59s,e Jaar
Zonday25 December 1885
/V° 1945.
IJZEREN WEG.— VERTREKUREN UIT AELST NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN:
OPROEP
V'aimsche Volk en aan al de Vereerders
Hendrik CONSCIENCE.
TIE IDTTTTIR,.
Reserve-leger.
Onze liberale gelukkigmakers
Te Charleroi.
DE DENDER-BODE
ABONNEMENTPRIJS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met 51 December.
ANNONCENPR1JS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklarnen fr. 1,00. Vonnissen op 3"14 bladz. 50 cent.
bendermonde. 4-56 6-35 8-45 11-09 3-09 6-40 <0.08
Lokeren. 4-56 6-35 8-45 11-09 3-09 6-40
Mechelen. 4-561 6-351 7-30d 8-12d Exp. 1*2*3*kl. 8-45/
1 l-59d l-04d Exp. 1* 2* 3* ki. 2-5id 3-09/ 6-40/
10-08d Exp. 1* 2' 3* kl.
Anlw. 4-561 6-351 7-30d 8-12dExp. 3 kl. 8-45/ 1-04dExp.
1*2* 3* kl. 2-5ld 3-09/ 5-58d6-4i»/10-08d Exp.
1* 2* 3* kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 25 7-30 0-00 8-12 E 3 kl.
9-13 10-25 dir. 11-59 1-04 E3 kl. 2-51 0-00 E 3* kl
(5-18 des zondags) 5-58 8-49 direct 9-16 10-08 E 3 klas.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-25d 4-56/6-38/8-l2d
E 3 kl. 8-45/ O-OOd 9-13J (tl-59d tot Leuven)1-04d
Exp. 1*2* 3* kl. 2-51<f 5-58d 8-49d direct 9-16d 10 08 E
3 kl.
(1) Nota De letter beteekent langs Termonde en d
Gent, (5-00 's vrijd 7-04 dir. 7-56 E 3 kl. 8-45 9-41
12-21 12-40 0-00 dir. 3-08 3-37 E 3kl. 6-04 6-38 8-49
9-38 10-20 Exp 3 kl. en des zondags 12-39
Brugge, Oostende. 7-56 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir. 3 08 El* 2* 3* kl. 6-38
Doorhyk, Mouscrou, Kortryk, Ryssel langs Gend) 8-47
12-21 12-40 3-08 3-38 Exp. 6-04 6-38
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Alh) 5-55 8-12 E.
3 klas tot Denderleeuw 11-59 2-51 6-00
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 5-55 7-30 8-1 ïE.3 kl.
tot Denderl 11-59 2-51 6-00 9-16
Bergen, Quiévrain 5-55 8-12 E tot Denderl. 11-59 2-51 5-58
Enghien Braine, Manage, Charleroi, Namen lanys Geeraerds
bergen 5-55 H-59 2-51 0-00 5-58
Sottegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (7-25 's zat12.30 6.02
Moorsel,Opwyck,Mecbclen,Antwerpen 5,07 9,27 3/21 6,09
letter d langs Denderleeuw.
CulqHe Snniii.
WAAR AELST UIT
Ath 6.48 10.19 1.18 4.16 7-52 9.15
Antw. 5.15 6,30 9,15 9.50 10.50 E. 1'2* 3* d. 12-22
3-15 E. l°2°3e kl. 3-54 4.44 5.54 6.50 E. 1*2U 3* kl.
Brussel 6.19 direct 7.15 E 3 kl. 7.30 9.00 11.06
11.55 1-55 3.00 E 3 kl. 4.52 5.55dir. 7.17 8-24en
9.4ü E. 3 kl. des zondags 11.45
Dendermonde 7.07 9.41 11.35 2.28 5.28 8.25 10.56
Geeraerdsbergen 7.27 11.05 2.00 4.50 8.39 9.51
Gent 6 35 7.39 E 3 kl. 8.15 9 43 1 1.06 12.31 E 3kl.
1.55 5.06 8.11 dir. 8.23 9.35 E 3 kl.
Lessen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.35
Lokeren 6.33 8.45 10.57 1.46 4.44 7.52
Ninove 7.55 11.33 2.28 5.18 9.07 10.19
Oostende 6.04 6.19E. 3 kl. 9.03 11.12E 3 kl. 11.54 6.05
uit Gbnt naar
Moortzeele, Sottegem, Geeraerdb.,Enghien, Br?ine-.e-
Comte 5.47 8.12E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.59
UIT GEERAERDSBERGEN NAAR
Maria-Lierde, Sottegem, Moortzeele en Gent, 5.15 vryd.
7.2.1 8.35 dir. 9.54 11.58 4.42 5.50 E 8.51
uit Denderleeuw naar
Haelterl, Burst, Hczele, Solteg. Audenaerde, Ansegem
Kortryk, 6.12 O.Uü 9.01 12.55 3.11 7.20 direct.
uit Sottegem langs denderleeuw naar
Aelst, (5.38 's Zalord.) 7.5L' 12.06 1.28 5.00 7.48
uit Antwerpen naar St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.40 7.12 8.52 10.55 2.05 3.45 5.12 E 3 kl.6-35 8-00
9-10 E
uit Gbnt naar Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.25 7.05 8.00E 9.22 1<».50 2.20 4-15 E 2kl.5.25 7,15
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. 7.50 1.40 7.4»
uit Antwerpen (zuid) naar Opwyck, Moorsel en
Aelst: 5,45 10,04 4,17 7,12
AELST, VL DECEMBER 1885.
Hoofdcomiteit voor het Praalgraf van Conscience j
aan het
VAN
Den 40 September 18h3 ontrukte de dood
ons den innig geliefden en hoogvereerden
schrijver Hendrik Conscience.
Het ligt nog in aller geheugen hoe, weinige
dagen nadien, duizenden, ingetogen en rou
wend, hem r.aar zijne laatste rustplaats, op
het Kielkerkhof te Antwerpen, begeleidden.
Het was de derde maal, dat den grooten en
goeden man door zijne laalgenooten eene
openbare hulde gebracht werd. In 1881, bij
het verschijnen van het honderdste deel zijner
werkeu, waren uit alle gewesten van het
Vlaamsche land zijne vereerders te Brussel
samengestroomd, om hem een plechtig blijk
te geven van hunne hoogachting en erkentelijk
heid twee jaren later was eene niet minder
dichte schaar in feeslelijken stoet voorbij het
standbeeld getogen, dat hem op een van Ant-
werpens pleinen door zijne medeburgers werd
opgericht.
Een heilige plicht blijft ons, Vlamingen,
jegens den betreurden afgestorvene te vervul
len. Op de plek, waar zijne asch rust, moet
een gedenkteeken oprijzen, zijns en onzer
waardig. Naar dit praalgraf zullen onze kinde
ren en de kinderen onzer kinderen in beevaart
heengaan, om het aandenken te vieren van
hem, die leefde en werkte lot opbeuring van
zijn volk, tot instandhouding van onze taal en
van onzen stam.
Om Conscience die laatste eer te bewijzen,
om bem die laatste schuld van dankbaarheid
te betalen, is in Antwerpen een Comiteit tot
stand gekomen. Samengesteld uit mannen,
verschillend van denkwijze over andere vraag
punten, maar eensgezind in verkleefdheid aan
onze moedertaal en hoogachting voor den
schitterendsten beoefenaar onzer letterkunde,
richt het zich ook tot de Vlamingen van alle
gezindheid, tot de vereerders van den grooten
schrijver uit alle gewesten van ons land en
van het buitenland, vragende dat ieder het zijne
bijdrage voor Conscience's gedenkteeken.
Tot de Vlamingen in het bijzonder zegt het
Herdenkt wat ons volk was, toen Conscience
begon te schrijven hoe weinig het nog zijne
taal eerbiedigde hoe weinig het nog onthou
den had van zijn roemrijk verleden hoe diep
het reeds ontaard was, en hoe weerloos het
blootstond aan nog ergere verbastering en
verdrukking.
Herdenkt wat Conscience teweegbracht.
Aan zijn volk, het lezen ontwend, gaf hij
boeken, die door honderdduizenden werden
11* Vervolg
Zeer zeker zal ik het vergelen riep de juslicie
raad haar Da. Ik heb volstrekt gene reden om er mij
raeé te bemoeien, mijn geld weg te werpen en mij te
l.iten uitlachen. Doe wat gij wilt, red u zoo goed en
zoo kwaad als gij kunt, ik wil er niets meé te maken
hebben.
Met rasse schreden snelde hij heen, en wie hem
gehoord had, hoe hij in zich zelvcu gromde, wie
gezien had hoe driftig hij in zijne kamer op en neer
liep en zijne dienstboden met opvliegende woorden
de geringste nalatigheid verweet, zou moeielijk ge
dacht hebben dan hij, toen helden volgenden morgen
9 ure sloeg, de trappen van het gerechlhuis opklim
men en zich naar het lokaal zou begeven, waar de
verkoop moest plaats hebben.
¥11.
't Lokaal, waar de verkoop zou plaats hebben, was
een groot, donker vertrek waarvan de smalle ven
sterramen met ijzeren traliën waren voorzien. Tegen
den muur waren planken aangebracht, waarop akten
en hypotheken lagen aan het verdere eind van het
vertrek stond eene balie, die het heiligdom van het
andere gedeelte afscheidde achter die balie, zal een
beer, die zijn rood, bolwaugig gelaal liet leunen op
eene had met vijf vleezige, van ringen voorziene vin
gers, en die juist schaterde van lachen, toen de heer
Helm binnenkwam
Hij was in gesprek met een anderen heer, die over
de balie heen Doog en met beide ellebogen op leundo.
Deze laatste persoon stemde met hel lachen van den
roodwangigen beer in, terwijl hij metzijne eene hand
door zijue weinige recht overeiud staande haren
gelezen. De namen onzer groote mannen uit
het voorgeslacht herstelde hij in eer, en om
gaf hij met eenen glans, dien de eeuwen niet
meer zullen doen verbleeken hunne daden
deed hij bewonderen, en de zucht om naar hun
voorbeeld te strijden voor eigen bestaan deed
hij in ons gemoed ontwaken. Hij leerde ons
gemoed ontwaken. Hij leerde ons ook ons zei
ven kennen in die gemoedelijke zedeschetsen,
ontleend aan het leven van het Vlaamsche volk
in de stad en op het land. Hij veropenbaarde
ons de schoonheid onzer moedertaal, en deed
ze ons liefhebben en verdedigen als het koste
lijkste erfdeel der vaderen, als het stevigste
bolwerk onzer zelfstandigheid.
In den vreemde deed hij onze letterkunde
hoogachten en wekte hij belangstelling op
voor het Vlaamsche volk, eens zoo roemrijk
bekend doorgansch Europa, later zoo jammer
lijk miskend en vergeten.
Al deze diensten aan zijne taalgenoolen be
wezen, heel dien langen levensloop gewijd aan
het goede en schoone, kunnen wij niet naar
waarde vergelden. Maar laten wij doen wat in
onze macht staatdat niemand zijne bijdrage,
hoe gering ook, onthoude, opdat het praalgraf
van Conscience een gedenkteeken weze, hem
opgericht door gansch zijn volk, en opdat deze
hulde zooveel mogelijk geëvenredigd zij aan de
liefde, die hij ons toedroeg, aan de liefde, die
wij voor hem gevoelen en aan de dankbaar
heid, die wij hem schuldig zijn.
HET COMITEIT
Voorzitters Jan Van Beers, Jan De Laet.
Ondervoorzitters Julius De Geyter, Lamb. Van
Ryswijck, Emm. Rosseels, Geeraard Schoiers.
Sekretarissen Edward Van Bergen, Jul.
Van Herendaal, G. J. Kroes, Max Roosen.
Penningmeesters Jan De Cleer, T. F. Markel-
bach. Leden Jan Adriaensen, Peter Benoit,
J. 1. De Beucker, H. Van den Bosch, F. Jos.
Van den Branden, Edm. Campers, Henri Claes,
J. Cogels-Osy, Edw. Corematis, Arthur Cor-
nette, Edw. Dujardin, Jan Florus, Lodewijk
Mathot, August Michiels, Pol De Mont, P. Van
der Ouderaa, Aug. Snieders, Frans Willems.
Antwerpen, 1 December 1885.
N. B. Voor alle mededeelingen gelieve men
zich te wenden tot het Hoofdcomiteit
voor het Praalgraf van Conscience,
Museum Plantin-Moretus, Antwer
pen.
Binnen weinige dagen zal het Comiteit in-
schrijvingslijsten rondzenden en inlichtingen
over de wijze, waarop deze dienen in omloop
gebracht te worden.
Een zeer belangrijke redetwist ontstond
vrijdag der verledene week in de Volkskamer
ter gelegenheid der bespreking van 't wetsont
werp betrekkelijk 't jaarlijks kontingeut des
legers.
Hetkontingent voor 1884 zou, volgens voor
stel des gouvernemenls, tot 13,325 manschap
pen beloopen.
streek, en zijne scherpe stem zooveel mogelijk in
hield als had hij niet gaarne dat een derde hoorde,
hetgeen bij met den man achter de balie sprak.
T Zal een goede koop zijn. Als ik met koopen
moest, zou ik hier gloeiend ijzer aanraken.
Alle scherts ter zijde, Rusluit, lachtle de heer
achter de balie, het is het dubbel van de som weerd;
maar er zal niemand komen, die meer biedt. Binnen
vijf minuten is het negen ure.
Maar twee minuten meer, riep M. Rustuil, zijn
uurwerk uithalende en mijn horloge gaal voorhel
is negen ure geslagen op de groote torenklok. Wij
zullen er zoo gauw mogelijk een eind aan maken, en
er dan eens lekker op gaan ontbijten.
Geduld, hernam de andere. Wal zijl gij onge
duldig, Rusluit, anders hebt gij nooit zulk een baast,
en gij kunt zekergenoeg zijn van dezen kans ik ben
evenwel verplicht mij nauwkeurig aan den lijd te
houden
Komaan antwoordde de speculant, sla toe,
beste vriend. Er komt niemand waartoe dient het
langer te wachten Wij kennen elkander immers
Bij die woorden kwam M. Helm binnen, wiens
drooge hoest eene eleclriscbe uitwerking op M. Rus-
tuit had. Hij verhief zich in zijne volle lengte en
wierp een vernietigenden blik op de magere, mis
vormde gestalte van den ouden heer, die bijna nede
rig voor hem boog en allerminzaamst glimlachte
Op dien glimlach herstelde M. Rusluit zich van zijn
schrik, en met zijne gewone vrijmoedigheid riep bij
luid lachend Zoowaar ik leef, de juslicieraad Helm
Goeden morgeu, M Helm. Wel, wel, gij wordt
opoieuw jong Wij hebben elkaar in lang niet gezien.
Dat hinderde mij ook verschrikkelijk, begon de
oude heer, hem hartelijk de hand drukkende.
En hier komen wij nu zoo onverwachts bij
elkander, ging de heer Rusluit voortbergen en
dalen ontmoeten elkander niet, maar menschen wel;
zeker een gelukkig toeval Of hebt gij plan het huis
i te koopen Daarmeê zult gij mij een dienst, een
grooten dienst bewijzen.
De middensektie stelde voor of ten minste
had durven voorstellen dit totaal met 23 man
schappen te verminderen En generaal
Bloempol-Gratry stemde hierin toe
Onze achtbare vertegenwoordiger, M. Woeste,
nam vooreerst het woord en bewees dat de
vermindering door de middensektie voorge
steld en door't ministerie aangenomen, onbe
duidend was, en dat zelfs, ondanks die ver
mindering, het kontingeut van 1884 nog 154
manschappen meer zal tellen dan dit van 1885.
Verder verklaarde bij, dal de gedurige ver
zwaringen der militaire lasten, de onrecht-
veerdige afschaffing van den vrijdom der gees
telijkheid en alsook de invoering van de politiek
in 't leger, de Rechterzijde in de noodzakelijk
heid brachten tegen het wetsontwerp op 't
kontingent te stemmen.
De achtbare heer Notlwmb protesteerde op
zijne beurt tegen de politieke maatregelen die
in deze laatste tijden door het ministerie, ten
opzichte van 't leger wierden genomen.
Wij hebben, zegde M Nothomb, het leger
zoo liel dan wie ook. Wij willen dat liet
boven de partijtwisten en de partijbelangen
verheven blijve. Doch verscheidene maaire-
a gelen hebben dit karakter aan ,'t leger out-
nomen; vooreerst {moeten wij de afschaffing
der militaire aalmoeseniers aanhalen, een
maatregel welke strekt tol de vernietiging van
't godsdienstig gevoel zonder 't welk er
nooit een goed leger bestaan zal....
a Wij hebben u destijds verwittigd en ge-
zegd riep bij uit, dat die maatregel noodlot-
lig was, omdat gij aan 't leger zijne beste
«f vrienden zoudt ontrukken.
Later hebt gij om 50 milicianen te win-
c nen, den vrijdom der geestelijkheid afge-
schaften aldus de catholieke gevoelens des
o volks gekrenkt.
a Meer nogboven alle die kwellingen hebt
gij de politiek in 't leger doen dringen, met
gevaar 't leger in twee vijandelijke kampen
te verdeelen e« het te ontredderen.
In die omstandigheid blijft er ons niets
over dan ons bij de stemming te onthouden
doch 't zal voor de laatste maal wezen, indien
gij in uwe noodlottige politiek volhardt. Ja,
indien gij iu uwe betreurenswaardige poli-
tiek blijlt volherden, zullen wij voortaan
a tegen de wet op 't kontingent moeten stem-
men.
Deze woorden werden door gansch de Rech
terzijde goedgekeurd.
Verscheidene andere leden lieten eene niet
min krachtdadige protestalie hooren,
Wij willen ook de redevoeringen uitgespro
ken door eenige leden der linkerzijde aan kant
laten, het zou ons te verre leiden. Wij roepen
alleenlijk de aandacht in op de twee volgende
verklaringen die den heer Frère deed.
Na zich bitterlijk beklaagd te hebben over
het gedrag der minderheid welke weigert het
kontingent te stemmen en haar eindelijk van
gebrek aan vaderlandsliefde te hebben be
schuldigd, zegde hij onder andere
Luistert wel, Landgenoten
O, antwoordde Helm, om u een dienst te bewij
zen, zou ik alles doenWat is het voor een huis een
huis dat verkocht wordt
Dat weet gij niet een, en toch wilt gij mij dien
dier.sl bewijzen Het is maar bij wijze van spreken,
niet waarmaar ik heb een dankbaar hart. Het is
't oud bouwvallig huis, dat aan den koopman Lork
behoord heeft.
Een schoon heerenhuis, met hof en nevensge-
bouwen, hernam do heer Helm.
Maar alles in verval, viel Rustuil in. De men-
schon hebben er als heidenen huis gehouden.
Slecht volk vroeg-de oude heer
Door en door gemeen volk fluisterde de spe
culant.
De oude kon zijn fortuin niet bijeenhouden, de
weduwe en kinderen brengen er de rest door. Geene
orde, geen geweten, geen nadenken.
Er is eene schoone dochter heb ik gehoord.
De lieer Rusluit beantwoordde den blik van den
ouden heer met een veelbeduidend schouderophalen:
Wal men schoon noemt, antvvoorde hij maar
vol inbeeldingen daarbij lichtzinnig en aanmatigend.
Zij deugt dus niet veel?
Niets riep de speculantminder dan niets
een meisje voor wie men bang zou worden. Daar
slaat het eiudelijk negen ure, heer assessor, ging bij
voort, zich weer naar de balie wendende Mijn bod
hebt gij, en wijl er niemand bier verschenen is, die
meêbiedt, hebt gij maar toe te slaan, of mijnheer de
juslicieraad, ha ha de lieer juslicieraad moest een
bod op hel ongelukkig huis willen doen.
Wat hebt gij dan geboden? vroeg de oude heer.
Twintig duizend gulden, het bedrag der hypot
heek, die op het buis staal, antwoordde de assessor.
De oude heer dacht een oogenblik na, terwijl bij
zijne doordringende grijze oogen op hel spitse lachen
de gelaat van den speculant sloeg
Dan zal ik vier-en twintig duizend geven sprak
bij met een vriendelijk lache, terwijl hij Rusluit ver
trouwelijk toeknikte. Schrijf maar op, vier-en-lwintig
Het wetsontwerp op de nationale reserve,
zegde hij, dat, hoop ik, binnen kort zal neêr-
gelegd worden, bepaalt dat alleen de wel-
hebbende klassen zullen moeten optrekken.
De reserve zal samengesteld zijn uit degenen
die zich hebben doen vervangen, ook uit
degenen welke aan de militie ontsnapt
zijnde, de middelen bezitten om zich, op
eigene kosten, uit te rusten, in andere wuor-
den, kleedingen, wapens, enz., te verschaf-
fett. Alleen de behoeftige klassen der samen-
o leving zullen vrijstelling genieten.
Dus, Landgenoten, geene verdere uitleg-
ging is noodig. om u de bovenstaande ver
klaring van M. Frère, goed ie doen begrijpen
En later
VVij erkennen, voegde M. Frère er verder
bij, dat zekere toestanden onvereenigbaar
zijn. Indien de persoonlijke dienst bestond
en wij geene plaatsvervanging luidden, in-
dien de seminaristen en de bedienaars der
eerediensten in het leger moesten dienen,
zouden zij het evenmin kunnen als in de
burgerwacht.
Links. Men lijft ze tegenwoordig in
M. I'rère. 't Is een stelsel dat ik niet goed
keur, dat valt in onze zeden niet, dat is niet
pratisch
Deze verklaring in den mond van onzen eer
sten minister is gewichtig en zal voorzeker de
radiKalen niet verblijden. Volgens ons, levert
zij 't bewijs op dat men, in hoogere sferen de
radikale eischen, waaraan W. Frère, ten einde
de eensgezindheid onder de liberalen te bewa
ren, reeds zooveel heeft toegegeven, met kracht
dadigheid begint te vers'.ooten.
De radikalen eischen dat tot den laaisten
priester tot den laatslen paap toe, bij 't leger
zouden ingelijfd worden,en M. Frère. die vroe
ger hunne denkwijze hieromtrent deelde, ver
klaart nu heden dal hij dit stelsel niet goed
keurt, dat het in onze zeden niet valt, dat het niet
praktisch is
Wie begrijpt de oorzaak van dezen plotselin-
gen ommekeer niet
De verledene week riepen wij de aandacht
onzer geëerde lezeren in op eene openhertige
bekentenis welke de Flandre libérale in
haar financieel overzicht deed, betrekkelijk
den hoogst gespannen toestand waarin land
bouw, nijverheid en koophandel hedendaagsch
verkeeren.
Nu. heden willen wij hen andermaal onder
de oogen brengen wat de correspondent van
La Meuse van Luik, een verslaafde libe
rale schrijvelaar, aan dit blad over de heer-
schende krïsis schrijft
Wij doorleven eene krisis in de nijverheid
in de financiën en in den koophandel waar-
van weinige voorbeelden in 't verledene te
vinden zijn, en die in de geesten eene onhe
te twislbare ongerustheid onderhoudt. Wan-
neer en hoe zal men er uitgeraken? 'tls 't
geen de scherpzinnigste staatsman ons niet
zeggen kan.
duizend, mijnheor.
Wal hoe riep Rusluit verstijfd van schrik
is dat u ernst? Wilt gij inderdaad?
Beste vriend, fluisterde de oude heer hartelijk
ik wil u voor alle schade vrijwaren u hel oude
hoekje afkoopen, om u le bewijzen wat ik voor u
gevoel.
Ik zou u de handen kunnen kussen, antwoordde
de speculant op denzellden toon, terwijl zijnegroene
oogen van nijdigheid flikkerden maar uw bod is
eilaas niet geldig. Is het zoo niot heer assessor'
vroeg bij luid. leder, die eeu bod doet, moet bet
noodige geld bij zich hebben, om ten minste een
vierde gedeelte der koopsom te kunnen betalen.
Zoo is het zeker, antwoordde de assessoreer
ik uw bod opschrijf, M. Helm, moet ik mij kunnen
overtuigen of gij de vereisebte som bij u hebt.
Ziel gij, vriend, ziet gij, daardoor lijdt uwe harte
lijke deelneming schipbreuk.
Goddank neen antwoordde de oude heer ver
genoegd, ik heb zeer toevallig geld bij mij, zooveel
zeffs dal alle bedenkingen van den assessor er meê
ophoudeu.
Hij tastte in zijnen zak, haalde er een pakje papie
ren te voorschijn, trok het roode draadje, dat den
omslag vasthield, over, en reikte den inhoud aan den
assessor. Overtuig u nu zelf, mijnheer, het zijn echte
banknoten, die aan uwen twijfel misschien een eind
zullen maken.
De assessor bezag de banknoten en durfde niets
meer ter gunste van zijnen vriend den speculant in
het midden brengen. Er is meer dan genoeg, ant
woordde hij. Vier-en twintig duizend gulden dus
eenmaal... andermaal
Zes en twintig duizend riep de heer Rusluit.
Ha, ha ik durf het niet op mij nemen, u zooveel
schade te berokkenen, fluisterde hij den heer Helm
toe. Liever wil ik er zelf bij lijden Schrijf op, zes-en-
twinting duizend, assessor. Eerlijk duurt hel langst
i lk kan niet dulden dal een vriend om mijnentwil zijn
i geld verliest.
Dus M. Frère, de groote liberale minister en
zijne riiet min groote sleepdragers Rara, Rolin,
Olin, Van Humbeeck weten niet, zelfs als zij
alle hunne scherpzinnigheid te samen leggen,
wanneer en hoe wij uit de heerschende kri
sis zullen geraken, die de drij vierden onzer
bevolkingen, weldra tot den bedelzak zal ge
bracht hebben
Wij zijn nogthans geen staatsman, verre van
daar,en wij zeggen dat men met niet veel scherp
zinnigheid moet begaald zijn, om te hegrijpen
dat het slechts mogelijk is uit de huidige krisis
te geraken dan op voorwaarde dat het liberaal
ministerie 'i welk hier tot ons ongeluk, sedert
5 jaren, Iieerscht, aan de deur worde gezet....
Indien wij, gedurendedeze vijf laatste jaren,
een ministerie aan 't bewind hadden gezien,
T welk onze millioenen, in plaats van ze aan
den schoolstrijd te verkwisten, aan de bestrij
ding van de krisis had besteedt, voorzeker zou
zij, wellicht niet gansch, dan toch ten meer
deren deele verdwenen zijn
Ja, geene andere redplank blijft er ons over,
dan een catholiek ministerie aanstellen, 't
welk zonder de noodzakelijke belangen van 't
openbaar onderwijs te verwaarloozen, er zich
zal op toe leggen alle de millioenen die lieden
aan 't officieel onderwijs worden verkwist, te
besteden aan de ontwikkeling van Landbouw,
Nijverheid en Koophandel welke alleen de
welvaart van allen kan verzekeren
Mr Picard, de gekende progressist, heeft le
Charleroi eene voordraclitgeliouden, waarin hij
breedvoerig gesproken heeft over den politie-
ken toestand van België.
Desprekerzegl niet Ie clerical, voila l'ennemi
maar le doctrinaire, voilu l'ennemide vijand
die men bestrijden moet is de doktrinaire
pruiketi partij.
Die partij vergeet alle grondbeginsels, allen
vooruitgang om enkel legen de klerikale» te
blaften, hetgeen, zegt M. Picart, aan het volk
en de samenleving geen bloed zal bijzetten.
Overigens de liberalen hebben dezelfde fou
ten als de klerikalen, en wij, progressisten,
wij vallen op die lesten om de eersten te belie
ven, terwijl de liberalen dezelfde fouten begaan
als de klerikalen.
Men zegt dat de klerikalen aan eenen bisschop
gehoorzamen maar de doktrinaire partij heeft
wel een anderen primaat, wel een anderen
bisschop in parlibus infidelium namelijk M.
Frère
Men verwijt dat de geestelijke gestichten
rijk worden en veel invloed uitoelenen
doch watinvloed oefenen de groote doktrinaire
familien uit in zekere gemeenten
Men klaagt de doode hand der kloosters aan,
en wat is dan de doode hand der nijverheidsge-
nootscliappen
Men onttrekt de Sacramenten inde kerk aan
lien, die de wetten der Kerk niet volgen; maar
de doktrinaire klik ontneemt veel meer
namelijk het brood als men haar niet blinde
lings gehoorzaamt.
Maar ik wil nu eens een verlies lijden, heer
Rusluit Hel is mij een waar genot om uwent wil
iels op het spel le zeilen. Achl-en-lwinlig duizend
gulden dus, heer assessor.
Om Gods wil, lieve jusliticraad, hernam de
speculant, zijne bevende hand op den arm van den
heer Helm leggende bedenk toch wat gij doet.
Het bezit van hnizen is een vloek Wie weet, wat
er gebeuren kan Er kan oorlog, nieuwe belastingen
komen Negen-en-twinlig duizend geef ik, daar
Schrijf op derug duizend riep de oude heer
met krachtige stem. Dertig duizend gulden, al zou
hel lol mijn laaisten cent kosten, gij zult uwen zin
niet hebben, edelmoedige vriend. Ik zal u toonen,
dat ik om uwentwil oorlognoch grondbelasting vrees.
Is hel mogelijk riep de speculant met een lie-
geraclnigen blik. En als ik dan zeg twee-en-dertig
duizend
Dan zeg ik vier-en-dertig duizend, antwoordde
deheer Helm fier.
Dwaasheid, viel Rusluit in Ik begrijp er niets
van hot gaal hier niet richlig toe.
De oude heer schudde hardnekkig met zijn hoofd
Zes-en-dcrtig duizend, heer assessor, riep Rust-
uit woedend biedt nu maar zooveel gij wilt, als gij
mij hel huis niet wilt laten.
Hoe, hadt gij het zelf willen houden, goede
Rusluit vroeg de heer Helm metverwonderde goed-
hertigheid.
Het kan mij niet schelen, antwoordde de specu
lant nijdig. Nu eerst scheen hij te bedenken, wat bij
in liet vuur zijner wraakzucht begonnen had Hij
verviel in een diep gepeins maar al zijne spieren
waren in beweging bij had meer geboden dan het
huis zelfs in een gunsligen lijd weerd was. Als
gij het dan volstrekt hebben wilt, en door niets le
bewegen zijl van uw voornemen af te zien, neem het
dan, riep bij eindelijk met goedhertigu vastberaden
heid.
(Wordt voortgezet).