54ste Jaer Zondag, I FeS>ruari 1880. 1742.
VOLGENDE 'STATIËN
uit Gent nabr
VERTREKUREN UIT DE
Ï/.KREV WEG.— VERTREKUREN UIT AELST WEI!
REDENDAEGSCUE
SLAVERNY.
Het Geuzenonderwys,
Ernest li ]E SiAÜElLLES.
Statistiek der Scholen.
Gaskwestie.
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De ioschry.ing eindigt met St December. ANNONCENPRYS, per drukregelGewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 31" bladz. 50 cent.
Moorlzecle, Sottegcm, Gceraerdb., Enghien, Braine-lei
Comte5.50 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.4') 6.59
UIT GEERAERDSBERGEN NAER
Maria-Lierde.Sollcgem, Moortzeele en Gent, 5.15 7.24
9.54 11.59 2.58 4.48 5.50E 8.51
uit Denderleeuw naer
llacltcrt, Burst, llerzele, Sotteg. Audenaerde, ADsegoro,
Korlryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.09 7.20
UIT SOTTEGEM LANGS DENDERLEEUW NAER
Aelst, (5.38 's Zaterd.) '7.49 12.06 0.00 5.00 7.48
uit Antwebpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.50 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 7.15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.05 9.25 10.50 2.20 5.25 7.05
Uit Sotlegem langs Erpe-Meire. 7.49 1.58 7.48
NAER AELST UIT
Ath 6.49 10.30 1.17 4.09 7.58 9.05
Antw. 5.25 6,50 9,15 9.5ü 10.50 E. 1' 2" 3® kl. 12 15
3-15 E. 1°2°3« kl. 3-35 4 45 5.55 6.50 E. 1» 2° 3* kl. 9.1 0
Brussel 0.00 E.t®2' 3®kl. 7.25 9.0011.06 11 53 1.553.02
Deszondags3,20 namiddag ;houdt stil inde tusschenslatien.
en 0.' 0 E 1* 2° 3* kl. 5.01 5.55 7.05 8.15 E. 3 kl. 8.20
Dendermonde 7.13 9.40 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.00 4.50 8.33 9.41
Gent 0.00E 6 24 7.39 E 1» 2® 3® hl. 8.15 11.04 12.34 E
1" 2* 3* kl. 1.55 Ö-uO E 1.2.3. kl. 5.06 8.09 8.18
9.33 Exp. 1® 2° 3® kl.
Lessen 7.09 10.50 1.37 4.29 8.18 9.25
Lokeren 6.35 9.01 10.54 1.49 4.53 7.50
Ninove 7.55 11.36 2.28 5.18 9.01 10.09
Oostende 0.00E 6.04 6.20E. t 2 3 kl. 9.00 11.55 0.00
0.00 El® 2® 3® kl. 6.04 0.00 Exp.
Dendormondo. 4-53 6-40 8-42 12-24 3-06 6-4J 10.05
Lokeren. 4-53 6-40 8-42 12-24 3-06 6-40
Mechelen. 4-531 6-401 7-17d 8-12d Exp. i°2' 3® kl. H-57d
1-U4d Exp. 1* 2® 3® kl. 2-öld 3-061 ö-Ö0d 6-40/
10-06d Exp. 1® 2* 3" kl.
Antw. 4-53t 6-401 7-17d 8-1 zd Exp. 1® 2® 3® kl. l-04dExp.
1® 2® 3® kl. 2-51d 3-061 6-G0d6-40110-O6d Exp.
1® 2® 3® «1.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 0-00 7-17 7-50 8-12E.
9-08 11-57 1-04 E. 1® 2® 3® kl. 2-51- O-OOExp. 1® 2® 3® kl.
6-00 8-49 9-11 10-06 Cxp. 1® 2®3° kl. D.-s zondags
8,59 's avonds; houdt sul in de lusscbcnstatien.
Leuven, Thienen, Luik,Vervieis 4-40d 4-531 6-401 en 8-1 "2d
Exp. 1° 2® 3" kl. 7-ö0d 9-08d (ll-57d tol Leuven)l-04d I
Exp. 1® 2® 3' kl. 2-51 d 0 00d Exp. 1® 2® 3® kl. 6-00d 8-49a I
10-06 Exp. 3 kl. I
(1) Nota De letter 1 beteekent langs Termnde en de
I Gent, (5-00 's vryü.) ö-00Et'2«3"k 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 en O-OO E. I®2® 3® kl. 6-12 6-4') 8-54 Exp
l® 2® 3® kl. 9-36
Brugge, Oostende. 7-59 Exp.1® 2® 3® kl.G-00 9-45 12-22
12-40 3 41 en 0-0» E 1® 2® 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouseron, Kortrvk, Ryssel (langs Gend) 8-41
12-22 12-40 3-09 3-41 Èxp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Ath) 6-00 7-50 H-57
0-U0 6-00
Nmove. Geeraerdsbcrgen, Lessen, Alh 6-00 7-50 8-12
11-57 2-51 ü-i'O 6 00 9-1 1
Bergen, Quiévram 6-00 7-50 8-12 11-57 2-51 0-00 6-00
Enghien Branie, Manage,Charleroy, Nanvm langs Geeruerds-
bergen 6 00 i-Üü-11-57 2-51 0-00 o-OO
Sottegom, langs Erpe-Meire. 6.05 (-725 's zat12.3C 6.02
letter d langs Denderleeuw.
Calque Saam.
AELST, 31 JANUARI 1880.
Een der grootste misdaden die "en meester
tegen zyne werklieden kan plegen is wel zeker
de oulrooving hunner gewetensvryheid.
Gy werkt voor my ik betael u voor uw
zweet voor uwe vermoeienissen maer hoven
uw zweet, boven uwe vermoeienissen eiseh ik
uwe ziel, eisch ik uwe religie, eisch ik uwen
God.... Zoo spieken hedendaegsch in ons land,
duizenden liberale meesteis legen hunne werk
lieden.
Zietdaer de hedenda^gsche slavemy 1
Zieldaer de boeien die men om tien voet des
werkmans wil slaen..
Het christendom /.egde tot den arme, lol den
werkman gy zyt vry. Werkt voor uwe mees-
Iers, eerbiedigt hen, bemint hen. leveit hen
uw werk tegen hun goud maer erriimert u
dat uwe ziel zooveel weerd is als deze uws
overste en indien gy alles afstaet om u te kon-
nen voeden, moet uwe ziel all yd de uwe blyven,
zy moet uwen eigendom zyn welken gy nooit
alstaen of verkoopen moogt.
H§t heidendom zegde tot den arme, lot den
werkman gy zyt myne slaef, gy hangt van my
af; levert my uwe /.iel, uw geloof, uwen God
of verwydert u van my weg en sterft van hon
ger.
Zulk eene verdrukking is niet alleenlyk een
wanbedryf't ia een gedrag onweerdig van de
de beschaefde wereld.
Wat moet er van de samenleving met zulke
heidensche leerstelsels geworden Wat ge
wordt er van de betrekkingen die alle menschen
met eikanderen moeten hebben en onderhou
den De helft van 't menschdom is dus ver
oordeeld om de andere helft te haten en zooveel
kwaed mogelyk te veroorzaken De menschen
houden dus op menschen te zyn en worden
slechter dan eene bende wilde bloeddorstige
dieren.
En waer kan men liet geluk, de vreugd, de
voldoening met zulke leerstelsels vinden
De verdrukker kan onmogelyk in vrede leven
noch met zich zelve r och met anderen en de
verdrukte die 't hoold hukt en de gramschap
in zyn hert versmoord, snaekt alleenlyk naer
den dag der wederwraek.
Maer wy weten hel. Te vergeefs pogen \vy
de slechte liberale meesters te bekeeren die
hunne werklieden als lastdieren aenzien en
behandelen. Tevergeefs zullen wy een oproep
tot hunne rede, lot hunne gematigheid, tot
hunne rechtveerdigheid doen. Het geloof is
immers in hun hert uitgedoofd. Zonder geloof
heeft de zedeleer alle hare wetten uitgev.ischi,
en die meesters zien dan rond zich en in zich
niets anders dan stof. Nu, hoe kan men dan
dien mensch van stof den eerbied van 't gewe
ten zyner onderhoorigen doen begi ypen
Onder den titel Het Geuzenonderwys in
Holland deelt onze confrater Het Kempen-
i.
Het was tegen d^n avond va» een hecrlyken zo
merdag in den jare 1795 dat een nog jonge herder
op zekeren afstand van oen dorp, welk eenige uren
van Bayonne gelegen was, zyne grazende schapen
hoedde, liet wa3 de zoon van Hendrik Lambrison,
Victor geheeten. Hy bewoonde niet zynen vader eene
afgezonderd but, en moest alleen den reeds bejaer-
den man ten steun verstrekken, daer deze, in minder
dan zes jaer, zyne deugdzame vrouw en twee kinde
ren door de dood had verloren Door deze rampen,
alsmede door eene zware wonde, die de man toeval
lig had hekomen, en welke hem lot den arbeid onge
schikt mackle was zyn wels'and van weleer geheel
verdwenen. Eene kleine kudde schapen was hel
eenige, dal hem nog hel noodige levensonderhoud
verschafte.
Victor was een goede en werkzame jongen, die
langzamerhand een zeer bekwaem herder werd
Eiken morgen, alvorens hy zich met zyn vee vervvy-
derde, voorzag hy als een zorgzame zoon liefderyk in
alles, wat zyn zickelyke vader behoefde, tcrwyl hy
des avonds, hy zyne lè huiskomst, door opbeurende
woorden en vroolykc liederen, zyne levensdagen
trachtte te veraengenamen. Zoo bereikte te midden
van dit afgezonderd leven, de jongeling zyn vyfliende
jaer.
Terwyl Victor nadenkend legen eencn boomstam
was gezeten en zyn vee op eenige slappen van daer
lustig graesde, zag hy in de vene een ryluig lol de
plaets naderen, waer hy zich bevond. Twee per
sonen, een man en eene vrouw, waren in hetzelve
gezeten. De laelste verliet het voertuig, legde te
midden van het hoogc gras een pak neder en scheen
aen eene hevige wanhoop ten prooiechter duerde
dit niet lang, daer de manspersoon haer onverwyld
1 in de koets deed stappen, die weldra uit de oogen
van den jongen herder was verdwenen.
land een uittreksel meê van een artikel over
Scholen en Onderwyzers, getrokken uil het
maendscluiil Het Dompertje 9U jaergaug
1868, 't welk heden aeu ons land zeer wel kan
toegepast worden.
De schryver bespreekt de gevolgen van
't goddeloos onderwys dat, lot hiertoe slechts
in de groole steden heerschte, en 't welk het
maconniek ministerie nu tot in net kleinste ge
hucht des lands wil inrichten.
De stad Molendam wordt tot voorbeeld geno-
meo en ziethier wat er over 't openbaer onder-
vvys aldaer gezegd wordt
En de uitkomsten nu van al dat openbaer
lager-, middelbaer en huogerouderwys Myne
Heeren zy zyn schitterend, want ik kan u de
verzekering geven dat de kinderen nooit zoo dom,
onwetend en ondeugend zyn geweest als thans.
Behalve de kleinen, die nog door de kindermeid
hewaekt worden, hebben wy in Molendam geen
eigenlyke kinderen meer geen ferme jongens
of flinke meisjesziel men meer langs de stra
ten huppelen, dartelen en spelen geen gejuich
of gejubel gaet er meer van de schooljeugd uil,
als zy dringend, stoolend en half vechtc-nd hel
dompige lokael verlaetniets meer 'van dal
alles. Een mynheer van 9 of 10 jaren acht zien
te zeer ontwikkeld om met ballen, stuivers,
hoepels of tollen om te gaen met een tascli
vol geleerde boeken gaet hy defiig langs s'hee-
ren straten, onder het rooken van een sigaer
en hel bespreken van dingen, die kinderen
nooit kennen moesten. En is hy tot den leeftyd
van 15 of 16 jaren opgeklommen, dan is hy in
zyn eigen oogen reeds een zeer belangryk per
soon geworden dan ziet hy reeds mei voor
name verachting neer op de ouderen, die nooit
de hoogere burgerschool bezocht hebben, op
zyn vroegeren schoolmeester, zelfs op den
predikanten vooral op den pastoor; dan oefent
hy zich vlytig in het edele biljardspel, het
grogjes drinken en het rooken van fyne siga
ren dan wandelt hy by voorkeur tusschen
licht en doukec op de straet, en kent al de
kindermeiden der geheele stad bynaem. Gy
begrypt, als deze ontwikkeling mei dezelfde
reuzenschreden blyft voortgaen. dan is onze
vriend op zyn dertigste jaer een afgeleefde
grysaerd.... Intusschen is het onbetwistbaer
zeker, dat de kinderen nergens minder leeren
dan op onze openbare scholen, want 1" niet.
één meester heeft er belang by dat een leerling
vorderingen maekt.
Gaet een kind trouw ter schole of verzuimt
het vele dagen, leert het ieverig of in het ge
heel niet, zyn de ouders over liet onderwys
tevreden of ontevreden, hy heefter noch voordeel
noch nadeei by, daer de stedelyke ontvanger
de schoolgelden inzamelt en den meester gere
geld zyn vast traktement uitbetaelt.
2° De leerlingen worden zoo vol gestampt
en overladen met allerlei soort van handighe
den en wetenschappnlyke dingen, datzy onmo
gelyk de zaken kunnen uit eikander l-uuden,
van alles een stuk en een brok onthouden om
het overige te vergeten, het eene verwarren
met 't andere,en eindigen met niets te kennen.
Voegt hier ten oe by, dat de onderwyzers
tegenwoordig zoo lioug geleerd moeien wezen.
dat zy lotael ongeschikt zyn om jongens te leeren
le-.cn, sehryven en rekenen, en gy zult toegeven
Victor, door deze geheimzinnige docnwvze ge-
trollcn, snelt ter plaelse en geeft een luiden gil, daer
hy een kind in hel gras vindt liggen. Zonder aerze
lcri heft hy net knaepje, dal scheen te slapen, van
den grond op. neemt het in zyne armen en roept ver
heugd uit
God dank, het arme kind leeft nog 1 Ik zal het
naer onze hut dragen.
By deze woorden keert hy met het nog immer
slapende kind en zyne schapen naer zyne woning,
waer hy zynen vader omstandig verhaelt wal hein
wedervaren is.
Dat is een zonderling geval, zegde Hendrik
Lambrison. Dat kunnen toch zyne ouders niet ge
weest zyn, welke dit onnoozel schepsel verlaten en
aen eenen gewissen dood blootgesteld hebben Maer
zie hel kind wil niet wakker worden Ongetwyleld
hebben hel die onmeuschelyke lieden ten' slaep-
drank ingegeven. Leg hel zachtjes te bed, Victor,
morgen zullen wy wel denkelyk iels uit zynen mond
vernemen, want hel knaepje schynt omtrent vyf jaer
oud te zyn Wy zuilen dan verder zien, al zvn wy
arm, om het by ons to houden. De goede God zal ons
wel bystaen.
Des morgens by het ontwaken begon het kind,
verbaesd rond ziende, luide te weenen en Emma te
roepen. Victor bood den kleine eene kom warm melk
aen, en men vernam thans, Da eenige ondervragin
gen, dal zyn vader en zyne moeder dood waren dat
hy Ernest de Mareilles heette dat by verre vandaer
woondedal hy me'. Emma, zyne goevernanle, en
Pedro, baer cchlgeuool, in een rytuig sedert eenige
dagen was vertrokken, cn Emma onderwege dikwyls
had geweend.
Uit deze weinige woorden, die hel knaepje deels
in het fransch deels in het spaensch, zegde, ver
moedde men dat het kind uit Spanje opgelicht was,
en men besloot hel by zich lo houden on op te voe
den Ernest was een bevallige knaep, die weldra
beider genegenheid cn byzonder die van Victor, die
hem als een broeder beminde, bad mgewounen. Als
dat wy op den weg zyn om de treurige ver-
maerdlieid te winnen, dat nergens slechter en
ondoelmatiger onderwys gegeven wordt, dan
liet liberale stadje Molendam.
Zieldaer de uitslagen van 't goddeloos staets-
or.derwys in menige stad meesterlyk afge
schetst.
Wat onze stad Aelst betreft, men heeft
by het exaem na de opening der vrye catho
lyke scholen bevonden, dat de leerlingen
on/er gemeentescholen een zeer gebrekkig
onderwys hadden ontvangen. De overgroote
meerderheid dergenen die de hoogere klassen
hadden'gevolgd, konden nauwelyks gebrekkig
lezen en sehryven en kenden voor het overige
by na niets van de overblyvende leervakken.
Het onderwys van den Godsdienst was zoo
zeer verwaerloosd dal byna al de leerlingen
der lagere klassen den l ader ons, niet konden
bidden.
Wat zal het voortacn wezen, nu dat het
godsdienstig onderwys uit het programma der
leervakken is geschraht. Deze toestand werd
te Aelst alleen niet beslaiigd in 90 op honderd
gemeenten is hy dezellde. Overigens een on-
partydig onderzoek zou het ontegensprekelyk
bewyzen.
- -i— i TrrF.U'^'TF^r^ -
Dezer dagen werd gemeld dat de kwestuer
der Kamer een statistiek heelt doen uildeelen
over den toestand der oflicieele scholen men
antwoordde van dan dat die statistiek waer-
sehyiilyk zeer onjuist zou zyn.
De Dien Public deelde donderdag een staeltje
meè van de wy ie waei'up M. Van llumbeeck is
te werk gegaen, om de schoolbevolking op te
nemen de minister, zegt hel blad, heeft, onder
andere, de gemeenten gedwongen al de be-
lioeliige leerlingen op de lyst le houden, die
verleden jaer de olïicieele school bywoonden.
Hoe heelt M. Van Humbeeck den waren toe
stand kunnen kennen, by middel van zulke
onjuiste cyfers
De minister beeft dus gebruik gemaekt van
eenen truc, die te grof is om niet in het oog ie
vallen, en die aen de oflicieele opgave alle
waerschynlykheid ontneemt.
Dal is echter niet alles de minister heeft
by de schoolbevolking op 31 december 1878
niet gerekend, de leerlingen, welke deslyds
de geadopteerde of de privaetscholen bywoon
den, die onder het regiem der wet van 1842
stonden en dus gelyk gesteld waren met de
gemeentescholen. Indien hy die gestichten niet
over het hoold gezien had was de neérlaeg der
oflicieele scholen in de meeste provinciën nog
eens zoo groot.
Ziehier de rekapitulatie der statistiek van M.
Van Humbeeck
Provinciën. Einde 1878. Einde 1879. Versch. pr hond.
in mioo.
Antwerpen.
47,760
20,470
27,382
57,33
Brabant.
90,593
65,559
26,836
29,69
West-Vlaend
40,754
18,759
21.644
55,61
Oost-Vlaend
74,104
27,991
46,113
62,23
Henegauw
99,127
90,673
8,454
8,53
Luik
65,740
59,064
6,676
10,15
Limburg
21,225
6.511
14,714
69,52
Luxemburg
52,125
21,154
10,969
34,15
Namen
39,740
31,155
8,575
21,60
Totalen.
510,538
339,195
171,393
33,56
eene teedere spruit groeide hy welig op, en op zyn
negende jaer was hv reeds in staet om Victor niet
all en in hei houden der schapen behulpzaem le
wezen, maer kon hy ook met dezen behendig fraeie
korfjes vlechten, welker verkoop voor een gedeelte
in liet bestaen van het kleine huisgezin voorzag.
Op zekeren afstand van hunne hut lag een dorp,
welks zielenherder, do cerw. heer Lalrone, om zyne
milddadigheid en zachlaerdigheid aller achting en
genegenheid had verworven Hy stelde een byzonder
belang in Victor Lambrison, daer hem bekend was
hoe werkzaem, oprecht godvruchtig en vuderlievend
hy zich steeds loonde, alsmede hou liefderyk en
zorgdragend hy jegens de jonge wees was Ernest
kwam hem ook zoo belangwekkend voor, dal hy zich
gelastte om hem in verschillende vakken le onder
richten, acn welk onderwys Victor insgelyks mocht
deel nemen zooveel hem de tyd zulks toeliet.
Ernest de Diarchies, m-.i een schranderen geest
begaefd, deeu grooien voortgang, en besefte tevens
van dag lot dag heter wat by aen Victor te danken
had. Ook toonde hy hem eene grenzelooze vriend
schap en genegenheid.
Na zeven jaren moest de cerw. lieer Letrone zyne
geliefde parochianen verlaten. Hoe smerlolyk dit
byzonder voor Victor en Ernest viel, lact zich ge-
makkelyker begrypen dan uitdrukken Hun afscheid
was zoo herlrocrond, dat alle dry tranen van aendoc-
ning stortten.
Di ukie dit vertrek beiden zwaer op het hert, een
ander verdriet zou weldra den zoon van Hendrik
Lambrison treffen. Ily was voor den militairen dienst
aengednid echter door dun ziekelyken toestand zyns
vaders, had men hem op de lyst van liet reserve-leger
gebrachi, en in zyne eenvoudigheid had hy zich
ingebeeld, geheel van den krygsdienst ontslagen te
zyn. Nogtans werd eerlang deze hoop le leur gesteld.
Spar.je was op dat tydslip reeds in oorlog met Frank-
ryk en weldra verscheen er een dekreet, waeidoor
er eene nieuwe lichting van 80,i>00 nieuwe soldaten
werd opgeroepen. Deze lyding kwam ter ooren van
M Malou; daerentegen, maekt dc opgave
openbaer der speciale bulletyus, die door de
zorgen van het komiteit van het vrye onderwys
in elke gemeente ter invulling zyn gezonden.
Ziehier de rekapitulatie dier opgaven.
Provinciën.
Schoolbevolking
Total.
Per honderd.
Officieel Gat hol.
O.Sch.
C.Scli.
Antwerpen
14,615 47,585
62,000
23,6
76,4
Brabant.
44,082 61,403
105,485
41,8
58,2
West-Vlaend..
13,959 66,310
80,269
17,4
82,6
Oost-Vlaend
21,155 87,752
109,207
19,6
80,4
Henegauw
65,901 45.569
111,470
59,1
40,9
Luik
44.564 26,706
71,270
62,4
37,6
Limburg
3,410 16,569
19,970
17,0
85,0
Luxemburg
11,321 10,615
21,956
51,6
48.4
Namen
21,194 16,977
38,17!
55,5
44,5
Het Koningr.
240,101 579,277
629,773
58,65
61,35
Het verschil der beide statistieken is dus
zeer aenzienlyk, en nogtans zyn voor de laet-
ste lyst enkel de lagere scholen genomen, zon
der de bewaerscholen, terwyl de oflicieele
scholen hunne bevolking vermeerderd hebben
met een aental kinderen, wier eigenlyke plaets
in de bewaerscholen zou zyn.
De olïicieele scholen, die reeds fel de neér
laeg krygen met de statistiek van M. Van Hum
beeck zelve, worden totael in den grond ge
hoord door de opgaven van M. Malou, waeruil
blykt dat van de honderd kinderen er meer
dan 61 de catholyke scholen bywonen.
De neérlaeg is dus veel verpletlender dan de
oflicieele statistiek zulks bekennen durft.
Donderdag namiddag heeft de openbare aen-
besteding plaets gehad voor de verlichting en
verwarming door de gas op 't grondgebied
onzer stad.
Eene enkele soumissie was toegezonden na-
melyk deze van de sociëteitSomsée en O",
welke voortyds tiog in onderhandelingen met
ons Stedelyk Besluer had geweest.
De sociëteit Somsée en C°'e verbindt zich,
volgens de besprekken van bet kohier van
lasten, te leveren
1° De openbare verlichting gratis tot concur
rentie van 200 duizend kubieke meters 's jaers.
Indien de stad meer dan 200 duizend kubieke
meters 's jaers verbruikt, moet zy het overige
betalen tegen 1 centiem per bek en per uer.
De lanleernen voor de openbare verlichting
mogen tot het getal van 400 gebracht worden.
Indien onze stad zich zoo zeer zou ontwikke
len dat het gebruik van 400 lanleernen nood-
zakelyk geacht wordt, zullen deze 400 lan
leernen in de voorwaerden van het lasten-
kohier brandende, nooit de 200 duizend ku
bieke meters 's jaers kunnen verslinden. Voe
gen wy hier nog by dal de stad de hoeveelheid
gas die zy jaerlyks min verbruikt, mag te goed
vinden. De sociëteit moet 6 millioen kubieke
meters gedurende de 30 jaren der concessie
leveren.
2° Dc verlichting der openbare gestichten
door de stad bezoldigd of onder baer besluer
geplaetst, zooals de Akademie van schoone
kunsten, de Muziekschool, de Middelbare
school, de Gemeentescholen, Wachthuizen,
Schouwburgen, de burgerlyke Godshuizen en
't Bureel van Weldadigheid aen den prys van
Victor, en hy begreep dat by op de lyst van het
reserve leger gebracht was en alle oogenblikken kon
opgeroepen worden. Zyn hert was overstelpt van
droefheid, wanneer hy bedacht dat hy binnen eenige
dagen zynpn ouden vader en zynen geliefden Ernest
zon moeten verlaten. In hunne tegenwoordigheid
hield hy zich nogtans kalm en moedig.
Op zekeren morgen, wanneer Ernest' de hul had
verlaten om zich naer hel naburige dorp te begeven,
ontmoette hy eencn sergeant, die hem vroeg of hy
van die streek was en dezelve kende.
Neen, antwoordde Ernest bcleeld, doch ik
woon cr sedert lang.
In dat geval, zegde de militair, zult gy my den
weg willen wyzen en my zeggen waer zekere Hen
drik Lambrison woont?
By deze woorden werd Ernest de Mareilles zicht-
baer ontsteld, daer liy hel voorgevoel had van de
gebeurtenis, die zynen vriend te wachten stond,
namelyk van soldaet te moeten worden.
Moei gy den ouden schacpberdcr hebben vroeg
Ernest..
Wel neen, antwoordde de sergeant, ik moet
zynen zoon hebben, die eerst op de reserve was
gebracht en nu soldaet moet worden Ik ben drager
van dit oproepingsbevel.
En wat zal er dan van zynen ouden, zieken
vader geworden, wiens eenige steun hy is
Uoor, vriendje, dat raekt ons nietde keizer
wil hel, wy moeten gehoorzamen.
Ach, God zuchtte Ernest, zoo Victor moet
vertrekken, sterft zyn vader gewis van smert. Maer
hoor eens .- zou ik zyn plaelsvervanger niet kunnen
zyn
Gy sprak do sergeant lachend.... Gy Hoe
oud zyt gy wel
Zestien of zeventien jaer, ik weet hel niet juist,
hervatte Ernestdoch wat geeft dit als men moed
genoeg bezit om dc gevaren te bravceren 0, stem
in myn verzoek toe Ik ben een verlaten kind ik
heb Victor alles le danken by heeft my opgevoed
achtien centimen per verbruikte kubieke meter gas.
3° De gas voor de verlichting der byzondere
woonhuizeu, fabrieken, enz., enz., aen achtien
centimen per kubieke meterdus de helft van
den prys dien men heden betaelt.
Deze voortrèlTelyke uitslag hebben wy te
danken aen den iever en de werkzaemheid van
onze catholyke Gemeenteraedsheeren, welke,
zich geene moeite hebben gespa'erd om hem
te verkrygen.
De heeren Van IVambeke, Burgemeester en
Monfils, Schepen, verdienen den meesten lof
deze twee achtbare heeren, en vooral M. Mon
fils, hebben de gaskwestie grondig bestudeerd
en, wy mogen het zeggen, liet grootste deel
van den bekomen uitmuntenden uitslag heb
ben wy hen te danken. Eere zy dus aen onzen
catholyken Gemeenteraed welke door zyn wys
beleid en ieverige werkzaemheid, die zoo ge
wichtige kwestie der verlichting met de gas,
in zulke voordcelige voorwaerden voor 't Be-
stuer en voor de Burgery komt op telossen....
Ook mogen onze catholyke Gemeenteraeds
heeren verzekerd wezen, dal alle ware Aelste-
naers er hun dankbaer zullen over blyven.
En nu een woordje voor 't Verbond.
'i Verbond, sprekende over het gaslicht,
vrnegt, of liet wel een vooruitziende Bestuer
is 't welk de Stad en de Burgery voor dertig
jaren verbindt
En is dit. vraegt 't Verbond verder, niet zeer
onvoorzichtig in den hedendaegschen staet van
nieuwe uitvindingen, van dagelyksche verbete
ringen aen alle de lichtstelsels, Gaslicht, Elec-
trische licht, enz. enz....
Indien T Verbond of liever Z. 11. de katoene
welsprekendheid, die met de kwestie der gas
zoo bekommerd scheen, zich de moeite had
gegeven, ten sladhuize, kennis van 't kohier
van lasten en besprekken te gaen nemen, dan
zou men voorzeker die vragen niet gesteld heb
ben want men zou geleerd hebben dat die
kwestie door den Gemeenteraed zeer wel is
voorzien.
En inderdaed, het 2 van art. 1, eerste ka
pittel, zegt
Indien, ten gevolge eener nieuwe ontdek-
king ol van eene hoegenaemde verbetering
in't eend of't andere hedendaegsch gekend
verlichtingsstelsel, erin eene of meer steden
van Belgie, van Holland, van Frankryk, van
Engeland en van 't Duitsche Keizerryk, eene
bevolking van ten minste 25 duizend zielen
tellende, eene verlichting wierd daergesteld
zoo goed en meer profytig dan deze die heden
wordt aenbesteed, en dat deze betere hoe-
danigheid, ten minste vyftien ten honderd
gelykende,door eene proefneming van 3 jaren
bewezen wierd, zou de stad Aelst het recht
hebben, by het eindigen van eene der vyfja-
rige termynen welke eindigen den 8 Mei
1887, 1892, 1897 en aldus volgende, de
tegenwoordige aenneming te doen eindigen
en de nieuwe verlichting voor den openbaren
dienst en voor dezen der bezonderen aen te
nemen, tenzy de aennemer de stad van liet
nieuwe verlicluingsstelsel wilde laten genie-
ten aen den laegsten prys die de steden waer
a de proefnemingen plaetsgrepen. hebben ver-
kregen, of ten zy nog dat de aennemer aen
en altyd zoo broederlyk voor my gezorgd. O, in 's he
mels nnem, in den naem uwer dierbare ouders,
weiger my toch deze gunst niet
De sergeant scheen door deze woorden getrof
fen. Hy deed den edelmoedigcn jongeling verstaen,
dal hy hierin niets kon doen dan zynen overste deze
vroeg voor tc l"ggen, en daer hy verder vernam dat
Ernest een goed onderwys had genoten, zegde hy
hem, dadelyk een smeekschrift op te stellen, terwyl
hy hem hel noodige schryfgerief acnbood. Do jonge
de Mareilies gehoorzaemde, en door het vuer der
vriendschap geleid, maekle hy zyne petitie zoo treffend
cn zielroerend dat de sergeant er over verbaesd
stond. Deze nam hel op zich, dit schrift aen zynen
oversten ter hand le stellen en ten zynen voordeele
le spreken.
Ernest bedankte innig den sergeant, leidde hem
vervolgens door een boschken, wees hem eene hut
aen, waer de seh3epberder Robert Drumont, zyn ver
trouweling, woonde, en zeide
Sergeant, noch de oude Lambrison, noch zyn
zoon mogen dit myn besluit, niet kennen. Zoo ik in
hetzelve geluk, cn gy my noodig hebt, kunt gy my
hier wedervinden. Vaerwel
Vaerwel, myn jonge vriend, zegde de sergeant;
op myn woord van Lehardi, zoo als men my noemt,
verklaer ik u, dal gy een edelmoedige en recht dank
bare jongeling zyt. Ik vertrouw dat wy samen to
veld zullen trekken Ik zal u de exercitie goed leeren
on een fermen soldaet van u maken.
By deze woorden drukte by dc hand van Ernest,
die, door verschillende denkbeelden bestormd, de
hut van evengemelden horder binnentrad, wien hy
zyn voornemen ging toevertrouwen. Deze bewilligde
in dit voorstel en beloofde hem den meier over do
zaek ie willen spreken, waerna Ernest hem verliet
cn zich met vorheugd gemoed naer de hut zyner
weldoeners begaf. Dy zyne intrede bemerkte hy dat
Victor er bleek en treurig uit zag, hetwelk hem deed
vermoeden dal hy van de komst des sergeants \yas
onderricht geworden. (Wordt voortgezet.)
