:3 54ste Jaer. mm^, Spgl IfigTl^ S-W YZEREN WEG - VERTREKUREN UIT VEEST VIA ER VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN Aeist, (5.38 s Zaterd.) 7.49 12.06 0.00 5.00 7.48 uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokerbn en Gent 4.50 ..15 8.50 10.55 2.05 3.50 7.15 Ü,T i un NAER Jokeren, St. Nikolaes en Antwbrpen 4.30 7.Ou 9.25 10.50 2.20 5.25 7.05 Uit Sotlegem langs Erpo-Meire. 7.49 1.58 7.48 uit Mechelen naer Opwyck, Moorsel en Aeist 6,30 10,55 4,40 7,45 Vrydenkerskongres. De Indiaensche Spion. Ojiderwyzerskongres. iiSiJSiiJ ABONNEMENfPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 31 December. Dendermonde. 4-56 6-43 8-45 12-27 3-09 6-43 9.38 Lokeren. 4-56 6-43 8-45 12-27 3-09 6-43 9.38 Mechelen. 4-56/ 6-43/ 7-17tf 8-12d Exp. 1" 2® 3° kl. 1 i-57d l-04d Exp. 1" 2® 3' kl. 2-5 ld 3-09/ 6-0üd 6-43/ 10-06d Exp. 1® 2® 3" kl. \utw. 4-56t 6-431 7-17d 8-02 en 8-12d Exp. 3 kl. l-04dExp. 1® 2® 3® kl. 2-5id 3-09/ 6-OOd 6-43/ 10-06d Exp. 1® 2® 3° kl. Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 7-17 7-50 8-02 eu 8-12 E 3 kl. 9-t>8 10-21 dir. 11-57 1-04 E 3 kl."2-51 3-10 E 3 kl. 5-20 E 2 klas. 6-00 8-49 9-11 10-06 K 3 klas. Des zon dags 8.59 's avonds houdt stil in de tusschenslatien. Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-40d 4-56/ 6-43/ 8-02 en 8-12d 3 klas. 7-50d 9-08d (1l-57d lol Leuven) l-04d Exp. 1° 2® 3LI. 2-5ld i-10d Exp. lu2® 3® k). 6-OOd 8-49d 10-06 Exp. 3 kl. (1) Nota Dc letter betcekent langs Termonde en d< Genl,(5-00 's vryd.) 7-05dir. 7-41 eu7-56 E3kl. 8-41 9-45 12-22 12-40 3-09 3-41 en 5-34 E 3 kl. 6-12 6-40 8-54 Exp 3 kl. 9-36 12-02 direct. Brugge, Oostende. 7-41 en 7-56 Exp. 3 kl. 9-45 12-22 12-40 3 41 en 0-00 El® 2® 3® kl. 6-40 Doornyk, Mouscrou, Kortryk, Ryssel. langs Gend) 8-41 12-22 12-40 3-09 3-41 Exp. 6-12 6-40 Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. {langs Alh) 6-00 7-50 11-57 0-00 6-00 Nmove. Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 6-00 7-50 8-12 1 i-57 2-51 0-00 6 00 9-11 Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-57 2-51 0-00 6-00 Enghien Braine, Manage, Charleroy, Namen langs Geeraerds bergen 6 00 t -00 11-57 5-51 0-00 6-00 Sotlegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (7-25 's zat12.30 6.02 Moorsel, Opwyck, Mechelen,Anlwci pen 5,03 9.20 3,13 6,12 letter d langs Denderleeuw. ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op od° bladz.50 cent. Caique Stnrsn. HASH AELST UIT Ath 6.49 10.30 4.17 4.09 7.58 9.05 Antw. 5.25 6,50 9,15 9.50 40.50 E. 1'2® 3® kl. 12-15 3-15 E. 1®2®3® kl. 3-50 4.45 5.55 6.50 S. 1®2® 3® kl. 9.1-0 Brussel 6.20 direct 7-05 en 7.20 3 kl. 7.25 9.00 11.06 11 53 1.55 3.02 en 4 55 E 3 kl. 5.01 5.55 7.05 8.15 E. 3 kl. 8.20 en 11-15 direct. Des zondags 3,20 namid dag 12,02's nachts houdt slil inde tusschenslatien. Dendermonde 7.12 9.33 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47 Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.00 4.50 8.33 9.41 Gent 6.24 7-29 en 7.39 E 3 kl. 8.15 11.04 12.31 E3kl. I.554-38 eu 4-48 E 3kl. 5.06 8.09 8.48 9.33 E 3kl. Lessen 7.09 10.50 1.37 4.29 8.18 9.25 Lokcrcn 6.10 8.40 10.59 1.54 4.56 7.55 Ninove 7.55 11.36 2.28 5.18 9.01 10.09 Oostende O.OOE 6.04 6.20E. 1 2 3 kl. 9.00 0.00 0 00 II.05 E 3 kl. 11-55 3.30 E 3 kl. 6.04 uit Gent naer Moe: ueelo, Soltegem, Geeraerdb., Enghien, Braine-le» Comte o.oO 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.59 dit GBERAERDSBRRGEN KAER Maria-Lierde,Sotlegem, Moortzeeleen Gent, 5.15 7 24 9.54 11.59 2.58 4.48 5.50E 8.51 uit Denderleeuw naer .- HaeUert, Burst, Ilerzele, Sotteg. Audenaerde, Ausegem. Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.09 7.20 ooS?TTF'GEM LANG5 DENDERLEEUW NAER AELST, li SEPTEMBER 4880. liet vrydenkerskongres dat lor gelegenheid van 't schitterend (?!-{-!? jaer 1880, ie Brussel, werd gehouden, bewyst ons- op de ontegen- sprekelykste wyze dat liet Journal de Gand eene vvaërheid uitriep toen het schreel Het liberalismus is de vrydenkery of 't is niets Men ziet het ter oogen uit dat de liberale drukpers bevel heeft ontvangen van 't vryden kerskongres niet te gewagen, want alle liberale organen zwygener over als versmoord, liet zou immers te geyaerlyk wezen beraedslagingen meê te deelen, die de ware princiepen, de verzuchtingen en 't eindelyke doel die het maeonniek liberalismus bereiken, wil gansch blootleggen..Doch dit zal niet baten, indien de liberale bladen zwygen, wy, catho- lieken, zullen het niet doen 'i volk moet weien wat de maeonnieke liberalen in 't schild voeren Onrnogelyk is 'l ons een volledig verslag over dit kongres af te kondigen, wy zullen ons dus bepalen de voornaemste punten te behan delen. Hel art. 4, van 't dagorde luidde als volgt IV. 1 an de zedeleer. Noodzakelijkheid van in onze tegenwoordige samenleving, de zedeleer te grondvesten en te onderwijzen buiten alle gods dienstig grondbeginsel. Dit artikel werd met eenparigheid byge- treden. De zedeleer mag, volgens de vrydenkers, op geen godsdienstig grondbeginsel gestaefd zyn. De christelyke zedeleer moet dus uit de wereld verbannen worden. Dit art. van liet programma der vrydenkery beeft reeds een begin van uitvoering gevond'en in de ongeluks wet van 1879. En inderdaed, bedoelde wet, scliryft voor dat de zedeleer, buiten alle gods dienstig grondbeginsel, in de officieele lagere scholen moet onderwezen worden.... Zou men er dan nog een oogenblik kunnen aen twy- felen dal er, in de olïicieele, of liever, liberale lagere scholen, eenen dampkring van ongods dienstigheid en godverloochening heerscht?.... Bericht aen de catholieke ouders Handelende over de opvoeding en 't onder- wys der vrouw, beslist het vrydenkerskongres, dat men aen dit geslacht alles moet onder- wyzen, behalve dat wat mer: God heet. By gevolg moet men de meisjes in alle vak keu onderwyzen behalve in den Godsdienst.... De vrouw moet dus tot eene vrydenkster ge vormd worden zy ook moet, even als de mannen, god verloochenen, zyne Heiligen ver smaden en de godsdienstige ceremonien, de gebeden, de HH. Sacramenten verwerpen en bespottenJa, de vrydenkers willen dat hunne vrouwen, even als zy, God vervloeken en vermaledyden. En waerom moet de vrouw tot eene vry denkster gevormd worden Omdat zy hare (26° vervolg). Do celaireur ging dncrop lot Monowano eu Jen kins by zeide hun dal hy een vriend ontmoet had, die op sterven lag, wiens verlangen het was gedu rende zyne laelste ©ogenblikken mei hem alleen te zyn. De beide mannen en Maudc gingen nu op een afsland en beloofden dal zy op hem zouden wachten. Wat zyt gv toch goed, Pick, zegde de sterven de, toen by Dingle weer by zich zag. Spreek daer niet over... Hickman. Ik zal my ook gelukkig achten als ik iemand by my hob, wan neer ik sterfhy die dezen dic-nsl' mèl voor een ander over heeft wanneer hem dit mogelyk is, is nog onmenschelyker dan een Shawuie. Maer hoe komt gy aen die wond, Hickman Ik was in dc boot toen zy ons overvielen. Zoo dra ik zag dat het met ons gedaen was, deed ik een sprong en nam de vlucht. Een hunner volgde my tot hierop deze plnels had ik een vreeselyken worste ling met hem, hy is reeds dood, doch my heeft hy ook den genadeslag gegeven. En welke rol beeft Monowano by den acnval gespeeld Dat is moeilyk te zeggen, Dick ik weel niet wat ik van licrn denken moet. Ik heb hem geen enke len slag zien toebrengen, en toch geloor ik dat hy een der aenvoerders is. Ik geloof dat hy dc oorzaek van Mordaunt's dood is. Watzyn die ook dood vroeg Dingle. Ik geloof van ja ik kan het echter niet met zekerheid zeggen. Zy hadden een balt dozyn schedels van blanken aen hunne gordels toen ze ons hebben aengeyallendaer deze schedels pas afgestroopt kinderen met de moedermelk den haet tegen God en zyne Kerk zou inboezemen en de heer- schappy der vrydenkery aldus stillekens aen zou gevestigd wordenWy laten onze geëerde lezers oordeelen welke samenleving de vrydenkers willen tot stand brengen. De kongresmannen van Antwerpenvan Brussel, van Verviers, en uit den Borinage verklaerden dal zy als programma aennemen Afschaffing van den Godsdienst in 't. onderwijs, in 't bezondere en in 'l publiek leven. Een woordje uitleg zal bier niet ten onpasse komen. Wat de afschaffing van den Godsdienst in 't onderwys betreft, dit deel van 't vryden- kersprogramma is reeds een voltrokken feit, dat wy nimmer hoeven te bewyzen. Nu,wat willen devrydenkers door de a fscha/ling van den Godsdienst in't bezondere leven beduiden? Zy zouden willen dat elkeen buiten allen gods dienst zou geboren worden, leven en sterven. Dus, geboren worden zonder doopsel,leven zon der God, den Schepper van't Heelal, te loven en te bedanken, altyd zyne slechte drillen zyne menschelyke bedorvene naluer voldoen, van het leven onophoudelyk genieten zonder zich met Godswetten, de geboden der H. Kerk en by gevolg, der menschelyke wetten te be- kreumien, 't is te zeggen leven gelyk eene beest, om dan eindelyk ook (e sterven gelyk men geleefd heelt, 't is te zeggen als eene beest!Zietdaer wat de vrydenkers door de afschaffing van den Godsdienst in t bezonder leven verstaen Hel derde puntafschaffing van den Gods dienst in 't publick leven blyft nu nog over.... Wat bedoelen de vrydenkers hierdoor?.... Verwydering uit dc wetten van alles wat eenigzins aen 't goddelyk recht raekt Volkomcne scheiding van Kerk en Staet, in andere woorden, alschaffing van 't budjet der EeredienstenDe Staet zou dus in het i',.bouwen, herstellen eu onderhouden der godsdienstige gebouwen nimmer tusscheu- komeu en de Bisschoppen en priesters zouden de magere rente onttrokken worden, die de Staet in rechte verplicht is hen te betalen, in vergoeding der talryke landgoederen, enz., die aen de kerken en kloosters, in de jaren 90, wierden ontroofd. Men begrypl gemakkelyk tot welk einde de vrydenkers of liberalen willen geraken. Zy denken, de vrydenkers, dat indien er geene kerken meer gebouwd en hersteld worden, indien de geestelykheid van den Staet de rente niet meer ontvangt die hy haer gehouden is te betalen, kerken en priesters zullen verdwy- nen eu de lieerscliappy der beest dan voor goed en zonder eenige tegenspraek zal geves tigd zynZietdaer 't doel dat de vryden kers bereiken willen Dwaesheid, eene oneindige dwaesheid is 't zulks te durven verhopen,want lang zullen die fiere godshaters onder 't groene tapyt verdwenen zyn, wanneer Godstempels zullen blyven rechlslaen en er de stemmen der gezalfden des Hoeren, welke zyne leering en geboden verkonden, zullen in weergalmen M. Arnould gemeenteraedslid te Schaerbeek, by Brussel, doet den invloed uitschynen die waren, besloot ik er uit, dat het dio van Mordaunt en van zvne reisgenooten moesten zyn. Het kan zyn, doch als er een stryd heeft plaets gehad, dan bevreemdt het me, dat ik er mets van ge hoord heb. Zy zullen ze overvallen en verslagen hebben voor de onzen den tyd hadden om zich tc verdedigen. Het zal een vrecselyke slag voor Maude zyn, Dick, en ik zou liaer zulk droevig nieuws niet geerne over brengen. O ik kan byna geen adem meer habn. Waerzyt gy dan toch gewond, Hickman Hier aen myne zyde, daer heeft hy zyn mes ingestoolen. Maer houd u daermeê moer nici bezig. Ik heb een verband op de wond gelegd en dat zal voldoende zyn lot het laetste oogenblik. Keer my een beetje om, Dick. Dingle legde den ongelukkige in eene minder ver moeiende houding vcrvolgons vroeg by hem Kan ik nog iels voor u doen Hebt gy niet het een of ander in de kolonie te zeggen Ik heb er een broêr.wy waren weezen en wy hebben geen bloedverwanten. Deel hem mede al wat er gebeurd is... Zeg hem dat wy alles hebben gedaen, wat in ons vermogen was... Dat is onnoodig, viel Dingle hem in de rede. Wy kennen elkaer, Hickman, ze zullen wel begrypen, dat ze u zoo gemakkelyk niet gekregen hebben Toch sta ik er op, Dick, vertel hein onze ge schiedenis. Breng hem de groeten van een stervende over. Anders heb ik u juist uiets te zeggen. Wat dien Monowano aengael, Dick, weet gy wat ik van hem denk Nu Ik geloot dat hy een blanke of een mesties is. Hy heeft ons eens het leven gered, dat weet ik, maer dat neemt niet weg, dat wy gerust mogen aennemen, dat hy meer menschen van kant heeft geholpen dan aen de dood ontrukt. Dat geloof ik ook stellig on zoodra wy weer in de kolonie zyn, dan zal hy gefusilleerd worden. Tot I de vrydenkers uitoefenen op de politiek en bestatigd verder de richting die zy aen de liberale beweging geven. Kan men op eene klare en duidelykere wyze doen begrypen dat de vrydenkery, anders ge noemd dc mayonnieke logic, de ziel is van de liberale politiek en bygevolgde geheime macht die hare handlangers doet handelen en wan delen 1 En inderdaed, wat ziet en boort men De logie beval dat onze gewydde kerkhoven zouden ontheiligd worden door de begravenis van gekende godverloocbeuaers,vrylevers,enz. en hare trawanten gehoorzaemden. De "logie besloot de Catholieke Kerk in den grafkuil le stooten en hare handlangers die heden de ministerieele zetels bekleedeu, vol deden onmiddelyk aen haer besluit met de ongodsdienstige, of liever, goddelooze wet op 't lager onderwys in 't leven te roepen. De logie eischfe dat onze diplomatische betrekkingen met 't Vatikaen zouden afgebro ken worden en onmiddelyk wierden gemeene listen, lagen en kuiperyeu in 't werk gelegd om de logie te voldoen. Na eenige maenden, zond minister Frère, uit hoofde eener dubbel zinnige handelwyze die niet dan in zyne her senpan en ook in die zyner aenbidders voor een plaetsken of kruisken bestaet, den paus- lyken afgezant wegen de logiemannen waren voldaen De logie.... maer nu genoeg, ons artikel zou te lang worden. Nog meer Een kongreslied van Verviers zegde dat, men vergeve ons die yslyke gods lasteringen onder de oogen onzer geëerde lezers te brengen, dat God de ouzedelgkheid, de dwingelandij en de verlag ing van den mensch is En de gansche vergadering juicht die helscke godslasteringen meteen luidruchtig handge klap toe. \Vv vragen het, hoe is 't mogelyk tot zulken hoogen graed van goddeloosheid te klimmen zonder van den duivel ingeblazen te zyn Wat dan nog 't wondersle van al is, is dat de kerel die zulke wraekroepende godslaste ringen uitbraken, als de pioniers van den voor uitgang en de fakkels der beschaving gevierd worden Voor ons, zyn het slechts ongelukkiger, goddeloozen.die in hunnen dornmen overmoed en dpor de hel aengedreven legen God opstaen en die op die wyze, in plaets van vooruit le gaen, de samenleving naer de barbaerschheid terugvoeren. Men weet het, de zonen der duisternis zyn arglistiger dan deze van 't licht. In 't versprei den hunner godshatende leerstelsels gaen de vrydenkers met arglistigheid, met sluwheid om. Luistert, hoe zekere heer Boëns ons de han delwyze der logie doet kennen Wy geven voordrachten over de wetenschappen en die voordrachtenzyn vol gedachten gericht tegen het bestaen van God en zoo verliest het volk zachtjes het Geloof.... Gy begrypt, geëerde lezers, neen, zy komen zoo niet van den eersten, keer brutael weg zeggen Er bestaet geen God. Zy leggen het dusverre hobben ze hem uiet durven aenklagen. Zy hebben hem wel dikwyls over zyne geboorte onder- vraegd, doch nooit heeft hy een bevredigend ant woord gegeven bovendien hebben we hem lang genoeg onder onze oogen geduld, dal moet maer een einde nemen. Kon ik nog maer zoolang blyven lev6n, tot ik wist wie by is, en waer hy van daen komt, maer dat zal met gaen. Zoodra gy hem onder handen krygt, moet ge eeDS beproeven of ge zyDe huidskleur kunt veranderen, door die met water fiks al' te was- schen. Gy weet nog wel hoe lang wy dachten, dat de vrouw van Jim Peterson eene indiaensche was. Met hem zou bet ook wel eens zoo kunnen zyn. Dal zal opgehelderd worden als wy weer thuis zyn. Zoudt gy geen kracht genoeg hebben om naer de kolonie te loopen en tc wachten met sterven tot dat wy licht hadden in deze zaek vroeg de verken ner, dio als het ware zich by de ge jachte aen dit onderzoek verheugde. Neen, Dick, antwoordde Hickman met een trou- rigen glimlach, liet is zelfs verwonderlyk, dal ik lot zoo lang heb geleefd. Ik heb vrecssolyk geleden, zoo als gy zekor wel hebt opgemerkt. Ja, ja... ik kan het niet ontkennen, gy hebt ccn geduebton steek gekregen... Begint de pyn nog niet af te nemen Ik heb tol dusverre het bloed dat uit myne wond vloeide kunnen sluiten, en dal schynl my tot lieden in het leven te hebben gehouden, maer nu is het gedaen, ik zou nog wel aen Maudc willen zeg gen.. i Wat Neen, dat zoude niotgoed zvn... dat zou haer verschrikken. Vrienden, opgepaststilde India nen... Dingle merkte dat hy ylde en trachtte hem in eene minder lastige houding le plaetsen. De arme drom mel drukte zyn verband tegen de wond en het bloed vloeide niet meer zoo snel. scliynheilig aen boord langzamerhand leggen zy een werkend vergift in 't hert en den geest der aenhoorders Deze iaetste behooren ten meerendeele tot de volksklas en bemerken niet dmdelyk waer 't vergift schuilten zy luisteren, zy overwegen, redeneren er te samen over, en beginnen te Iwyfelen, en daer zy sicchts eene onbeduidende of geene geleerdheid bezitten zyn zy niet in staet om de drogredenen van de goddelooze sprekertjes te wederleggen, en eindigen zy met gelool en zeden te verliezen en byna onopgemerkt in eenen afgrond van goddeloosheid en zede- verderl te storten. Wie ooit de voordrachten hier en elders door de zorgen van Willemsfonds gehouden, heeft öygewoond, kan getuigen dat het wel op zulke wyze is dat men 't hert en den geest des werkmans zoekt te vergoddeloozen en te ver derven. Broeder Francolin stelde het vraegpunt I voor Hoe zullen wy er toegeraken om den I Vader te beletten, gebruik te maken van zyn ge- waend reikt, omhei geweten van zyn kind ge weld aen te doen, door het den catechismus te leer en, zelfs in den schoot zyner familie Wel dan, men wil den Vader beletten zyne kinderen te leeren bidden, hen in de christe lyke leering te onderwyzenWaerom wel, om er des te gemakkelyker in de school, vry denkers van te vormen. Gelyk men ziet ist altyd de godverloochening die de liberalen of vrydenkers lot riehtsooe, hebben. Nu te slotte, halen wy onder andere nog den voorstel van broeder Schlager aen Dees heerschap wil de onzydigheid, of beter gezegd, dc goddeloosheid der scholen, het Ver bod aen den priester van het huwelijk m te zege nen, van te onderwyzen, van de dooden te begra ven hy vraegt de verwereldlijking der kerkhoven en ascht dat men verbieden zou den eed te doen voor de rechtbanken. Do laetste vraegpunten zullen toekomende jaer m T kongres te Parys te houden, bespro ken worden. Wat ons betreft, wy hoeven hier geene uitleggingen by te voegen, elkeen zal begrypen tot welk einde broeder Schlager wil geraken. Zietdaer, geëerde lezers, een staelke van 't geen er iw '1 Vrydenkerskongres verhandeld is geworden Oordeelt nu of wy "t recht niet hebben te zeggen dat het Journal de Gand, eene groote waerheid uitriep toen het neerschreef Het liberalismus is de vrydenkery of'l is niets Wy hebben onze geëerde lezers hierhooger eenige byzonderheden meegedeeld over 't vry denkerskongres, doch ons nummer van heden zou niet volledig zyn, moesten wy nalaten over •t onderwyzerskongres te spreken. Wy zullen dus slechts een deel der beraed- slagmg laten volgen, 't welk aen elkeen zal bewyzen dat in 't onderwyzerskongres de zelfde ongodsdienstige leerstelsels wierden verdedigd als in 't vrydenkerskongres. loeu Dingle zyn hoold ophiof deed hy zyne oogen Hauw open en zag verbaesd rond. Dikwyls" bleef zvn oog strak op het gelaet van den verkenner gevestigd, zonder dat men kon merken dat by by zyne kennis was dan deed hy zyn best weer om achter zich te zien, alsof by bang was en zag ten slotte zyn makker weer aen. Langzamerhand werden zvn oogen leven diger. Een glimlach zweefde op zvno lippen ën In deed zyn mond half open. Ik heb gedroomd, niet waer, Dick vroeg hv. Een beetje. Wal heb ik gezegd Niets gy spraekt V3n Maude, en er was iets dat gy haer wilde zeggen. Heb ik ook gezegd wat dat was vroeg hy met buitengewone belangstelling. Neen, gy dacht, dat gy in eene boot waerl en dal gy tol de mannen spraekt. Dat is alles wat w gezegd hebt. Ha i die droom komt my al te binnen.... Maer... Wilt gy voor my een kuil graven Zal u dat niet tc zwaer vallen De aerde is hier zeer hard met den tomahawk van Monowano, myu mes en myne handen, z3l dat wel gaen. Welnu graet' dan een kuil hier aen myu rech terkant als ik er in lig, moet gy dien goed vullen, want als zy myn spoor ontdekken, zullen zy my op graven om myn schedel le hebben. Vertrouw gerust op ons. Ik heb ze niets meèr te vragendenk er aen niets acn Maude tc zeggen.... myn broero God erbarm u myner Zyne oogon sloten zich. hy had opgehoudou te leven. Dingle wachtte nog een poos om te zien of hy nog een enkel toeken van leven gaf, toen hy zich vervol gens overtuigd had dat hy dood was, strekte hy hein op den grond uit. Hy bemerkte toen dat by verscbei- de andere wonden had gekregen, waervau hy niets Luistert, geëerde lezers Men besprak de betrekkingen tusschen mees ter eu meesteres met vader en moeder, met de familie. Hoort naer de gezegden en de reden van de hoeren onderwyzers De vaders, de moeders kennen er niets van om hunne kinde ren op te voeden, zy zyn zelve dwaes en heb ben opvoeding noodig. Wy moeten den zoon opvoeden en er eenen burger van maken wy moeten de dochter opvoeden ener de vrouw der samenleving van maken. Maer de familie is daervoor dikwyls in den weg, de vader en de moeder willen zich met de opvoeding van hunne kinders moeien. Dat mag niet, dat kan niet, daer moet in voorzien worden, en de middel is van het onderwys gratis te geven en verplichtend te maken. Zoo, men ziet het, de heeren hebben niet veel betrouwen in hun eigen zeiven zy willen eerst aen'okken door gratis, en toen de ver plichting bezigen, als het nog niet gaet. Een der heeren onderwyzers vindt het zeer waer, dat vader en moeder in den weg staen van den on :erwyzer. Toen het kind thuis komt, vraegt vader en moeder of de meester dit en dat niet geleerd heeft dat kwaed is. De officiële onderwyzers boezemen aen veel fami- liën schrik in, zegt hy. (Geroep dat is waer dat -is waer N Ewel, wy zullen werken en strv- deu. Dezelfde spreker gaet nog voortVele, zegt hy, is er nog te doen. Wy spreken geheele dagen tot de kinders van onze vrye instellin- gen, van onze onafh.v.ikelykheid, van vader- 1 'hefde. En ziet, als er te loten is, zyn alle vaders en moeders benauwd, en wie maer kan ontvlucht de kazern. Dat is de vaderlandsliefde van de belgische familien Wy, Mynheeren, wy moeten den ouden mensen bestryden.de oude meeningen, deoude gebruiken, de verkeerde denkbeelden. En wy moeten daertoe geschikte boeken verspreiden, gelyk men dat in t Luiksclte doet. Als wy alles zullen veranderd en vernieuwd hebben, dnn zal het gaen in de huisgezinnen Wy zullen de familien verlichten, raed geven, be sturen, geleiden, wy zullen hare verlossers en hare meesters zyn. {Luide bravos onder de meesteressen.} En als 't alzoo zal zyn gebeurd, dan zal het kind konnen gaen, leven, groot worden, en zelfs geenen priester noodig heb ben by het sterfbed. De vergadering juicht luide toe, en eenige- damesonderwyzeressen hoed afvvenschen den spreker... geluk. Zoo, dat is vastgesteld by de heeren en de dameu van liet van humbeecksehe schoolwe zen zy zullen het kind opvoeden, zy zullen den wille van vader en moeder wel klein kry- gen, zy zullen de familie hervormen en al die verouderde dingen uitroeien, zy zullen de ge leiders en geleidsters, de meesters en meeste ressen zyn. Jamaer, de vraeg wierd ook ge steld, als de heeren onderwyzers en damen onderwyzeressen hoed afnu toch zulke verbazend groote mannen en vrouwen moeten worden, is er daer niets voor noodig, ziel ge alzoo, in dat. vooruitzicht Ja zeker. En wat dan wel 1° Elke onderwyzer mag niet te veel kinders in zyne klas hebben. (Op zyn gemak, natuerlyk.) 2^ Er moeten meer scholen en onderwyzers komen. 3° Het onderwys moet had gezegd. Het was zeker dat hy een vreeselvken stryd had gehad, en zyn '.even met moed had verde digd Zyne klecren waren aen Harden gescheurd cn de verkenner kon niet begrypen hoe hy nog zoolang na den stryd had kunnen leven. Hy riep Jenkins en Monowano en zoodra deze by hem waren, verhaelde hy hun do byzondorheden van de dood des sluermans, zonder ie'ts le zeggen van het lot dat de boot van Mordaunt had ondergaeD, en hy gaf hun den laelsten wensch van den overledene te kennen. Alle dry gingen daerop dadelyk aen het werk. Dingle met zyn mes, Monowano met zvn toma hawk. Naermate men dieper gaefde, hielp* Jenkins met zyne handen, en het werk ging vlugger van de hand, dan zy gedacht hadden. In den tyd van tweo uren waren ze gereed.... de kuil was thans diep genoeg. Men legde het lvk er in en bedekte het zorgvuldig. Het gras dat er af was genomen werd er weder in geplaets en men Kon niet bespeuren dat de aerde op die plaets was omge woeld. Opdat men op deze plaets nog minder arg- waen zou koesteren, sneed Dingle eenige takjes af on plantte ze op het graf. Dat alles werd zoo kunstig uitgevoerd dat hel geoefondste oog hier Diets byzon- ders had kunnen vermoeden. De reizigers hadden voor den stuerman alies ge daen wat zy konden en zetten hunneu tocht naer de kolonie verder voort. Maor hun hart was beklemd door hetgeen zy gezien hadden en stilzwygond wan deldon zy vorder. Zy begrepen dat Hickman's lot elk oogenblik het hunne kon worden. Het woud dat zy doortrokken werd door benden Indianen doorkruist, die met de ieverigste volharding hun spoor zouden volgen. Zy stonden met stil voor dat de duisternis het woud omhulde en de nacht aenving. Toen sloegen zy hun bivak op in eene vallei, en zy maekten zich al gereed om zich den volgenden morgen onverwyld op raarsch te begeven. (Wordt voortgezet

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1880 | | pagina 1