De Indiaensche Spion.
heeren is schepen en een onder voorzitter van
t calh.-schoolkomiteit.
Als de onderwyzer op 27 december 1879 in beelte
nis wierd verbrand, wierd het gedaen door 't werk
volk van de heeren Maltbys de strooien inan wierd
op hun hof, en dit met hunne weel gemaekt.
\oori. Wat deed do Burgemeester toen die be-
t oogingen gebeurden
Get. Daer dc Burgemeester ouu wordt, gaet hy
vroeg slapen en zoo gebeurt het meest altyd dat hy
van niets weel Dc Burgemeester en de Champetter
zyn de twee eenige Overheden die den onderwyzer
ondersteunen.
10° Getuige. Matthys Fruncies, eigenaer en Bur
gemeester te Hofstade. (Hy doet den eed).
Voor:. Hoe staet het met de scholen te Hofstade?
Get. Maendag lost is de oflic. school geopend
met 51 leerlingen in dc calh.-school zyn er volgens
k hoor zeggen, rond de 200.
Voor:. Wat is uw gedacht over den onder
wyzer zyt gy te vreden over hem
Gel. Ja, ten uiterste.
Voor:. Heeft de onderwyzer door zyn gedrag
aenloiding gegeven lot de bcleedigingen en do mani
festation die tegen hem zyn gericht geweest
Gel. Neen, mynheer.
De Vigne Men heeft ons gezegd dat oen uwer
Schepen den opstokcr is van 't gene er te Hofstade
is voorgevallen 9
Get. Daer weet ik niets van daer heb ik nooit
iets van gehoord.
Voor:. In welk baliment wordt de offic.-school
gehouden, wie is er den eigenaer van.
Get. De heeren Matthys, maer de nieuwe school
is nog niet geopend.
Voorz. Waer wordt de school heden gehouden?
Get. Wel 't is vacanlie, Mynheer
Voorz. Ik vraeg waer tot nu lest, de cathschool
wierd gehouden
Get. In eeneschoone schuertoebehoorendoaen
do W* Pannekoeck in de welke grootc vensters
wierden gesteken.
Voorz. Was de onderwyzer Meirschman, reeds
voor de nieuwe wet onderwyzer der gemeente.
Gel. Ja, reeds wel van over 14 jaer.
Getuige Meirschman wordt teruggeroepen.
Voorz. Wie is de eigenaer der schuer en in
welke staet was zy
Get. De eigenaresse is de W® Pannekoeck men
heeft er twee vensters van voren en van achter alsook
glazen pannen, in gestoken zy is ongeveer 14 me
ters lang en 6 breed dees lokael liet veel te wen-
schen onder opzicht der gezondheid deze schuer
was sedert 6 jaren verlaten daer de W" Pannekoeck
van hare boerdery sedert dan is uitgescheiden. Ik
heb bemerkt dat er eene stoofpyp door het dak slak,
maer het rookte zoodanig in de school dat het er
niet uithoudelyk was.
\ie Getuige. Helena D' Haesc, oud 74 jaren,
werkvrouw te Hofstade. (Zy doet den eed.)
Voorz. Wat weet gy van den twist der scholen
te Hofstade. Waerom hebt gy opgehouden by de
hulponderwyzers te gaen werken Wat hebt gy daer
gezien
Get. Ik weet daer niets van....
Getuige Van Gysegem onderbrekt haer, en zegt
dat getuige moet onderhoord worden over 't gene
zyne moeder haer gezegd heeft.)
Voorz. Wal heeft de moeder Van Gysegem u
gezegd
Get. Zy heeft my gezegd dat zy er op haer hart
zoo van gepakt was en zy er zou van gang gaen van
't geen men haer in de kamer gezeid heeftik heb
later vernomen dat het de pastor was die haer in de
kamer iets had gezegd. Ik heb vrouw Van Gyse
gem aengeraden den geneesheer te raedplegen. Meer
weet ik niet.
Dc verklaringen worden Da voorlezing geteekend.
12* Getuige. Justina De Schepper, huisvrouw
var. Fèlix Hal/root bakker, te Hofstade.
(Zy doet den eed.)
Voorz. Ik zou willen welen van u wat er is ge
beurd aengaendc iemand die uit den winkel van Van
Gysegem werd gelrokken
Get. -- Dc kleermakeressc die by my komt wer
ken,heeft my gozogd,dal een der meiden van den Pas
tor haer verboden had, dat zy by Van Gysegem, dit
slecht volk, nimmer mocht ter winkel gaen. Ik weet
niet of de meid dit deed uil haer eigen of wel op 'l
bevel van den heer Pastor.
(M. Meirschman doet opmerken dat dc getuige de
zuster is der overledene moeder van de hulponder-
wvzers Var. Gysegem,)
Voorz. Wat heeft uwe zuster u gezegd
Get. Myne zuster zegde my dat zy een gesprek
heeft gehad met den pastor nopens het overgaen van
hare zonen naer dc cath. schoolzy verklaerde my
dat hare zonen in de oflic. school zouden blyven
zoolang er daer niets tegen den Godsdienst zou ge
leerd worden moest er iets slecht geleerd worden,
dan zouden zy er uitgaen.
Myne zuster verklaeflde verder dat de pastor twee
dagen later is teruggekomen, cn hy haer heeft ge
zegd, dat bare zoons hunne demissie moesten geven,
dat hy nimmer wilde wachten, dat het moeloos was,
en deden zy het niet, zy niet moesten to biechten
gaen, op de communiebank zouden voorbygegaen en
op dc ongewyde aerde begraven worden zy voegde
«r ook by dat de heeren Maltbys haer bedreigd had
den dat zy haer zouden plat geruïneerd hebben.
Voorz. Heeft uwe zuster niet gezegd dat er iets
aen haer bart gekomen is
Get. Ja, zy heeft my gezegd dal er iels aen haer
hart stak van verdriet en zy er nimmer zou van gene
zen hebben.... Eenige dagen voor hare dood, heeft
myne zuster my gezegd, dat zy 't bezoek had ontvan
gen van den heer onderpastor die haer nog over de
scholen handelde, zy zegde my toen dat zy te zwak
was om hierover met hare kinderen te spreken.
De getuige Meirschman wordt teruggeroepen en
de voorzitter stelt hem de volgende vraeg
Voorz. - Is er in de kerk niet gepredikt over val-
sche getuigen na de veroordeelingen van Dender-
monde
Get. M. de onderpastor heeft over valsche getui
genis gepredikt van in de maend Februari en tot in
(28® vervolg).
Toen Dingle zweeg, werd Jenkins op zyne beurt
uitgenoodigd om getuigenis af te leggen. Het was
weldra duidelyk dat hy al te veel wisteenige zyner
verhalen aengaende Monowano waren zoo onwaer-
schynlyk, dal de vergadering zat te schateren van
lachen. Het was hem er maer om te doen om voor
zicbzelven eer er by in te leggen en hierin slaegde
hy dan ook meesterlyk. De kommandant meende
hem het stilzwygon te 'moeten opleggen doch niet
temin sloeg hy er door
Ik geef niet voor, iets meer te welen van Mono
wano dan een anderalleen houdt ik staende, dat
hy een blanke, een Indiaen of een mesties is. Ik wil
graeg aennemen, dat hy een mesties is maer hy kan
ook oven goed een blanke of een Indiaen of wel
beiden to gelyk zyn.
Russell Mansfield en Jim Peterson gingen by allen
voor de vertrouwste vrienden van den beschuldigde
doorhun werd gevraegd of zy reden hadden om te
vermoeden dat hy met schuldig was. Beiden gaven
ten antwoord, dat zy daertoe geenerlei reden had
den, dat hun hart zich echter tegen het denkbeeld
verzette, om dien jongeling te zien fusillceren,
ofschoon et hunne overtuiging was, dat hy de nns
daed welke hem ten laste werd gelegd, bedreven
had doch dat van hunnentwege de zaek thans haven
loop moest hebben. Op hel oogenblik dat men een
jury zou benoemen, stelde Dingle voor, Monowano
voor de vergadering tc roepen en hem te ondervra
gen. Deze raed werd eenparig aengenomen en de
kommandant belastte Dingle cn Peterson den gevan
gene voor te brengen.
Eenige oogenhlikken daorna verscheen Monowano,
lier en statig tusschen de twee kolonisten stappende.
Met wcerdigheid trad hy voor den president en zich
Mei, na de uitspraken van Dcndermonde t was
altyd den zelfden rimram, dc onderpastor is een
vervelende predikant. M. do onderpastor noemde
niemanddoch getuige heeft afleid uit de langdurig
heid der sérnioonen, dat zy betrek hadden op de pro
cessen van Dendcrmonde.
Getuige spreekt over oene schandalige zaek die
voor de rechtbank komt behandeld te worden, doch
M dc voorzitter onderbreekt hem on zegt dat ecu
afschrift van hel vonnis aen de stukken zal gevoegd
worden.
13" Getuige. Herwis Victor, champetter tol
Hoflade. (Hy doet den eed).
Voor:. Hebt gy dikwyls in de kerk hooien pie-
diken over de scholen.
Get. Ik heb de calh. school hooren aenhcvelcn
en de oflic. school als eene geuze school voorstellen.
Voorz. Wierd er niet gepredikt dal de christelyke
leering in de oflic. school niet zou geleerd worden
Get. Ja, men predikte dat de christelyke leering
in de gem -school niet mocht aengeleerd worden.
Voor:. - Hebt gy gezien dat de onderwyzer in
beeltenis verbrand wierd
Gel. Neen, ik heb het alleenlyk hooren zeggen.
Voorz Hebt gy met gezien dal er vuiligheid aen
de deur van den onderwyzer is gestreken 9
Gel. Neen, ik heb "dat niet gezien, maer bet
hooren zeggen.
M. Lippens Waer waert gy als die feiten plaets
grepen
Gel. Als ik langs den eenen kant der gemeente
was, kan ik toch langs do andere zvdc niet wezen.
M. Lippens doet aen getuige opmerken, dal hy 32
jaer burgemeester is en dat het hem nooit is voorge
vallen, dat een veldwachter zulke antwoord alk weel
niets komt geven hy wil olleenlvk bestatigen dat
hv (dc veldwachter) zyn dienst niet heeft gedaen
"Get. Antwoordt 'dat hy telken male op dienst
was of wel dal het des nachts gebeurde cn hy juist
alle nachten op ronde niet is....
Getuige Meirschman doel bemerken, dal hy zich
zeer wel herinnert dat de veldwachter van zyne
ronde naer 't Eeckhout terug kwam, toen hy hem
ging melden dat men hem, onderwyzer, in beeltenis
had verbrand.
14® Getuige. Petrus Joannes Veldeman, landbou
wer tol Hofstade. (Hy doet den eed
Voor:. Wat is er in de kerk togen dc scholen
gepredikt
Get De Pastor is by my rond gekomen voor
de cath. school en ik heb hem gezegd dat ik d3er
niet aen gaf dat er eene school bestond. De Pastor
zegde my d3t het eene slechte school was en ik ant
woordde hem dal de meester niets kwaeds leerde.
De Pastor vroeg my of ik myne kinderen naer dc
oflic. school zou blyven laten gaen, cn op myne be
vestigende antwoord, zegde hy my, dat ik mynen
Paschen niet kon houden ten ware ik by den Bis
schop ging De heer onderpastor heeft my de week
voor Paschen komen verwittigen dat ik myne demis
sievan lid van 't schoolkomiteit moest geven en myne
kinderen uit de oflic. school trekken, wilde ik de
absolutie bekomen.
Voorz. Wat hebt gy dan gedaen
Get. Ik ben te Dendcrmonde te biechten gegaen
en er ook mynen Paschen gehouden. (Gelach.)
15® Getuige. Dc Swaef Frans, herbergier tot
Hofstade, dries. (Hy doel den eed.)
Voor:. Wat weet gy van de verschillige zaken
die met den schooltwist in uwe gemeente zyn voor
gevallen 9
Get. In October 1870 is de onderwyzer Meirsch
man bv my gekomen met eenen brief van Notaris
De Pauw van Aelst, waerin men my bedreigde myn
land af te nemen, indien ik myne kinderen in de gem.
school niet zondt ik heb dien brief niet gezien '1 is
aen myne vrouw dat hy gesproken heeft ik weet
ook niet of myne vrouw hem gelezen heeft. Daerna
is Donatus Matthys, schepen by my gekomen en
vroeg my of 't land van De Pauw beter was clan dit
der Matthysen 9 ik zegde tegen myno vrouw als ik
van dc twee moet kiezen, kies ik dat der heeren Mat
thys. Ik heb myno twee kinderen dan uit de gem -
school getrokken en ze naer de calh.-school gezonden.
De getuigen die eene kwestie van den Voorzitter
niet sctaynl te begrypen, vraegl of hy niet vry is zyne
kinderen ter school te zenden waer hy wil. De Voor
zitter antwoordt hem dat hy vry is ie handelen zoo
't hem belieft
Voorz. Hoeveel kinderen hebt gy
Get Vier, Mynheer doch slechts twee gaen
ter school
Voorz. De twee anderen zyn misschien nog
niet gespeend (Schoone vraeg voorwaer
Get Zy hebben toch geen mam meer noodig
Mynheer....
Voorz lleblgy 't land van Notaris De Pauw nog
in 't gebruik
Gel. Ja, Mynheer.
M. Meerschman teruggeroepen verklaerl dal hy nooit
met eenen brief van notaris De Pauw, by getuige of
iemand anders is gegaen, maer dat notaris Dc Pauw
hem de autorisatie heeft gegeven aen zyne pachters,
uil zynen naem, te zeggen, dat hy 't oflic. ondervvys
boven 'l calliolieke verkoos. Getuige Meirschman
zegt verder dal van de vyf pachters van notaris De
Pauw er vier zyn die hunne kinderen naer de catho-
licke school zenden. Meirschman voegt er by dal ge
tuige De Swaef geen voet l3nd van de heeren Matthys
in t gebruik heeft. Getuige De Swaef bekent dit
laetste feit, maer hy zegt dat hy daerdoor verstond
dat de heeren Matthys hem zooveel land van het
hunne zouden terug geven als de notaris De Pauw
hem zou onttrekken dit wierd aen hem niet maer
wel aen zyne vrouw gezegd.
(Na gedane voorlezing wordt hel proces-verbael
geteekend door De Swaef en Meirschman).
16eGcluige. Van Papeghem Victor, kuiper tol
Hofstade.
Voorz. Weel gy iels bezonders over t verbran
den van de beeltenis des onderwyzers
Gel. Ik heb een strooiman door de stracl zien
dragen en verbranden zekere Dc Swaef stampte er
op zeggende dat is voor meester Meirschman De
Swaef is daervoor te Dendermonde veroordeeld.
(Na voorlezing leekcut getuige zyne verklaringen).
17® Getuige. Los Leo, schrynwerker te Hofstade.
Voorz. Wal weel gy bezonders over den school-
slryd ie Hofstade
Gel. Ik heb myn kiiidcrs gelyk voorlyds naer de
gom.--school laten gaen, men heeft my met den opzeg
van myn huis bedreigd, maer ik bcb my aen myn ge
dacht blyven houden. Later deedt men my opzeg van
'l huis dat ik bewoonde. Na dal ik getuigen geweest
was voor dc rechtbank van Dendcrmonde in do zaek
van 't verbranden der beeltenis van den onderwyzer
Meirschman. liecfi men my belicht van een hatclyk
misdryf. Ik ben hierom vervolgd geweest, doch ik
werd vrygesproken. Dc aenklaeht wierd by nacm-
loozen brief gedaen. doch nooit ben ik lor wcle ge
komen wien dien brief geschreven heeft. Sedert is
er een ander vervolg ingespannen geweest voor
'i zelfde feit, op 't zelfde meisje gepleegd en dc vader
van 't kind, die in myne zaek getuige ten laste was,
werd zelve \an dit feil plichtig bevonden cn door de
rechtbank van Dendcrmonde veroordeeld tot 2 jaren
gevangzitlmg.
M. DeVigne. Is die vader een calliolieke, werft
hy voor voor de calh. scholen.
Get. Ja, 'I is slechts een werkman die soms
by cal holleken wot kt.
Voor:. Waeraen schryft gy dien naemloozen
brief loc*.
Gel lk denk dal het uit den slryd der scholen
is voortgesproten, cn dit om zich over my Ie wreken.
M. Meirschman teruggeroepen, verklaerl dal men
volgens hem ook, in den schooltwist, de oorzaek
van den naemloozen brief tegen Los gericht, moet
zoeken.
18® Gehuge Bonarcns Leopold, werkman te
Hofstade,
(Hy doel den eed.)
Voorz. Gelief ons Ie zeggen wat ge weel over
den schooltwist tc Hofstade
Get. Myne kinderen hebben altyd naer de
gem.-school gegaen en gaen er heden nog.
Meester Meirschman die het ambt van ceremonie
meester schvnt te bekleedon, doet opmerken dat
getuige, by misgreep, is opgeroepen dat hel zyn
broeder Adolf is de diende gedaegd te worden óp
dezen laelsten persoon is ook drukking uitgeofend.
Dc zitting uordt om 7 3/4 uren geheven.
Maendag 4 October, zitting om 9 uren voermiddog. De
heer Voorzitter verwittigt M Meirschman, dal hij zich
Maendag ter beschikking van de Commissie moet 'komen
houden de andere getuigen van Hofstade zullen schrif-
telyk verwittigd worden in dien hunne legenwordighcid
wordt vereischl.
daerop zeer bedaerd omkeerende, zag hy al dc aen-
wezigen, die hunne blikken, op hem gevestigd had
den in het gezicht. Zyn lang en zwart hair hing over
zyneschouders en met eene hand hield hy zyn
mantel open.
Monowano, zegde de kommandant tot hem,
ik heb u laten komen op verzoek van de persoouen,
die gy hier ziet. Hel is u niet onbekend, dat gy van
eene groote misdaed beschuldigd zytvan eene
dier misdaden waerop de doodstraf staet. Gy kent
uwo beschuldigers en gy zult dus wel overtuigd zyn,
dat het niet de begeerte is om u uil de voeten te
maken, die ben gedwongen heeft u aen te klagen.
Integendeel, eenigen hebben u zelfs trachten te ver
dedigen, doch moeten thans erkennen dat dit niet
gact. Gy staet hier als een spion terecht en als mede
plichtige aen de moord van Mordaunt en zyne mede
gezellen.
Is hy dan dood liet de gevangono er ylings
opvolgen.
Niets bewvst ons, dat hy 111 leven is lerwyl
wy uit alles moeien afleiden, dat hy niet alleen, doch
tevens al zyne medgeezellen vermoord zyn door dc
bende, vvaertoe gy behoordet. Vooreerst, Monowano,
heeft Hickman, ons slier vriend die ook als slacht
offer van de wreedheid der wilden gevallen is, een
acntal hairbossen 111 hun bezit gezien. Dacrby zyn
de vermoedens, die voor deze treurige zaek tegen
11 opgerezen zyn nooit opgehelderd geworden. Als
mei. u te dien "opzichte ondervraegde, zyt gy steeds
het antwoord schuldig gebleven. Hel beste middel
om u te redden, zou wezen om ons thans nog ophel
dering hieromtrent te geven. Zeg ons waer gy
van daen komt, wal uwe plannen zyn en wie gy zyt.
Toen de kommandant hiermeé eindigde ging hy
zitten, als wilde hy den beschuldigde gelegenheid
geven om zich te verdedigen. Doch Monowano bleef
koelbloedig de omstanders aenstaren zonder een
woord te spreken. Eindelyk begon Dingle zyn geduld
te verliezen, ging naer hem loc cn yracgde hem
Een onzer geabonneerden vraegt ons of de
heer Coveliers, welke het ambt van sekrelaris
der Enkwest-Commissie, alhier zetelende,
uitoefent, de zelfde heer Coveliers is, welke
met zekere juffer üepré is getrouwd geweest
en die, een tiental jaren geleden, zyn ontslag
van reohter-plaetsvervanger aen 't vredege
recht van St.-Joost-ten-uoode heelt gegeven
en ook op dit tydstip met zyne echtgenote is
gedivorceerd
Wy moeten antwoorden dat wy den lieer
Coveliers van zoo naby niet kennen al wat
wy weten is, dat hy advokael en een opsteller
der Chronique is, die, onder den naem van
Vrebos, van tyd tot tyd, eens zeer hard tegen
't ministerie 'bast, en, die nu wellicht zal op
houden van bassen, om rede hy van minister
Bara suikerklontjes heeft gekregen.
Wat er dan ook van zy, wy verzenden onzen
geabonneerden naer meester Eremen en Beenen
uit 't Verbond, met verzoek hem te willen
zeggen of de sekrelaris Coveliers van heden
de zelfde persoon is die, een tiental jaren ge
leden, zyn ontslag van rechter-plaetsvervanger
heeft gegeven.
Wy hopen dat Meester dien kleinen dienst
aen onzen vriend niet weigeren zal.... Wy
rekenen dus op uwe dienstwilligheid, zulle
Meester
De heer Willequet, Voorzitter der enkwest-
commissie houdt niet op, by elke gelegenheid,
te herhalen dat de strengste onpartydigheid
in het onderzoek moet nageleefd worden.
Doch de handelwyze der commissie stemt
met zyne woorden geenzins overeen. En inder-
daed, wie aenhoort men En wy ant
woorden Niemand anders dan olficieele on
derwyzers, hunne vrouwen en leden hunner
familie en verder eenige liberalen nu heden
leden der schoolkomileiten benoemd, die, om
hunnen haet tegen de catlioiieken en nog
bezonderlyk om hunne vyandschap tegen de
geeslelykheid hunner parochie, in gansch het
arrondissement Aelst, sedert jaren, gekend
zyn.... Wy hoeven geene eigen namen aen te
halen elkeen met den politieken stryd in ons
arrondissement bekend, moet slechts een
oogslag op de lyst der getuigen werpen om
van de waerheid van ons schryven overtuigd
te zyn.
Op de lyst der talryke getuigen tot heden
onderhoord, treft men hier en daer een per
soon aen openlyk tot de catholieke party be-
hoorende. Doch deze persoonen schynen veel
eer als beschuldigden dan als getuigen te
moeten verschynen. De vragen die hen gesteld
worden dienen niet om inlichtingen in te win
nen, maer wel om hunne uitleggingen te hoo
ren aengaende de beschuldigingen die tegen
hen door officieele aenklagers zyn ingebracht..
Het enkwest in zulke voorwaerden gedaen
is een partydige enkwest dat geene de minste
Zyt gy een Indiaen, Monowano
De jongman keerde zich om en vestigde zyne
blikken zoo strak op Dingle, alsof hy in het binnenste
zyner ziel wilde lezen. Gedurende eenige oogenhlik
ken kon men in de zael de ademhaling der aen-
wezigen hooren toen antwoordde hy
Neen.
Wal zyt gy dan
Een meslies.
Zyt gy een spion
Neen.
Welke rol hebt gv dan in deze zaek gespeeld
Ik ben een vriend der blanken.
Hoe kunt gy dat bewyzen
Indien myn gedrag daervoor niet pleit, dan
ben ik des doods schuldig.
Uw gedrag bewyst juist het tegendeel, zegde
de kommandant,die weder opstond en zich nu verder
met het ondervragen van den beschuldigde belastte.
Hoe verklaerl gy het verdwynen van Mordaunt
Ik heb hem en zyne manschappen aengespoord
om terug te koeren, doch ze hebben niet naer my
willen luisteren. Overigens heb ik ze niet meer ge
zien en ik weet ook niet of dood of levend zyn.
Zyt gy niet by den aenval der tweede boot
tegenwoordig geweest
Ja.
Met welk doel wacrt gy dacrby
Om de blanken te helpen. Dry heb ik er gered.
En wie waren die dry
De dochter van Mordaunt, Hickman en Casswcll
Brilt.
Waer is Casswcll Brilt dan
Dat weet ik niet, antwoordde Monowano, die
om zich heen zag, alsof hy iemand zocht, maer hy
is niet gedood, want ik heb hem de vlucht zien
nemen.
Als gy hem hier kunt brengen zal zulks een
uitmuntend bewys in uw voordeel zyn anders kan
al wat gy daer acnvocrt u weinig balen. Wat betreft
waerde kan hebben in de oogen van wel rede
nerende lieden; 't is geen esksvest maer wel
een langeaktvan beschuldigingdoordeheersch-
ende liberalen tegen hunne catholieke tegen
strevers gericht.... Later komen wy hierop
terug.
Te Oordegem hebben een geneesheer en een
notaris eene associatie aengegaen om tegen de
kiezerslysten aldaer, op breeden voet, te rekla-
meren. Naer wy vernemen hebben die twee
heeren hunne zaken zoodanig wel beridderd
dat hunne namen op'l boek der liberale slimme
rikken moet acngeteekend worden.
Volgens inlichtingen aen goede bron geno
men, zouden die liberale Slimmerikken ook wéér
verwaarloosd hebben eene iormaliteit te vol
brengen, die op straf van nietigheid door, de
wet vereischt wordtMet een woord, onze
twee liberale jannen, zouden gelyk hunne Con
fraters van Aelst, het twee of dry jaren geleden,
het ook deden, verwaerloosd hebben één en
't zelfde domicilium te verkiezen. Wy kunnen be
grypen dat personen met de wetten weinig be
kend zulke feilen begaen, maer voor een ge
neesheer en een notaris, dus mannen die eene
hoogere geleerdheid hebben verkregen, en al
hun verstand hebben byeengelegd, is dat on-
vergceflyk
Of onze catholieke vrienden met de onnoo-
zelheid der twee jannen, waervan de eerste
Burgemeester, en de tweedeSchepen moest wor
den,eens harlelykzullen lachen, dat zullenonze
lezers kunnen denkenEn rede van lachen
hebben zy.want ze zyn met 'nen stamp en'nen
sloot, van 't gezeever der twee slimrnerikken
af....
By iict ter pers leggen, vernemen wy dat de
twee Feniksen, loon hunne dwaesheid hen werd
bekend gemaekt, tegen elkander in verwylin-
gen zyn uitgevaren, doch daeromlrent welen
wy niets stellig; wy zullen dus onze informeer
kazak en zevenurenbotien eens aeritrekken en
komen er des noods later op terug
Wy vernemen dat dc E. II. Pastor en den
heer Schepen Oonatus Matthys van Hofstade,
gedagvaerd zyn om Maendag 4 October aen-
staende voor de enkwest-commissie le ver
schynen 0111 onderhoord te worden over de
beschuldigingen tegen hen ingebracht.
KIEZERSLYSTEN.
De persoonen tot de CATHOLIEKE
Sc BEWARENDE DENKWYZE toe-
behoorende, welke dezer dagen, by
aenbevolen brief, een reklaem tegen
hunne inschryving op de kiezerslys-
ten hebben ontvangen, worden ver
zocht, dit stuk te behandigen aen
een lid van "t middenkomiteit of
ten Bureele van den DENDER-
BODE.
KONINKLYKE BESLUITEN.
Een koninklyk besluit van 26 september
verleent bet burgerlyk kruis van T' klas aen
M. Schouppe, Schepen te Denderhautem, lot
belooning der diensten gedurende meer dan
30 jaren bewezen.
PRIESTERLYKE BENOEMINGEN.
De Eerw. lieer O. Cools is kapelaen van de kathedrale lic-
nocnid. - '/•- II. de Bisschop Iveefl de volgende Heeren van
zyn seminarie naer Leuven gezonden: voor de letterkunde
MM. Kisher en Van Bogaci t, voor de wetenschappen MM. Fran
cois en VanButsel. Z. H. liecft den Ileet Maurice De Baets
naer florae gezonden voor de studie der wysbegecrtc.
Dc Eerw. Heer P. Cools is professor benoemd in St- Grego-
i-ius te Ixdebcrg. De volgende Ilceien van het seminarie zyn
projessor benoemd te Dendcrmonde M. Schauvliege te
Eckloo MM. D'Hcurter en Van Achter.
De E. 11. Holvoet, onderp. te Oultre, is ouderp. benoemd
te Lokeren. Hy wordt vervangen door den E. H. Lauwaet,
onderp. van Buggenhout. De E. H. De Sadeleer, onderp. van
Vclsike, wordt onderp. te Buggenhout en wordt vervangen
door den E. H. Van Doren.
KERKELYK NIEUWS.
Stad Aalst.
Donderdag aenstaende 7 October, om 10
uren zal geschieden de plechtige Mis van den
II. Geest voor al de vrye catholieke scholen der
stad Aelst. Na het Evangelie zal er eene aen-
spraek gedaen worden door den Eerw. Heer
Collin. Al de vrienden van het vrye calholiek
onderwys worden verzocht deze plechtigheid
by te wonen.
Sport nautique. Wy vernemen dat
morgen Zondag 5 October, alhier op de Den-
dervaert, aen den Zwarten hoek, achter de
Statie, 0111 2 uren namiddag, een belangryke
kampstryd (Match) zal geloopen worden, tus
schen de twee voornaemsle parissoires van
't land Gilt heil van den R. S. N. van Brussel
en Vengeance van den C. N. van Gent.
Hofstade. Morgen Zondag 3
October, om 2 1/2 ure namiddag, zal de plech
tige wyding der catholieke school aldaer
plaetsgrypen.
uwe bewering, dat gy Hickman hebt gered, hoe
geernc wy ook aennemen dat uwe bedoelingen goed
waren, is dit toch een punt, dal wel verdient onder
zocht te worden de laetste woorden die Hickman
stervende tot Dingle heeft gesproken, zyn van dien
aerd, dat men daeruit mag afleiden, dat hy omtrent
u gansch niet zeker was. Maude Borland was in uwe
macht en in die van eenige Indianen, die aen hel
vermoorden onzer manschappen hadden deel geno
men, toen zy door Dick Dingle werd gered hy heeft
dus recht op dezen dienst aenspraek te maken.
Ik geloof, viel Dingle's gezel in do rede, dat
Peter Jenkins ook zyn deel in deze vreeslyke geschie
denis gehad hoeft.
Men verwydere dien tustsloorder, beval de
president.
In een oogenblik was Jenkins builen de deur
gezet, zonder dal men op zyne aenmerkingen acht
sloeg ouder dat bedryf riep hy
Denk eens aen, hoe Mordaunt hel bezuerd
heeft, dat hy zich aen my heefl durven vergrypen
pas maer op, dal het met u ook zoo niet gact.
Gy ziet dus, ging de president lot Monowano
voort, dat de zaken zich hebben toegedragen zooals
ik gezegd heb. Wal hebt gy daer tegen in le brengen?
Dc gevangene antwoordde niet.
Hebt gy er iels lot uwe verdediging hy tc
voegen
Monowano bleefzwygen.
Brengt hem weêr naer zyne gevangenis.
Vrienden, my dunkt, dat het in deze zaek waer
het leven of dood' geldt, uw plicht is met bczadig-
heid te werk te gaen Hel is klaorblykelyk.dat Mono
wano zich hoopt te verontschuldigen en echter is
het dat zyne houding tegenover ons een bewys te
meer voor zyne schuld is. Wie ook degenen mogen
wezen, die aengewezen zullen worden om hem te
vonnissen, zy moeten vrylyk beslissen en hunne
uiispratk moet onpartydig zyn.
F.r werd nu onnbddellyk een jury gevormd, die
Zondag heerschte er een groot gedrang
aen den ingang der Expositie en de politie had
groote moeite om de orde te handhaven. Een
Antwerpenaer, die door een policie agent ver
zocht werd, zich stil le houden, ïfiep uit Ik
ben vry Weg met den koning Leve de Com
mune Hy werd onmiddellyk naer den 11a-
burigen post gebracht, waer hy beweerde dat
hy de woorden niet verstond, die hy uilgespro
ken bad nieltegeiistaende zyne smeekingen
en zyn geween, heelt de politve-kommissaris
procesverbal tegen hem opgemaekt, voor op
roerige kreten.
De officieele sluiting der Nationale Ten
toonstelling bJyft definitief bepacld op 15 Octo
ber de komissie is van zin, gedurende acht
dagen, te rekenen van 4 of 5 October, den in-
komprys te verminderen tot slechts 10 centi
me». Op 14 en lo October zal de prys 2 fr. zyn.
De Tentoonstelling, officieel gesloten, zou nog-
thans voor het publiek open blyven tot 27 Oc
tober, en de exposanten zouden alsdan de
tentoongestelde voorwerpen mogen wegne
men.
Aertshertog Rudolf, die thaas op de gem-
senjacht is in het Styrisch gebergte, zal in
den loop der maendag october eenige dagen
te Brussel komen doorbrengen hy zal insge-
lyks eenigen tyd verblyve» in liet koninklyk
domein van Ardennen. Leopold I, die een
goed jager was, zegt Figaro, bracht elk jaer
verscheidene maenden door in zyne eigendo-
men van Ardennen, die goed voorzien zyn van
allerhande wild. Zyn zoon, Leopold II, jaegt
nooit. De geweerschoten, welke prins Rudolf
in de aenstaende maend in de koninklyke do
meinen van Luxemburg zal lossen, zullen de
eesten zyn die men er zal hooren sedert de
dood van Leopold I, behalve, natuerlyk, de
onvermydelyke schoten van de wildstroopers
uit den omtrek.
In stryd met de inlichtingen der rysel-
sche dagbladen, verzekert het Fondsenblad,
dat Dobbelaere, de vermoedelyke dader van
de misdaed der rue du Blanc-Ballot, hoege-
naemd geene bekentenissen heeft gedaen. Ily
blyft integendeel krachtdadig alle medeplich
tigheid aen den moord loochenen. Men denkt
dat de zaek eerst zal opgeroepen worden in
den zittyd van het assisenhof, van den 1° tri-
j mester 1881.
Oploop te Brugge.
Maendag morgend hebben er te Brugge
troebels plaets gehad, dié door de dagbladen
verhaeld worden als volgt
De Broeders van Lielfie en hunne leerlingen
die een lokael van de godshuizen bezetteden,
i zyn, op rekwisitie van den gouverneur-proku-
reur Heyvaert, gewapenderhand uit hunne
klassen gedreven.
De politie, door den goeverneur gerekwi-
reerd, is binnen het lokael gedrongen echt
pruisisch en heeft zich dus met geweld
van die lokalen meester gemaekt.
1 Zooals onze depeches meldden was de be-
volking van Brugge zeer opgewonden en er
hadden botsingen plaets tusschen bet volk en
de policie, in een van welke de adjunkt van
politie Desmedt gekwetst werd.
Toen ten 10 ure de gendarmen verschenen,
werden zy door het volk met uiijouwingen
ontvangen hetgeen le betreuren is.
i Weldra gaet die woelige houding in eene
passieve, maer ^aste houding overmen houdt
de vertegenwoordigers van den minister der
nationale verdediging en zynen brugschen hel
per, in de schoollokalen geblokkeerd.
Het was half 12 toen dc commissaire spécial
door de gendarmerie verlost werd, en in een
rytuig tot aen het provinciael goevernement
werd gebracht.
Onophoudelyke en hevige uiijouwingen ver
gezelden het rytuig, en de politie met blykbaer
inzicht om de kommissie van school-enkwest
te beschermen, bewaekte de uitgangen der
Blinde-ezelstraet.
De gemoederen zyn i« Brugge zeer opge
wonden, getuige het artikel van de Patrie. M.
Heyvaert heeft, op eene brutale manier aen
den gemeenteraed bericht gegeven van de
willekeurige besluiten van M. Van Humbeeck
deze moet kost wat kost eene derde kostelooze
meisjesschool hebben.
Men wil don minister klaor en duidelyk doen
zien, dat er geen de minste reden bestaet om de
stad in schulden te steken, dal de bestaende
scholen voldoende zyn, dat er in de kostelooze
scholen honderde kinderen zyn, vreemd aen dé
stadc of buiten de jaren of toebehoorende aen
ouders die welhebbend zyn en geen recht hebben
op kosteloos onderwys van Brugge niets te
doen
Hel goevernement wil eene school in een
volkryk gedeelte der stad, denkende alzoo
meer leerlingen te vinden, doch hetzelfde
heeft het gedaen in een ander kwartier met
eene vierde jongensschool, en ofschoon deze
400 leerlingen kan bevatten, telt zy er maer
67, waervan een aenzienlyk getal uit de dry
andere gemeentescholen.
niet alleen de macht had 0111 over het schuldig of
niet schuldig zyn te beslissen, maer ook om dc straf
te bepalen. Deze jury bestond u* Dingle, Peterson en
Mansfield en uil negen andere persooaen, ten einde
een twalftal te vormen.
Omtrent tien minuten nadat de twalf gezworenen
geïnstalleerd waren, verschenen ze voor de verga
dering Mansfield nam hel woord op en sprak
Wy hebben beraedslaegd cn erkend dat onze
gevangene, Monowano genoemd, een spion is cn den
dood verdient. Bovendien hebben wy besloten dat
hy morgeu vroeg ten tien uren zal worden gefusil
leerd in de open vlakte voor het foil.
Na de uilsprack van hel vonnis spraken de acnwe-
zigen onderling nog «enigen tyd, waerna zy uiteen
gingen en zich naer hunne woningen begaven.
De liefdcbetrekkfng, die tusschen Monowano en
Mande bestond, was aen allen bekend, die over hel
lol van den jongman beslisi hadden daerom willen
zv dat hy in de open vlakte zou dood geschoten wor
den, omdat hel jonge meisje geen getuige ware van
zynen dood. Hieromtrent vraszelfe een woordentwist
ontsiaen en de kc«mmandant bad den gezworenen
aenbevolen, dc bev\cegreden u* deze hunne beslis
sing zoolang mogelyk geheim ie houden.
Thans laten wy Monowano achicr in zyne gevan
genis, alwacr hy een nacht doorbracht, dier. hy te
recht als do laelsta zyiis levens beschuwde. Zyne
bewakers zogden, dat hy tol de« volgenden morgend
in zyne kamer slechts op en neer liep, en meerma
len hoorden zy neui zacht in ziehzelvcn spreken.
Mande Burlaud sliep onrustig. Denzclfdcn nacht
zou zv in wanhoop en Sn tranen hebben doorge
bracht, als zy bewust was geweest van het scbrik-
kelykc lot, waertoc de eerste man, dien zy had lief
gehad was veroordeeld, want haer hail klopte
steeds van liefde lot hem, ondanks de vermoedens
die omtrent zv* gedrag en zynen naem by haer
oprezen. Doch dezer, bitleren kolk had men van bare
lippen vcrwyderd. [Wordt voortgezet.)
