SS81" Jaer.
Zondag, ÜO Juli 1879.
N" 1714.
VOLGENDE STATIËN:
V ZE HEN WEG.VERTREKUREN UIT AELST NAER
VERTREKUREN UIT DE
De Schoolkwestie.
Zeer geacklte Medeburgers
en Landgenoten.
En inderdaed,
En ziet
het gruwelyk plan
de groote knoop.
Ook is 't daerom,
Daertoe.
Besluit.
Ous Belfort.
ABONNEMENTPRYS: 6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 3t December. 7 ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 51- bladz.SO ceel.
uit Gent naer
Moortzeele, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braine-le»
Comte 5.50 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.59
UIT GZERAERDSBERGEN NAER
Maria-Lierde.Soilegem, Moortzeele en Gent, 5.15 7.24
9 54 11.59 2.58 4.48 5.50E 8.51
uit Denderleeuw naer
Haeltert, Burst, Herzele, Sotteg. Audenaerde, Ansegem,
Korlryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20
uit Sottegem langs denderleeuw naer
Aelst, (5.38 's Zaterd.) 7.49 12.06 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.40 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 6.35 9.15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.05 9.25 1«».50 2.20 5.25 7.15 9.15
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. 7.49 1.58 7.48
Dendermonde. 4-53 6-40 8-45 42-24 3-06 6-40 10.05
Lokerea. 4-53 6-40 8-42 12-24 3-06 6-40
Mccbclen. 4-53( 6-40/ 7-17d8-12d Esp. ie2*3®kl. 11-57d
l-04d Lxp. 1* 2° 3* kt. 2-51 d 3-06/ 6-OOd 6-40/
10-06d Exp. 1" 2* 3' kl.
Anlw. 4-531 6-40/7-17(1 8-1 -zd Esp. 1® 2e 3° kl. t-04dE\p.
1®2« 3* kl. 2-5ld 3-06/ 6-00(16-40/ 10-06d Exp.
1° 2° 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 -00 7-17 7-50 8-12E.
9-08 11-57 1-04 E. 1® 2® 3® kl.2-51 O-OOExp. l®2'3e kl.
6-00 8-49 9-11 10-06 Fxp. i« 2®3° kl. Des zondags
8,59 's avonds houdt stil in de tusscbcnslalien.
Leuven, Thiencn, Luik,Verviers 4-40d 4-53/ 6 40/ en 8-12d
Exp 1* 2® 3® I>1. 7-50d 9-08d l-57d lot LeuveD)l-04d
Exp. 1°2® 3'kl. 2-51 d 0-00d Exp. 1®2®3® kl.6-C0d 8-49a
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota De letter boleekent langs Termondc en de
Gent, (5-00 's vryd.) 7-56Ei»2<3« k 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 en 5-54 E. 1®2® 3® kl. 6-12 6-40 8-54 Exp
1® 2« 3® kl. 9-36
Brugge, Oostende. 7-59 Exp.l® 2® 3® kl.o-00 9-45 12-22
12-40 3 4t cn Ü-Oi» E 1® 2® 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Kortrvk, Ryssel {langs Gend8-44
12 22 12-40 3-09 3-41 Èxp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Korlryk, Ryss. langs Alh6-00 7-50 11-57
0-00 6-00
Ninove, Geeraerdsbcrgen, Lessen, Alh 6-00 7-50 8-12
11-57 '2-51 0-i'O 6 -00 9-11
Bergen, Qmévrain 6-00 7-50 8-12 11-57 2-51 0-00 6-00
Enghien Üraine, Manage,Cliarleroy, Namen langs Geeraerds
bcrgen 6 00 (-00 11-57 2-51 0-00 6-00
Soliegem, laugs Erpe-Meire. 6.05 (-725 's zal12.30 6.02
letter d langs Denderleeuw.
Uuique Suuni.
NAER AELST UIT
Ath 6.49 10.30 1.17 4.09 7.58 9.05
Anlw. 5.25 6,50 9,15 9.50 10.50 E. 1® 2® 3® kl. 12-15
3-15 E. lc2°3® kl. 3-35 4.45 5.55 6.50 E. 1*2® 3® kl. 9.(0
Brussel 7.20 E.l®2® 3®kl. 7.25 9.00 11.06 11 53 1.55 3.02
Des zondags 3,20 namiddag houdt stil inde tusschenslatien.
en 4.55 E 1*2» 3® kl. 5.01 5.55 7.05 8.15 E. 3 kl. 8.20
Dendermonde 7.13 9.40 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.00 4.50 8.33 9.41
Gent O.00E 6 24 7.39 E 1® 2®3®kl. 8.15 11.04 12.31 E
1® 2® 3® kl. 1.55 4-50 E 1.2.3. kl. 5.06 8.09 8.18
9.33 Exp. 1® 2® 3® kl.
Lesson 7.09 10.50 1.37 4.29 8.18 9.25
Lokeren 6.35 9.01 10.54 1.49 4.53 7.50
Ninove 7.55 11.36 2.28 5.18 9.01 10.09
Oostende 0.00E 6.04 6.20E. 1 2 3 kl. 9.00 11.55 0.00
0.00 El® 2® 3® kl. 6.04 0.00 Exp.
AELST, 19 JLLÏ 1879.
Wy zyn ongelukkiglyk lot het tydstip geko
men waerop de woeste oorlogskreetVer
plettert den eerlooze,in ons catholyk Bel
gië, onder de bescherming der wet, met bet
geld zelve der catliolyken, gaet uitgevoerd
worden.
Van waer kwam die oorlogskreet
Die kreet werd uitgebracht, omtrent het
midden der verledene eeuw, door den atls-
goddelooze Voltaire, het kopstuk der francma-
C-ons van dien tyd, die hem in volle letters
schreef aen zyne medeplichtigen in goddeloos
heid.
En welke was de beteekenis van dien kreet
De eenige en volle beteekenis van liet gru-
welyke verplettert den eerlooze was Ver
plettert Christusverplettert zyne
Leering, verplettert zyne Kerk En
men weet welke pogingen die rampzaligen
hebben aengewend om, door bet jammerlykste
volksverderf hun doel te bereiken.
Over eenige jaren, werd er, in de francma-
Qons-logien van ons land, besloten een letter
kundig monument op te richten om later door
een standbeeld vervangen te worden, aen den
Kerkplunderaer en beeldstormer Marnix van
Aldegondis.
En wat schreef de godsioochcnaev-franc-
maron Quinet, gelast met de voorrede te maken
in dit letterkundig monument
Hy schreefdat men het eatholicis-
mus moet onteeren,ennietalleenlyk
onteeren, maer in het slyk ver-
smachten.
Nu eenige jaren geleden, was een brussel-
sche francmacon, in de logie van Antwerpen,
gelast het woord te voeren. Wal zegde hy
daer Luistert, landgenoten
«i Men heeft aen de revolutie verweten een
afgrond gegraven te hebben. Dit is niet
waerzy beeft een put gedolven om er het
kadaver van 't verledene in te steken.
't Geen waer is van de Revolutie, is ook
waer van de Vrymetselary.
Ja, er is een kadaver op de wereld het
snydt den weg af des vooruitgangsdit
c kadaver des verledeneom het
rechtuit en zonder omweg by zynen
naem te noemen, is het catholicis-
mus.
En, hebben wy het in den put niet geworpen
wy hebben het ten minste opgeligt en het er op
eenige stappen toe ver nader d.
't Is een greote uitslag....
En wie was de vermetele die eene voor den
Catholyken Godsdienst zoo schandvlekkende
tael durfde spreken
't Was juist de zelfde man die thans in den
raed der kroon zetelt en, als nieuwe minister
van openbaer onderwys, door de francmacons-
logien, belast is geweest het heillooze wets
ontwerp op het lager onderwys voor te dragen.
Zoodanig dat men zonder aerzelen mag zeggen
dat het ontwerp nu wet geworden, het werk
is der francmarons-logien, de broeinesten van
goddeloosheid," die aen de algemeene samen
leving zooveel onheilen en rampen berokkend
hebben.
Als irancmacons-werk is die wet recht
streeks gericht tegen den Catliolyken Gods
dienst zy is gericht tegen de Catholyke Leer
stelsels en Zedeleerzy is gericht legen de
Tien Geboden Gods, tegen de Vyf Geboden der
H. Kerk.
Wat meer is, die wel is eene oorlogsver
klaring aen de rechten en vryheden der ge-
meentens, eene inbreuk op de vryheid der
familievaders, eene roekelooze verdrukking
der catholyke gewetens in welke zy volop
angst en kommer werpen zal.
Ja, 't is die zelfde wet waerlegen honderde
duizende familievaders, door hunne handtee-
kens, geprotesteerd hebben.
'tis die zelfde wet die't land in onrust en
verslagenheid dompelt.
't Is die zelfde wet die millioenen en milli-
oenen aen de uitgeputte burgers gaet afpersen.
't Is eiudelyk die zelfde wel van ongeluk en
rouw die de gemoederen der Bisschoppen zoo
diep ontroerd en geschokt heeft, dat zy, krach
tens hun herderlyk ambt, uit plicht en ge
weten gepraemd zyn er zich openbaerlyk
tegen te verzetten, dezelve te veroordeelen
en te doemen.
Wat zeggen de Bisschoppen \an Belgie in
hunnen gczamenlyken herderlyken brief?
Gesteund, zeggen zy, op het gezag van den
Heiligen Stoel en onderworpen aen zyne leering,
in vereeniging met de Bisschoppen van g'heel
de catholyke wereld.... Wy klagen het school-
regiem aen 't geen de burgerlyke macht aen ons
land wil toepassen als gevacrlyk en schadelyk uit
zyne natuer, wy verklaren dat liet de voortver-
spreiding begunstigt van 't ongeloof en der on-
verschilligheid en dat liet een aenslag is legen
'l gelooftegen de godsvrucht en tegen de gods-
dienstige rechten des bélgischen volks. Om die
redensVeroordeelen en doemen toy dit
schoolregiem.
Krachtdadige maetregel welke slechts door
de Bisschoppen genomen wordtin de uiterste,
in de dringendste noodzakelykheid, dan wan
neer het geweien hun praemt en toeroept zon
der uitstel, zonder ornzien, het zielengevaer
aen te wyzen.
Een goede herder verwydert zyne schapen
van weiden die krielen van vergiftigend on
kruid een goede herder, als de wol! komt,
staet aen 't hoofd zyner kudde om ze tegeu de
aeuvallen van de woedende beest te verdedi
gen.
Zoo ook doen de Bisschoppen. Zy hebben
van God zeiven een schroomlyk zwaren zielen-
last ontvangenvoor ons allen en voor elk van
ons zullen zy aen God scherpe rekening moe
ten geven hun ambt is een vreeslyk ambt, ter
ooiv.aek der vervaerlyke verantwoordelykheid
die op liun weegt.
Daerom is het eene strenge gewetensplicht
voor al de geloovigen de stem hunner Opper
herders met een lecrzaem hert te aenhooren
en met een goeden wil te volgen. Dit is te
zeggen zonder knorren, zonder tegenspraek,
zonder te willen wyzer zyn dan Degeue welke
ons, in geestelyke zaken, in Gods plaels, be
stieren.
Er zyn er die zeggen onze leermeester is
braef en christelyk, hy zal aen de kinderen
geen Jtwaed leeren.
Veronderstelt dat het zoo zy maer ofwel de
meester voert de goddelooze wet uit, en dan
is de school goddeloos ofwel hy voert ze niet
uit, en dan wordt hy van kant gezet en ver
vangen door een meester die de goddelooze
wet zal uitvoeren.
Daerby, indien de meester waerlyk braef en
christelyk zyn wil, dan moet hy, gelyk de min
ste zyner leerlingen, aen de bevelen der Bis
schoppen gehoorzamen en zyn ontslag geven.
Anderen zeggen het zal al zoo erg niet
wezen.... het zal zoo verreniet gaeu.... Dit is
eene hoogst laekbarc vermetelheid De Bis
schoppen "zien het gevaer, zy kennen het, zy
weten, by ondervinding, dat ongeloof, twyfel-
leer en materialismus de dry gevaerlykste
kankerwonden zyn diehedendaegs het hert der
samenleving afknagen. Zy weten dat eene liel-
sche vergoddeloozing hare netten heeft ge
spannen van Oost naer West. van Noord naer
Zuid, om hel zielenverderf zoo algemeen mo-
gelyk te maken.
Ten andere.de openbaregoddeloozen zeggen
en schryven vlakaf dat men de zielen aen de
Kerk moet ontrukken, ja, de zielen welke een
God-Mensch.ten pryzevau zyn leven en bloed,
heeft vrygekocht. Ook is
der goddeloozen de vernieling van het geeste-
lyk gebouw der maetschappy te beginnen niet
langs boven, maer langs onder, aen de grond
vlakte.
Als het bovenste van een gebouw door den
tyd verbrokkeld of door een brand vernield
xvprdt, liet onderste blyft nog rechtstaen, maer
als het onderste wel ondermynd is, zal het
niet lang duren of geheel het gebouw zal ineen
storten.
Daerom is het gruwelyk plan der goddeloo
zen het algemeen verderf te beginnen met de
jeugd, de grondvlakte der toekomende samen
leving.... Geef my de jeugd, zegde Voltaire, en
eer tien jaren verantwoord ik voor de volko-
mene gelukking van ons plan. De schelm wist
hel, by ondervinding, omdat hy reeds zoo
menige jongheden tot in het merg vergodde-
loosd en bedorven had.
Hel lager onderwys is dus het operatieplan
van 't francmarons-leger, 't geen met de voor
zichtigheid van 't serpent en met de sclialkheid
van den vos zal uitgevoerd worden.
Men zal niet brulael weg, met een keer, de
christelyke leering uit de scholen verbannen,
dit ware onbehendig, dit zou het doel doen
missen.... Ook zeggen reeds vele meesters en
uitzendelingen der logien Men zal den Cate
chismus in de scholen leeren gelyk te voren
het Kruis-en 't Mariabeeld zullen inde scholen
blyven de ouders moeten niet verlegen zyn,
lumne kinderen zullen voorlaen in den Gods
dienst onderwezen worden gelyk voorheen en
nog beter etc. etc.
Ja, men zal den Catechismus leeren Doch
hoe zal hy aengeleerd worden
Juist gelyk men aen de papegaeien en exters
leert klappen.
Maer, en daer juist ligt
Wie zal de catholyke opvoeding bezorgen
Wie zal de catholyke zedeleer onderwyzen
Wie zal belast zyn met de vorming van 't
hert der kinderen naer de voorschriften der
tien Geboden Gods en der Vyl Geboden van de
H. Kerk
De meesters en meesterssen
Dit is niet ernstig. Dit is volstrekt onmoge-
lyk. Daertoe hebben de meesters en meesters
sen uit zich zelve en buiten hel gezag der ker-
kelyke overheid noch zending, noch bekwaem-
heid, noch noodige kennissen.... Nemo dat
quod non habel, niemand kan aen anderen ge
ven wat hy zelf niet bezit
Ten andere, in 't vervolg zullen in de stads
scholen schier geene andere onderwyzers en
onderwyzeressen meer gesteld worden dan de
gene die gevormd en opgeleerd zullen geweest
zyn in de iiormaelscholen van den staet, waer-
u'it de tien Geboden Gods, de HH. Sacramen
ten, het morgend- en avondgebed, immers de
catholyke zedeleer totael verbannen zyn, om
plaets te maken voor eene onbepaeide vryheid
van denken of, in een woord, voor de vry-
denkery
Ivan dan de geest der school met zulke
meesters godsdienstig zyn gelyk hy het nood-
zakelyk voor de kinderen zyn moet On-
mogelvk. Zou het b. v. wél christelyk zyn in
dien, nadat de pastor zou geleerd hebben dat
de mensch een redelyk schepsel Gods is, de
schoolmeester aen de kinderen kwam wysma-
ken dat de mensch, integendeel, afstamt van
den aep, gelyk het de goddelooze geleerden van
onzen tyd beweeren
Hoe wil men dan dat zulke meesters en
meesterssen de grootste taek die er in de sa
menleving bestael, de opvoeding der jeugd,
met vrucht volbrengen, als de noodige zending,
de noodige wetenschappen, de onontbeerlyke
bevoegdheid, als de christelyke opvoeding hun
zelve teenemael ontbreken?.... Onmogelyk....
Een slechte boom kan geene goede vruchten
geven.
Dat de Bisschoppen van Belgie, in hunnen
gezamenlyken herderlyken brief klaer en dui-
delyk zeggen
1° Wy vermanen alle geloovigen en verkla-
ren hun dat men in consciëntie zulke scholen
niet mag rywoonen, omdat zy TEGEN de catho-
LYKE KERK ZYN INGERICHT.
2° Gevolgehjk de huisvaders en moeders
mogen in consciëntie hunne kinderen niet zen-
den naer eene openbare school volgens het stel-
sel der onlworpene wet ingericht, indien er in
de plaets eene catholyke school bestaet, in-
dien er in de naburigheid eene voor hunne
kinderen toeganglyke te vinden is, of indien
T hun mogelyk is op eene andere welkda-
nige wyze te voorzien in 't onderricht hun-
ner kinderen.
a Dees verbod is toepasselyk aen de voog-
den en andere persoonen aen wie eens an-
dermans kinderen zyn toevertrouwd.
Wy achten onnoodig omstandiglyk de
doenwyze uit te leggen welke de catholyken,
a huisvaders, voogden of andere te volgen
hebben, in een toestand verschillend van
deze in bovengemelden regel aengeduid
deze toestanden zullen slechts van korten
a duer wezen, aengezien er welhaest in elke
parochie eene best ingerichtte catholyke
a school zal bestaen. In de uitgezonderde ge-
a vallen, zal iedere huisvader zich tot zynen
a pastor wenden, welke, na de redens aen-
a boord te hebben, zal verslag doen en de
Bisschop zal beslissen.
5° Indien het aen de ouders in conscien-
a tie niet toegelaten is hunne kinderen te zen-
den naer scholen onderworpen aen 't regiem
a der ontworpene wet, zoo kan het aen geen
een catholyken toegelaten zyn, vrywilliglyk
mede te werken aen 't behoud dezer scholen,
a aen de uitvoering der wet. De catholyken
mogen dus geene schoolambten aenveerden.
i° Elke catholyke moet alle middelen ge-
bruiken om aen de catholyke jeugd een
christelyk onderwys en christelyke opvoe-
ding te verschaffen.
Duiden de Bisschoppen dry middels aen
1° Bidden.
2° Wei ken. a 't Zy al aen de huisvaders en
moeders de zware plicht te errinneren die
hun opgelegd is hunne familie christelyk op
te brengen, 't zy al aen de kinderen de gehe-
den van den christenen en den Catechismus
te leeren, 't zy al zelve het ambt van school-
meester of meestersse waer te nemen.
o° Geven. De goede uitslag der onderne-
ming hangt byzonderlyk af vau den over-
vloed der geldelyke hulpmiddelen.
a Wy verhopen, zeggen de Bisschoppen
nog, wy zyn zelfs zeker dat de catholyke
Belgen, bezield met den geest van het goede,
met de liefde Gods en den yver der zielen,
byzonderlyk deze welke de Voorzienigheid
rykelyker bedeeld heeft met de goederen der
aerde overtuigd zyn, der volstrekte en drin-
gende noodzakelykheid van christelyke
a scholen voor de jongheid. Ja, Wy durven
het zeggen, Wy zyn verzekerd dat zy het
voor eene plicht en eene eer zullen aenzien
Ons de middelen te verschaffen om scholen
te stichten en staende te houden in al de
parochiën waer de scholen zullen noodzake-
9 lyk wezen.
a Indien allen, geestelyk en wereldlyk, aen
dees werk, door milde gillen niet konnen
t deelnemen, er zyn maer weinige geloovigen
c welke niet eene aelmoes van eenige cenli-
men ieder week, maend of jaer kunnen ge-
ven.
Aen 'twerk dus, zoo eindigen de Bisschop-
a pen, aen 't werk zeer lieve Broeders God
WIL het!....
't Is om aen den dringenden oproep HH. de
Bisschoppen, te voldoen dat er alhier een De-
kanale en een plaetselyke Raed. voor de ca
tholyke vrye scholen in verscheidene Onder-
komiteilen verdeeld, zyn ingericht. Deze Raden
en Komiteilen zullen aldra in volle werking
wezen en zich bevlytigen het catholy k onder
wys alhier op een volmaekten voet tot stand
te brengen en daertoe de noodige geldinzame
lingen te doen bewerken.
Catholyke medeburgers en landgenoten, de
Dekanale en plaetselyke Raden smeeken L'Ed.,
in naem van Godsdienst en Vaderland, voor T
behoud van 't catholyk geloof en der goede ze
den, voor het wel2yn en rust uwer huisgezin
nen hun mildelyk te willen byspringen.
Uit de vereeniging van alle werkende krach
ten moet en zal natuerlyk de triomf vloeien van
het ware goed, en 't zal eens te meer bewezen
zyn dat God. door zynapeillooze Wysheid, uit
het kwaed het goed weet te trekken, tot Zyner
meerdere eer en glorie, tot geluk en vreugde
van degene welke Hem waerlyk gezocht heb
ben.
Voor den Dekanalen Raed
De Voorzitter,
C. DE BLIECK, Pastor-Deken.
Ondervoorzitter, Ondervoorzitter,
B" P. BETHUNE. L. LEIRENS-ELIAERT.
De Schatbewaerder, De Geheimschryver,
C. DE SCHAEPDRYVER. AD. BYL.
De Dekanale Raed is samengesteld, als volgt
Uoor2i7/e/\deZ.E.H.C.DeBlieck,Pastor-Deken.
Ondervoorzitters MM. L. Leirens-Eliaert,
Senateur.
B" P. Bethune, idem
Geheimschryver M. Ad. Byl.
Schatbewaerder M. De Schaepdryver-Ghee-
[raerdts.
Leden MM. J. Vermeiren, rector van 't Col-
A. Vyl, pastor. [legie.
R. Eeman, advokaet.
De Wolf-Van der Noot.
Van der Haegen, doktor.
Em. Oste, pastor te Burst.
Bral, pastor te Lede.
Em. Limpens, advokaet.
J. Van Bavegem, pastorie Meire.
J. Borreman-Van Melckebeke.
De Feyter, pastor te Herdersem.
Thibaut, regent der Godshuizen.
L. De Saedeleer, adv. te Haeltert.
D. Van Houck, pastorie Moorsel.
B. De Clippele, pastor van 't Hos-
de Coqueau-Leirens. [pitael.
Van den Bossche Jaek.
Van Impe, director te Gysegcm.
P. Moens-De Coninck.
Burny-Antheunis.
De Clippele Wilfried.
Druwé Karei.
Van Cyseghem-De Keghel.
Het Bureel van den Catholyken Schoolraed,
voor onze stad, is samengesteld uil de vol
gende heeren
Voorzitter de E. H. C. De Blieck, Pastor-
Deken Ondervoorzitters MM. Leirens-Eliaert
en Bn P. Bethune SchatbewaerderM. C. Van
der Haegendoktor Sehretaris M. Leo
Stalpaert.
Plaetsgebrek noopte ons de verledene week
eenige historische bezonderhedeu betrekkelyk
ons Belfort tot heden te verschuiven. Wy laten
dus die bezonderhedeu volgen, eensdeels, om
zekere dwalingen te recht te wyzen, en ander
deels, om zekere vooroordeelen te bevechten
en te doen verdwynen. Ter zake dus.
Onder de steden welke het voorrecht ver
wierven een Belfort of Wachttoren en Schepen
huis te bezitten, mag onze stad Aelst onbe-
twistbaer op den voorrang geplaetst worden.
Lang heeft er twyfel bestaen omtrent het
juiste tydstip waerop ons Belfort en Schepen
huis vooreerst wierden opgebouwd. Doch,dank
aen een overgebleven deel van het oorspron-
kelyk gebouw en de aenduidingen door be
voegde schryvers gegeven, houdt die twyfel
nopens de oudheid van ons Stadhuis ©p te
bestaen.
De heer J.-B. Schayes, de geleerde schryver
der Ilistoire de I'Architecture en Belgique
vermoedt dat de stad Aelst er zich mag op
beroemen een der eerste zooniet het eerste
Schepenhuis van Belgie te hebben gehad.
De heer Ch. Piot, in zyne verhandeling over
het oud Stadhuis van Aelst, zegt dat het over
geblevene deel van ons oud Stadhuis eene
groote gelykenis aenbiedt met den bouwstyl
der krocht van de H. Maegd in de St-Baefsab-
dy, te Gent, gewyd ten jare 1148, en leidt er
bygevolg uit af, dat ons oorspronkelyk Sche
penhuis in de tweede helft der XIIC eeuw be
gonnen en met het begin der volgende eeuw
voltrokken werd. Het jaertal 1200, 't welk op
de voorzyde te lezen staet, doch er eerst veel
later opgesteld, moei dus als't jaer der vol
trekking van ons oorspronkelyk oud Stad- of
Schepenhuis aenschouwd worden.
Tot hiertoe heeft men in de oude archieven
van de jaren 1100 tot 1400 niets betrekkelyk
ous Belfort en Schepenhuis kunnen ontdekken.
Voorzeker wierden zy door brand of door eene
andere oorzaek vernietigd.
De oude gemeenterekeningen van de jaren
1400 dienen alleen tot leiddraed om ons oud
Stadhuis omstandiglyk te beschryven.
In de rekening van 't jaer 1406-1407 ziet
men dat het eerste Schepenhuis toen verber-
rend (verbrand) lag. Piot is van meening dat
de brand die daer aenleiding toe gaf, plaets-
greep in 1404 doch de heeren Frans Üe Pot
ter en Jan Broeckaert, schryvers der Geschie
denis der Stad Aelst, doen opmerken dat de
archieven'geen enkel rampgeval van dien aerd
melden.Eerder zouden zy denken dat het Stad
huis vernield werd in 1560, wanneer door eenen
geweldigen brand, van welken de kroniek-
sehryvers gewagen, byna de geheele gemeente
in puin gelegd werd. Of misschien ging het te
niet by de verwoesting der Stad door de Gen
tenaren, onder Lodewyk van Male, wanneer
(zegt de in het eerste deel voorkomende char
ter van 1385) ladicte ville d'Alost par les re
belles de nostr'e diet pais a esté du tout arsé, gasté
et dectruite en de meeste privilegiebrieven
die natuerlyk in 't Schepenhuis bewaerd wer
den, daerby verloren gingen.
Het is stellig dat in de eerste jaren der XVC
eeuw de geldelyke toestand onzer Stad niet
toeliet hel verbrande Schepenhuis te herbou
wen, daer de wethouders hunnen toevlucht
namen tot den graef van Vlaenderen om in den
nood te voorzien.Den 11 December 1404 (O.S.)
reed Jan Salaert, één der toenmalige twee
Stadsontvangers, met dit doel naer Parys, al-
waer hy door den hertog ten gehoore wierd
ontvangen. Den 23 derzellde maend werd de
vraeg ingewilligd en de stad Aelst gemachtigd
oin lyfrenten uit te geven ten beloope van
160 pond parisis, waervan de opbrengst tot de
heropbouwing van 't Schepenhuis moest ge
bruikt worden.
De gelden die onze Stad aldus in bezit kreeg,
wierden grootendeels verslonden door de on
kosten van uitrusting der Aelstersche Schut
ters, op bevel van Jan zonder Vrees naer Bier
vliet gezonden, om hem te helpen in zynen
oorlog tegen de Engelschen.
Eene nieuwe geldleening wierd aen den
vorst gevraegd en deze werd toegestaen op 17
October 1406.
De werken wierden in 't voorjaer van 1407
aengevangen. Jan de Hase, stadsbouwmeester,
die eenige jaren vroeger, de versterkingen der
Stad had geraaekt,ondernam de heropbouwing
van den westergevel mits eene som van 10
pond groote en de levering door de Stad van
steen, kalk, zavel, kareel en stelling met een
woord, al de sloffe.
Het kunstigste deel van den bouw, na-
melvk de voorgevel, werd gemaekt door
eenen anderen bouwmeester Jan Van Goete-
ghem, terwyl Jan Van Cltseghem met het
kappen van den steen en Willem Godeyerds
met het timmerwerk gelast wierden.
Deze werken waren in 1409 voltrokken.
De werken aen 't Belfort werden in 1407
aengevangen, doch nauwelyks was men een
jaer aen den gang, toen er opnieuw behoefte
aen geld was en het magistraet gemachtigd
