53ste «Jaer.
Zondag, 10 October 1000.
1770.
VZEUEA WEG.— VERTREKUREN UIT A EEST AA ER
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
SCH00L-ENKWEST,
ABONKEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 51 December.
ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 5"14 bladz. 50 cent.
Dendermonde. 4-56 6-43 8-45 12-27 3-09 6-43 9.38
Lokeren. 4-56 6-43 8-45 12-27 3-09 6-43 9.38
Ucchelen. 4-56/ 6-43/ 7-17d 8-12d Exp. !®2«3®kl. tl-57d
1-04d Exp. 2" 3* kl. 2-51d 3-09/ 6-00d 6-43/
10-06d Exp. 1® 2e 3" ki.
Antw. 4-56t 6-431 7-17d 8-12d Exp. 3 kl. l-04dExp.
1® 2® 3® kl. 2-51d 3-09/ 6-üOd 6-43/ 10-06d Exp.
1® 2® 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 7-17 7-50 8-12
E 3 kl. 9-19 10-20 dir. 11-57 1-04 EHkl.2-51 5-20 E 2 kl.
6-00 8-49 9-11 10-06 E 3 klas. Des zon
dags 0,00 's avonds lioudt stil in de lusschcnslalien.
Leuven, Tbienen, Luik, Verviers 4-40d 4-56/ 6-43/
8-12d 3 klas. 7-50d 9-19d (ll-57d lol Leuven)l-04d
Exp. 1® 2® 3' kl. 2-51 d 5-20d Exp. 1® 2® kl. 6-OOd 8-49d
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota. De letter beleekenl langs Termonde en de
Gent, (5-00's vryd.) 7-05 dir. 7-56 E 3 kl. 8-41 9-45
12-22 12-40 3-09 3-41 en 5-34 E 3 kl. 6-12 6-40 8-54
Exp 3 kl. 9-36
Brugge, Oostende. 7-56 Exp. 3 kl. 9-45 12-22
12-40 3 41 en 5-34 E 1® 2' 3® kl. 6-40 8-54 E 3kl.
Doornyk, Mouscrou, Kortryk, Ryssel (langs 0'end) 841
12-22 12-40 3-09 3-41 Exp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Kortryk, Rys3. (langs Alh) 6-00 7-50 11-57
0-00 6-00
Ninove, Geeraerdsbcrgen, Lessen, Alh 6-00 7-50 8-12
11-57 2-51 0-00 6 00 9-11
Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-57 2-51 0-00 6-00
Enghien Rraiue, Mauage.Charleroy, Namen langs Geeraerds
bcrgen 6 00 -00 11-57 2-51 0-00 6-00
Soltegem, lang3 Erpc-Meire. 6.05 (7-25 's zat12.30 6.02
Moorscl.Opwyck.Meclielen,Antwerpen 5,03 9,23 3,13 6,12
letter d langs Denderleeuw.
Calque Suum.
NAER AELST DIT
Ath 6.49 10.30 1.17 4.09 7.58 9.05
Anlw. 5.25 6,50 9,15 9.50 10.50 E.l® 2® 3® kl. 12-15
3-15 E. 1®2°3® kl. 3-50 4.45 3.55 6.50 E. 1® 2° 3® kl. 9.1-0
Brussel 6.20 direct 7.20 3 kl. 7.25 9.00 11.06
11 53 1.55 3.02 eu 4 55 E 3 kl. 5.01 5.55 7.05 8.15 E.
3 kl. 8.20 en 8-55 direct. Des zondags 0,00 namid
dag houdt stil inde lusschenstatien.
Dendermonde 7.12 9.33 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 n.08 2.00 4.50 8.33 9.41
Gent 6.24 7.39 E 3 kl. 8.15 9.43dir. 11.04 12.31 E3kl.
I.55 4-38 ou 4-48 E 3kl. 5.06 8.09 8.18 9.33 E 3kl.
Lessen 7.09 10.50 1.37 4.29 8.18 9.25
Lokeren 6.40 8.40 10.59 1.54 4.56 7.55
Ninove 7.55 11.36 2.28 5.18 9.01 10.09
Oostende 0.00E 6.04 6.20E. 1 2 3 kl. 9.00 0 00 0.00
II.14 E 3 kl. 11-55 3.30 E 3 kl. 6.04
uit Gent nabr
Moortzeele, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braino-le-
Comte 5.50 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.59
DIT GEERAERDSBERGEN NABR
Maria-Lierde, Sottegem, Moorlzeele en Gent, 5.15 7 24
9.54 11.59 2.58 4.48 5.50E 8.51
dit Denderleeuw nabr
Haeltert, Burst, Ilerzele, Sotteg. Audenaerde, Aosegon).
Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20
uit Sottegem langs dendbrleeuw nabr
Aelst, (5.38 '6 Zaterd.) 7.49 12.06 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. NreoLAEs, Lokbrbn en Gent
4.50 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 7.15
uit Gent naer Lokbren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.05 9.25 10.50 2.20 5.25 7.05
Uit Sottegem langs Erpe-Mciro. 7.49 1.58 7.48
uit Mechelen naer Opwyck, Moorsel en Aelst
6,30 10,55 4,40 7,45
AELST, 9 OCTOBER 1880.
TE AELST.
Zit ling van Maendag 4 October 1880.
De Kommissie blyft samengesteld uit de
zeilde leden. De zitting wordt om 9 uren voor
middag geopend. De vrywillige geiuigeri van
Wichelen worden verzocht de wachtzael binnen
te gaen. Men gaet over tot de onderhooring
der nieuw gedaegde getuigen van Hof-
stade.
1® Getuige. Verlodt FelixPaslor te Hofsiade.
Voorz. M. de Pastor, zyt gy bereid den eed af le
leggen
Get. M. de voorziller, ik zou geerno weten of ik
bier als beschuldigde ofwel als getuige moet ver-
schynen
Voor:. Gy verschynl als getuige M. de Paslor.
Gel. Dan wil ik den eed afleggen. De heer Pastor
doet den eed.
Voorz. Er zyn ons hier verscheidene feiten ter
kennis gebracht, gelief ons le zeggen wat er is van
zekere predikatiën tegen de schoolwel
Gel. Sedert de schoolwet afgekondigd is, heb ik
nooit over de wet noch over de onderwvzers gepre
dikt ik heb nooit diroctclyk of indircctelyk de
schoolwet noch de onderwvzers aengerand ik heb
iedereen vrygelatcn en in mync sermoonen, zeer
voorzichtig 'geweest. Men heeft wacrschynlyk hel
gebed Van scholen zonder God en meesters zonder
Geloof, verlos ons Heer. 't welk op bevel van Mgr.
den Bisschop in de kerk wierd gelezen, voor ecne
predikatie tegen de scholen aenzien. Ik heb alleenlyk
op 't Evangelie gepredikt en ik kan het niet gebeteren
dal de menschen onze sermoonen uitleggen en eene
andere bcteekenis aen onze woorden geven 't is op
die manier dat ik vorsta dat zekere persoonen er in
gezien en gevonden hebbon 't gocn er niet in was
Voorz. Wat is gebeurd tusschcn u en den ondcr-
wyzer Meirschman, om hem te doen overgacu naer
de calh. school, of wel hem aen te raden van acn 't
hoofd zyner school te blyven zonder iels anders te
doen dan zyne jaervedde op te stryken
Ik heb in Juli 1879, meester Meirschman aengo-
sproken ik heb hem namonlyk gevracgd Meester
hoe gaet gy nu Dog konnen 't onderwys geven aen
gezien de minister van onderwys in de Kamer ver-
klaerd heeft, dal de dry eersten der tien geboden
nimmer mochten voorgehouden worden, en hy ant
woordde my -. er is macr één gebod afgeschaft, het
derde. Ik vroeg hem dan hoe zult gy nog kunnen
keren over Jesus-Clirislus, over de stichting der II.
Kork, en hy zegde my ik ben vry in mync sehool
en ik leer daer wat ik wil. Ik viel hem in derede:
Meester, de inspecteur zal komeu en M Meirschman
antwoordde my de eerste die zich in mync school
met iets komt bemoeien schop ik buitenIk dacht
in myn eigen als de meester zoo weinig waerdc aen
de wet hechte, ik cr ook geen waerde moosl aen
hechten.
Ik heb dan aen M. Meirschman gevraegd of hy naor
't vry onderwys wilde overgacn, en hy antwoordde
my ik ben vry, gy kunt my geene waerborg geven
voor mync vrouw en kinderen, met een woord, voor
myn toekomende. Ik zegde neen, maer ik kan u 1500
franks in 'tjacr geven en eenc vrye vvooning in't
huis van den overleden koster. Voor wat aer.gaet dat
ik zou gezegd hebben aon Meirschman, dat hy zich
zou bepalen met onderwyzer te zyn zonder iets te
doen om scholieren aon le werven, daer herinnor ik
my niets van.
Voorz. Gy hebt u insgelyks lol de hulponder-
wyzers van Gysegem gewend,is 't waer dat gy hunne
móeder hebt bedreigd dat haer.zelfs in sterveosgovaer,
de HH. Sacramenten zouden gowcigerd worden
Get. Voor wat de familie Van Gyseghcm, aen*
gaet, heb ik aen de moeder gevraegd of hare zonen
zouden naer't vrye onderwys overkomen. Zy ant-
woorddo my dat het voor haer zeer moeilyk was.aen-
gezion haer oudste zoon bediende was aen den
yzerenweg, dat hy vreesde zyüe plaels te verliezen
of nimmer te konnon verhoogen in rang ik heb ge
antwoord uwen oudsten zoon moet niet verantwoor
den voor zyne broeders, het gocvernement zoude
wel onredelyk zyn van hem daervoor le straffen
uwe kinders zullen hunne christclyke plichten niet
meer kunnen volbrengen, wy zullen hen de Hll.
Sacramenten moeten weigeren. Zy zegde my dan
zy zullen nooit iets kwaeds leeren, en indien zy iels
kwaeds moesten leeren, dan zullen zy onmiddelyk
hun ontslag geven. Ik zegde dat komt niet le pas,
do wet is slecht en men mag in 't slecht niet mede
werken. Ik heb aen de moeder en de andere kinde
ren nooit eenigo bedreiging laten hooren.
Ik heb de twee hulponderwyzers aengesproken
en ben gevraegd of zy wilden overgaen naer 't cath.
onderwys ik heb elk eene jaerwedde van 1200 fr.
beloofd. G'hebt eenen schoonen winkel, zegde ik,
en dezen zal veel aenwinncn ge zult de vriend zyn
van al de bezondereu der parochie ik ben verzekerd
als gy overkomt dal wy al de kinderen zullen heb
ben. Ik kan tegen den onderwyzer Mcersctiman, niet
op, zegde my Charles Van Gysegem. Ik viel hem in
de rede, zeggende de menschen zien u liever dan
den meesterge zult de gelukkigste menschen der
parochie zyn.
Charles zegde my dan, dat zult gy niet kunnen
volhouden, en ik antwoorddeik kan daer geene
verzekering van geven. Wil gy my dit schriftelyk
goven, zegde my Charles. Neen dat doe ik niet, was
myne antwoord. Ik zou do eerste zyn onzer confe
rentie, zegde Charles. Nu hy weigerde niet noch
storade too. Dan heb ik hem do gevolgen van ecne
weigering voor oogen gelegd. Ik zegde
Gy zult al de kindereD uit de gem -school verliezen
gy zult de achting verliezen der parochianen uwe
vrienden zullen u verlaten als gy in de herberg zult
komen zal men den rug naer u kceren uwen winkel
zal veel verliezen gy zult uwe chnslelyke plichten
niet meer kunnen volbrengen wy zullen u de 11II.
Sacramenten moeten weigeren. Zyne moeder anl-
wooiddc hierop, Charles, ga over, volg den raed van
M. den Paslor. Moeder, ik kan Diet, antwoordde
Charles, ik hang nog vast aen 't goevernementik
zou de gelden moeten lerugkeeren die 'k in de nor-
maelschool heb genoten wy hebben hierover reeds
eenen brief ontvangen, ik antwoordde, 't goeverne
ment zal dit nooit doen dat ware onredelyk. Gy gaet
eene gaosche revolutie in'l land verwekken, zegde
my Charles dat zal cr van komen want zy zoeken
niet anders, viel ik hem in de rede.
De Vigne. Wie is die Zy
Get. - De liberalen, mynheer.
De Vigne. De getuige Charles Van Gyseghem
heeft ons gezegd dat gy hem antwoordde wij zoe
ken niets anders
Get. Dat is valsch.
Voorz. G3 voort, M. den Pastor.
Gel. Ik zegde verder tot Charles, peis er wel op,
de gevolgen zyn groot en dacrop is Charles beginnen
te krysschen ik was ook zeer getroffen. Eenige
oogenblikken later zegde ik tot Charles Gy hebt nog
tyd om u te beraden.... En dan heb ik 'l huis ver
laten.
De Vigne. Er is nog iels, M. de Pastor, men
heeft hier nog gezegd dat gy aen moeder Van Gyse
ghem zoudt gezegd hebben dal de Matlhyssen haer
plat zouden geruineerd hebben
Get. Ik herinner my daer niets van ik geloof
niet dat de naem van Malthys is vernoemd geweest.
Voorz. Was J.-B. Van Gyseghem by dit gesprek
tegenwoordig
Gel. - Ja, maer hy heeft weinig gesproken zyne
zuster Marie was daer ook.
Voorz Men heeft hier ook gezegd dat het kind
Van Vercecken is opgesloten geweest
Gel. Ik weet van geene opsluiting van 'i kind
Van Vereecken te spreken. De dry kinders Van V'er-
eecken waren uit 't vaderlyk huis weg geloopen ik
weet niet waer hel eene dat vermist werd des nachts
heeft geslapen; ik heb van de menschen zeiven hooren
zeggen dal het des middags ging elon by Petrus
Erauw en soms by Camiel Daelman iedereen bad
compassie met dit kind dat maer zes of zeven jaer
oud is, en ook met de andere. Dit kind kwam naer de
calholyke school, bot wilde naer de gemeente-school
niet gaen. Vader Vereecken kwam eens om het er uit
te halen, doch de kleine verdook zich onder dc ban
ken. Het kind kwam later terug naer de calh. school
cn dan heb ik het manneken zelf naer buis gezonden
en bevel gegevon het nimmer te aen veerden.
Voori. M. de Paslor er is hier gezegd dat uwe
meid acu verschillige persoonen zou vorbod gedacn
hebben by de Van Gyseghem 's, dit slecht volk, ter
winkel le gaen
Get. Ik heb nooit aen myne meid last gegeven
acn derde persoonen, te verbieden by de Van Gyse
ghem 's tor winkel te gacu, omdat hel slecht volk was.
Voorz. Een laelsto feit, M. de Pastor. Gy hebt
Veldeman aengezet om zyne demissie van 't offic.
schoolkomiteit te geven
Gel. Ik heb by Veldeman geweest gelyk by
iedereen om te vragen of hy mcédeedt in de cath
school. Veldeman heeft geweigerd. Ik vermeen dat
alsdan de schoolkomitciten nog niet waren ingericht.
Ik heb alsdan acn Veldeman doen opmerken, dat
indien hy vrvwillig zyne kinders naer de gem. school
zondt wy hem de HH. Sacramenten zouden moeten
weigeren.
Voorz. M. de Pastor, hebt gy nog iets by te
voegen wy hebben u over verschillige punten on-
derhoord hebt gy niet te klagen
Gel. 't is nog al erg, M. de Voorzitter, van te
zeggen dat ik de oorzack ben der dood van vrouw
Van Gyseghem.
Voorz. lk vraeg u, M. de Pastor, of ey iets hebt
in te brengen tegen de schoolwet van 1879
Get. 't Is eene slechte wot, mynheer
Voorz. Deze wet is door de wil der meerderheid
gemaekt en ze moet geëerbiedigd worden?
Get. Door de meerdorheid Slechts eene
stem
Voorz. Eene stem is de meerderheid, en de wet
moet geëerbiedigd worden
Get. Die meerderheid is de meerderheid des
lands niet.
Voorz. Wy hebben dit punt niet te bespreken
dat komt hier niet te pas.
Gr/. Ge zegt dal de schoolwet moet geëerbiedigd
worden.... Wel 't liberael ministerie zelf eerbiedigt ze
niet... Het godsdienstig onderwys is buiten de leer
vakken gesloten, de onderwyzers zyn niet verplicht
den catechismus le onderwyzen en ze worden er toe
gedwongen de Christusbeelden, enz., moeten uit
de scholen verdwynen en ze worden er in behouden,
enz. Wacrom zouden wy de wet dan moeten eerbie
digen Wat my betreft, ik verklaer hetu, ik zal ze
nooit eerbiedigen.
Wat de vrouw Van Gyseghem aengaet het is valsch
dat ik haer zooveel verdriet heb aengedaen dal zy er
van gestorven is daer protesteer ik tegen en zal doen
onderzoeken of ik hierover geene rekening kan
vragen.
Voorz. Protesteer hier
Gel. Men heeft my stellig beschuldigd de oorzaek
der dood van vrouw van Gyseghem te wezen dat is
hier gezegd geweest
Voorz. Indien dit is gezegd geweest staet het in
't proces-verbael goboekt.
Get. 't Verslag van den Dien Public zegt het
beeft niemand dit blad by de hand
M De Vigne bitsig Het officieel verslag is
alleen echt.
Voorz. Wy zullen u lezing geven, M. de Pastor,
van de verklaringen van Charles Van Gyseghem.
Do Sekretaris geeft lozing Yan die vorklariDgcn.
Gedurende de lezing onderbreekt do heer Pastor ver
scheidene mael,om de gezegden van C. Van Gyseghem
valsch te verklaren.
De getuigen Meirschman en C. Van Gyseghem wor
den alsdan in de gehoorzacl geroepen.
De Eerw. heer Verlodt verklaert nogmaols dat het
onwaer is dat vrouw Van Gyseghem van verdriet, dat
hy haer heeft aengedaen zou gestorven zyn. Reeds
ben ik 14 jaer le Hofstade en nooit heb ik die vrouw
anders gekend dan ziek. (Wy voegen er by dat wyde
wed® Van Gyseghem, sedert lange jaren, persoonlyk
als eene ziekclykc vrouw kennen, en wy denken
niet dat hare kinderen ons zouden durven logen-
achlig maken.
Voorz Wy zullen u goene geneeskundige con
sultatie geven, M. de Paslor. Wederleg de beschul
diging.
Gel. 't Is de zaek der geneesheeren ik ben
zekerlyk in staet niet om eene ziekte te bespreken.
Ik bepael my legen de verklaringen die men my komt
voor te lezen te protesteeren, en die, volgens my, de
dood dezer vrouw ion mynen laste leggen.
Een der geneesheeren beeft reeds tegen de verkla
ringen van Cb. Van Gyseghem geprotesteerd.
Voorz. Wy zitten hier niet om de verklaring uit
te leggen of er raed op te geven, maer wel om ze te
ontvangen.
De Vigne. Hebt gy niets in le brengen legen bet
onderwys.
Gel. Ik heb niets persoonlyk legen den gem.-
onderwyzer van Hofstade noch tegen de school in te
brengen, aengezien, ik in de school geen gezag meer
heb. lk heb enkel grieven tegen de wet, en er is hier
geene kwestie van persoonen. Om de zelfde rede
kan ik niet zeggen of do boeken die in do gcm.-
school gebruikt worden, goed of slecbt zyn. Men
vracgt allyd of de onderwyzers nu zoo slecht gewor
den zyn omdat dc schoolwet is veranderd, maer ik
vraeg ben ik, pastor, dan ook zoo sleehl geworden
mei my uit do school le sluiten
Na voorlezing wordl de getuigenis geteekend de
heer Paslor ontvangt de taks, zeggende dat is nci
iels voor myne school.
M. Meirschman wordt terug geroepen.
M. De Vigne. Is 'l acn u dat de Pastor heeft aen-
geraden van ouderwyzer lo blyven, mits zich met
uwe school niet tc bekreunen
Gel. Neen, mynheer dc Representant, 't is aen
myne vrouw doch ik heb mync vrouw zeer wel
uiigevraegd en op de wyze dal zy my bet gesprek
verhaelde, kan ik zeggen dat myne vrouw my haer
gesprek met den Pastor getrouwclyk heeft overgc-
zegd.
De E. H. Pastor houdt staen dat hy nooit aen zyne
vrouw hierover heeft gesproken.cn meester Meirsch
man moet bekennen dat do Paslor hem daer nooit
persoonlyk heeft van gesproken.
Voorz. Er is nog eenc bemerking, M. Meirsch
man. Gy hebt gezegd dat hel niet juist is dat gy zoudt
verteld hebben aen den heer Pastor dal gy den
eersten inspekteur die u zou komen gebieden 't geen
u uiet aenstaet, builen de school zult schoppen
Get. Ik heb gezegd dat ik met den inspekteur
die my zou gebieden, in do school, iels slecht te
leeren, kort spel zou gemaekt hebben.
Dc heer Pastor zegt dal Meirschman van de inspek-
teurs in 't algemeen sprak,
Op dit oogenblik wordl er eon ongemeen gerucht
op den koer gehoord men zou zeggon dat men acn
't krakccien is.
Voorz. -- Gendarme, wat gerucht hoor ik daer
Gendarme. 't Zyn jongelingen, mynheer, die op
den koer spelen.
Voorz. -- Doe de rust zoowel buiten als binnen
heerschen. (Men zingt luider keel). Houdt de rust-
sloorders aen.
Wachtmeester. Heer Voorzitter, de heer Burge
meester van Aelst heeft my dezen morgend gezegd
dat by alleen met politie op den koer gelast is en dat
gy u niet te bemoeien hebt met 't gene er builen deze
zacl voorvalt. Bygevolg zal hy niet gedoogen dal de
openbare macht, zonder zyn bevel, buiten deze zael
zou handelen.
Voorz. 'l Is zyn advies 'l is het oi.ze nietwy
zullen straks in 't proces-verbael aenteekenen wat
gy ons komt te verklaren.
Dc geroepen en gezangen van Le voilk Nicolas,
Ah AhAhen Zy zullen haer niet hebben worden
met honderden stemmen, op den koor en ter groole
Merkt, met nog meer krachtdadigheid aongeheven.
MM. Willequet en De Vigne schynen zeer bekommerd
eu zitten legen elkander te vezelen, en M. Lip
pens die gebaert dat hy niets hoort, schryft zyne cor
respondentie voort.
Dc heer Voorzitter dicteert dan het volgende
Gedurende deze verklaringen wordt er gedruisch
gehoord in de koer op den welken do vensters uit
geven der zael van 't Vredegeregl in de welke wy
zetelen. Een groot getal persoonen, spreken er met
luider stem en lachen luid de Voorzitter geeft bevel
aen de gendarmerie dit lawyd le doen ophouden, het
welk de werkzaemheden verhindert. De gendarme
Janssens Hubert, brengt het verbod ter kennis en on
middelyk laten zich gezangen hooren en door ons
ondervraegd verklaert hy ik heb aen de persoonen
die nog luidop spraken, gerucht en gymnastische
toeren maekten't bevel gegeven van stil te blyven.
De heer Voorziller ontvangt eenen brief, welken hy
na kennis van zynen iuhoud te hebben genomen, aen
M. De Vigne overhandigt. M. De .Vigne neemt er op
zyne beurt keunis van, blaesl eenige woorden in do
oor van den heer Voorzitter en deze lactste verklaert
dan dc zitting voor 5 minuten geheven. M. Do Vigne
verlaet do gehoorzael en de twee overblyvende inkwi-
siteurs vangen een gesprek aen metden wachtmeester
der gendarmerie.
M De Vigne treedt binnen, blaest weer eenige
woordeQ inde ooren van M. Willequet, en deze laetste
zet zich aen't schryven van eenen brief welken aen
den wachtmeester wordt overhandigd met bevel hem
den heer Burgemeester van Aelst te laten geworden.
Voorz. (Voort dicterende.) Zy hebben my geant
woord van wie komt dit bovel, ik zegde, van mynen
commandant; zy vroegen my dan of het van den heer
Burgemeester van Aelst niet kwameu ik antwoordde:
ik weet het niet; 't bevel komtzeker vanhoogerliand
daerop zyn zy beginnen te zingen en zyn vertrokken.
Dezen morgend gelyk ik van dienst was, voor de
venster van deze gehoorzael, kwan de heer Burge
meester van Aelst by my, en zegde my dal ik geene
politic le houden had op slrael, dat indien er iets
gebeurde zy (de gendarmen) niets mochten doen zon-
cr zyne bevelen, en zich tol hem moesten wenden,
lk verzocht hem zich rechtstreeks tot den comman
dant tc wenden.
Hubot Jean-Dcsirè, wachtmeesler der gendarmerie
verklaert, dat de heer Burgomeester heeft gezegd dat
de heeren der Kommissie de policie hadden in de ge
hoorzael en de gendarmen hen moesten gehoorzamen,
maer aengezien hy alleen met de politiebekloed is en
verantwoordelyk blyft voor 't gene er ter straet voor
valt, hy hem verbood te bandelen zonder hem le
verwittigen en zyne bevelen te ontvangen. Hy heeft
hierop de twee mannen doen in do zael komen. De
Voerzitter schryft verscheidene brieven.
Van Gyseghem Charles, hulponderwyzer te Hofstade
wordl teruggeroepen.
Voorz, -— Gy hebt de verklaringen van den heer
Pastor gehoord welke opmerkingen hebt gy te maken?
Get. De heer Paslor heeft verklaerd dat hy my
antwoordde 't is 't geen ZY zoeken cn ik herinner
my zeer goed dat hy my zegde 'l Is het geen WY
zoeken
De E. H. Verlodt wordt opnieuw ondervraegd en
houdt staen dal hy gezegd heeftzy ZOEKEN niets
ANDERS. -
Wy moeten hier bestatigen dat Charles Van Gyse
ghem de logenstraffingen niet heeft tegen gesproken
die hem door den E. H. Pastor wierden gegeven
Charlos zweeg dal hy zweette, en om rode.
2® Getuige. Malthys Donatus, olieslager en sche
pen tot Hofstade. (Hy doet den eed.)
Voorz M. Malthys zyt gy eigenacr van de
catbolykc school
Gel. Noen, Myoheer, 'l is myn neef, Emiel Van
den Bossche.
Voorz. Hebt gy u niet de catholyke school niet
bemoeid
Gel Ik heb alleenlyk 't opbouwen der school
wat nagezien.
Voorz. Gy hebt voetstappen gedaen by de hulp
onderwyzers Van Gyseghem om hen aen te zetten 't
officieel onderwys te doen verlaten.
Ge/. Dat is valsch, daer durf ik honderd duizend
mael op zweren.
Voorz. - Gy weet dat er manifestatien te Hofstade
zyn gebeurd men zegl dat gy de aenleider waert
Gel. Ik ben beschuldigd geweest den aenleider
te zyn vau do bedoelde manifestatie, doch ik beu
biervan vrygesproken. Ik ontken ooit deel gononien
te hebben aen eenigo manifestatie te Hofstade.
Voorz. Hebt gy aen de onderwyzers Van Gyse
ghem, ten govolgo hunner weigering van naer 't calh.
onderwys over to gaen, niet gezegd.dat gy hen zoudt
gevonden hebben.
Get. Neen, mynheer, nooit hob ik dal aen
iemand gezegd.
Voorz. Weot gy of de slrooiman die gediend
heeft om don onderwyzer in beeltenis tc verbranden
door uwe werklieden in uw huis is gemaekt ge
weest
Get. lk weel stellig dat er in myn luns geener.
slrooiman is gemaektik h6b hooren zeggen dat men
mol oen slrooiman was uitgegaen en beb er onze
werklieden over ondervraegd zy hebben my ver-
klaord dat zy hem op ons hof hebben gemaeki. Zy
hebben dien slrooiman gemaekt builen onzen wete
noch ik, noch mync twee broeders, wisten er iets
van Dit feit W3S zeer onbeduidend.
Op eens boort men het noodsein geven en de
geroepen Brand Brand op St.-Job. De pompiers
snellen naer 't arsenael, balen hunne pompen uit,
't geen groot gedruisch veroorzaekte. Doch toen zy
op 't punt waren te vertrekken, roept men dal er
geen brand op St.-Job is ontstaen.
De heer Van Wambeke, Burgemeester onzer stad,
treedt de gehoorzael bionon en verklaert aen den
heer Voorzitter dat hy zich niet de handhaving der
orde zal gelasten.
Voorz. En de brand
Burgem. -- 't Was een valsche alarm.
Voorz. lk dacht het wel....
M. De Vigne stelt deu getuige eenige vragen die by
niet begrypt.
Voorz. Gy verduikt de waerbeid gy zyt immers
niet doofzeg liever de waerbeid gy hebt gezworen
dezelve te zeggen
Ge/. Ik achterhoud de waerheid niet, mynheer.
De Vigne. Is dat volgens u een zeer onbedui
dend feit, in eene gemeente, iemand in beeltenis le
verbranden
Get. Onze knechten hebben door dien slrooiman
den onderwyzer r.iet willen aonduidon later zyn er
andere persoonen by hen gekomen en die geroepen
hebben, 't is de onderwyzer. Dit feit was dus onbe
duidend voor my, om rede zy jaerlyks met een
strooiman uitgaen en die niemand verbeeld.
M. Meirschman onderbrekende 't was ik zeker
die verbeeld wierd.
Voorz Hadt de slrooiman geenen boek in zyne
handen
Gel. lk weet dit r.iet.
Voorz. Is er gisteren niets voorgevallen le Hof
stade
Get. lk weel het niet dan van hooren zeggen ik
ben met de politie niet gelast
De zitting wordt opgeschorst om i2 ure 3/4 en zal
om 3 uren hernomen worden.
By het verlaten der gehoorzael wordt aen
den heer schepen Malthys, door de talryke
groepen die zich ter Markt bevonden, eene
1 luidruchtige ovatie gebracht.... Er werd geroe
pen en gezongen; de eenen riepen: Leve Malthys!
en anderen, Foert voor de Geuzen Hier zong
men van, Le \oila Nicolas Ah Ah Ah daer
van, Wy willen van de Geuz-en nimmer weten,
enz.
Te midden van dit onbeschryflyk rumoer
verlieten de dry inkwisiteurs, gevolgd van de
gendarmerie, het Stadhuis. Nauwelyks zyn zy
eenige stappen op de Markt of er wordl "door
eene talryke menigte, ten meerendeete vreem
delingen, Ahou AwoertWeg met de geuzen!
enz., geroepen. De inkwisiteurs vervolgen hun
nen weg, alleen de wachtmeester der gendar
merie kykt eens om....
Alsdan had er eenen samenloop plaets. Er
werd geroepen men vecht aen den Comte
dEgmont, 't lokael der liberale associatie.
Doch dit was onwaer en zietbier wat er voor
viel
De heer Rudolf Eeman, gemeenleraedsheer en
voorzitter van den catholieken schoolpennig, welke
de zitting des Gemeenteraeds had bygewoond
en huiswaerts keerde, wierd aen den Comte
d'Egmont, door zekeren Theodoor Van dei-
Smissen, zoon van Ciesken, beleedigd...Ziedaer
zegde hy, op den heer Eeman wyzende den
Voorzitter van den catholyken schoolpenning,
dien grooten SmeerlapDe heer Eeman zegde
tot den beleediger dat hy hem hierover reke
ning zou gevraegd hebben. Eenige vrienden van
den heer Eeman, trokken zyne party en wilden
hem,op staenden voet, wreken, en hieruit ont
stond een krakeel tusschen verschillige per
soonen. Eindelyk ging de menigte, op verzoek
der Politie uiteen, en de rust wierd hersteld.
Naer wy vernemen heeft de heer Eeman eene
klacht tegen Yan der Smissen by de Politie
neergelegd en zal hy dus over zyne beleedigin-
gen voor 't gerecht te verantwoorden hebben.
Zietdaer de erge onlusten die volgens
den Echo qui parle et ment alhier hebben
plaeis gehad.
Zitting van den namiddag.
De zitting wordt om 3 uren hernomen. Het
publiek is zoo talryk niet als des morgens. De
gendarmerie is versterkt geworden in plaets
van 1 wachtmeester en 6 manschappen, telt
men 2 wachtmeesters en 10 manschappen.
Men gaet over tot de onderhooring der vry
willige getuigen van Wichelen.
3" Getuige. Janssens Delphiva, huisvrouw
van Pepinus Smekens, te Wichelen.
Getuige verklaert dat zy door Pante, den
ontvanger van M. Ch. De Kerckhove de Den
terghem, Burgemeester te Gent, is gedwongen
geweest haer kind naer de offic. school te
zenden onder de bedreiging, dat haer huis,
't welk op cynsgrond staet, boven haer hoofd
zou afgebroken worden. Zy voegt er by dat zy
catholiek is, cn haer kind iiever zou zien ster
ven dan het naer de liberale school te zenden.
Pante is twee mael ten hare huize geweest om
haer te bedreigen daegs voor Kerstdag heeft
hy (Pante) haer eenen brief toegestuerd dooi
den welken hy haer gebood te gehoorzamen,
zoo niet haer huis te verlaten. De getuige legt
bedoelden brief ten bureele neder, doch de
Voorzitter weigert hem aen 't proces-verbael
te hechten. Eindelyk verklaert zy dat den
dwang nog altyd voortduert, maer dat zy haer
kind toch naer de liberale school niet zenden
zal.
De Voorzitter poogt te vergeefs de aendacht
der getuige af te wenden mei haer te spreken
van een hangende proces over den eigendom
van den grond waerop haer huis is gebouwd,
doch getuige zegt van geen proces kennis te
hebben. Na voorlezing wordt 't proces-verbael
geteekend.
4° Getuige. Serlippens llilarius, smid te
Wichelen.
Serlippens begint met te verklaren dat hy
vyf kinderen heelt en dat Pante hem bedreige
hem uit zyn huis te zetten, indien hy
zyne kinderen naer de liberale school niet
zondt.
Getuige weigerde en Pante deedt hem ver
buizen. Nooit, gaet hy voort, zal ik toestem
men, ik wil meester van myne kinders blyven.
Pante heeft hem.methem te doen verhuizen,ten
gronde geruïneerd, en indien hy door 't Arm-
bureel niet geholpen wordt,zal hy zich gedwon
gen zien te bedelen. Pante, zegt hy verder,heeft
my, in den tyd, schoone beloften gedaen
waervan hy niet eene heeft gehouden, wel
integendeel. Wanneer ik hem op 1 december
de pachtgelden ging betalen en hy my 30 ol 40
fr. moest opleggen, dan hield hy dit geld op
rekening van mynen toekomenden pacht. Dus
ben ik nooit iets schuldig gebleven.
Serlippens legt zynen opzeg ten bureele
neder, doch de heer Voorzitter weigert hem
aen 't proces-verbael te hechten. (Welke on-
partydiglieid Had een catholieke dien opzeg
gedaen, 't stuk zou wel dry mael aen 't proces-
verbael gehecht worden uit vrees van liet te
verliezen). Eindelyk bekent getuige dat hy nog
