56ste Jaer.
Zondag15 November 1881.
1855.
YZEREXWEG.— VERTREKLREX UIT AELST XAER
VERTREKUREX EIT DE VOLGEXDE ST ATI EX
uit Gent nabr
Volksbedervers.
Het Steenen Kruis.
's Pau7.es vryheid te Rome.
Dirk Marlens in Spanje.
Ofllciecle briefst> 1.
DE DENDER-BODE.
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 31 December.
ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 3"1® bladz.50 cent.
Dendermonde. 4-56 6-43 8-45 12-22 3-09 6-38 10.08
Lokeren. 4-56 6-43 8-45 12-22 3-09 6-38
Mecholen. 4-56/ 6-43/ 7-lTd 8-12d Exp. 1' 2e 3' kl. 1i-57d
l-04d Exp. 1* 2* 3* kl. 2-51d 3-09/ 6-00d 6-38/
10-06d Exp. 1' 2® 3® kl.
Anlw. 4-561 6-431 7-17d 8-l2d Exp. 3 kl. l-04dExp.
1®2® 3" kl. 2-51d 3-09/ 6-00d 6-38/ 10-06d Exp.
1® 2» 3e kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 31 7-17 7-50 8-12
E 3 kl. 9-1U 10-23dir. 11-57 1-04 E'lkl. 2-51 4-57 direct
5-20 E 6-00 8-49 9-11 10-08 E 3 klas.
Leuven, Tbienen, Luik, Verviers 4-l5d 4-56/ 6-43/
8-12d 3 klas. 7-50d 9-lOd (tl-57d tot Leuven) l-04d
Exp. 1®2® 3'kl. 2-5ld5-20d Exp. I® 2' kl. 6-OOd 8-49d
10-08 Exp. 3 kl.
(1) Nota. De letter beteekent langs Termonde en de
Gent, (5-00 *s vryd. 7-02 dir. 7-56 E 3 kl. 8-41 9-45
12-21 12-40 2-28 dir. 3-08 3-41 5-59 E 3 kl. 6-12 6-35
8-54 Exp 3 kl. 9-36 12-36
Brugge, Oostende. 7-56 Exp. 3 kl. 9-45 12-21
12-40 2-28 dir. 3 41 5.59 E 1® 2® 3® kl. 6-35 8-54 E 3kl.
Doornyk, Mouscrou, Kortryk, Ryssel (langs Gend) 8-41
12-21 12-40 3-08 3-41 Exp. 6-12 6-35
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. langs Alh) 6-00 7-50 11-57
2-51 6-00
Ninove, Gceraerdsbergen, Lessen, Ath 6-00 7-50 8-12
11-57 2-51 0-00 6 00 9-11
Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-57 2-51 0-00 6-00
Enghien Braiue, Manage,Charleroy, Namen langs Geeruerds-
bergen 6 00 (-00 11-57 2-51 0-00 6-00
Sottegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (7-25's zat12.30 6.02
Moorsel, Opwyck, Mechelen, Antwerpen 5,10 9,30 3,24 6,12
letter d langs Denderleeuw.
Caique Suum.
NAER AELST UIT
A tb 6.49 10.30 1.28 4.09 7.58 9.05
Antw. 5.15 6,40 9,15 9.50 10.50 E. 1® 2® 3® kl. 12-15
3-15 E. 142°3® kl. 3-54 4.45 5.54 6.50 E. 1® 2® 3® kl. 9.( 0
Brussel 6.20 direct 7.15 E 3 kl. 7.20 9.00 11.06
11 53 1-50 dir. 1.55 3.02 E 4.50 5.20 E 5.50 7.05 8.15 E
3 kl. 8.20 11-45.
Dendermonde 7.12 9.40 11.34 2.25 5.27 8.23 10,48
Geeraerdsbergen 7.22 11.08 2.04 4.50 8.33 9.41
Gent 6 24 7.39 E 3 kl. 8.15 9 43 11.07 12.31 E 3kl.
I.55 4-18 dir. 4.48 E 5.06 8.09 dir. 8.18 9.35 E 3 kl.
Lessen 7.09 10.50 1.48 4.29 8.18 9.25
Lokeren 6.40 8.43 10.59 1.50 4.58 7.55
Ninove 7.-55 11.36 2.32 5.18 9.01 10.09
Oostende 0.00E 6.04 6.20E. 1 2 3 kl. 9.00 0.00 0.00
II.12 E 3 kl. 11-55 2.10 3.29 E 3 kl. 6.04
Moortzeele, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braine-Ie-
Comte 5.50 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.55 6.59
uit geeraerdsbergen naer
Maria-Lierde, Sottegem, Sloortzeele en Gent, 5.15 7.24
9.54 11.58 2.58 4.48 5.50E 8.35 8.51
uit Dendbrleeuw naer
Haeltert, Burst, Herzelc, Sotteg. Audenaerde, Ansegem
Kortryk, 6.17 0.00 9.01 12.55 6.09 7.20 direct.
uit Sottegem langs denderleeuw naer
Aelst, (5.38 's Zaterd.) 7.49 12.06 I 28 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.50 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 7.15
uit Gent naer Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.30 7.05 9.25 t<>.50 2.20 5.25 7.05
Uii Sottegem laDgs Erpe-Meire. 7.49 1.58 7.48
uit Antwerpen (zuid) naer Opwyck, Moorsel en
Aelst: 5,50 10,04 4,17 7,12
AELST, 12 NOVEMBER 1881.
Onder de lieden die liet meest medewerken
om bet zedebederf onder de volkeren te ver
spreiden, zyn er geene plichtigere, geene ge-
vaerlykere dan de liberale goddelooze dagblad-
scbry vers. Wy zeggen plichtigere omdat de meeste
dezer lieden genoegzaem kennissen ert weten
schappen bezitten om het oneindige kwaed te
beseften dat zy stichlen.en gevaerlyliere,omdat zy,
dank aen de schandige losheid van styl welke
zy hebben aengenomen en die toch "altyd de
nieuwsgierigheid van 't volk opwekt, er ge-
makkelyk loegeraken hunne vuige schriften te
doen lezen.
Er zyn zaken zoo natuerlyk goed en ach-
tingswaerdig, zegt L. Veuillot, dal de dry
i vierden der menschen er nooit zouden aen
denken dezelve te haten het is noodig dal
eenc booze slem het voorbeeld geve ze luid
op te hoonen.na ze vertrouwelyk gelasterd te
hebben.
Ongelukkiglyk treft men heden in ons vader
land veel, ja, meer misschien dan elders, van
die booze stemmen aen. 't Is waer, in dit getal
telt men niet weinig fransche vluchtelingen,
waeraen Belgie de gastvryheid verleent.
Vreemde oproermakers van de ergste soort,
mannen zonder zeden, zonder grondbeginsels,
zonder eer en plichtgevoel, gebruiken zy hunne
geleerdheid om rond hen ongeloof, ongebon
denheid en verachting van alle wettig gezag te
verspreiden.
Advokaten zonder talenten,en bygevolg zon
der zaken, of kerels te lui om eenen stiel aen
te leeren, hebben zy zich, om aen den dage-
lykschen kost te geraken, dagbladsehryvers
gemaekt, en dit edel apostolael wordt door
hen tot een werktuig van leugenlael lastering
en versmading verlaegd.
Doch daer bekommeren zy zich weinig meê
de groote kwestie voor hen is van zich te kun
nen doen lezen en hunne daghure te verdie
nen.
Het is hen niet meer genoeg in hunne schrif
ten eer en deugd te bespotten en te beleedi-
gen en alle slechte driften te vleien, zy randen
God zeiven aen die hen hindert, en met God
zouden zy tevens alle goddelyke instellingen
willen vernietigen.
Wal razerny wat liaet wat helsche kui
peryen om uit de zielen alle bovennatuerlyk
begrip en alle kern van calholiek geloof te ruk
ken
Een groot hedendaegsche schryver heeft
gelyk gehad te zeggen dat de pen, door kwade
handen gebruikt, de scherpste lans, het sterk
ste, het hevigste vergif is. Men bederft hier
mee een volk ja, zelfs, men bederft eene eeuw.
Heden, zegt die zeilde schryver, worden zaken
geschreven die gedurende vele jaren, eene
oneindige reeks misdaden zullen veroorzaken...
En, reeds zyn de misdaden zoo talryk.... Het
is voldoende de oogen te openen en te zien
Een dorpsverhael.
«o»—
(1® Vervolg.)
Toen Jacob en Marie des avonds te huis kwamen,
braclu Grete bet eten op en verheelde dal Willem
Braun teruggekeerd was en naer Jacob gevracgd
had.
Hoe ziet hy er nu? vroeg de vyflicnjarige Marie.
Als een heer uit do stad, gaf Grete tenant-
woord.
Is hy van plan hier te blyven vroeg Marie
verder.
Waer zou by héén gaen merkte Jacob aen.
Hy zal dien stadsjas wel spoedig afslyten en zich dan
wéér aen een minder sclioonen gewennen.
Hy spreekt ook geheel anders en veel fyner dan
vroeger, zegde Grete.
Dal leert men in de stad onder de soldalon al
Spoedig, zegde Jacob, en bovendien is hy lang in
den vreemde geweest Hier in het dorp ziet en hoort
men niets, dat fyn is. Wat my betreft, hel doet my
genoegen dat ik vry gelot ben, want het is by de
soldaten een vervelend leven, macr de wyde wereld
zou ik ook wel willen ingaen. Had hy volstrekt niets
van zyn uniform aen
Dat zal wel in zyn valies geborgen zyn geweest,
luidde het antwoord van Grete.
De oude Sander had inlusschen de oogen geopend
en vroeg wat er gebeurd was. Grete vcrhaclde
daerop alles nogmaels vervolgens spraken zy nog
eenigen tyd over Willem's terugkomst, en eindelyk
begaven allen zich Ier rust.
In dien nacht had Grete een somberen droom. Zy
zag haren vader in de kist liggen, doch hy kon niet
dood zyn, want van tyd tot lyd opende hy de oogen
en bewoog hy den mond, alsof hy haer iels wilde
zeggen. Langen tyd 3tond zy by hem, zich inspan-
wal het huisgezin wordt te midden der af-
schuwelyke praktyk der zeden, waervan eer-
looze bladen de theorie roemen.
Het is waer, de pogingen der catholieken
en van alle eerlyke lieden stellen eenen dyk
tegen den stroom van algemeen zedeverderf;
doch het is niet moeilyk te ontwaren dat het
kwaed veld wint, en dat, zonder eene bezon-
dere hulp der Voorzienigheid, hel tydslip niet
verre meer van ons verwyderd is waerop wy,
gelyk iemand zegde, door verrotting zullen
verslonden worden.
Moge God dezen dag verwyderen, en in
afwachting roepen wy tot alle ware vrienden
van godsdienst en goede zeden
Catholieken van hart, mannen van geloof
en wilskracht, weten wy onze plicht tot op
het einde toe te vervuilen. Aen ons, onzen
God, onze Kerk, onze christelyke zeden en
deugden te verdedigen, dlouden wy niet op, de
waerheden die onze vyanden trachten te ver
nietigen, openlyk te verkondigen toonen wy
ons zooals wy zyn overal en altyd, zonder
menschelyk opzicht te vreezen. Ondersteunen
wy nimmer met ons geld dagbladen, welke
strydig zyn met de catholieke leerstelsels;
dagbladen die zichtbaer van de Kerk zyn ge
scheiden om de verkondigers te worden van
de vrydenkery of van onbepaelde en onge
gronde leeringen. Integendeel laet ons de
catholieke drukpers uit al ons vermogen on
dersteunen en hierdoor zullen wy medewerken
aen de verspreiding van goede leerstelsels,
van gezonde begrippen, van de waerheid,
't gene alleen aen de wereld vooruitgang, ware
vryheid en vrede geven kan.
O. H. Vader de Paus is vry, zoo zeggen de
liberalen van dezen en genen kant der Apenny-
nen «hy kan het woord Gods verkondigen,hy
mag de christen zedeleer prediken,werken'van
liefdadigheid beoefenen, de sacramenten toe
dienen, kerkvergaderingen of conciliën byeen-
roepen, encyclieke brieven rondsturen, in
gemeenschappelyke onderhandelingen staen
met bisschoppen, geloovigen, wanneer en op
welke wyze ook. Zoo spreekt de liberale
Diritto van daer ginds.
De Osservalore, een catholiek blad van Rome
antwoordt daerop Ziet gy niet dat, by die
opsomming van vryheden, gy u op de kneukels
slaet? Al uwe beweringen zyn die niet juist de
veroordeeling van heigeen door uwe handlan
gers gepleegd wordt Inderdaed, hoe zal de
paus het woord Gods verkondigen, zonder de
handelwyze der Italiaensche revolutie te ver-
oordeelen, die niets anders is dan eene schen
nis van Gods wetten? Hoe zal hy den chris
ten zedeleer prediken, zonder den vuilen hoop
van openbare en afzonderlyke bekende zede
loosheden, waerop gy uwen bouw vestigt, aen
te voeren, en te doen zien dat deze juist tegen
de christen zedenleer slrydt Hoe zal hy
werken van liefdadigheid doen,als gy alle bron
nen van liefdadigheid stopt of deze tot uw
profyt afleidt? Hoe kan hy met de vereischte
nendc om hem te verstaen, doch vruchteloos. Plot
seling bemerkte zy, dal er een man achter haer
stond, in wicn zy omziende, Willem Braun herkende.
Deze nam hare hand ed drukte dacrmede haers
vaders oogen dicht, waerop die gesloten bleven.
Vervolgens legde Willem ook hare hand op haars
vaders mond. Dezo fluisterde toen het woord juf
vrouw en bleef verder sprakeloos Langzamerhand
werd hare hand slyf en koud, ook haar arm begon
kil te worden, en ten slotte voelde zy de koude naer
haer hart kruipen. Met een luiden schreeuw ont-
waekle zy uit dien benauwenden droom, en verbys-
terd staerde zy in het even verschrikte gelaet van
hare zuster, die mede was wakker geworden. Do
dag begon reeds aen te breken.
Wat scheelt u, vroeg Marie. Gy schreeuwt
alsof gy vermoord werd.
Ik heb een dwazen, macr vrecselyken droom
gehad, antwoordde Grete; 'i zal de nachtmerrie
geweest zyn, daer ik op mynen arm heb gelegen en
myne hand geheel slyf is.
Dat komt er van, omdat gy den geheelen dag
te huis zitgy kunt daer niet legen, was Marie van
oordcel. Ik zal van daeg het huishouden doen en dan
kunt gy naer 't veld gaen, als ge hel goedvindt.
Het kwam Grete inderdaed zeer gewenscht, dat
zy naer buiten zou kunnen gaen. Zoo stond zy dan
op tn vergat in de frische morgenlucht weldra den
angst van den nacht.
Toen zy met Jacob op het veld kwam, waren de
BrauDS reeds op hel hunne, want de beide akkers
grensden aen elkander Willem was er ook by, doch
zag er heden geheel anders uil dan den vorigen dag.
Hy had oude kleederen acngetrokken en scheen nu,
in vergclyking met vroeger, niet veranderd Dadelyk
spoedde hy zich naer Jacob en groette hem harlelyk,
Grete had alle verlegenheid overwonnen en nam
vroolyk deel aen het onderhoud.
Ook Willem's vader kwam er by, en de oude
Liesbeth, diens meid, alsmede Christiaen, een broe
der van Willem. Men sprak eenigo oogonblikken
weerdigheid de '.Sacramenten gaen toedienen,
als gy zelfs belet van J. C. in het Allerheiligste
Sacrament openbaren eerbied en luilde te be-
wyzen, terwyl gy aen godloochenaers, onge-
loovigen en heidenen de straten veilig maekt
om hunne ongodsdienstigheden uit te kramen?
Hoe zal hy conciliën vergaderen, als hy weet
dat, in plaets van stil en plechtig de bewerkin
gen kunnen voort te zetten, woelende en woe
dende benden van uwen aenhang, zulks zullen
beletten? Hoe kan hy vruchten van zyne
encyclieken verwachten,als gy alles inspant om
deze belachelyk te maken, en de heilzame in
zichten welke de plaetsvervanger van J. C.
zich voorstelt, door alle middelen tracht te
verydelen Hoe zal hy iets kunnen te weeg
brengen in zyne onderhandelingen met bis
schoppen en geloovigen,als gy geenlist spaert,
geen geweld ontziet, geene hinderlaeg achter-
laet om te beletten datzy totuitvoering gebracht
worden, of door de bisschoppen, die gy alle
werkelyke en krachtdadige vryheid ontzegt, of
de geloovigen, die gy op duizenderlei wyzen in
de vrye uitoefening van den godsdienst be
lemmert.
Dat is raek Men zou hetzelfde mogen zeg
gen aen onze mannen van «niets is veranderd
die nog niet vry en vrank, maer slaefs- en
sluiks onze geloofs- en gewetensvryheden af
breken en verbeuren,terwyl zy schreeuwen dat
wy de Gonstitutieomver willen smyten.— Hebt
gy nooit een schelm gezien, die, achtervolgd
zyndedoor een politie-eommissaris, luidkeels
begint te schreeuwen op die voor hem gaen dal
hy een dief achtervolgt. Zoo doen zy ook
onze kerkhofschenders, sacristydieven, beur-
zensnyders, armenbeulen, zielenmoordenaers,
geloofshaters, scheurmakers.
Wy vinden in de Annates du Bibliophile beige
de volgende nota, welker inhoud waerschyn-
lyk door latere ontdekkingen zal bewaerheid
worden
Carta del Beg y de la Reina Nuestros Senores
que Teodorico Aleman jnprensor de libras no sea
molestado ni mal tratado delos an" ni pague
dorecho dellos.
Dit is de titel van eene ordonnantie van
Fernand en Izabella, gericht tot de almoxarifes
en al de andere ontvangers der kroonrechten
in Spanje, 't Stuk is van belang voor Dirk
Martens. Wy vertalen er eene trok van
Welen allen dat Dirk de Vlaming, boek
drukker, in onze Staten zynde, ons in zyn
verzoekschrift heeft vertoogd dat hy een der
voornaemste uitvinders en vervaerdigers van
gedrukte boeken van alle slag is geweest dat
hy zich had blootgesteld aen de menigvuldige
gevaren ter zee, om in dit land vele en merk-
waerdigc werken van allen aerd te brengen,
waermede hy talryke bibliotheken en vele
geletterde personen van alle Staten heeft ver-
ryktenz.
De bedoelde ordonnantie dagteekent van
1477 zy biedt dit merkwaerdigs aen, datzy
over het wcêr en over de verblydende terugkomst
van Willem, die na een jaer, nadat hy te Wiesbaden
zyn tyd als soldael had uit gediend, m den vreemde
was geweest, waerna alle met opgewektheid aen
den arbeid gingen.
Gedurende den loop van den dag zag men elkan
der nog slechts van verre, maer toen de avond ge
vallen was, keerden allen gemeenscbappelyk huis-
waerts
De jonge lieden voegden zich by elkander. Grete
ging lusschen Jacob en Willem, die ieder hunne
veldgereedschappen op den rechterschouder droe
gen.
Gy zult wel moé wezen, zegde Jacob tegen
Willem, want zulk hard werken zyt gy zeker niet
meer gewoon
\Yel waerom zou ik niet? vroeg de aengespro-
kene. Ik ben bly dat ik wéér te huis ben, ^en zou wel
dadelyk den geheelen nacht willen doorwerken of
nog liever doordansen. Hoera! riep hy juichend uit,
pakte met de linkerhand Grete aen de hand en draaide
met haer rond, dat allen het van lachen uitschaterden.
En Grete lachlte mede. Zy moest blyven stil-
slaen, omdat hare maer losjes opgemaekle haren by
hetomdraeien waren losgevlogen Willem moest dus,
terwyl zy den kam weder vaslstak, hare gereedschap
zoolang vastbonden, waerdoor beiden een eind
achterbleven.
Gy zyt wild genoeggeworden.merkleGreleaen,
toen zy de gereedschappen weder terugnam, en hebt
zeker in al dien langen lyd heel veel gedanst en ge
zongen?
O ja 1 antwoordde hy lachend.
En kent gy veel schoone liedjes.
Dat doe ik zeker.
Wat was dal toch voor een lied, dat ge gister
hebt genoemd
Gister? herhaelde hy, zich bezinnende.
Toen ik aen de deur stond en u niet herkende.
0 zoo I riep Willem uit. Ja, dat is een lied van
een reizeoden werkgezel, die wéér tc huis komt.
een onzeker gebleven punt van de loopbaen
des Aelsterschen boekprenters klaer maekt.
Inderdaed, al de levens-en boekbeschryvers
weten niets omtrent Martens van 147Glot 1484,
Nu, 't is niet te betwyfelen of in 't hoogerbe-
roepen stuk is er wel degelyk kwestie van
hem. 't Woord Aleman tocli heelt niets, dat
verwonderen moet het werd in dien lyd
veelmalen toegepast aen de Vlamingen (Duit-
schers). Lambert Palmaert, die in 1478 den
vermaerden Bybel van Valencia drukte,
neemt den bynaem van Aleman, evenals Adri-
aen van Antwerpen, en vele anderen.
Dirk Martens was derhalve ten jare 1477 te
Sevilla, met eene drukkery en met agenten
gelast zyne boeken te verkoopen. Misschien
zullen andere stukken, later te ontdekken,
nieuwe en wie weet nog belangryker
byzonderheden aengaende den beroemden
Aelstenaer aen 't licht brengen.
De Vérilé van Schaerbeek deelde onlangs
eenen briel meê, geschreven door den verlich
ten geuschen schepen van 't officieel onderwys
van Etterbeek.
Wy laten hier dit meesterstuk van officieelen
briefstyl volgen
Etterbeek, le 3 octobre 1881.
Mon docteur MAyant recommandé une
IranquiLEté absolue je viens vous priES
d'avoir la bonté de porTÉ Jt la connaissance
des membres du consIEl qUil m'est de touT
impossibLITé d'assITer aux sEAnces du soir
dans le cas OU ma santé ne se remettrAl pas
je prie messieurs les conseillers de prendre
des mesuRRe pourassurAI le service de LEtat
civil vu quUIl arrive parfois que jAI touTE les
pIEnes du monde pour venir jusqu'A la maison
communale. (Signe) Winterbeer.
Deze regelen bewyzen dat die geusche sche
pen zoo veel kennis heeft van de regels der
fransche spraekkunst als een os van eiers te
pellen.
Zou de schryver van dit epistel niet veel
wyzer handelen, voortaen zyne vlaemsche
moedertael te gebruiken Wy denken,
ja.... maer kwest ofhy zyne moedertael ook
al naer de regels kan schryven.... 't Vlaemsch
is by die fransquillons immers eene boereif-
tael, en, wat meer is, nooit leerde men die
gemeene tael anders dan uit den mond. Geluk
kige gemeenten die zulke verlichte geusche
bollen onder hare bestierders tellen.
Ware het ons toegelaten,ten minste, konden
wy ons 't schrift bezorgen, wy zouden op onze
beurt, een meesterstuk van franschen briefstyl,
aen onze geëerde lezers konrien meêdeelen.
Indien onze inlichtingen juist zyn, dan zou
een officieele hoofdonderwyzer onzer stad,
eenen franschen brief hebben geschreven en
dit in eene trant die zou doen gelooven dat hy
eerder uit de pen van een gendarm of kaporael
der piotten, dan uit deze van eenen offici
eelen hoofdonderwyzer vloeide
Wat meer is, boven verscheidene grove
Eerst ontmoet hy eenen vroegeran bekende, die hem
voor een vreemdeling houdt, vervolgens ziet zyn
meisje hem en kent hem ook niet, tot dat eindelyk
het oog zyner moeder ontdekt wie hy is
Dat is heel lief voorgesteld,zegde Crete,maer....
Hier begon zy luid te lachen.
Wel, wat is er nu weer? vroeg Willem.
Dal ikdal ik toch uw meisje niet ben 1
Maer nauwelyks waren die woorden van har6 lip
pen, of zy kreeg eene kleur als bloed. Zy bleef staen
en keek om, of er niet iemand achterna kwam, want
zy had wel door den grond willen zinken. Toen
zamelde zy echter al haren moed byeen. en liep snel
vooruit naer de anderen. Willem volgde haer, en
daerop slapten zy zwygend voort met Jacob en Chris
tiaen,die een levendig gesprek met elkandervoerden.
Op het land heeft men niet veel kunstgrepen eu
omwegen noodig, om eene minnary aen le knoopen.
De menschen verstaen daer de kunst'niet om zich
met opzicht tot zulke zaken anders voor le doen dan
zy zyn. Willem stond als bereied man en voormalig
soldael by de geheele vrouwelvke bevolking van Epp-
slciu hoog in gunst, en maekio zich ook door zyne
manieren by oud en jong bemind. De geringe kundig
heden,die hy van zyne zwerftochten had meégebracht,
verschaften hem hier hetzelfde aenzien, dal men in
andere kringen slechts door schitterende studiën zou
verkregen hebben. Des avonds, toen de jonge lieden
pratende en zingende hel dorp op en néér wandelden
en de oude lieden met hunne korte pypjes voor de
huizen zaten, moest Willem dan hier en dan daer
komen, om allerlei vragen te beantwoorden en zich
te laten zien Zyn bejaerde vader voelde zich niet
weinig trotsch, cn de meisjes wisten het altyd zoo
aen te leggen, dat zy zoo dicht mogelyk langs hem
voorbystreken.
De kinderen van Sander waren uithoofde van de
ziekte van bunnen vader in huis gebleven. De oude
man had zich den geheelen dag niet zeer goed ge
voeld, en weet dit aen de omstandigheden, dal Marie
niet zoo goed als Grete met zieken wist om te gaen.
zonden tegen opstel en spelling, zou de offi
cieele schryver van dit meesterstuk vragen
dateen der kachels zyner school,zonder uitstel,
door eenen paerdensmid zou beslagen
worden.... Wy hopen wel dit meesterstuk eens
le konnen meêdeelen.
De oogst van 1881.
De Monileur bevat eene tabel waeruit blykt
dat de oogst van 1881 zulke goede uitslagen
niet heeft opgeleverd als die van 1880. De
algemeene gemiddelde opbrengst is maer
redelyk goed voor de tarwe, het spelt, de
rogge en de boekweit. De opbrengst is goed
voor de gerst en de aerdappelen.
De haver en de andere vruchten hebben
maer eenen gemeenen oogst opgebracht die
van klaver en hooi laet insgelyks veel te wen-
schen. Wat de wortelplanten betreft, het was
moeilyk, op het oogenblik dat de inlichtingen
ingewonnen zyn, een oordeel over hunne
opbrengst te vellen; deze moet echter nogal
goed zyn.
Kortom, de oogst van 1881 heeft in zyn
geheel de opbrengst van een gewoon jaer niet
bereikt
De totale opbrengst der byzonderste granen
bedraegt in een gewoon jaer 13,448,075 bekt.
De opbrengst van diezelfde
granen bedraegt in 1881 maer 14,158,905
Dus een te kort van 1,289,108 hekt.
Waerby moet gevoegd
worden het le kort dat elk
jaer in ons land voortspruit
uit de ontoereikendheid der
opbrengst van gemeld gra
nen en dat thans gemiddeld
beloopt tot 3,000,000
Dus, in alleseen tekort van 4,289.168 hekt.
dat moet aengevuld worden by middel van den
invoer van vreemde granen.
Ziethier eenige korte aenduidingen over den
oogst in vreemde landen.
In het noorden van Frankryk levert de oogst
een le kort op in het zuiden, gewone oogst.
Het te kort van Engeland wordt berekend
op 50 millioen he.ktoliters.
Duitschland heeft eenen gewonen oogst in
granen, goed voor de rogge.
In Hongarië is de oogst goedmen schat
dal dit land een millioen en half metrische
kwintalen tarwe, twee millioen metrische
kwintalen rogge, Hvee millioen metrische
kwintalen gerst en zeven honderd vyltig
duizend metrische kwintalen haver zal kun
nen uitvoeren.
Rusland heeft eenen meer dan gemiddelden
oogst bekomen en zal ongeveer 15 millioen
hektoliters kunnen uitvoeren.
De Vereenigde-Staten hebben eenen gemee
nen oogst. Talryke berichten zyn openbaer
gemaekt over den Amerikaenschen oogst, het
bedrag opgevende van het overschot van 1880,
alsook het beschikbaer cyfer voor den uitvoer
op den oogst van 1881. Volgens die inlichtin
gen zou de graenoogst in de Vereenigde-
Het was dan ook waer, dal het krachtig ontwikkelde
doch pas vyftienjarige meisje eenigzinsonhandigwas,
en men den druk harer stevige handen duchtig voel
de. Grete moest dus beloven haren vader nog een
paer dagen te zullen oppassen, totdat hy weder kon
opslaen.
Den volgenden morgen zag Grete hare zuster, toen
deze zich kleedde om naer 't veld te gaen, nadenkend
aen,want bet was haer alsof zy Mario iels moest zeg
gen. De dag wilde niet omloopen,en zoo stil als dezen
keer was het dorp haer nog nooit voorgekomen Zij
achtte hel een geluk, dal de kinderen er waren. Deze
zalen voor de deur van Sanders huis en Fritz vertelde
hun wat zyn broeder sedert gister gezegd en gedaen
had. Grete luisterde er naer, en lachte over het op-
snyden van den kleinen, die zich door het bezit van
zulk een grooten broeder, eensklaps tot den held der
kinderschacr verheven zag.
Toen Jacob en Marie eindelyk te huis kwamen,
schikte de laetste het zoo, dat zy na het eten met
Grete aen de huisdeur kwam staen.
-- Willem heeft naer u gevracgd, zegde Marie.
Zoo! gaf Grete daerop schynbaer onverschillig
ten antwoord, en wat heeft hy gezegd?
Hy vertelde my, dal het huishouden met de
oude Lisbeth hem niet bevalt, en dal hy op zich zelve
wil gaen wonen. Hy zegde ook, dat gy ten minste by
den avond een luchtje moest scheppen, daer gy den
hcelen dag in huis gezeten hebt Komt maereensmeé,
Jacob zal wel een poosje by vader blyven.
Debeide meisjesgingon de slraet op, en het duerde
niet lang of Willem vertoonde zich ook en sprak het
tweetal aen hel einde van het dorp aen.
Het was een heerlyke avond. Zy gingen gezament-
lyk de planken brug der woudbeek over, eD sloegen
vervolgens het smalle pad langs den oever in. Daer
zy niet alle drie naest elkander konden gaen, bleef
Mane achter,bukte zich hier en daer om een bloempje
tc plukken, en raekle daerdoor verder en verder van
do twee anderen af.
(Wordt voortgezet.)
