55ste Jaer.
Zondag i Juni 1879.
N# 1707.
YZEREN WEG.— VERTREK!REX I IT AELST NAER
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
De nieuwe schoolwet.
Een en ander.
Schyn en Waerheid.
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 3! December.
ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 3"1* bladz.50 cent.
Dendcrmonde. 4-53 6-40 8-42 42-24 3-06 6-40 40.05
Lokeren. 4-53 6-40 8-42 12-24 3-06 6-40
Mechclen. 4-531 6-401 7Hd 8-12(1 Exp. l"2®3®kl. 11 -53d
1-0 4d Exp. 4* 2® 3* kl. 2-54(1 3-061 ü-0üd 6-40/
lO-OGd Exp. 4* 2* 3' kl.
Anlw. 4-531 6-40H-4Id 8-42d Exp. 4» 2* 3* kl. 1-04dExp.
4*2® 3® ki. 2-51(13-061 6-OOd 6-401 10-06d Exp.
4® 2® 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 0-00 7-47 7-50 8-42E.
9-l®8 14-53 1-04 E. 1® 2® 3® kl.2-51 O-OOExp. l®2®3®kl.
6-00 8-49 9-41 10-06 Fxp. 4* 2*3® kl. Des zondags
8,59 's avonds houdt stil in de tusschenslatien.
Leuven, Thienen, Luik.Verviers 4-40d 4-531 6 401 en 8-12d
Exp. 4® 2® 3® kl. 7-50d 9-08d (ll-53d tol Leuven)l-04d
Exp. 1® 2® 3' kl. 2-51 d 0 OOd Exp. 4® 2® 3® kl. 6-OOd 8-49a
40-06 Exp. 3 kl.
(4) Nota De letter 1 beteekent langs Termonde en de
Gent, (5-00 's vryd.) 7-59El®2'3*k 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 en 0-00 E. 4«2® 3® kl. 6-12 6-40 8-54 Exp
1® 2® 3® kl. 9 -36
Brugge, Oostende. 7-59 Exp. 1* 2® 3® kl.G-00 9-45 12-22
42-40 3 41 en 0-00 E 1® 2® 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Kortrvk, Ryssel {langs Gend) 8-41
12 22 12-40 3-09 3-41 Èxp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Kortryk, Rys3. (langs Alh) 6-00 7-50 11-53
0-00 6-00
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 6-00 7-50 8-12
1 1-53 2-51 0-00 6-00 9-11
Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-53 2-51 0-00 6-00
Enghien Braine, Manage,Cliarleroy, Namen langs Geeruerds-
bergen 6 00 (-00 11-53 2-51 0-00 6-00
Soltegcm, langs Erpe-Meire. 6.05 (-725 's zat42.30 6.02
letter d langs Denderleeuw.
Unique Suuni.
NAER AELST DIT
Alb 6.49 40.30 1.30 4.09 7.58 9.05
Anlw. 5.25 6,50 9,15 9.50 40.50 E. 1' 2® 3® kl. 12 15
3-15 E. 1°2°3® kl. 3-35 4 45 5.55 6.50 E. 1®2® 3® kl. 9.(0
Brussel 7.20 E.1®2' 3®kl. 7.25 9.00 H .06 11 53 1.55 3.02
Deszondags-4,20 namiddag houdt stil inde tusschenslatien.
en 0.00 E 4®2«3® kl. 5.01 5.55 7.05 8.15 E. 3 kl. 8.20
Dendermonde 7.13 9.40 41.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 41.08 2.07 4.50 8.33 9.41
Gent O.OüE 6 24 7.39 E 4® 2*3® kl. 8.00 10.59 12.31 E
1® 2® 3® kl. 1.55 0-00 E 1.2.3. kl. 5.06 8.09 8.18
9.33 Exp. 1® 2® 3® kl.
Lessen 7.09 40.50 1.50 4.29 8.18 9.25
Lokeren 6.35 9.0t 10.54 1.49 4.53 7.50
Ninove 7.55 11.36 2.35 5.18 9.01 10.09
Oostende 0.00E 6.04 6.20E. 1 2 3 kl. 9.00 41.55 0.00
0 00 El® 2® 3® kl. 6.04 0.00 Exp
dit Gent nabr
Moortzeelo, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braino-le»
Comte 5.50 8.12E 8.58 41.18 2.20 5.40 6.59
UIT GEERAERDSBERGEN NAER
Maria-Lierde.Sotlegem, Moortzeele en Gent, 5.15 7 24
9.54 11.59 2.58 4.48 5.50E 8.24
uit Denderleeuw nabr
Haeltert, Burst, llerzele, Sotleg. AudeGaerde, Aüsegem
Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20
uit Sottegem langs denderleeuw naer
Aelst, (5.38 's Zaterd.) 7.49 12.06 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.40 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 6.35 9.15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwbrpkm
4.30 7.05 9.25 1<>.50 2.20 5.25 7.15 9.45
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. 7.49 4.58 7.48
AELST, 31 MEI 1879.
liet is een bewezen leit dat liet liberalismus
door de nieuwe schoolwet de godsdienstige
onverschilligheid wil bereiken.
Deze onverschilligheid zal weldra in vyand-
schap tegen de R. C. Religie veranderen.
Ja, wy voorzeggen het, eer er tien jaren zul
len verloopen zyn, zal er, in ons land, eenen
openbaren oorlog tegen de Kerke Christi en
hare Bisschoppen, priesters en kloosterlingen
ontstaen. De religievervolging zal hier woeden
en dat met meer hevigheid dan in de eeuwen
van barbaerschheid.
En dit verwoestende werk wordt juist aen-
gevangen op een tydslip dat Europa van noord
tot zuid, van oost tot west door de handlan
gers van 't socialismus zoodanig ondermynd
wordt dat de bestaende samenleving er op
hare grondzuilen waggelt....
De oude duitsche keizer Willem I, door de
gebeurtenissen verlicht, heelt gezien dat Euro
pa op den boord des afgronds hangt, en er
dreigt in te storten.... En wat raedde hy als
reddingsmiddel aen?.... e Men moet het gods
dienstig onderwys by 't volk versterken en uit
breiden riep hy uit.
En juist dit reddingsmiddel door de oude duit
sche Keizer aenbevolen, wordt hier verstooten
want in plaets van het godsdienstig onderwys
by de bevolkingen te versterken en uit te brei
den, strekt de nieuwe schoolwet om het zoo
niet lotael uit te roeien ten minste gansch
onvruchtbaer te maken.
Zyne Majesteit onze Koning en onze heden-
daegsche wetgevers laden eene zwaerwichlige
verantwoordelykheid op hunne schouders.
Die verantwoordelykheid zal zich niet oti-
middelyk laten gevoelen, doch binnen twintig
iaer, indien de wet zoo lang in voege blyft, en
t geen wy niet hopen, zullen alle degene die
er zullen hebben aen medegewerkt, door de
schelmstukken en misdaden die zullen ge
pleegd worden, die verantwoordelykheid be-
grypen en ten bitterste betreuren dat zy de
hand hebben geleend tot hel maken van eene
wet die den ondergang en de schande des va
derlands heeft bewerkt
Men moet zich in 't geheel met de politiek
niet bemoeien om het wezenlyk doel te begry-
pen dat het maconniek ministerie, met zyn
wetsontwerp van wyziging aen de wet op de
personeele contributie bereiken wil.
Het is immers klaer en duidelyk dat het mi
nisterie niet de misbruiken uitroeien wil, maer
wel het stemrecht ontrooven aen eenige dui
zenden kiezers,vooral van den buiten, wel we
tende, dat het kiezerskorps, zoo als het heden
is samengesteld, by de eerste gelegenheid de
beste, het haetdragend, godshatend, vryheids-
vernietigend en dwingelandsch liberael poli
tiek, gewis zou veroordeelenDe byna
2d® VERVOLG EN SLOT.
III.
De klok had Iwaclf uren op den toren van Notre-
Dame geslagen, een diepe stilte lag er over de woe
ligste stad der wereld verspreid de trotsche palei
zen, nog kort te voren stralend van een tooverachtig
licht, geleken nu donkere hemclhooge reuzengestal
ten.
De stevig gesloten magazynen, die over d3g eene
oostersche pracht tentoonstelden, mackten nu met
hun sterke yzeren poorten en zware sluikeltingen een
eigenaerdig somberen indruk. Daercniegen waren dc
kleine winkels, waertoe de gasten van moeder Meyer
bohoorden, nog geopend. Karei Borthold slapte met
rassche schreden voort en mompelde by zich zelve
De weg naer 't schavot, heeft zy gezegd Belaclio-
lyk Men zal ons niet betrappen En met dezen
schoonen troost, betrad hy andermael de spelonk van
moeder Meyer. Hy zag overal rond zyn vriend Fila-
ge was er nog niet. Berthold ging moeder Meyer een
goeden avond wenschcn
Ik moet u verzoeken my een flesclije te borgen,
ik zal hel u spoedig met dank betalen.
Maer, kerel, antwoordde moeder Meyer vrien-
delyk, hoe kunt gy zulke praetjos verkoopen
verzoeken gy myn beste klant, myn eerlykste
betalerdaer pak aen t
Met deze woorden gaf zy hem twee, met etiketten
voorziene likeurflesschen, en zegde
Als gy een glas over de borst drinkt, dat doet
er ook niets toe, ge kunt hier uitslapen.
Dank, dank mompelde Berthold, ging aen een
tafeltje zitten, zette er zyne twee üoschjes op, ont
kurkte bet eene en nam een duchtige» slok. Ha,
mecsmjildc hy, dat noem ik een drank Maer waer
blyft Filage toch? En de ongelukkige dronk en dronk;
langzaem vordwenen do ga3len uil de herberg, het
werd stillor en stiller.
ontelbare petitiën tegen 't wetsontwerp- Van i
Humbeeck, bekleed met duizenden handleekens
van gemeentelyke kiezers en familievaders,
hebben de liberale budjetvreters met schrik
voor eene algemeene afkoking bevangen en po
gen er, door eene tweede verminking des kie
zerskorps zoo schandelyk als de eerste, aen
te ontsnappen.
Deze nieuwe verminking zal wellicht, in
1880, den zegeprael aen den liberalen kant
brengen, doch deze zegeprael zal, zedelyker
wyze, als geene goedkeuring van de liberale
politiek mogen gehouden worden, daer hy
slechts aen valschheid, bedrog, onreclitveer-
digheid en miskenning der grondwet zal ver
kregen zyn.
Dat men de Wetgevende Kamers ontbinde
en men zal ondervinden hoe diep het gezond
deel des lands de liberale politiek, nu het door
allen gekend is, verfoeit. Maer daer zal 't mi
nisterie zich wel van wachten en het weet
waerom
Nog iets.— Naer men verzekert is deze twee
de verminking des kiezerskorps, blykens een
officieel stuk uit de logie van Les Amis Phi-
lantiophes in verschillige zittingen der logie-
broers besproken.
De maconnieke logie is dus in een janklaes-
barak herschapen waervan de liberale minis
ters de polichinellen zyn. De logiebroers trek
ken van in de duisternis hunner barak aen de
koordekens en de ministers slaen onmiddelyk
armen en beenen open en dit zoo traeg en zoo
vlug als de maconnieke koordekenstrekkers
het maer willen.... En dan durven de liberale
ministers onze catholyke vertegenwoordigers
toesnauwen dat zy moeten gehoorzamen aen
eene geheime machtO die liberale logie-
slaven
Begrypt men eindelyk in het ministerie dat
men eene dwaesheid heeft begaen met de Bur
gemeesters te willen verplichten de logenach-
lige en hedrieglykplakkaerten en blauwe boek
jes van heerke Rolin aen te plakken en te ver
spreiden
Dit schynt waerheid te wezen, want zoo een
gentsch blad schryft, zal men de blauwe boek
jes terugnemen en ze langs de post den kie
zers toesturen. Natuerlyk weêr op de kosten
des lands
Indien deze maetregel van verzending wordt
ten uitvoer gebracht dan is het de plicht van
allen waren catholyken de briefdragers met
hunne blauwe boekjes wandelen te zenden, of
liever,ze aen te riemen en ze op eene aengewe-
zene plaets te bezorgen om ze dan ten prolyte
van een goedwerk te verkoopen.
Op uwe hoede dus catholyken
Het ministerie der zeven lykgravers zendt
op dit oogenblik omzendbrief op omzendbrief
naer de provinciën ten einde de catholyken
te overhalen van heden af de verbintenis* aen
te gaen deel te nemen aen de feesten van 1880.
De uitnoodiging van 'l ministerie is eene op
rechte spotlerny. Het ministerie zet de catho
lyke ambtenaren en bedienden afhet kwelt
ons catholyken waer 't maer kan het stapelt
de eene onrechtveerdigheid ten onzen opzichte
Eindelyk kwam Filage le voorschyn.
Kom, vriend kom goed, dal gy uw woord
gehouden hebt Waer zyn de loopers Waer is het
breekyzor
Hier, mompolde Berthold, hier in mynen jaszak
verborgen, ik heb ook eenen hamer meögebracht.
Komaen, wy hebben geencn lyd te vei liezen
Zy gingen naer buiten. Filage had een leeren zakje
in de hand, waeruk hy eene dievenlanleern voor den
dag haelde Voorzichtig ging hy de trappen op, Ber
thold volgde hem nu kwamen zy voor een deur.
Sleek open beval Filage.
Berthold sidderde over al zyne leden, hy beproef
de zyne loopers de eene paste er juist op, de deur
ging open. Het vertrek waer zy zich bevonden, was
een klein portael met eene deur in den zymuer. Fila
ge lichte een weinig met zyn lanteern by en zegde
weêrdoe open
Berthold beproefde weêr een loopcren... getrof
fen de deur ging open even als de vorige. Het ge
luid van ademhalingen of liever van een regelmatig
gesnork trof zyn oor.
Pas op (luisterde Filage hem toe, hier ligt de
knecht. Houd de lanteern eens voor my vast
Berthold geboorzaemde. Hy kon zells niet begry-
pen, hoe het mogelyk was, maer in minder dan een
minuet was de knecht gebonden en gekneveld, zoo
dat hy geen geluid kon geven, noch eenige beweging
m3ken. Dit alles was zonder geraes en zonder cem-
gen weerstand van den knecht geschied.
Goed zoo riep Filage, dal gael heerlyk dat
heet eerst werken, dal durf ik zeggen. Nu zullen wy
den huisheer ook allerbeleefsl ons koinplimeui gaen
maken.
Eensklaps werd Bertholk ook met veel moed cn
vastberadenheid bezield. Filage beproefde zacht de
kruk der zydeur, die naer de slaepkamer van den
engelschman leidde Het bleek dat zy van binnen ge
sloten was. Op hetzelfde oogenblik hoorde men de
stem van den engelschman, die riep
Wie is daer zyt gy hel John
Berthold beefde als een blad.
op de andere het kwest onze godsdienstige
overtuiging in de kerken, in de kerkhoven, in
de scholen vooralhet verkreukt de vryheid
ons door de grondwet gewnerborgd het be
handelt ons als echte parias in ons vaderland,
en dan zouden wy, na dat alles, om onze ma
connieke verdrukkers te believen, met hen
moeten gaen feest vieren en aldus bekennen
dat wy hunne handelwyze ten onzen opzichte
goedkeuren
Neen, heeren Ministers, dat zullen de catho
lyken niet doen.... Wy hebben immers meer
eer in 't lyf Hoopt niet ons ooit zoo verre
te zien verlagen de hand te kussen dergene
die onze godsdienstige vryheid, onze geheilig
de rechten van familievaders hebben vernie
tigd en die gedurig wapens smeden om ons in
de slaverny te dompelen.
Wil men weten hoe M. von Bismark over de
landbouwers spreekt men leze bet volgende
De landbouwers hebben de verdienste,
eene bevolking te zyn geduldig en vooral kon-
servatief, en aen bet goevernement verkleefd.
Ik wil niet zeggen dat de liberalen noodzakelyk
albrekers zyn maer ik wil doen gevoelen, dat
de landbouwbevolking een geest van behoud
beeft, en dat zy eene gansch byzondere veilig
heid aen den Staet geeft.
Het is in die landbouwbevolking dat de
zekerste bazis voor het kiesrecht te vinden is.
a Op den dag van bet gevaer, wordt de
landbouwbevolking dc bron, waerin de Staet
nieuwe krachten gael pulten, en hel is zy die
het eerste voor het gevaer staet.
a De landbouwbevolking weet zelf nog niet
wat belangryke rol zy vervult, in de maet-
scliappelyke samenleving. Al wat ik kan doen
om liaer dit te doen begrypen, zal ik doen niet
om beweging te makend maer om het recht te
dienen
Ik heb het vaste vertrouwen dat, als de
landbouwer de volledige kennis heeft van zyn
recht, hy den stryd zal volhouden met eene
rustige vastheid, lot dat hem zal recht gedaen
worden.
Zoo spreekt M. von Bismarck over de land
bouwers.
Men ziet dat de duitsche kanselier verre is
van de boeren voor domkoppen, ezels, luiaerds,
ploegen die in God gelooven uit te schelden gelyk
onze belgische liberalen het gedurig doen. In
tegendeel, hy spreekt hunnen lof uil met ze
voor te stellen als de bron waer de Staet, tot
zyne verdediging, nieuwe krachten gael put
ten.
't Is de landbouwbevolking die de zekerste
bazis voor 't kiesrecht bezit, zegt de duitsche
kanselier, en onze liberalen maken wet op wet
om aen de landbouwbevolkingen het kiesrecht
te ontnemen.
Indien onze liberale ministers met de zelfde
doorzichtigheid begaefd waren als M. von Bis-
mark, dal zouden zy begrypen dat eene nation
ale misdaed is dit bewarend element te doodi-
gen 't welk ons op een gegeven oogenblik uit
de klauwen van 't socialismus alleen redden
kan.
De catholyke redenaers der Kamer houden.
Nu komt hel cr op aen vermetel te zynriep
Filage, of wy zyn gefopt 1 wy moeten ons den weg
banen.
Den weg naer 't schavotzegde Berthold tan
denklapperend.
Geene lafheid hernam Filage en beiden zetten
hunnen schouder tegen de deur. Met een enkelen
stoot waren het slot en de hengsels verbroken. De
deur sprong open en Filage stormde met Berthold de
kamer binnen. Er brandden nog kolen in den haerd,
die een flauw licht verspreidden, en wacrby men
den engelschman, op zyn bed zag zitten, in elke
hand eene pistool vasthoudende.
Berthold greep van angst zyuen hamer.
Hulp, John hulp policie moordenaers riep
de engelschman, met luider stem cn legelykertyd
brandde hy de beide pistolen los. Een enkele ging
slechts af en de kogel, die lusschen de hoofden van
Filage en Berthold floot, verbryzeldc den spiegel bo
ven den schoorsteen. De tweede pistool weigerde. Do
engelschman sprong op Berthold toe, terwyl deze in
zynen angst en schrik, den hamer hoven het hoofd
zwaeide en den engelschman het hoofd verpletterde,
zoodat het bloed van den vermoorde hem in 't ge
zicht spatie
Op hetzelfde oogenblik werdén er voetslappen ge
boord, eerst een geroep.... toen een wild geschreeuw
licht.. licht overal.... polilie-agenten stormden
binnen en in een oogenblik hadden zy Berthold en
Filage de handen op den rug gebonden.
Vóór het huis had zich eene menigte menschen
verzameld.
Dal is de moordenaer schreeuwde hel volk en
wees met den vinger op Berthold, wiens haren le
berge rezen zyne knieën knikten en liet angstzweet
parelde van zvn voorhoofd.
Moeder Mcyer stond voor haren winkel toen men
hen voorby bracht en riep met kouden spot
De ellendeling, dat moest er van komen, vrouw
er. kind liet hy honger lyden... hy verkwistte haef en
goed in lichtzinnigheid. Weg met hem naer het
schavot
volgens rede en gezond oordeel staen dat de
zedeleer den godsdienst tot grondzuil hebben
moet, dat de zedeleer onmogelyk zonder gods
dienst kan beslaen.
De geuzen konnen dit niet weêrleggen zon
der de grootste ongerymdbeden en dwaeshe-
den uit te kramen. Zy roepen onder andere op
alle toonen uit dat de catholyke leering de ze
deloosheid verspreidt, dat de heilige geschie
denis den geest verstompt en dat de catechis
mus een gevaerlyk boek is in banden der kin
deren.
Deze dwaze beschuldigingen hebben alleen
de eer niet nieuwigheden te zyn, want zy zyn
eenvoudig der herhaling van 't geen de liberale
aerstvader, de goddelooze en vuile Voltaire,
dorst schryven....
Zullen wy die beschuldigingen hier heden
voor de duizendste mael wederleggen?... Neen,
laet ons alleenlyk zeggen vergelykt de zeden
der bevolkingen die volgens de lessen van den
catechismus leven met die der plaetsen waer
dit boekje nimmer gekend is en oordeelt dan
Om die vergelyking te doen moet men on-
gelukkiglyk ons land niet verlaten. Neemt de
bevolking van bet godvergetene Brussel, ver
gelykt ze met de vlaemscbe bevolkingen waer
de chrislelyke leering nog nageleefd wordt en
men zal zien waer de zedeloosheid ten volle
heerscht
Brussel moet ryk zyn, ja, door en door ryk
zyn Jaerlyks gaf die stad 25 duizend franks
zonder de geblesseerden tneê te rekenen aen M.
Anspach, haren overleden burgemeester en nu
schenkt zy aen zyne weduwe eene jaerlykscbe
lyfrente van 10 duizend franks....
Wy durven wedden dat moesten de brussel-
sclie Raedsheeren die lyfrente uit bunnen
eigen zak betalen, zy zouden vinden dat
madame VVe Anspach ryk genoeg is en geen
hulpgeld noodig heeft om te leven.
Maer wat is 'l 't Is immers toch zoo gemak-
kelyk riemen snyden uit eens andermans leêr
De redetwist in de Kamer over 't wetsont
werp Van Humbeeck levert hel zonderlingste
schouwspel op. Terwyl de eene geus hypokrie-
telyk op zyne liefde en genegenheid voor 't H.
Geloof onzer vaderen boft, valt de andere er
op de brutaelste en schandelykste wyze tegen
uit. Terwyl de eene minister heimelyk het
wetsontwerp voorstelt als zynde eenvoudiglyk
de voortzetting van de principen der wet van
4842 behalve eenige onbeduidende wyzigen om
haer te verbeteren, bekent de andere, maer
vlakaf dat het ontwerp geen ander doel heeft
dan den Godsdienst uit 't volksonderwys te
verbannen, in andere woorden, scholen zonder
God in te richten.
Wie heelt nu gelyk Vast eu zeker deze die
vlakaf zeggen dat men alleenlyk beoogt in te
richten scholen zonder God
Nooit hebben de liberalen hunnen haet tegen
God en zyne Kerk meer doen uitschynen dan
in den loop der huidige beraedslagingen in de
Kamer.
Naer het schavot met den moordenaer
schreeuwde het volk.
Toen drong eene bleeke vrouw met een kind dooi
de menigte het was de vrouw van Berthold
Zyt gy het gilde zy met eene vreeselyke stem.
Gy, myn man, dc vader van myn kind 1 O, God 1 heb
ik u niet gezegd gy gaet op weg naer het schavot
Daer is zyne vrouw schreeuwde het volk
Ja, ik ben zyne vrouw.. zyne ongelukkige
vrouw Ik moet leven ik de vrouw van een mbor-
denaerZiel dat bloed in zyn gezicht het bloed
van den vermoorde... hel arme kind zyn vader is
een moordenaer
Zy scheurde zich de kleeren van het lichaem.
Houdt haer vast, zy is krankzinnigriep de
menigte
Het was te laet. Met eenen kreet van wanhoop
stortte de ongelukkige zich met haer kind in de
Seine Berthold kon geen adem meer scheppen het
bloed van den engelschman brandde hem op voor
hoofd en handen, hy wilde het afwisschen, toen eene
oude vrouw met woeslen blik en loshangende gryze
haren eensklaps voor hem stond.
Nu zonk Berthold op de knieën, zyne samenge
vouwen handen omhoog heffende.
Moederdierbaersle moeder, heb medelyden
vergeving ik ben een ongelukkige
Een moordenaer zyt gy riep zy uit, ziet gy het
bloed niet aen uwe handen, op uw aengezicht... ik
ben uwe moeder niet... ik kan de moeder eens moor
denaers niet zyn En ben ik uwe moeder, dan ver
vloek ik u
Levenloos zonk de arme vrouw neêr.
Weg met hem weg met den ellendeling I naer
het schavot met hem schreeuwde het volk.
Men sleepte Berthold voort naer de gerechlplaets.
De vlammen der fakkeldragers verlichtten het scha
vot Berthold maehte een kruis, en bad het was
hem alfol zyn hart moest breken. Daerop kwam er
eene gestalte te voorschyn, die hy tot nu toe niet be-
j merkt had, het was do beul. Hy maekt de halsdoek
van Berthold los en legde zyn hoofd op den blok.
Terwyl de eene logiebroer door allerlei
spotternyen en gekkernyen onze godsdienstige
ceremoniën poogde belachelyk te maken,slaek-
te de andere eenen oorlogskreet tegen de ca
tholyke waerheden.
De vrydenkers en.socialisten aldaer hebben
de afgryslykste godslasteringen uitgebraekt....
De oiislerflykheid der zielhet eeuwig leven
de belooning des goeds eu de bestraffing dea
kwaeds hierna; bet beslaen van God; de God
heid van Christus, onzen Zaligmaker, wierden
brutael weg geloochend en verstooten.... En
wal dit schandael nog kwam verergeren, was
dat deze ongehoorde goddeloosheden op de
banken der liberale linkerzyde algemeen wier-
den toegejuicht!Schande! dry dubbele
schande
En dan als wy de liberalen van vyandschap
tegen den R. C. Godsdienst beschuldigen, zyn
zy stout of liever bypokriet genoeg om ons toe
te roepen gy lastert ons O die fariséen
Het is heden op de ontegensprekelykste wy
ze bewezen dal de herziening der wet van 1842
alleenlyk gebeurt uit haet tegen de catholyke
geestelykheid en de leering welke zy onder-
wyst.
Men veracht den priester en men verstoot de
religie, bare dogmas en hare zedeleer
Nu, vragen wy aen onze liberale tegenstre
vers of liever vyanden gelyk de heer Coomans
het in de Kamer deedtIndien de priesters
zulke slechte lieden zyn, indien de catholyke lee
ring zoo hatelyk en zoo noodlottig is, waerom dan
noodigl gy die zelfde slechte priesters uit die zelf
de hatelyke en noodlottige leering in uwe scholen,
vóór en na de klasuren te komen onderwyzen
Onze geuzen hebben zich wel gewacht en
zullen zich wel blyven wachten op deze kwes
tie te antwoorden.
En inderdaed, zy brengt hen in verlegenheid
want zy hebben te kiezen tusschen de beken
tenis eener legenstrydigheid of van eene hy-
pokrietery
Wy zyn de voorstaenders der vryheid, roe
pen onze liberalen uit, maer er zyn in de we
reld geene grootere dwinglanden dan zy. Zy
gebruiken de vryjiéid om er hunne tegenstre
vers meê te plagen, te knevelen, te vervolgea
en te folterenLuistert, geëerde lezers,en zegt
ons of wy de waerheid sparen
Zy hebben onze catholyke kerkhoven ont
stolen, in den naem der vryheid
Zy hebben onze openbare gebeden belet en
verhinderd, in den naem der vryheid
Zy hebben de vryheid van den predikstoel
ingekort, in den naem der vryheid
Zy breken de testamenten van onze god-
vreezende voorouders, in den naem der vry
heid 3
Zy hebben onze studiebeurzen ontroofd, ia
den naem der vryheid
Zy zitten de inkomsten onzer priesters na te
eyferen en te verminderen, in den naem der
vryheid
Zy die nooit ter kerke gaen, spelen meester
over de Kerk, in den naem der vryheid
Zy ontnemen aen de arme ouders het recht
Een hevige smart maekte zich van den ongelukkige
meester, hy sprong op... maer, goede God wat is
dat Hel looneel is veranderd de eerste stralen der
morgendzon vielen door een venster Zyne oude
moeder en zyne vrouw stonden met bezorgde blik
ken by hem. Op de lafel lagen de twee brandewyn-
flesschen omvergeworpen, de inhoud daervan had
hy opgedronken. Hy greep naer zyd hoofd Moeder
en vrouw vreesden eene losbarsting van scheldwoor
den. Maer wal is er dan voorgevallen Berthold be
gint te weenen cn gilt luidkeels! Hel was een droom,
een vreeselykeu droom Hy voelt in zynen zak en
trekt er den hamer uit, hy is wel roestig, maer Diet
bebloed. Een droom jubelt Berthold cn stort zich
voor de voeten zyner vrouw en moeder. Moeder,
beminde moederdierbare vrouw, gy leeftHy
drukt baer de handen. Wegweg van hier I
roept hy
Moeder en vrouw staren elkander verstomd aen,
zy begrypen niet wat er met Berthold is voorgeval
len, hy trckl haer voort, naer buiten, op straet. De
klok van den kerktoren weêrgalmt en noodigt de ge-
loovigen t<n dc mis. Karei Berthold leidt ze de kerk
binnen, hy zinkt op de knieën, en bidt lang en vurig.
Toen sprong hy echter weêr op en snelde langs den-
zelfden weg lenig, van waer zy zoo even gekomen
waren. Nu beginnen de vrouwen voor zyn verstand
te vreezen.
Myn God wat zyt gy toch van zin roepen moe
der en vrouw te gelyk.
Komt mede en vracgt niets, antwoordde Ber
thold ernstig en ging met de beide vrouwen naer het
huis van den engelschman
Toen hy boven was, belde hy na eenige oogen®
blikken komt er een knecht \oor en vraegt hem wal
by verlangt.
Ik moet onmiddelyk uwen beer spreken, ik heb
hem iels zeer gewichtigs roede te deelen.
De knecht gaet heen en na eenige oogenblikken
komt hy met de lyding terug, dat mynheer hem al
wachtte.
Berthold begecit zich met zyne vrouw en rooedef
