tegen bet
bestaende orde van zaken in ons land beslaet,
zy in 't eatholyke kamp alleen kan ontdekt
worden.
Zulk eene domme lastering moet ongetwy-
feld terugbonzen op de party in welker naem
zy wordt uitgebraekt....
En inderdaed, zou men met den toestand
der zaken in ons land niet lotael moeten on
bekend zyn om niet te weten dat samenzwe
ring en koningsmoord alleen by de bondgeno
ten der liberale party te vinden zyn?....
Wie durft't verbond loochenen dat tusschen
't socialismus en 't liberalismus dezer laetste
tyden is gesloten?....
Ondersteunen de socialisten der Kamers
het überael ministerie niet aen wiens hoofd
Z. M. Frère l staet?
Heeft Z. M. Frère,sedert dat minister B.-. Van
Ilumbeeck en Br.-. Oris hebben uitgeroepen
dat de barreelen die 't socialismus en 't libera
lismus van elkander scheiden verbroken wa
ren, niet aen de socialisten den vredekus ge
geven
Het bondgenootschap kan dus niet geloo
chend worden dat tusschen de socialisten
en liberalen bestaet.
Om andermael 't bewys te leveren dat sa
menzweering en koninsgsmoonl alleen by de
vrienden en aenhangers der liberhatery te
vinden zyn, zullen wy hier de volgende rege-
leu uit den Mirabeau van Verviers geknipt tot
stichting, van alle ware minnaers van Kerk,
Vaderland en Troon laten volgen
Een Koning is eene ramp het is het be
houd der voorrechten, der misbruiken 't is de
regeering van hel geweld, van den schrik, van
de deportatie, de galeien en de dood....
Het koningdom geeft vette traktementen
en mager dagloonen 't is de slechte gang van
den handel, de stilstand van het werkhuis, 't
is de werkstaking.
Het koningdom, is de uitsterving, de ver-
beesling van eene natie door de onwetendheid
en het bederf der zeden.
a Het koningdom i9 het verbond tusschen
den wywaterborstel met de macht van den
sabelT is het uitvoeringspeloton, dat in per-
manencie op bet plein van Satory staet.
Overtuigt u, dat eene natie het recht heeft
eenen Koning te bevechten, le overwinnen en dood
te schieten, (exécuter.)
Is het despotismus onschendbaer
Het volk heelt het recht den troon af te
schaffen en zelf, door zyne eigen wetten, te
regeeren.
Hef is eene worsteling, een gevecht, eene
revolutieals het volk valt, wordt het ver
moordt, als het de Koning is, moet liy sterven.
Een overwonnen, onterfden, ontwapen
den, gedegradeerde» Koning, zal altyd zyn
algeheele macht willen terugwinnen hy zal
altyd met eenen onverzoenlyken haet tegen het
opperste volksgezag opwerken.
De dood van den Koning is de vrede.
De Koningen hebben niets geheiligd, niet
Eene episode uit den Boerenkryg in Duilschland.
3® Vervolg.
Hoe lang Michel in vertwyfelende radeloosheid
daer gelegen, hoe lang hy vervolgens als een blinde
had rondgedwaeld, dit wist hy niet. Toen echter de
duisternis begon te vallen cn hel avondrood de jonge
kDoppen der boomen met goudgloed verfde, sloeg hy
vastbesloten den weg naer hel dorp in Zyne houding,
zyn vaste gang loonden aen, dal zyn besluit geno
men was, en het somber gegroefde voorhoofd, de
saemgelrokken wenkbrcuwen verrieden een stout,
een gewaegd plan.
Alom heerschie duisternis toen hy in de nabyheid
van zyn geboortedorp kwam, en langzamer en voor
zichtiger ging hy voort. Aen den zoom van liet woud
stond hy stil en luisterde, maer niet liet minste ge
rucht stoorde de stilte van den nacht, zelfs hel ge
wone getier der lansknechten, als zy der boeren
have en goed in woeste drinkgelagen verbrasten,
scheen ditmael verstomd. Deze onverwachte stille
verraste hem. By het licht dermaen, die langzaem
van achter den Harts le voorschyn kwam, onder
scheidde hy de schaduw van eenige huizen en meende
zelfs hier-en-daer menschelyke geslallen le ziel rond
dwalen. Hoezeer hem echter liefde en vrees naer hel
ziekbed zyner moeder drongen, kon hy nochtans een
gevoel var, angst niet onderdrukken. In gebogen hou
ding en met nauw hoorbare scbredon naderde hy de
plaets, waer by de ouderlyke woning meende le
vinden, toen by eensklaps op een afstand van om-
goddelyks het zyn bloeddorstige kwakzalvers.
Dewyl wy niet meer kunnen diskuteeren over
onze verslaving... Allons-y... (laet ons be
ginnen
Wy herbalen het: zulke yzingwekkende en
brutale aenhitsingen tot oproer en Konings
moord mogen hier strafloos onder de werkende
klas verspreid worden. Waerom worden die
brutale aenhitsingen niet beteugeld?Ja,
waerom?Weet gy niet, burgers, dat het
heel gevaerlyk is, 't bevel te geven zyne
politieke vrienden, zyne bondgenoten te doen
vervolgen.
De minister van justicie weet beter dan
iemand dat hy zyne portefolie alleenlyk te dan
ken heelt aen de medewerking en de onder
steuning die 't liberalismus by de socialisten
ontmoet.... Van den oogenblik dat men hier
aen denkt, laet alles zich zeer gemakkelyk
begrypen....
Nu, ten slotte, wy vragen het: zou Z. M.
Frère I niet wyslyk gehandeld hebben dit potje
gedekt le laten in tegenwoordigheid der me
nigvuldige feiten en daedzaken die ontegen-
sprekelyk bewyzen dat de samenzweerders
tegen Kerk, Vaderland en Troon niet in 't ca-
tholyk kamp maer wel in dit der liberhatery
alleen aengetroffen worden
Onbetwistbaer, maer wat is 't? Z. M. Frère
heefl uit 't oog verloren dat vorst en boevery
altyd een vuil einde hebben.
WAT ZULLEN ZE NU DOEN?
Toen M. von Bismark zyne hatelyke wetten
van kwelling en verdrukking legén de R. C.
Kerk en tegen hare dienaren in leven riep,
was hy met zulke verblindheid geslagen dat
hy niet zag dat men hierdoor in de kaert van
't socialismus spelen zou.
De aenslagen. op het leven van den ouden
duitschen keizer, door Hoedel en Aobeling ge
pleegd, hebben'hem eindelyk van zyne ver
blindheid genezen en nu ziet en ondervindt
von Bismark, wellicht als het te laet is, dat
hy eene bytia onherstelbare faut heeft begaen.
En nogthans is de toestand waerin 't duit-
sche keizerryk zich bevindt, door de eatholyke
redenaers en dagbladen menigmael voorzegd
geweest.
Üe ondervinding leert dus eens te meer dat
men den godsdienstigen geest by 't volk alleen
ten voordeele van 't socialismus of de revolutie
kan doen verflauwen of uitroeien.
Zal ons liberael ministerie, 't welk den weg,
door von Bismark bewandeld, op zyne beurt
schynt te willen inslagen, T is te zeggen, hier
ook, door vervolgingen en verdrukking, den
godsdienstigen geest by 't volk vernietigen,
door de voorbeelden die 't duitsche keizerryk
ons oplevert, niet teruggehouden worden?
Zal Z. M. de Koning niet nadenken over de
gevolgen die de zegeprael van 't socialismus
voor T Vaderland en zyne kroon zal na zich
slepen
Wy zullen liet afwachten.
NU,
't Duitsche keizerryk levert ons op 't oogen
blik een wonderbaer schouwspel op.
En inderdaed, dezer laetste jaren, had het
goevernement om geene andere rede dan uit
haet tegen de R. C. Kerk, de Bisschoppen,
Priesters en Kloosterlingen uit 't land verban
nen of wel in den kerker geworpen.
strecks vyflig passen stand hield. Verwonderd sloeg
hy de oogen op cn een bang voorgevoel sloop )d zyn
onstuimig kloppend hart Was hy dan verdwaeld
Neen, want daer stonden de dry groole lindee, in
wier schaduw hy zoo dikwyls als kind had gespeeld,
daer liep het zypad dal naer het naburig dorp ge
leidde maer de hui zag hy niet. Michel sloeg
zich met de vlakke hand tegen hel brandende voor
hoofd om zich te overtuigen of by waekte of droom
de, en sloop nader, met ingehouden adem en met
inspanning van al de kracht zyner oogen....
Een dier hy wist met of het een wolf of een
hond was— vluchtte met haeslige sprongen van
d3er.... Toen bemerkte hy op de plaels, waer de hut
zyner ouders had geslacn, een puinhoop, nog roo-
kend van het vuer, dat de hut in vlammen had doen
opgaen....
Een luide gil ontsnapte den mond des ongelukki-
gen zyne armen zonken slap langs zyne zyden een
aenblik zoo vreesclyk verlamde zyne kracht, en als
waenzinnig staerde hy op de overblyfselen den ver
woeste woning. Verscheidene minuien stond hy
roerloos en als vastgekluisterd, daerua wankelde hy
als een beschonkcne op den puinhoop toe. Nog glom
hel vuer onder de asch, maer als zinneloos woelden
zyne handen in het heete puin. Moeder riep hy
op zoo smartelyken toon, dal het verre door de stille
van den nacht klagende en akelig weergalmde,
MoederVader
Geen traen kwam in de oogen van de verlwylelen-
do de smart was te groot, te geweldig om door
den balsem der tranen verzacht le kunnen worden.
In stommo wanhoop wrong Michel zyno handen
en staerde met strakken blik in den duisteren nacht.
De plaets, waer eens zyne wieg stond, was het
graf zyner ouders geworden, cn welk een graf' De
zoon durfde hel woordverbrand nauwefyks te
Deze vervolgingen hebben machtig veel by-
gedragen tol de verspreiding der socialistische
leerstelsels, by zooverre da', liet duitsche goe-
vernament vreest dat hunnen zegeprael na
kend is, indien zy niet krachtdadiglyk bestreden
worden.
Verbanning, gevangenis en boete waren dus
de wapens waermeê het duitsche goevernement
de R. C. Bisschoppen, Priesters en Klooster
lingen vervolgde, en die zeilde wapens moet
het nu gebruiken tegen de socialisten, die,
dank aen de vervolging tegen de R. C. Kerk
zich hebben vermenigvuldigd en zoo machtig
zyn geworden dat zy het bestaende orde van
zaken dreigen omverre te werpen.
De Weser-Zeitung deelt ons meê dat reeds
een honderdtal socialisten tot verbanning zyn
veroordeeld en dat een zeker aental anderen
't land hebben verlaten.
De groote meerderheid dezer lieden trekt
naer Belgie, Engeland, of Zwitserland.
Het geeft ons weinig dat die verbannelingen
hier herbergzaeraheid genieten, wel te ver
steen als zy zich naer onze wetten schikken
en zich vreedzaem gedragen. \Vy hebben ten
andere de overtuiging dat de heer Bestuerder
der openbare veiligheid op hen een wakend
oog zal doen houden en dat zy, by 't minste
miste misdryf, over de grenzen zullen gezet
worden.
MAER,
Wy zyn buitenmate nieuwsgierig te verne
men wat onze liberale drukpers zal zeggen
van die colonie duitsche socialisten die zich
hier nevens deze der fransche communards
zal komen vestigenZy buldert immers
heden nog zoo geweldig tegen de ongelukkige
duitsche priesters en kloosterlingen welke hier,
op onzen vryen bodem, rust en vrede in hunne
ballingschap zyn komen zoeken.
Die vervolgde geestelyken verblyven hier
sedert verscheidene jaren, en niet één heeft
zich aen 't minste vergryp, aen de geringste
misdaed plichtig gemaekt.
En nu, zullen zy zwygen de liberale schry-
velaersIn plaets van hunne uitdryving te
eischen, zullen zy de duitsche socialisten als
ware broeders met opene armen ontvangen,
ze bystaen, ze beschermen en ze ambten en
bedieningen helpen bezorgen
Die duitsche socialisten zullen hier nu wel
kom zyn; hun verblyf alhier zal nu geen ge -
vaer zyn voor 't land en zyne instellingen
gelyk dit der ongelukkige priesters, paters en
nonnen die hier by hunne geloolsgenoten de
liefdevolste gastvryheid vinden.
Indien de tegcnslrydigheid niet eene libe
rale hoofdzonde ware dan zou de geusche
drukpers, die onverpoosd de uitdryving van
weêrlooze priesters en kloosterlingen eischt,
nu heden ook vragen dat de intrede des lands
aen hunne socialistische broeders zou ontzegd
wordenMaer, neen, dat zullen zy niet
doen de liberale schryvelaers zy zullen eens
te meer aen 't land bewyzen dat domme wille
keur alleen de liberhatery tot leidsdraed dient,
en dat zy, die zonderlinge voorslaender der
vryheid voor iedereen, gelyk zy zich uitroepen,
slechts de vryheid voor hen alleen willen be
houden, maer ze aen anderen en byzonderlyk
als het calholyken zyn, hardnednekkig wei
geren.
LIBERAEL PROGRÈS.
In 1873, toen de kwestie van 't onderwys
denken al zyne zinnen verzetten zich tegen zulk
een ongehoorde gruwelmaer in zyne borst, waer
smarten woede om de heerschappy streden, kookte
en hamerde het, alsof do slagen van zyn hart de rib
ben wilden verbryzelen. Te veel jammer was dit hart
in eenmael opgeladen, hel kon deszelfs zwaerle niet
torschen.
Als het waer is, dal de mensch slechts een zeke
ren graed van smart kan verdragen, boven welken
zyne kracht niet reikt, en zich dan de sluier der ver-
dooving en der gevoelloosheid verzachtend over zyne
zinnen uitspreidt, dan was deze hoogste graed van
zielesmart by Michel bereikt. Bewusteloos zonk hy
neder op dc plaets van hel treurlooneel.
Een weinig na middernacht voelde hy zich aengc-
stooten eu in de hoogte getild. De maen verlichte
met reineo glans het landschap en de huiveringwek
kende omgeving. Uitputting en de koude van den
nacht hadden de leden van den ongelukkige verslyfd,
zoodat zyne boenen hem uauwelyks konden dragen.
Zyt gy het Michel hoorde hy eene stem
vragen, die hem bekend scheen. Hei duerde ech
ter eene poos, eer hy geheel tol bezinning kwam.
Merwein vraegde hy eindelyk met een
diepen zucht.
Ja, ik hen hel Michel wat zoekt gy hier
Laet my met rust, Merwein, ik wil alleen
zyn.
Neen, hier moogt ge niet blyveu kom, wy
hebben allen zooveel kommeren ongeluk te dragen,
dat het beter is, dal de een zich aen den ander
troost.
Waer is mync moeder myn vader
zeg hel my Merwein, gy weel het.
Niemand woel waer clkandor te vinden
het ganschc dorp is gevluchtvele hullen zyn ver
brand, en wie nog wal redden kon, is voor den
ook op het lappyt was, Zegde RogierIk ben
zoo groote liberael als iemand, en nogtan
a wil ik dat het Godsdienstig onderwijs in de
scholen gegeven worde. Ik ben genegen hel
verplichtend onderwys te stemmen, maer
zulks doen en aen de ouders dan zeggen
Gy zult uwe kinderen naer eene school zenden
waer uit de Godsdienst gebannen is, dat kan ik
niet aennemen. Ik zou niet gaerne zulke iu-
breuk maken op de gewetensvryheid van
eene menigte myner medeburgers. Zoo
sprak hy toen en nu... zal hy doen gelyk de
anderen. Dat is altemael liberael progrès. Jan-
son met zyne geuzen zit de liberalen op de
hielen.
De verlegenheid blyft voortduren in het
geuzenkamp. Dit blykt duidelyk uit de volgende
nota, welke wy in de Etoile Beige aentreflen
Zondag heeft de Federation libérale, in hare
algemeene vergadering, uitgenoodigd door twee
harer leden om haer gevoelen te doen kennen
over de kwestie of de hervorming der wet van
1842 radikael moet zyn of niet, zich onthouden
van alle uitspraek, ten einde de liberale denk
wijze niet de verdeelen.
Op het einde der zitting heeft de heer
Pecher aengekondigd dat hy zelf de beraed-
slaging niet gebracht had op de beste oplos
sing aen de herziening der wel van 1842 te
geven, omdat het woord over die kwestie thans
is aen de gekozenen der liberale party en aen
het ministerie.
Voor al wie lezen kan beteekent dat niets
anders dan: Waer nu naertoe met dit blind
paerd
Kerkelyke Stichtingen.
Sinds 1850 tot in de laetste tyden van liet
ministerie van M. Bara werden een aenzien-
lyk getal slichtingen van jaergetyden goedge
keurd, alhoewel zy aen de dienstdoende pries
ters honorariums toekenden die hooger waren
dan die door het bisdommelyk tariel vastge
steld. Een koninklyk besluit van 28 februari
1870, in het Staetsblad verschenen, trachtte
dit te doen veranderen met de wetgeving over
de kerkelyke diensten op eene gnnseh nieuwe
wyze uit te leggen. Het toenmalig ministerie
zag zich gedwongen zyn wetsontwerp over
het tydelyke der eerediensten terug te trek
ken, om er alleenlyk de deelen van laten le
bestaen, welke beirekking hadden op de be-
grootingen en op de rekeningen. Onder de te
rug getrokkene schikkingen bevondt ziclt art.
48, 5, dat luidde als volgt:
Indien de stichters honorariums bepalen
hooger dan die der in gebruik zynde tarieven,
zullen de fabrieken het overschot genieten.
Men ziet dus duidelyk dat men toen op
eene administratieve wyze eene schikking
wilde uitvoeren welke men door den wetgever
niet heeft kunnen doen aennemen, welke men
genoodzaekt is geweest in te trekken.
Thans komt M. Bara terug op de mislukte
poging van 1870 en wil, zooals wy in een
vorig nummer meldden, de honorariums der
gestichte kerkelyke diensten, door de stich
ters vastgesteld, door de ontvangers der kerk
fabrieken doen betalen, volgens bisdommelyke
tarieven die nagenoeg eene eeuw oud zyn.
Het wezenlyk doel van het besluit van 28
februari 1870 en van dat van 1878 is gemak
kelyk te ontdekken. Uil vyandschap en haet
tegen den calholyken Godsdienst, zou men
vvoestaerü gevloden.... Den ganschen nacbt heb ik
Barb gezocht... ook zy is verdwenen wie weel
waerheen
Barb, de zuster van Merwein, was Michcls bruid,
en een nieuwe angel boorde in zyn hart.
Is Barb weg 'l vraegde hy op doffen toon.
Maer kom, Michel, hier helpt geen klagen
Neen, nep de jonge boer, woest opsprin
gend, en greep niet kracht de hand zyns vriends,
klagen helpt niet, maer handelen Hier, hy de asch
myner ouders, op de plaels, waer eenmael myne hut
stond, zweer ik wraek aen den ellendeling
Daerop liet hy zich byna willoos door zyn lydens-
genool medevoeren, cn zwygend richtten beide man
nen hunne schreden naer het halfverbrande dorp.
III.
In de landen van den Keurvorst van de Pallz en de
dorpen van den Bisschop van Spiers op den reebter-
Rynocvor woedde het oproermaer ook de boeren
uit het land van Spiers woren geone werkelooze toe
schouwers gebleven. Reeds hadden zy weten door
te dryven, dat de geeslelyklieid van Spiers twee hon
derd schepel graen, vyf-en-twinlig vaten wyn en voor
honderd rynlandsche goudguldens naer Rhcinhausen
moest leveren. Het voorbeeld der boeren uil Malsch,
een dorp van hel domkapittel in Bmxhein, had de
hoofden der Nussdorfers op hol gebracht, die acht
dagen later hel feest der kerkwydmg vierden.
Nussdorf, dat zyn naem ontleende aen de vele
nolenboomen, die aldaer gevonden worden, is een
dorp by Landau, en behoorde als burchlleon aen de
vesting Madenburg, tot dal de stad Landau het in
15t'8 door aenkoop verkreeg. Reeds sedert 1046 bad
de bisschop van Spiers, evenals de keurvorst van de
Pallz in Nussdorf zekere rechten en lyfeigenen.
Op don morgen van den langverbeiden kerkwy
willen beletten dat de pastors, in de honora
riums der stichtingen, een middel van be
staen of van onderhoud vinden geëvenredigd
naer den stand dien zy in de samenleving
moeten bekleeden, of eenige hulpbronnen om
de werken van den godsdienst en die der lief
dadigheid te voeden en te ondersteunen.
Deze besluiten willenadminisiralievelyk wet
ten veranderen die aen de geuzery mishagen,
omdat zy, alhoewel ontleend aen de wetgeving
van het keizerryk, nog te veel vryheid laten
aen de calholyken en te veel voordeelen aen
de geestelykheid.
Het is g'enoegzaem le voorzien dat de libe
ralen niets onbeproefd zullen laten en alles
zullen in hel werk stellen om onzen H. Gods-
diénst en alles wat hem kan begunstigen te
vervolgen en, zoo mogelyk, af te schaffen.
Na de besluiteloosheid te hebben uitgelegd
waerin 't ministerie betrekkelyk de wyzigin-
geri aen de wet van 1842 op 'l lager onderwys
verkeert, scbryft de Gazette 't volgende:
Het middel om er loyael en rechtzinnig
uit te geraken schynt ons echter gansch
aengewezen. Genomen, 't geen volstrekt
waerheid is, dat het belang der liberale
party de eenige beweegreden is die men van
wederzijden inroept, waerom zou 't ministe-
rie de kwestie aen de wetgevende meerder-
beid niet onderwerpen welke beier dan
iemand het belang der liberale party kent
en ook kan zeggen wat dit belang vergt.
Deze bekentenis is goud weerd!
't Is dus 't belang des volks,'t belang van op
voeding en onderwys niet, dat de vyanden der
wet van 1842 en der Religie inroepen.... 't Is
uitsluitelyk 't belang der liberale party!....
Dit mag men rechtuit gesproken noemen.
Veroordeeling van t' Kint en Fortamps
Dynsdag avond ten 11 1.4 ure, heeft de jury
en de rechtbank uitspraek gedaen in de zaek
T'Kint-Fortamps, dieftein de Banque de Belgi-
que.
Het publiek verkeerde in eene koortsachtige
spanning; het was wel is waar zeker van de
veroordeeling, doch het wilde niettemin hooren
en vooral zien.
Het publiek was talryk rondom het paleis
van justicie, dat sedert 's morgends ledig was;
ten 9 ure stormde eene nieuwsgierige menigte
binnen, welke slechts met moeite door de
gendarmerie beteugeld wierdt.
Men heeft T'Kini nu reeds zoo lang en zoo
dikwyls gezien, toch loopt er eene driftige be
weging door het publiek, nu hy wordt binnen
geleid.
De beschuldigde groet zooals hy gewoonlyk
deed en zet zichhy laat het hoold in de hand
leunen en brengt van tyd tot tyd den zakdoek
voor de oogen.
Fortamps ziet er tamelyk gerust uit hy heelt
zyn overjas uitgetrokken, leunt op den elleboog
en ziet vry rond also! hy nog in den Senaet zat.
De deliberatie van den tribunael duerl 55
minutenbinnen gelreden doet by uitspraek en
veroordeeld T'Kint tot 15 jaer opsiuiting, 500fr.
boete en 7/10 van de kosten.
Fortamps wordt verwezen tot een jaêr ge
vangenis, 10,000 fr. boete en 3/10 van de kosten.
T'Kint gaat heen met gebogen hoofd en diep
ontroerd; Fortamps legt eene soort van ver
dingsdag, toen de klokken der kapel het feest aan
kondigden, trokken de jongelingen onder trommel
slag en lluitmuziek, met hel vaendel der gemeente
acn hel hoofd, onder bevel van door hem zelf geko
zen rotmeesters, met hellebaerden en geweren ge
wapend, juichend door het dorp rond.
Vriendelyk lachten de roodwangige dorpsmeisjes,
als hun oog de fiere jonge mannen volgde, die in
hunne feestkleederen trotsch daercen stapten cn mot
de gevederde hoeden wenkten en groetten zelfs
hel gerimpelde grootmoedertje, trippelde op hare
knoestige kruk leunend naer builen en verbaeldo
met lachende mond en knikkende kinnebakken aen
de luisterende buervrouw, uil vroegere dagen, toen
zy ook jong en flink was, hoe het toenmaels op de
kermis al even dol toeging, en boe haer man, die nu
reeds lang onder de groene zoden rustte, toen een
knap jongeling was en met haer in den vroolyken
dans lustig rondzwierde.
Ook Michel Busch en Merwein cn met hen vele
boeren uit de omliggende dorpen, waren op de ker
mis verschenen, minder om acn de luidruchtige
vreugde van het feest deel te nemen, dan wel om in
die dagen van opgewondenheid aenhangers voor
hunne politieke plannen te werven, te meer wyl zy
de in Nussdorf gistende beroering der gemoederen
kenden. In de herberg de gouden zwaen hadden
zich dc deelgenoten der fecstelykheden verzameld
en luslig ging het toe by de volle wynglazen. Ook het
lot der boeren, de druk der tyden en de onaenge-
namc toestand des lands werden besproken, leder
wist eene dned te verhalen hoe namelyk een kloos
ter genomen en eene burcht werd verbrand welk
een kostclyk ding vryheid van belasting en heeren-
diensten zyn zou, en wat anderen was gelukt zou in
hel laud van Spiers toch ook mei onmogelyk zyn.
(Wordt voortgezet
