58s,e Jaar
ZondagÜ5 September 1885.
N» 1952.
IJZEREN WEG.VERTREKUREN UIT AELST NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Openbare hci-haliitgslcsseii.
Vergeef uwen vijand.
litre lie liberalen de onzijdigheid in
'I onderwijs verslaan
DENDER-BODE.
ABONNEMENTPRIJS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met 31 December.
ANNONCENPR1JS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklaraen fr. 1,00. Vonnissen op 3<* bladz.50 cent.
Dendermonde. 4-56 6-35 8-45 11-09 3-09 6-40-10.08
Lokeren. 4-56 6-35 8-45 11-09 3-09 6-40
Mechelen. 4-561 6-354 7-30d 8-12d E\p. 1e2'3ekl. 8-454
1 l-59d l-04d Exp. 2* 3'kl. 2-51d 3-09/ 5-08d
6-40/ 10-08d Exp. Is S* 3' kl.
Antw. 4-56t 6-35/ 7-30d 8-12dExp. 3 kl. 8-45/ 1-04dExr.
l-2e 3* kl. 2-51d 3-09/ 5-58d6-4u410-08d Cxp.
1e "2* 3e kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 23 7-30 0-00 8-12
E 3 kl9-13 10-25 dir. 11-59 1-04 EH kl. 2-51 5-05 E 3« kl
(5-18 des zondags) 5-58 8-49 direct 9-16 10-08 E 3 klas.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-25d 4-56/6-38/ 8-12d
E 3 kl. 8-45/ 0-00d 9-13d (tl-59d tot Leuven) i-04d
Exp. 1* 2" 3* kl. 2-51 d 5-58d 8 49d direct 9-l6a' 10 08 E
3 kl.
(1) Nota De letter beteekent langs Termonde en de
Gent, (5-00's vrijd 7-04 dir. 7-56 E 3 kl. 8-44 9-41
12-21 12-40 0-00 dir. 3-08 3-37 5-59 E 3kl. 6-04 6-38
8-49 Exp 3 kl. 9-38 en des zondags 12-39
Brugge, Oostende. 7-56 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir. 3 38 5 59 E 1" 2' 3* kl. 6-38
Doornyk, Mouscron, Kortryk, Ryssel langs Gend) 8-47
12-21 12-40 3-08 3-38 Exp. 6-04 6-38
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. langs Alh) 5-55 8-12 E.
3 klas tol Denderleeuw 11 -59 2-51 6-00
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Atb 5-55 7-30 8-12E.3 kl.
tol Denderl. 11-59 2-51 6 00 9-U
Bergen, Quiévrain 5-55 8-12 E lot Denderl U-59 2-51 5-58
Enghien Braine, Manage, Charleroi, Nam-m langs Geeraerds
bergen 5 55 11-59 2-51 0-00 5-58
Soltegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (7-25 's zat12.30 6.02
Moorsel,Opwyck,Mechelen,Antwerpen 5,07 9.27 3,21 6,09
letter d langs Denderleeuw.
t'uique Suuui.
NAAR AELST UIT
Atb 6.48 10.19 1.18 4.08 7.57 9.15
Antw. 5.15 6,30 9,15 9.50 10.50 E. 1' 2e 3* 'jl. 12-22
3-15 E. 1°2°3# kl. 3-54 4.44 5.54 6.50 E. 1' 2° 3* kl.
Brussel 6.19 direct 7.15 E3kl. 7.30 9.00 11.06
11.55 1-55 3.00 E 3 kl. 4.52 5.55dir. 7.17 8.10 E3 kl.
8-24 en des zondags 11.45
Dendermonde 7.07 9.41 11.35 2.27 5.28 8.24 10.54
Geeraerdsbergen 7.27 11.05 2.00 4.50 8.39 9.48
Gent 6 35 7.39 E 3 kl. 8.15 9 43 11.06 12.31 E 3kl.
1.55 5.06 8.11 dir. 8.23 9.35 E 3 kl.
Lessen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.25
Lokeren 6.33 8.48 10.57 1.46 4.44 7.52
Ninove 7.55 11.33 2.28 5.18 9.07 10.19
Oostende 6.04 6.19E. 3 kl. 9.00 11.12E 3 kl. 11.54 6.04
uit Gent naar
Moortzeele, Sotlegem, Geeraerdb.,Enghien, Braine-le-
Corate 5.47 8.12E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.59
UIT CEBRAERDSBERGEN NAAR t
Maria-Lierde, Sotlegem, Moortzeele en Gent, 5.15 vryd.
7.24 8.35 dir. 9.54 11.58 2.58 5.50 E 8.51
uit Dbndbrleeuw naar
Haeltert, Burst, Herzele, Solteg. Audenaerde, Ansegem
Kortryk, 6.12 0.00 9.01 12.55 6.C9 7.20 direot.
UIT SOTTEGBM LANGS DENDERLEEUW NAAR
Aelst, (5.38 's Zalerd.) 7.49 12.06 i.28 5.00 7.48
uit Antwerpen naar St. Nikolaks, Lokerkn en Gent
4.40 7.12 8.52 10.55 2.05 3.45 5.12 E 3 kl.6-35 8-00
9-10 E
uit Gent naar Loeeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.25 7.05 8.00E 9.22 10.50 2.20 4-15 E 2kl.5.25 7,15
Dit Sotlegem langs Erpe-Meire. 7.50 1.58 7.48
uit Antwerpen (zuid) naar Opwyck, Moorsel en
Aelst: 5,50 10,04 4,17 7,12
AEEST,22 SEPTEMBER 1883.
Stad Aelst.
Openbare herhalingslessen worden
wekelijks kosteloos gegeven ten lokale
van den Catholieken Kring «L'Union»
groote merkt.
In de vlaamsehe taal, des Don
derdags en Zaterdags om 8 uren 's
avonds.
In de fransehe taal, des woens
dags en vrijdags om 8 uren 's avonds.
Eene tweede vlaamsehe af-
deeling is ingericht in den Kring
o De Vriendschap, Korte Zoutstraat.
De lessen worden aldaar ook gegeven
den Donderdag en Zaterdag, om 8 uren
's avonds.
Zekere onzer vrienden onthouden
zich die lessen bij te wonen de eenen
onder voorwendsel dat zij er niet toe
uitgenoodigd worden de anderen
omdat zij in de meening verkeeren dat
het examen niet alleen in de vlaamsehe
maar tevens in de fransehe taal moet
ondergaan worden; volgens hen zou
men de twee talen moeten machtig zijn.
Tot de eersten zéggen wij Wij
verzoeken u het tegenwoordige bericht
als eene uitnoodiging te aanschouwen.
Wij herhalen 't geen wij de verledene
week neêrschreven, namelijk, dat het
voor alle catholieken eene gewetens
plicht is zich aan 't examen te onder
werpen, en aldus kiesrecht voor provin
cie en gemeente te verkrijgen. Men
onthoude goed, dat de laatste kiesher-
vorming door de liberalen slechts in
leven werd geroepen om ons pogen te
onderdrukken. Ons hiertegen uit alle
onze krachten niet verzetten, ware in
onze oogen eene groote lafheid
Tot de tweeden zeggen wijGij
verkeert in dwaling: het examen mag
ondergaan worden volgens keus, in de
vlaamsehe, fransehe, duitsclie of en-
gelsche taal. Indien men bijvoorbeeld
verkiest het examen in 't vlaamsch te
ondergaan dan mag men geene vragen
doen over of in de fransehe, engelsche
of duitsche laai.
Dus dat alle onze vrienden welke, bij
loutere vergetelheid geene uitnoodi-
De avond van een heerlijken juni-dag begon te
vallen. Alles was schoon en bekoorlijk in het spaan-
sche dorpje Persano, doch in de hul van den schaap
herder Antonio Vilardi heerschte de diepste treurnis,
de grievendste smart. Zijne schoondochter Seraphma,
wier echtgenoot over twee maanden werd gedood,
was aan het ziekbed gekluisterd, terwijl haar kind,
dal nog den naam van moeder niet kon stamelen,
schreiend in zijn wiegje lag.
Met rood geweende oogen stond Antonio bij de
armoedige bedstede, en trachtte zijne dochter moed
in te boezemen, ofschoon bij wel zag dal de ziekte
hand over hand toenam.
Uwe woorden troosten mij, lieve vader, sprak
zij, terwijl zij hem hare vermagerde hand loerciklc,
doch hoop op levensbehoud heb ik niet meer. IK
gevoel dat mijne krachten mij verlaten, en ik weldra
u en mijn kind zal moeten verlaten. Ik gevoel dat ik
ga sterven, om mijnen beminden echtgenoot daar
boven te gaan ontmoeten. Arm kind, voegde zij or
bij, terwijl zij eenen Hauwen blik op Maria wierp,
weldra hebt gij geene moeder meer; maar de gebe
nedijde Maagd, wier beeldtenis ik aanschouw, en
die ik zoo dikwijls voor u gebeden heb, die zal u lot
moeder wezen....
Mijne dochter, zegde de vader snikkend, ik zal
met liefde voor Maria zorgen, er zal hel kind niets
ontbreken; wees deswege gerust; doch troostu,
God zal u uwe gezondheid wedergeven; hoop op
Hem, Hij is goedertieren en almachtig
Ik weet het, vader, antwoordde zij zachtjes,
ik weet dal gij voor mijn kind leederlijk zult zorgen,
en dit schenkt mij troost. Maar ik voel mijn einde
naderen en verlang ook vurig mij tot de groote reis
naar do eeuwigheid voor te bereiden.
Zij zweeg eenige oogenblikken en hield haar oog
ging hebben ontvangen, zich aanbieden
om de herhalingslessen bij te wonen,
wij mogen hen verzekeren dat zij wel
gekomen zullen wezen.
Wij verzoeken verder nog alle onze
partijgenoten ons alle de personen te
willen aanwijzen welke in staat zijn het
kiesexamen af te leggen, en welke tot
hiertoe de herhalingslessen niet bijwo
nen.
Wij laten hier tot 'onderrichting het
belangrijkste deel van den laatsten
omzendbrief van den heer minister van
binnenlandsche zaken volgen. Wij zeg
gen 't belangrijkste deel, omdat liet
aandelt over 'tgeval wanneer men geen
bewijs van schoolbezoek zal .kunnen
leveren, en ook over de vakken van
onderwijs waarvan de kennis vereischt
wordt.
Ziethier hoe de minister Rolin zich
over deze punten uitdrukt
ln mijuen omzendbrief van 31 Augusti, heb ik
als voorbeeld en met uitdrukkelijke verklaring dat
de opsomming niet beperkend was, eenige gevallen
van toepassing van hel artikel 39 opgegeven. Het is
onmogelijk al de gevallen te voorzien, welke zich
kunnen voordoen en waarover de bevoegde rechter
overigens uitspraak zal hebben te doen. Men mag
echter in hel algemeen zeggen, dat do onmogelijk
heid om te bewijzen zal voortkomen of van omstan
digheden, welke hel schoolbezoek zullen belet heb
ben of ten gevolge eener volstrekte onmogelijkheid
van zich de stukken aan te schallen, welke het art.
38 als bewijsstukken aanneemt.
Wat van belang is en aan iedereen voldoening
geven moet, is dat de wet zoo worde uitgevoerd,
dal niemand te klagen hebbe willekeurigenonreeht-
vaardig buiten het examen gesloten te zijn. Dit doel
zal op de breedste wijze bereikt worden wanneer,
gedurende dit eerste lijdslip van overgangen onrnid-
delijke toepassing, men, met voorbehouding van alle
rechten, en onder beding van later onderzoek door
de bevoegde rechtsmacht, tot het examen overgaat
der burgers, welke hunne studiën geëindigd hebben
de voor het in werkingtreden der kieswet, zullen
verklaren hel bewijs niet le kunnen leveren der vijf
of zesstudicjaren wederzijds door het art 2 vereischt.
Ik voeg bij den tegenwoordigen omzendbrief
een voorschrift van verklaring in dezen zin opgesteld,
(i) De bewoordingen ervan zijn letterlijk aan artikel
39 ontleend. Krachtens de termen van art. -II, let
ter B, eindigt op 15 Oktober aanstaande het tor
mijn voor de inlevering der getuigschriflen, welke
overeenkomstig artikel 38 der wet het schoolbezoek
moeten bestaligen
Hel is dus voor dien datum dat de personen van
ten minste 18 jaar, welke van den 25 October tot I
November hel examen wenschen te ondergaan, ver
plicht zijn hunne inschrijving ie vragen aan het ge
meentebestuur hunner woonplaats en bij die vraag
hunnen geboortenakt le voegen.
Wanneer bij die vraag geen geluigschrifl van
schoolbezoek of van nolarieieit kan gevoegd worden
zal de belanghebbende dehooger gemelde verklaring
dienen te doen.
De vragen zullen met de bijgaande stukken den
gevestigd op een klein houten Christusbeeld, dat in
haar bed hing. Zij scheen gedurende eenige stonden
te bidden en zeide vervolgens
Vader, reik mij mijne kleine Maria over, opdat ik
haar, voor mijn sterven, nog eenmaal omhelze en
zegene.
Antonio weende eu snikte toen hij den wensch
zijner dochter voldeed en het schuldeloos kind da3r
weder in zijn wiegje legde
Seraphino had waarheid gesproken haar einde
naderde zichtbaar. Tweo dagen later ontving zij uit
de handen van den grijzen dorpspastoor, nadat hij
de heilige woorden der absolutie bad uitgesproken,
de H. Teerspijs, en stierf eenige uren later zacht en
zalig.
De vader lag in stommen weemoed voor het sterf
bed neergeknield. Groot was de droefheid van den
goeden man. Hij dacht aan zijne overledene deugdza-
mcschoondociiter, hij dacht aan het kind, dat zorg en
oppassing behoefde Na de kerkelijke plechtigheid
en de begrafenis kwam de goede dorpsgeestelijke
Antonio bezockeu, had met hem een lang gesprek
en verzekerde hem dat hij hem altijd mei raad en
daad zou bijstaan En de uitmuntende geestelijke
hield getrouw zijn woord.
Onder de goede verzorging eener menschlievende
buurvrouw, groeide Maria welig op en verschafte bij
het toenemen der jaren, vele vreugde aan haren
grootvader, die haar vroegtijdig God en de bemin
nelijke deugd leerde kennen.
Zoo verliepen er twintig jaren, gedurende welken
lijd 's Hemels zegen op Antonio en zijne kleindochter
scheen le rusten. Beiden waren werkzaam en leefden
tevreden en gelukkig.
11.
Op zekeren dag verscheen een vreemde heer voor
de nederige woning van Anlonio, voor welke eenige
schapen graasden. Hij trad het huisje binnen. De
grijsaard en zijne dochter Maria, die omtrent 21 jaar
oud kon zijn, zalen aan eene tafel en waren bezig
met het nemen van hun avondmaal, bestaande uit
kastaniën en kaas.
16 October aaustaande aan den voorzitter der jury's
van examen worden overhandigd.
Al de vraagpunten, waarvandeoplossingeenigen
twijfel zou opleveren, worden onderzocht door de
overheden gelast met helopmaken en hetherzicn der
kiezerslijsten en die overheden zijn alleen bevoegd
om de redenen te waardeeren, welke zich tegen het
inleveren van getuigschriflen van schoolbezoek of
van noloriëteit zouden verzetten De gemeentebesturen
en de jury's van onderzoek, moeten, diensvolgens,
zich bepalen tot het verwerpen der vragen, welke
noch van een der getuigschriflen door artikel 38
voorzien, noch van de verklaring dat de belangheb
bende hel voordeel van art. 39 inroept, vergezeld
gaan.
Examen.
Het examen gebeurt schriftelijk en de vragen be
trekkelijk de voornaamste takken van heilager on
derwijs worden door het lot aangeduid. Tien pun
ten worden toegekend aan het geschrift en vijf punten
ann elk der andere zes vakken. De toelichting der
beweeggronden legt volgondervvijze het programma
van het exaam uit
Hel lezen, waarvan de kennis veronderstelt wordt
door de overhandiging zelve van een geschreven
opstel
Het schrijven, want, zonder het schoonschrijven
le willen opdringen dient er een verschil te worden
gemaakt tussehen een meer of min loopend en regel
matig geschrift en het afteekenen van vormloozc let
ters.
De zedelecr, toegepast aan praktische plichten,
hier, voornamelijk in hunne betrekking met het
staatkundig en maatschappelijk leven
De moedertaal, waarvan de kennis gemakkelijk
bij een eenvoudig dictaat zal kunnen beoordeeld
worden
De rekenkunde en hel wettelijk stelsel van maten en
gewichten, voor zooveel zij zich voordoen als eerste
vereischten ter uiloefening van elk boroep dat niet
volstrektuil handenarbeid bestaat
De aardrijkskunde, bepert tot eenige algemeene
begrippen en eene korte beschrijving van Belgie en
van zijne bestuurlijke inrichting
De nationale geschiedenis tol de eenvoudige daad
zaken gebracht zonder dewelke een burger de nood
wendigheden van het land niet zou kennen noch met
versland eenig belang hechten aan zijno bestemming.
Eenige zeer korte begrippen over het belgisch open
baar recht, welk de programmas van het onderwijs
onder den leergang van geschiedenis in de hoogste
afdeeling der lagere scholen rangschikken, zullen
aan het examen een bestanddeel bijbrengen, waar
van de ondervinding de volstrekte noodzakelijkheid
heeft bewezen.
De personen, welke met goeden uitslag bel exa
men zullen ondergaan en niet vóór 1 Mei aanslaande
den ouderdom van 21 jaren zullen hebben bereikt,
kunnen op de kiezerslijst niet gebracht worden. Zij
zullen moeten begrepen worden in eene aanvullende
lijst, welke aan dezelfde pleegvormen moet onder
worpen worden, opdat de betwistingen betrekkelijk
de waarde der getuigschriflen of der beweegredens
van het gebrek der geschriften door de Hoven van
Beroep kunnen beoordeeld worden. (Art. 16 der
wet.)
Een koninklijk besluit zal de werkzaamheden der
jurys van examen regelen.
Ziehier de modellen der akten van noloriëteit en
de verklaringen, waarvan booger spraak is
Akle van noloriëteit voor de aanneming lol
het bekwaamheidsexamen voor kiezers.
De ondergeteekende,meerderjarigen,hunue sta3ls-
en burgerrechten genielende, bevestigen dat M.
Goede lieden, sprak de vreemdeling, staal mij
eene gunst toe, namelijk van hier wat te mogen
vertoeven, mij tegen betaling eenig voedsel te geven
en mij verderden weg te wijzen. Op jacht zijnde,
heb ik mijne gezellen verloren Al mijne moeite, om
op hun spoor le geraken of den weg naar mijn
kasteel te vinden, is vruchteloos geweest. Den gan
schen dag heb ik gedoold door bosschen en geraakte
elk oogenblik dieper in de wildernis. Daar de zon
op het punt was van onder te gaan, werden mijn
angst en onrust nog grooler, tot dat ik eindelijk deze
woning ontdekte.
De verdwaalde werd door Antonio met alle moge
lijke vriendelijkheid ontvangen en spijs en een nede
rig nachtleger aangeboden. Gedurende het avond
maal spraken Antonio en Maria slechts weinig. Wal
de vreemdeling betreft, die geheel vermoeid was,
deze verlangde weldra zich Ier rust te begeven en
verzocht den grijsaard, hem 's morgends bij het
krieken van den dag le wekken en hem den weg
naar Roca te wijzen.
Naar Roca vroeg Antonio, met eenige ontroe
ring, mag ik weten wal gij daar te verrichten hebt
Ik ben don Aroldo, de heer van het kasteol
ik ben, gelijk ik u verteld heb, op jacht verdoold
geraakt, en wil uwe moeite redelijk beloonen.
De halve duisternis, welke in de nederige woning
heerschte, waarvan slechts een klein gedeelte door
eene lamp verlicht was, belette don Aroldo de ont
roering te bemerken, die zijne woorden bij den
ouden herder te weeg brachten.
Ik zal u naar Roca vergezellen, antwoordde
Antonio. Goede nacht
Don Aroldo trad in zijn vertrek, en het scheen
van tijd tot tijd als hoorde hij den grijsaard zuchten
en klagen cn hel meisje vveenen Ten laatste boorde
hij hen heide lang en vurig bidden. Thans werd de
Spanjaard rustiger en sliep door, tol hem 's morgens
i de herder wekte en hem ten ontbijt verzocht. Hel
meisje, bleeker en treurieer dan den dag te voren,
I zette hem melk, brood en kaas voor en weigerde
i bepaaldelijk de minste boloomng daarvoor te ont-
j vangen.
(naam, voornamen, beroep en adres), geboren te
(gemeente) den (dag, maand en jaar), (zes jaren
lagere studiën gedaan heeft, onder den regel der
wetten van 23 september 1842 of van 1 juli 1879)
vijfjaren middelbare studiën gedaan heeft onder den
regel der wet van 1 juni 1850) in de
school van (al de scholen opnoemen indien er ver
scheidene zijn).
(Gemeente), den (dag, maand en jaar).
(Vijf handteekens)
Gezien lot echtverklaring der vijf bovenstaande
handteekens
De burgemeester,
Verklaring van gebrek aan getuigschrift
voor de aanneming tol hel bekwaamheidsexamen voor
kiezers
De ondergeteekende (naam, voornamen, woonste
de.) geboren teden
zijne studiën voleind hebbende vöörden 26 augusti
1883, verklaart het bewijs van zijne studiejaren niet
te kunnen leveren, dat door de wet van 24 augusti
1883 geeischt wordt als voorwaarde van aanneming
tol het examen, voorzien door gezegde wel, uit
oorzaak van
Diensvolgens verzoekt hij gemachtigd te worden
zich aan le Imden lot het examen dat zal plaats grij
pen van den 25 October tot den 1 november aan
slaande.
Handle eken
Gezien voor echtverklaring van bet hierboven-
staand handteeken
De burgemeester,
Landgenoten, gij herinnert u nog wel hoe
hoog de liberale ministers tijdens den rede
twist over de ongelukswet, in de Volkskamer,
met de onzijdigheid in 't lager onderwijs
sprongen. Het onderwijs moet onzijdig
wezen, riepen zij uit; de leeraars zullen zich
onthouden de geloofsbelijdenissen, of liever,
de godsdienstige princiepen in de welke de
ouders hunne kinders opbrengen, in geener-
wijze aan te randen. Niets zal in de scholen
veranderd wezen verzekerden zij, en alle de
oflicieele schoolvossen herhaalden en zongen
die bedriegelijke minislerieele verklaring op
alle toonen.
HH. HH. onze Bisschoppen en priesters
logenstraften die minislerieele verklaring en
waarschuwden de ouders dat men hen poogde
te bedriegen, daar alles in de oflicieele scho
len weldra zou veranderd wezen.
Sedertdien hebben honderden voorbeelden
bewezen dat HH. HH. onze Bisschoppen en
priesters groot gelijk hadden, dat, inderdaad,
de ongelukswet van 1879 geen ander doel
heeft dan het oflicieele onderwijs te veranderen
om aldus de zielen onzer kinderen aan de
R. C. Kerk te ontrukken
't Is op de Congressen die de oflicieele
onderwijzers nu jaarlijks houden, dat het doel
der ongelukswet op eene klare en duidelijke
wijze aan 't daglicht komt.
Verleden jaar hielden de oflicieele opeters
hun Congres te Aarlen; dees jaar hielden zij
het te Hasselt. 1200 oflicieele onderwijzers en
onderwijzeressen moesten dees jaar in deze
laatste stad vergaderen, en wilde men de
j liberale schrijvelaars gelooven, een gulden
tijdstip ging voor de neeringdoende .bevolking
van Hasselt aanbreken... En wat gebeurde
er?... In plaats van twaalf honderd, kwamen
er een bitter klein handsvolleke. Iedereen
vroeg waar blijven zij Men ziet er geen
En de weinige die dan nog gekomen waren,
hadden de zaken zoodanig geschikt dat zij
hunnen knapzak hadden meêgebracht en men
hen hunnen dorst langs de straten met Has-
seltschen Pompenheimer zag lesschen Maar
die zich het meest bedrogen vonden, waren
de neringdoeners van Hasselt, welke door alle
de schoone liberale beloften bedrogen, zich in
groote onkosten hadden gezet.
't Is op de congressen, zegden wij hooger,
dat de aap uit de mouw komt.
En inderdaad de groote of hoofdkwestie
was de bespreking der moraal of zedeleer.
Verledene jaar, wierd op 't congres te Aar
len gezegd
De officieele meesters moeten de
kinderen, eene zedeleer inblazen zon
der godsdienstleer, eene zedeleer zon
der geloofswaarheden, eene onafhan
kelijke zedeleer.
Dees jaar zijn de officieele meesters nog
wat verder gegaan. Niettegenstaande 't ver
zoek van onzen confrater De Onafhankelijke
om de zittingen van 't congres te mogen bij
wonen van de hand werd gewezen, is 't hem
toch te wete gekomen wat er zoo al in de zit
tingen uitgekraamd is geworden.
Ouders, roept onze confrater uit, indien gij
wilt weten wal de officieele meesters van uwe
kinders willen maken, overweegt het volgen
de
De voorzitter van 't congres sprak te Has
selt als volgt
De religie is eene kwaal van het
menschdom dat nog in de kinderjaren
is.
Wij willen het menschdom gene
zen van die kwaal.
Wij willen van dien God niet meer
dien niemand gezien heeft, en waarvan
men aan de menschen kan wijsmaken
wat men wil.
Wij willen niet langer meer dien
onbekenden God beminnen Neen
wij willen al onze krachten, al onze
wetenschap wijden aan de menschheid
die liefde en eendracht noodig heeft.
Dus weg met God! weg met onzen godde-
lijken Zaligmaker welke voor ons de scbandige
dood des kruizes stierfZietdaar de oor
logskreet van de officieele onderwijzers en
onderwijzeressen
Een oflicieele opeter uit Brabant braakte
't volgende uit
Geene zedenleer meer met sermoo-
De grijsaard bracht nu den jongen Aroldo langs
allerlei paden en wegen door wouden en dalen
reeds hadden zij drij uren gegaao, en liet scheen
don Aroldo dat de weg, dien zij volgden, niet naar
zijn kasteel leidde.
Wees zonder achterdocht, sprak Antonio ik
ken op tien uren in den omtrek iederen struik, elk
boschje ik breng u naar Roca en den weg, welke
wij betreden, is de beste voor mij en voor u.
De jonge Spanjaard kon niets anders doen dan den
herder volgen
Zij waren thans op eenen kleinen heuvel geko
men, die dicht met struiken en eenige booge boomen
was begroeid. De herder hield stil en eene donkere
smart drukte zich op zijo ernstig gelaat. Hij wenkte
den jonker hem te volgen. Don Aroldo bleef slaan
en zag navorschend in de oogen van den grijsaard
maar deze sprak met eenen somberen spotlacht
Wal! vreest gij in uwe jongelingskracht, met
uw wapen, een ouden, weerloozen man
Don Aroldo volgde hem doch hij deinsde terug,
toen hij na eenige schreden voor een zwart kruis
kwam.
Don Aroldo, zegde de ouderling, kniel met mij
néér en bid een Onze Vader voor de ziel van hem,
die hier schuldeloos de dood vond.
Verwonderd wilde de Spanjaard den grijsaard
ondervragen doch deze gaf hem met zulken ernst
een teeken van néér te knielen, dat hij werktuigelijk
de knie boog en bad.
Na een kort en hartelijk gebed, stond Antonio op
en zeide
Ik dank u dat gij voor mijnen zoon Pietro ge
beden hebt het is omtrent 20 jaar geleden, dal hij
hier wrcedelijk gedood werd.
En wie heeft hem gedood vroeg don Aroldo,
ontroerd door de stilte, diepe smert van den ouder
ling.
Don Aroldo, sprak de herder ernstig en lang
zaam, het was uw vader, die den eenigen steun 6ens
grijsaard, de vreugd eener goede echtgenoote, den
troost eens kinds hier gevoelloos nederschoot
Hemel wat zegt gij
Hier stierf mijn zoon, mijn geliefde Pietro, die
geene andere misdaad begaan had, dan dat bij van
den rijken jachtbuit uws vaders, voor wien hij drij
dagen lang het wild opgejaagd bad, twee konijnen
als eene gezonde spijs voor zijne zieke vrouw naar
huiswildedragen. Uw vaderbeschimte hem eo schoot
hem in de woordenwisseling neder. Zij riepen mij, ik
vond hem stervend. Nog vergaf hij aan zijnen moor
denaar en hield niet op met smeeken tot dal ik hem
vergiffenis boloolde; want weet, don Aroldo, in
mijne smert had ik het besluit genomen, u en in u
tevens uwen vader te doodeu, en uwe dood war®
gewis geweest, hadde Pietro, mijn stervende zoon,
voor uwen vader en voor u niet gebeden. Gij waart
verleden nacht in mijne handen: niemand kon u
redden, indien ik u had willen dooden. Ik gaf u spijs
en drank, en bewaakte uwen slaap; hel meisje, dat
u bediende, was Pietro's dochter.
Groote God wal moet ik doen om het onrecht
mijns vaders te herstellen.
De dooden kunt gij niet opwekken, antwoordde
de grijsaard, maar wees voor uwe onderdanen een
rechtvaardige en genadige heer, opdat bun gebed
voor u ten Hemel stijge en alle onheil van boven uw
hoofde afwendde.
Dan vouwde hij de handen te samen, hief de
oogen ten Hemel en riep
Pietro, mijn zoon ik heb mijn woord gehou
den en vergiffenis geschonken.
Don Aroldo bood hem met tranen in de oogen zijne
geldbeurs en levenslange rijke ondersteuning aan
maar de schaapherder weigerde alles, dewijl zijn
verblijf op aarde, sprak hij, niet lang meer zou
duren, en er voor zijne behoefde voorzien was;
voor Maria, zijne klein-dochter, zouden de nonnen
des kloosters van Saota-Angelo zorgen.
Hij bracht thans don Aroldo door de struiken in
het vrije, waar hun de toren van Roca legenglans-
de, en verliet hem met de bede, nimmer zijne een
zaamheid of rust te stooren.
EINDE.