58ste Jaar
Zondag, 22 Juli 111II5
1925.
smm>.
IJZEllENWEG. VERTREKUREN UIT AEEST NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Landgenotenoverweegt
EENE KALE JUFFER
Kiesher vorming.
Een goedkoop Gouvernement.
Vlaamsche prijsboeken,
DENDER-BODE.
ABONNEMENTPRIJS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met 31 December.
ANNONCENPRIJS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 3',e bladz. 30 cent.
Deadermond*. 4-56 6-35 8-45 11-09 3-09 6-40 10.08
Lokaran.
4-56 6-35 8-45 11-09 3-09 6-40
tfeakalao. 4-564 «-35/ 7-30d 8-12d Exp. 1- 2' 3» kl. 8-451
1l-59d 1-04d Exp. 1*2' 3*kl. 2-5ld 3-091 5-08d
«-40/ 10-08d Exp. 1* 2® 3* kl.
Antw. 4-561 6-351 7-30d 8-12dExp. 3 kl. 8-451 l-04d Exp.
1® 2® 3® kl. 2-51d 3-09/ 5-58d 6-4"/ 10-08d Exp.
1® 2® kl.
Brusael, langs Denderleeuw. 4-25 7-30 0-00 8-1-2
E 2 kl.9-13 10-25 dir. 11-59 1-04 E3 kl. 2-51 5-05 E 3* kl
(5-18 des landags) 5-58 8-49 direct 9-16 10-08 E 3 klas.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-25d 4-56/6-38/8-12d
E 3 kl. 8-45/ u-00d 9-13d (ll-59d tot Leuven) l-04d
Exp. 1® 2® 3* kl. 2-51d 5-58d 8-49d direct 9-16d 10 08 E
3 kl.
(1) Nota. 9a letter beteekent langs Tcrmonde en de
Gent, (5-00 's vrijt» 7-04 dir. 7-56 E 3 kl. 8-44 9-41
12-21 12-40 Ü-OOdir. 3-08 3-37 5-59 E 3kl. 6-U4 6-38
8-49 Exp 3 kl. 9-38 en des zondags 12-39
Brugge, Oostende. 7-56 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir. 3 38 5 59 E I® 2® 3® kl. 6-38
Doornyk, Mouscro», Kortryk, Ryssel (langs Gend) 8-47
12-21 12-40 3-08 3-38 Exp. 6 04 6-38
Doorn. Mouse. Kortryk, Rys3. (langs Ath) 5-55 8-12 E.
3 klas lot Denderleeuw 11-59 2-51 6-00
Ninove. Geeraerdsbergen, I.essen, Ath 5-55 7-30 8-12E.3 kl.
tot Denderl. 11-59 2-51 6-00 9-11
Bergen, Quiévrain 5-55 8-12 E tot Denderl.11-59 2-51 5-58
Enghien Braine, Manage, Charleroi, Namen langs Geeruerds-
bergen 5 55 11-59 2-öi 0-00 5 58
Sottegem, langs Erpe-Meiro. 6.05 (7-25 's zat12.30 6.02
Moorsel.Opwyck.Mechelen,Antwerpen 5,07 9,27 3,21 6,09
letter d langs Denderleeuw.
Unique Suuin.
NAAR AELST UIT
Ath 6.48 10.19 1.18 4.08 7.57 9.15
Antw. 5.15 6,30 9,15 9.50 10.50 E. 1® 2° 3® jl. 12-22
3-15 E. 1°2®3® kl. 3-54 4.44 5.54 6.50 E. 1*2® 3® kl.
Brussel 6.19 direct 7.15 E 3 kl. 7.30 9.00 11.06
11.55 1-55 3.00 E 3 kl. 4.52 5.55dir. 7.17 8.10 E3 kl.
8-24 en des zondags 11.45
Denderinonde 7.07 9.41 11.35 2.27 5.28 3.24 10.54
Geeraerdsbergen 7.27 11.05 2.00 4.50 8.39 9.48
Gent 6 35 7.39 E 3 kl 8.15 9 43 1 1.06 12.31 E 3kl.
1.55 5.06 8.11 dir. 8.23 9.35 E 3 kl.
Lessen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.25
Lokeren 6.33 8.48 10.57 1.46 4.41 7.52
Nmove 7.55 11.33 2.28 5.18 9.07 10.19
Oostende 6.04 6.19E. 3 kl. 9.00 11.12E 3 kl. 11.54 6.01
uit Gbnt naar
Moortzeeie, Sottegem, Geeraerdb.,Enghitn, Braine- e-
Corate 5.47 8.12E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.59
uit geeraerdsbergen naar
Maria-Lierde, Sotlegem, Moortzeeie en Gent, 5.15 vryd.
7.2 5 8.35 dir. 9.54 11.58 2.58 5.50 E 8.51
uit Dbnderleeuw naar
Haeltert, Burst, llerzele, Sotteg. Audenaerde, ADsegam
Kortryk, 6 12 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20 diraat.
uit Sottegem langs denderleeuw naar
Aelst, (5.38 's Zalerd.) 7.49 1-2.06 1.28 5.00 7.48
uit Antwerpen naar St. Nikolaes, Lokeren en Gbnt
4.40 7.12 8.52 10.55 2.05 3.45 5.12 E 3 kl.6-35 8-00
9-10 E
uit Gent naar Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.25 7.05 8 00E 9.22 10.50 2.20 4-15 E 2kl.5.25 7,15
Uil Sottegem langs Erpe-Meire. 7.50 1.58 7.48
uit Antwerpen (zuid) naar Opwyck, Moorsel en
Aelst: 5,50 10,04 4,17 7,12
AELST, 21 JULI 1885.
Slechts weinige jaren scheiden ons van de
ijselijke gruweldaden die de alschuwelijke
parijsische Commune kenschetsen nog geene
eeuw is 'l geleden dat ons arm landeke te
midden der ongehoorde misdaden en schelm
stukken van 't schrikbewind en der sanscu
lotten lag te zuchten, en dit zoo aischrikkend
verledene verontrust ons geenzinsRond ons
zien wij zich alle de voorteekens vernieuwen
der vroegere volksrampen en wij blijven
ijskoud en ongevoelig wij geven er geen de
minste aandacht op
Wal zeg ik, deze die de opkomende baren
zouden moeten weêrhouden, zien wij hen niet
alle de kwade hartstochten begunstigen en
tegen de orde. tegen den godsdienst de driften
eener verblinde menigte aanhitsen?
Wij hooren lieden die ons toeroepen Gij
overdrijft, wij hebben niets te vreezende
terugkeer van 't verledene is onmogelijk
Er zijn zelfs lieden die durven beweren dat
de afschuwelijke en bloedige tooneelen der
fransche revolutie, sprookjes zijn van roman
schrijvers en dichters».... En, zoo wij allen
onze gerustheid beminnen, zoo wij gemakke
lijk onze verlangens voor de wezenlijkheid
nemen, laten wij ons in slaap wiegen in tegen
woordigheid van het altijd klimmend gevaar!..
O welke noodlottige verblindheid!.... Welke
mensch met gezond oordeel kan er een oogen-
blik aan twijfelen dat groote onheilen en ram
pen ons voor de deur staan, indien God ons
niet ter hulpe komt, en indien wij niet werken
om 't kwaad ie bevechten cn de ware zaak
van 't goede te verdedigen
Werpt uwe oogeu rond u, en bemerkt het
helsch verderf 't welk bewerkt wordt door de
slechte drukpers, door de ontuchtige printen
en caricaturen, door de zedelooze boeken en
romans. Geen stad, geen gemeente wordt
gespaard, overal wordt 't verderf, ja zelfs door
deftige lieden, soms catholieke, ondersteund
en voorgestaan!...
En nogthans de goddelooze leerstelsels, de
vernielende redeneeringen der socialisten en
communards dringen in de herten en dikwerf
in de zielen welke men er het minst vatbaar
voor dacht. Men gewent zich aan kwaad te
spreken, aan kwaad te denken tot den dag op
denwelken't kwaad eindelijk zegepralende.men,
menigten dorstig naar dielten, plunderingen
en moorderijen zich onder zijnen gevloekten
standaard zal zien scharen, gelijk het heden
reeds in zekere streken van Frankrijk gezien
wordt!
De slechle leerstelsels verspreiden zich op
eene schrikwekkende wijze, omdat zij hare
verderflijke medeplichtigen vinden in de slechte
driften die heden vele harlen overweldigen.
Liegen wij als wij uitroepen dal de wulpscheid
overal het hoofd opricht niet in het geheim der
duisternissen, maar bij klaren dage
Novelle van A. V. BULTYNCK.
«o»—
Overgenomen uit de Belgische Illustratie.
1® Vervolg.
Eindelijk keerde de fortuin, die tot dan toe al
zijne ondernemingen had begunstigd, zich van hem
af en kwam de tegenspoed hem op zijne beurt be
zoeken. Op zekeren morgen ontving hij de lijding
dal eene plotselinge daling op eene koopwaar,
waarvan hij een ruimen voorraad voorhanden had,
hem duizenden deed verliezen. Die tijding ver
schrikte hem niet. doch zij maakte hem ook niet
voorzichtiger. Kalm zegde hij tot mijne moeder
Lieve, nu ondervind ik eenmaal op mijne
beurt wat het is een groot verlies te lijden. Ik mag
echter niet klagen, slechts een gedeelte van het
vermogen dat ik met den koophandel vergaard heb,
is mij bierdoor ontnomen Met nieuwen moed ga
ik aan 't werk en weldra zal hul volkomen hersteld
zijn.
Die tijding klonk in liet oor mijner moeder als
de voorbode van dreigende onheilen.
O, ik bid u riep zij uil, ik bid u, wees toch
voorzichtig, lddien gij mijnen raad wildet volgen,
niet langer zoudt gij uw beslaan, het welzijn van
uw kind aan het wisselvallig lot overlaten. Ik smeek
u nogmaals, laat ons met hetgeen ons overblijft,
stil eu tevreden onze dagen slijten en het geluk van
ons eigen kind verzekeren.
Dat zou schoon zijn, zegde hij, altijd even
bedaard, indien ik die nog nooit van het lot iets te
Nog meer, er bestaat nog een andere drift die
aan onze samenleving veel, ja zeer veel, kwaad
veroorzaakt, 't Is de politieke drift
Het is klaar dat wij hier over den slechten
polilieken drift willen spreken, en geenszins
de pretentie hebben aan onze vrienden de les
voor te spellen.
Waarom wordt de R. C. Religie zoo hardnek
kig vervolgd, hare heilige mysteriën bespot en
haredienaren gelasterd?... Waarom worden de
zen welkehunnechristelijkeplichten uitoefenen
beleedigd en begekt, ten zij omdat de politieke
drift gezworen heeft alle hinderpalen te ver
brijzelen om tot zijne hoogmoedige bedoelingen
tot zijne ontwerpen van overheersching te ge
raken. De volkeren tot in 't diepste der ziel
verderven, aan de ouders alle vrijheid ontruk
ken, allen eerbied voor de heilige zaken belet
ten, de jeugd door een ongodsdienstige, om
niet te zeggen goddeloos onderwijs, bederven,
zietdaur, alle de dagelijksche kreten van den
politieken drift
En hoevele vrienden heeft die drift niet ge
scheiden Hoevele familiën geroepen om zich
ie beminnen heeft die drift niet verdeeld En
hoevele goede betrekkingen, hoevele gevoe
lens van liefde en genegenheid heeft deze drift
niet gekrenkt en uitgedoofd Deze gevloekte
drift leidt ons naar de barbaarscheid, naar de
verwildering wij. nogthans, welke zoo veel
en zoo schoon over beschaving en vooruitgang
kunnen spreken
Dat men min politiek make dat men zich
betere burgers loone en dat men met meer
iever werke tot 't geluk van 't gemeene vader
land met dien broederoorlog te staken die ons
ongeluk uitmaaktJa, dat men de vrijheid
van eenieder eerbiedige; dat men den gods
dienst in rust en vrede late; dat men zich
vereenige om liet .stoffelijke en zedelijke wel
zijn van allen te bewerkendat men van beide
zijden de lielsehe leerstelsels versloote die de
vernietiging pogen te bewerken van al wat
wij liefhebben, en dan zullen de zwarte wol
ken verdwijnen die zich meer cn meer aan
den gezichteinder vertoonen, en zal de zoo
noodzakelijke vrede opnieuw heerselien.
Wij begrijpen dat wij hier hersenschimmige
wcnschen uitdrukken wij weten immers dat
er altijd onder ons soldaten van 't kwaade en
soldaten van 't goede zullen wezen. Doch de
soldaten van 't goede zijn in overgroote meer
derheid, en indien zij wilden spreken, werken
en zich eenige moeite geven, hel zou niet lang
aanloopen eer de zaak van recht en rechtveer-
digheid zou zegepralen
Aan 't werk dus want ons geluk, onze zede
lijke en stoffelijke welvaart hangen van onze
krachtdadigheid afA.-V.-D.
M. Paternoster heeft indekamer het verslag
der middensektie neergelegd over liet ontwerp
der kieshervorming, zoo als wij dit ten andere
reeds vermeld hebben.
Het geheele wetsontwerp met eenige veran
deringen, wierd in de middensektie aangeno
men door 5 stemmen tegen 2 en 1 onthouding.
lijden had, bij den eersten tegenslag moest den
moed verliezen. Neen, ik wil het verlorene terug
winnen, drie-, vierdubbel terugwinnen en bet voor
de voelen mijner geliefde vrouw leggen. Ik wil do
kracht die mij nog overblijft gebruiken om mijn kind
rijk en gelukkig te maken. Kom, stel u gerust, lieve,
weldra zal ik hel genoegen hebben u betere lijdingen
mede te deelen en gij zult het mij moeten bekennen
dat uw eerste schrik ongegrond, ja kinderachtig was.
Hiermede nam bij van mijn moeder afscheid om
zich tol zijne gewone bezigheden tc begeven, Moe
der loonde zich opgeruimd en tevreden, doch in
haar hart gevoelde zij iets dat baar vrees aanjoeg
on haar scheen te zeggen Gij zijl nog niet aan het
einde uwer rampen
Maar al te spoedig ;verwezenllijkte zich dat ang
stig voorgevoel. In plaats van de betere tijding,
welke mijn vader aan zijne echtgenoole voorspeld
had, ging er schier geene week voorbij zonder dat
eene nieuwe ramp hem overviel. Handelshuizen met
welke hij jaren lang zaken had gedaan, wier ste
vigheid nooit den minsten twijfel had geduld en in
welker kassen hij zijne kapitalen zoo veilig achtte
als in zijne eigene, slaakten, het een na het andere
hunne betalingen Het kwam zoo verro dat hij be
sloot aan mijne moeder niets meer te zeggen, en
toch werd hij niet voorzichtiger. Integendeel, de
razernij der wanhoop maakte zich van zijn hart
meester en hoe meer hij verloor, hoe meer hij
waagde, om terug in hel bezit van hel verlorene te
geraken. Mijne arme moeder beefde van angst tel
kens dal zij hem lot haar zag naderen, want hij,
de goedheid zelve, was stuursch en barsch voor
haar geworden, zoodanig dat zij zich eindelijk niet
verder kon bedwingen en in zijne tegenwoordigheid
in tranen losberslte. Dan kwamen hem ook do tra
nen in de oogen eu hare hand aan zijne lippen druk
kende, vroeg hij haar smeekend om vergiffenis.
Nogmaals smeekte hem alsdan mijne moeder,
De paragraaf 0 van het art. 1 is veranderd
in dezen zin, dat het stemrecht zal verleend
worden aan de fonklionnarissen eenejaarwed-
de genietende van 1500 frank in plaats van
1800 frank, alsook aan de gemeente-secreta
rissen en ontvangers, welke ook hunne jaar
wedde zij.
Aan paragraaf 14 neemt men slechts aan
als kiezers de gedekoreerden van het ijzeren
kruis en van het lierinneringskruis van 1830.
Aan paragraaf 15 verleent men hel kiesrecht
aan de artisten die eene welkdanige onder
scheiding bekomen hebben, in plaats van,
zoo als er staat in liet ontwerp, de gouden
medalie.
Bij dit artikel 1 voegt men den volgenden
paragraaf Zijn ook kiezers, de burgers
wonende in dezelfde gemeente sedert te
minsten twee jaar en die eene huur betalen
van minstens 200 frank.
Aan art, 2 meldende de voorwaarden van
onderwijs vereischt om kiezer te zijn, voegt
de middensektie het volgende bij Het stu
diejaar in de regimentscholen er. in de avond-
koersen ingericht voor het leger, geldt voor
een schooljaar.
Aan art. 4 schaft de middensektie de voor
waarden af van den ouderdom van ten minste
18 jaar om toegelaten te worden tot het kies-
exaam.
Aan art. 21 zet de middezeklie in de plaats:
Eene boete van 50 tot 500 frank, ten laste
van den bestuurder der school, indien er kwes
tie is eener vrije school, voor kwaadwillige
weigering van een studie-certificaat, dat ver
loren of vernietigd was.
De paragraaf 2 van atlikel 25 is als volgt
gewijzigd betreffende het exaam De kandi
daten zullen verplicht zijn Ie antwoorden op een
hijzonder papier, dat hun door den voorzitter van
den jurij zal gegeven worden zij zullen op eenen
daarbij zijnden omslag hunnen naam en hunne
woonplaats schrijven. Al de examen zullen onder
toegelakten omslag aan de jurij onderworpen
worden.
Aan art. 33, wordt in de plaats gesteld van
de vier vijfden. de helft der punten, voor
de personen die het bewijs niet zouden kunnen
leveren van zes of vijf studiejaren.
Eendelijk de artikels 7 tol 15, betreffende
de gestichten die de toelating zullen krijgen
voor het ulleveren van bewijsschriften van
bijwoning der school, wierden afgeschaft door
4 stemmen tegen 2.
Zoo als men ziet, nog wat bedienden meer
als in het eerste ontwerp. De geuzerij vraagt
aan het land, of beter aan de Kamers nieuwe
lasten om haar te ondersteunen, nieuwe scho
len, nieuwe kiezers naar haar hert, en vrij
heid en gezonden zin, geraken van langs om
meer op hun reeuwstroo.
Al onze bestierders—doch niet de onderhoo-
rigen hebben altijd de pretentie gehad van
te zeggen dat wij wezenlijk een model bezitten
van goedkoop gouvernement en dat wij het
minst belasting betalen.
dat hij toch het weinige dat hem nog overbleef uit
de onvermijdelijke schipbreuk redden zou, Jmaar te
vergeefs
Neen, duizendmaal neen, riep hij uit, ik, een
der grootste kooplieden van Antwerpen, zou arm
en verlaten gaan wonen en wie weet misschien als
klerk op een handelskantoor moeten gaan schrijven,
om mijn dagelijksch brood te verdienen Nooit zou
ik mijne vrienden durven onder de oogen komen.
Neen, vrouw, nooit
Van dan af nam hij het besluit, zonder hare kennis
eene wanhopige poging te wagen, waartoe zijn kre-
krediet hem nog de middelen verleende. Viel zij goed
uit, zijn fortuin kon grootendeels hersteld zijn, maar
viel zij legen, dan stond hij voor het afgrijselijk
spook dal men bankroet noemt.
III.
Drie jaren had ik alsdan reeds in de kostschool
doorgebracht. Langzamerhand was ik dal leven ge
woon geworden en, omringd door de liefde en de
zorgen der goede kloosterzusters die hel gesticht
bestuurden, had ik mij daar gansch gelukkig en
tevreden gevoeld, indien niet een onweerstaanbare
zucht naar hel bijzijn mijner goede moeder mij ge
stadig het hart vervuld.
Telden jare, wanneer de vakantietijd naderde,
voelde ik mijn hart kloppen van ongeduldig ver
langen naar den stond waarop ik haar nog eens zou
mogen omhelzen en eenige dagen in haar gezel
schap slijten. Zij brandde telkens van verlangen
om mij weOr te zien en scheen gansch te herleven j
wanneer zij mij terug aan hare zijde vond. Wel is
waar bemerkte ik met droefheid dat zij, die bij j
mijn vertrek naar de kostschool, nog bloeiend van
gezondheid was, allengs scheen te verkwijnen. Zij
bekende mij dat zij ziekelijk was, doch dit had,
volgens haar zeggen, niets te beduiden en zij zou
Het volgende artikel, dat wij uit den Moni-
teur indusfriel vertalen, bewijst dat het keizer
rijk China ons niets te benijden heeft, en dat
men zelfs, orider politiek en economisch oog
punt, niet slecht zou doen China een weinig
en zelfs veel na te volgen:
In China wordt de Staat als eigenaar van
den grond beschouwd hij verhuurt denzelve
bij onbepaalde huurcedul aan de inwoners,
tegen eene pachtsom, die eens voor altijd
vastgesteld is geworden en welke volgens den
aard van den grond veranderd van fr. 1,50 tot
5 fr. de hectare. Welkdanig ook de verbeterin
gen zijn die de landbouwer aan den akker aan
brengt, nooit wordt de pachtsom vermeerderd
hij heeft er dus belang in zijn veld hel meest
mogelijk te doen opbrengen. Van den anderen
kant is deze huursom zooveel als zijn titel van
eigendom ook haast hij zich dezelve te beta
len. De eerste vraag welke men stelt wanneer
men hel gedrag van een lid in den familieraad
onderzoekt, is deze Heeft hij de belasting be
taald?De wet waarborgd aan eiken eigenaar
op den grond dien hij bebouwt, een patrimoni-
eelen akker, welke ouvervreembaar is dezen
akker terwijl hij de bestaanmiddelen van den
man verzekert, waarborgt tevens zijne vrijheid.
Op de 550 miliioen hectaren die liet grondge
bied China daarstellen zijn er op die wijze 70
lot 75 miliioen voor altijd vastgehecht aan de
familien die ze bezitten. Dit stelsel heeft zon
derling de entwikkeling van den kleinen eigen
dom begunstigd. Een groot getal familien
bezitten slechts eene halve hectare, andere een
hectare, anderhalve hectare. De eigendommen
van 20 hectaren zijn zeldzaam, en wat die be
treft van meer dan honderd hectaren, men mag
zeggen dat zij niet bestaan. Op dezen aldus tot
het. oneindige verdeelden bodem, doen de
landbouwers wonderen om door de vrucht
baarheid te vergoeden wat hun in uitgestrekt
heid ontbreekt geen stofdeeltje mest gaat in
liet Chineesche keizerrijk verloren, en men
bekomt van den grond verscheidene oogsten
per jaar.
De rent van den grond is nagenoeg de eenige
belasting van China Wanneer hij deze betaald
heelt, is de Chinees zoo vrij als de lucht die hij
inademt hij kan naar gelieve den koophandel
en de nijverheid ondernemen zonder zich be
hoeven te bekreunen met patentrecht, belasting
op deuren en vensters, accijns- of octrooirecht.
Van daar een koophandel en eene nijverheid
wier uilgestrektheid en macht geene vergelij
king vinden. De Chineezen fabrikeereu beter
koop dan wij en zij gaan zoo ver dat zij de
voortbrengselen van Europa aan lageren prijs
kunnen verkoopen in het klein, dan de landen
waar de producten van voortkomen. Men kan
voorzien dal na de deuren van China door ka
nonschotten geopend te hebben om hetzelve
te dwingen ons den toegang zijner markt te
geven, wij verplicht zullen wezen ze toe te
sluiten ten einde ons te beschermen tegen
eene economische mededinging welke wij on
mogelijk zullen kunnen volhouden, feit, dat de
overhand bevestigt van China op Europa onder
het economisch opzicht. Met zijne zoo dichte
bevolking, heeft hel geene armen en de maat
schappelijke vraagstukken die onze oude sa
menleving schudden en dreigen te doen kra
ken, zijn in China onbekend.
weldra hersteld zijn. Wat de ware oorzaak harer
verkwijning eD den staal onzer fortuin betrof, dit
alles hield zij zorgvuldig voor mij verborgen.
Zoo zou dan binneu eenige weken de gewenschte
dag komen waarop ik mij gansch verrukt in hare
armen zou bevindou. Vol van dit troostend denk
beeld telde ik verlangend de dagen, welke mij nog
van het oogenbhk des wederziens scheidden Op
eens word ik uit het midden mijner gczellil.nen
geroepen, daar de eerwaarde overste van het ge
slicht mij wenschte te spreken. Een angstig voor
gevoel beneep mij het hart en bevend naderde ik
de goede zuster. Zwijgend overhandigde zij mij
cenen brief, welken zij, zooals gewoonlijk, vooraf
gelezen had. Toen ik den brief reeds in de hand
hield en op het punt was kennis van zijneu inhoud
tc nemen, zegde zij mij, met eene van tranen bewo
gene stem Mijn kind, houd u sterk, en denk dat
de wil des lleeren alles voor ons ten beste schikt.
Sidderend trok ik den brief open. Hij was door
eene vreemde hand geschreven en bevatte in weinige
regelen het verschrikkelijk nieuws dal mij als een
donderslag op hel hoofd vielMaria, uwe moeder
is ernstig ziek en wenschl u spoedig aan hare zijde
te zien 0, hoe groot scheen mij op dit oogenbhk
de afstand die mij van mijne moeder scheidde! liet
rijtuig dal mij tot haar voerde, scheen mij over
den weg te kruipen en in mijne wanhoop riep ik
alle oogenblikken uit O, mijne moedor, misschien
kom ik te laat'
Eindelijk kwam ik aan onzo woning In een oog
wenk was ik uit hel rijtuig gesprongen en bevond
ik mij in hare kamer. Daar lag die goede moeder,
op het ziekbed uitgestrekt. Maar was zij het wel
Bleek als eene afgestorvene, uitgemergeld en met
de sporen van het grievends! zieleweê op het gelaal!
Een pijnlijke gil ontsnapte mijne benauwde borst
Moeder, lieve moedor! riep ik uil, en berstte los
in een tranenvloed. Het was dan alzoo dal ik haar
Eene der oorzaken van de openbare wel
vaart is zonder twijfel de buitengewoon goede
koop van liet gouvernement. Een keizerrijk
van 550 miliioen zielen telt niet meer dan 25
tot 30,000 beambten. Ook betaalt men er
slechts 3 fr. belasting per hoofd, terwijl men
erin Frankrijk 80 en 90 betaalt. Zulks belet
niet dat de noodige openbare werken worden
uitgevoerd, Men schat dat bet net kanalen, dat
zich door bet keizerrijk ontwikkelt, vergele
ken kan worden aan de volledigste netten van
alle Europeesche Staten.
Hoe zal het dit jaar staan met de prijsboe
ken
Zullen de bestuurders en bestuursters der
catholieke scholen wéér naar de Fransche
markt gaan om goedkoope prullen te koopen?
Zullen zij zich weer trachten te verschoo-
nen met de beweringwij geven Fransche
boeken omdat de ouders het zoo liefst hebben?
Die bewering toch is een louter uitvindsel
voor eene door en door slechte zaak.
Van tien huisgezinnen, die hunne kinderen
te Antwerpen, te Brugge, te Gent en elders in
't Vlaamsche land aan de betaalde catholieke
scholen toevertrouwen, zijn er stellig zeven
(ten minste!) waar de ouders ongemeen liever
Vlaamsche hoeken lezen dan Fransche. En
wat de kinderen betreft, ook deze zijn in 't
zelfde geval, namelijk wanneer men hunnen
geest niet heeft verstompt door het verleeren
der moedertaal ten voordeele eener vreemde.
Er is, God dank! reeds eene kataloogvan
Vlaamsche prijsboeken't is al iets, 't is
reeds veel aangezien de schoolbestuurders
niet meer zeggen kunnen Er zijn geene Vlaam
sche prijsboeken, of zij zijn te duur. Wij weten
het de Fransche zijn nog goedkooper, maar
dit komt uit den weinigen aftrok van onze
eigene produkten. Verzekerde men aan de
Vlaamsche boeken een debiet zoo groot als de
fransche genieten er zou in den prijs geen
verschil van een centiem bestaan. Een
Vlaamsch callioliek boekje, dat op 2,000 ex
emplaren wordt gedrukt, moet drie jaar wach
ten aleer aan den man gebracht te zijn; de
prullen uit Tours, Rijsel of elders in Frankrijk
gaan telken jare met duizenden weg!
Ongelukkiglijk zijn de meeste artikelen onzer
prijzenlijst nog meest vreemd goed. Iets of wat
uil üuilschland, uit Engeland, 't meeste nog
altijd uit Frankrijk. Die vertalingen laten zeer
veel te wenschen. Bewerkt door Noord-
Nederlanders, zijn ze, uit hooide van den
vorm, niet geschikt voor de Vlaamsche jeugd;
door Vlamingen, al te gebrekkig onder 't op
zicht van stijl en taal. De meeste schrijvers,
die voor prijsboeken zorgen, zijn geene fenik
sen op het gebied der letterkunde, zoodat de
weinige Vlaamsche boeken, die men onze kin
deren geelt, hun eene spelling onder 't oog
brengt, veelal in strijd met degene, welke zij
op de school leeren. Menige uitgever is daar
de schuld van. Met gretigheid toch nemen zij
nagenoeg elk handschrift aan, dat hun wordt
aangeboden, als 't maar eenigszins voorkomt
als prijsboek te kunnen verkocht wordeu.
Verreweg de meeste dier lieeren zijn niet
moest terug zien naar wier omhelzing ik zoo lang
reeds en zoo vurig gesnaakt had!
Dit was echter nog niet alles. Nu zou ik eindelijk
de oorzaak vernemen die haar langzaam had doen
kwijnen en haar lot den toestand had gebracht
waarin ik haar thans terugvond. Nadat ik de ge
liefde zieke weenend omhelsd had, legde zij haro
vermagerde hand in de mijne en sprak met eene
verzwakte cn door zuchten onderbroken stem
Arm kind, wat zal er van ti geworden Slechts
weinige dagen blijven er mij nog to leven over, en
gij... helaas! u wacht misschien eane rampvolle
toekomst, want... uw vader, uw ongelukkige
vader, mijn kind, heeft niet alleen alles wat hij bezit
in den handel verloren, maar daarenbaven kleeft
nog een vlek op onzen naam, want hij is. o,
mijn God! ik durk het vreeseiijke woord niet uit
spreken..
Ik begreep er niets van en smeekte mijne moeder
zich ie bedaren en mij het vreeseiijke woord dat
haar zooveel afschuw inboezemde toe te vertronwen.
Nauwelijks hoorbaar zuchtte zij Maria, uw
vader. vergeef het hem, hij is een bankroetier...
En machteloos viel zij achterover.
Voor het oogenblik trof mij die slag het minste.
Alleen de uitwerking welke hij op mijne goede
moeder uitoefende, maakt een diepen indruk op
mijn hart cn hel denkbeeld van baar, mijne eenige
vriendin, mijn schutsengel op aarde, voor altijd te
moeten verlaten, dat denkbeeld was mij een dood
steek.
O neen, lieve moeder, riep ik uit, eerder op
i mijne gedachten dan op bare woorden antwoorden-
I de, neen, gij zult niet sterven, gij zult uwe Maria
1 niet verlaten Vrees niet voor de toekomst. Zijn wij
J arm, welnu, met u zal het nederigste lot mij niette
zwaar vallen, ik ben jong, ik zal moed bebben, en
1 voor u, voor vader zal ik werken,
i Wordt voortgezet.
