40ste Jaar
Zondag, 51 Mei IIIJI5.
yv° 2020.
I.IZERENWEG.— VERTREKUREN Uil Al LSI NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Hel gouvernement, der
priesters.
MOZES.
7 September.
DENBER-BODE.
ABONNEMENTPRIJS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met SI December.
Dendermondc. 4-56 6-36 8-45 11-09 3-07 4-35 6-45 9-40
Lokeren. 4-56 6-36 8-45 11-09 3-07 4-35 6-45 9-40
Mechelen. 4-561 6-361 7-30d 8-i2d Exp. 1®2®3®kl. 8-451
12-OOd l-04d Exp. 1®2® 3* kl. 2-51d 3-071 6-45/
9-40.1 10-08d Exp. le 2* 3* kl.
Antw. 4-56t 6-361 7-30d 8-12dExp. 3 kl. 8-451 l-04dExp.
1® 2® 3® kl. 2-51d 3-071 5-58d 6-451 9-401
10-08d Exp. 1® 2® 3® kl.
i russel, langs Denderleeuw. 4 25 7-36 0-00 8-12 E 3 kl.
9-09 10-23 dir. 12-00 1-04 E 3 kl. 2-51 4-35 E 3* kl
5-18 des zend.) 5-58 en 8-49 direct 9-16 10-18 E 3 kl.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-25d 4-5616-3618-12d
E 3 kl. 8-451 0-0üd 9-09d 12-OOd l-04d Exp.1«2«3j
kl. 2-51d 3-58d 849d direct 9-lGa 10 08 E 3 kl.
(1) Not*. De letter 1 beteekent langs Tcrnonde en de
Gent, (5-00's vrijd 7-04dir. 7-56 E3kl. 8-45 9-41
12-21 12-40 0-00 dir. 3-08 3-37 E 3kl. 6-04 6-39
8.49 9-38 10-32 Exp 3 kl. en des zondags 12-39
Brugge, Oostende. 7-56 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir. 3 08 E 1® 2' 3® kl. 6-38 8.49
Doornyk, Mouscron, Kortryk, Ryssel (langs Gend) 8-47
12-21 12-40 3-08 3-39 Exp. 6-04 6-38
Doom. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Alli) 5-55 8-12 E.
3 klas tot Denderleeuw 12-00 2-51 6-00
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Atb 5-55 7-30 8-12E.3 kl.
tot Denderl. 12-00 2-51 6-00 9-16
Bergen, Quiévrain 5-55 8-12 E. tot Denderl.12-002-51 5-58
Enghieu Braine, Manage, Charleroi, Namen langs Geeraerds
bergen 5-55 12-00 2-51 0-00 5-58
Sottegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (7-25 's zat12.30 6.02
Moorsel,Opwyck, Mechelen,Antwerpen 5,07 9,11 3,21 6,07
letter d langs Denderleeuw.
ANNONCENPRIJS, per drukregejGewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op bladz.50 cent.
Cniqae Saam.
NAAR AELST DIT
Ath 6.48 10.24 1.18 4.06 7.57 9.15
Anlw. 5.15 6,30 9,13 9.50 10.50 E. 1® 2® 3® kl. 12-22
3-07 E. 1°2®3° kl. 4.42 5.54 6.50 8-25 E. 1®2® 3® kl.
Brussel 6.20 direct 7.15 E 3 kl. 7.31 9.00 11.08
11 55 1-58 3.00 E 3 kl. 4.43 5.58dir. 7.18 8-26 en
9.52 E. 3 kl. des zondags 11.46
Dendermonde 5-09 'szaterd. 7.07 9.41 11.37 2.28
5.28 8.26 9.14.
Geeraerdsbergen 7.27 11.05 2.00 4.50 8.39 9.51
Gent 6 35 7.39 E 3 kl. 8.18 9.43 11.07 12.31 E 3kl.
1.55 4 04 (4.39 's zondags) 5.05 8.11 dir. 8.23 9.45 E 3 kl.
Leasen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.35
Lokeren 6.33 9.14 10.57 1.46 4.44 7.55
Ninove 7.55 11.33 2.28 5.18 9.07 10.19
Oostende 6.04 6.1 JE.3 kl. 9.03 11.12 en 2.43E 3 kl.6.05
üit Gent naar
Moortzeele, Sottegem, Geeraerdb.,Enghien, Braine-le
Comte 5.47 8.12E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.59
UIT GEERAERDSBERGEN NAAR
Maria-Lierde, Sottegem, Moortzeele en Gent, 5.15 vryd<
7.24 8.35 dir. 9.54 11.58 4.48 5.50 E 8.51
UIT DbNDBRLEEUW NAAR J
Haeltert, Burst, Herzele, Soiteg. Audenaerde, Ansegem
Kortryk, 6.12 0.00 9.01 12.55 6.11 7.20 direct.
ÜIT SOTTEGBM LANGS DENDERLEEUW NAAR
Aelst, (5.38 's Zaterd.) 7.50 12.06 1.28 5.00 7.48
uit Antwerpen naar St. Nikolabs, Lokersn en Gent
4.40 7.12 8.52 10.55 2.05 3.45 5.13 E 3 kl. 6-38 8-8J
9-10 E
uit Gent naar Lokkren, St. Nikolais en Antwerpen
4.40 7.08 S.OOE 9.22 10.50 2.20 4-15 E 2kl.5.25 7,1*
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. (5.38 *s zaterd.) 7.5il
1.40 7.48
uit Antwerpen (zuid) naar Opwyck, Moorsel en
Aelst: 5,45 10,04 4,17 7,12
AEI.ST50 MEI 1885.
De liberalen eischen dat de priesters zich j
met de politiek niet zouden bemoeien en zij
zich alleen aan den Godsdienst toewijden.
Onderzoeken wij ol deze eisch van 't libe- j
ralendom gegrond is.
Wat is de politiek De verstandelijke en
voordeelige besturing des lands.
Indien men deze antwoord een weinig door
grondt, dan zal men weldra hegrijpen dat de
priesters zich hoegenaamd niet bemoeien met
zaken die in hunnen werkkring niet vallen.
Waarom zouden de priesters even als alle
de andere Belgen in den vooruitgang, in den
bloei, in de welvaart des lands geen belang
mogen stellen Zijn zij geene burgers gelijk
de andere burgers
En omdat de priesters in den vooruitgang,
in den bloei en in de welvaart van Land en
Volk belangstellen, zouden wij door een pries
tersgouvernement bestierd worden.
Nu, wij dagen de liberalen van gansch 't
land uit ons de denkwijze te doen kennen van
de Geestelijkheid over eene enkele der poli
tieke kwestiën die het land verdeelen.
Wat denkt de Geestelijkheid over de inkom-
rechten op de vreemde granen
Wat denkt zij over het reserve-leger
Wat denkt zij over het delven van nieuwe
vaarten en 't aanleggen van nieuwe spoor
wegen
Wat denkt zij over het tarief der vervoer-
prijzen langs de ijzerenwegen
Wat denkt zij over den flnantieelen toestand
en over de omwisseling van de 4 1/2 ten hon
derd in 4 ten honderd?
Over aHe deze kwestiën hebben de priesters
eene persoonlijke zien-ol denkwijze, die nie
mand kent en welke zij zich wel wachten
openbaar te maken onder den dekmantel
hunner godsdienstige leering en van hun
gezag.
Gansch anders is 't, wanneer de godsdiens
tige kwestie op 't spel staat, wanneer het, bij
voorbeeld, de kwestie geldt te welen of de
dampkring der school zal godsdienstig blijven
of niet.
En waarom 't Is doods eenvoudig.'t Is
omdat het, volgens de bekentenis der libera
len zeiven, 't belang der zielen raakt en dat
de priesters, van goddelijk recht, de herders
der zielen zijn en zij er voor hun geweten,
voor de Kerk en voor God over te verant
woorden hebben.
Indien zij zich, in tegenwoordigheid van den
onrechtveerdigen oorlog de Kerk bezonderlijk
op 't gebied van 't volksonderwijs aangedaan,
moesten onthouden, 't is te zeggen, lieten zij
onbesproken de zielen aan de Kerk en bijge
volg aan God ontrukken, wij vragen het,
zouden zij nog waardige priesters, goede her-
VERVOLG EN SLOT.
Mozes was nog pas gespeend, toen hij, na eene
langdurige vervolging, eene gekwetste antilope
ving. Warner had hond en antilope uil het oog ver
loren, loer. hij op eens, op do plaats komende waar
het doode dier lag, zijn hond tot berstens toe gevuld
zag met de hooggeschatte borst van het gedoode
dier. Warner strafte dezo misdaad streng; sedert at
Mozes nooit wildbraad op de jacht; dikwijls heb ik
hem met stukken wildbraad op de proef gesteld.
Iedermaal dal ik zoo iets deed, liet hij zijn gekrulden
staart tusschen dc poolen hangen, zijn kop op de
borst zinken, zijne ooren hangen, en leven eü
vreugde verdwenen eensklaps Dan ging hij zich op
een zekeren afstand van ons neêrleggen, en ons mis
noegd en treurig aanstaren, als wilde hij zeggen ik
heb mij in ulieden vergist, ik vind het zeer onheusch
van u zoo den draak met mij te steken, en mij ge
durig mijnen eersten val te herinneren, en dan
zuchtte hij luidmaar was eens het vuur onzer
legerplaats ontstoken, dan had Mozes allijk honger:
en kreeg hij dan niet spoedig te eten, dan haalde hij
dadelijk eon stuk hout le voorschijn, en deed alsof
hij het ging verslinden. Mozes kende volmaakt
Warner's zwakke zijde. Na het ontbijt, als wij onze
paarden gezadeld en de pakken hadden vaslgeriemd,
zou Mozes nooit hebben durven nalaten de leger
plaats te doorsnuftelen en te onderzoeken of er soms
niet wat vergeten was. Een mes, een lepel, eene
spoor, eene pijp ol zelfs een wisje dat daags te voren
ders wezen Dat de liberalen die nog van
goede trouw zijn, antwoorden.
Zietdaar wat de tusschenkomst der pries
ters in de kiezingen uitlegt, noodzakelijk maakt
en verrechtveerdigt.
De priesters verkeeren niet alleen in staat
van wettige verdediging; zij vervullen slechts
hunne onbetwistbaarste, hunne heiligste
plichten.
De liberalen haten heden de priesters voor
al uithoofde vau den tegenstand die zij hen in
de onderwijskwestie bieden, nuindien zij mor
gen die wettige tegenstand moesten staken dan
zouden zij aan hunne tegenstrevers het onte
gensprekelijk recht geven van hen le verachten.
Doch daar is geen vrees voor. Zoolang het
liberalendom de R. K. Religie zal bevechten en
haar hare rechten en vrijheden wil ontrukken,
zullen hare priesters als een man. zonder vaar
noch vrees, blijven volherden in dien tegen
stand welken zij tot hiertoe met zooveel goe
den uitslag, gevoerd hebben. Neen, niet een
enkele ware priester zal den strijd ontvluchten,
want allen zullen zich de woorden van den
profeet Isaïas herinneren Vee mihi si
tacuerim Wee! aan mij, indien ik gezwegen
heb als ik spreken moest!
Het verslag van den minister Thonissen
over het bestuurlijk onderzoek, door den gou
verneur van Brabant ingesteld, over de ge
beurtenissen van 7 September, komt op 't
bureel der Volkskamer neêrgelegd te worden.
Wij laten hier den beknopteninhoud volgen:
In het gedacht der inrichters, was de mani
festatie van 7 September een natuurlijk en
wettig antwoord op de liberale betooging van
31 Augusti.
Op 31 Augusti, waren met duizende burgers,
tot de liberale denkwijze behoorende, uit al de
provinciën van liet koninkrijk opgekomen en
hadden een stoel gevormd. Zij waren vooraf
gegaan van vlaggen en muziekkorpsen, door
kruisten de straten der hoofdstad en begaven
zich naar hel paleis des konings, waar zij een
adres van protestatie neerlegden tegen de
schoolwet. Zijne Majesteit verzoekende, er
zijne goedkeuring niet aan te verleenen, indien
het wetsontwerp door de Kamer gestemd werd.
De liberale stoet ontmoette geen enkelen
hinderpaal. Niemand dacht er aan de uitoefe
ning van een grondwettelijk recht te belemme
ren, door vijandige, beleedigende of geweld
dadige betoogingen.
Tegen die vreedzame en wettelijke betooging
wilden katholieke en onafhankelijke burgers
eene gelijksoortige manifestatie stellen, even
vreedzaam en wettelijk, doch ditmaal onder
nomen, om de goedkeuring der schoolwet te
vragen.
Zij hadden daartoe eerst den 31 augusti ge
kozen maar om alle gelegenheid tot konflikt te
verwijderen en zich schikkende naar het ver
langen door de ministers en burgemeester van
Brussel uitgedrukt, bepaalden zij de manifes-
tie op 7 september.
Katholieke en onafhankelijke afgeveerdigden
voor zweep gediend had cn vergelen was, zou hij
opgeraapt en bij zijn meester gebracht hebben. Zoo
dra bij verzekerd was dat er niets was achtergelaten,
draaide hij eenige keeren op de achlorpooten rond
cn blafte van genoegen. Zekeren avond, toen wij de
vallei der Milk-River insloegen, bemerkte Warner
dal zijn bowienile-knife met de scheede uit zijn
gordel verdwenen waren Hij riep Mozes. De hond
plaatste zich op de achierpooten. met de voorpooten
tegen hel paard steunende, en zijn blik op Warner
latende rusten, die in het zadel zat, scheen hij te
vragen wat men van hem verlangde. Mijn vriend
sprak hem toe, zooals hij mij zou hebben toegespro
ken, en deelde hem zijn verlies meë Vervolgens
met den uitgestreken arm in de richting der berg
kloof wijzende, welke wij zoo pas verlaten hadden,
sprak hij kort afZoek hel! Aanstonds sprong Mozes
in postuur, en sloeg den weg in die wij verlaten
hadden. Wij reden naar de rivier, en bereidden er
ons nachtkwartier Omtrent twee uren later kwam
Mozes met de lederen schede in den muil aangeloo-
pen, en gaf ze Warner in de hand Met onuitspreke
lijke verachting zag deze zijn hond aan, en riep hem
met eene bulderende stem toe, dat hij de domste
ezel van het rotsgebergte was; vervolgens de ledige
schede voor de oogen des teleurgestelden honds
houdende, vroeg hij dezen op strengen toon Waar
is het mes Keer terug ezel, en zoek het mes dat cij
uit de scheede hebt laten glijden De hond keerde
onmiddelijk terug, cu verdween in de duisternis In
minder dan een uur was bij terug, met het mes tus
schen de landen Nu begreep ik waarom Mozes
iederen morgen, bij het verlaten der legerplaats, zoo
zorgvuldig hel kamp doorzocht de ondervinding
had hem geleerd dat Warner nooit verzuimde hem
terug te zenden, wanneer er een of ander voorwerp
onjbrak, en daar Mozes een hond was die hel gezel
schap beminde, scheen hij niet zeer verlangd eene
eenzame reis le maken over berg en dal, door plaat-
begaven zich bij M. Buis, en deden hem hun
voornemen kennen om de stad in stoet te door
trekken, zich naar het paleis des konings le
begeven en er een adres aan Zijne Majesteit
neêr te leggen.
De burgemeester verklaarde aan de afgeveer
digden, dal hij om hunnen stoet le beschermen
dezelfde maatregels zou nemen, welke hij tot
bescherming van den liberalen stoet genomen
had.
Van dan af werd de betooging bepaald vast
gesteld.
Reeds vóör liet aanbreken van den 7 septem
ber, werden er belreurensvveerdige geruchten
in omloop gebracht. Men kondigde aan dat de
katholieke stoet zou aangevallen en met geweld
uiteengedreven worden men wees zelfs de
plaats aan, waar de eersteen voornaamste aan
val zou gebeuren. Het was in het lage gedeelte
der stad, vooral nabij de Beurs, dat de mani
festanten moesten overrompeld en hunne ran
gen gebroken worden.
Reeds den 5 september, verwittigde generaal
Oscar Jolly M. den burgemeester van de ont
werpen die men langs verschillige kanten aan
kondigde, en toonde hem namelijk den omtrek
der Beurs aan, als moetende het tooneel van
de eerste aanvallen zijn.
M. Buis beloolde de noodige maatregelen te
zullen nemen. Hij deed nogtans opmerken dat
hij niet geloofde in staat tezijn het geschreeuw
en gefluit, dat den stoet kon te deel vallen, te
beletten.
Op 7 september, van den vroegsten morgend,
kwamen de manifestanten uit al de streken van
het land aan hun getal mag ten minste op
80,000 man geschat worden.
Van zoo haast zij van den trein stapten, en
toen zij nauwelijks de statie verlaten hadden,
werden velenuitgefloten, uitgejouwd, beleedigd
en getergd.
Zoo ook, terwijl zij door de stad trokken en
reeds voor 11 ure 's morgends, werden groe
pen manifestanten ontvangen, nu op beleedi-
gingen, dan op gefluit, niet zelden op geweida
den.
Het was van dan af zeker dat de dag zonder
wanorders niet zou afloopen. Niettegenstaande
dit alles en behalve eenige betreurensweerdige
tooueelen, geraakten de manifestanten tol het
algemeene vereenigingspunt, den omtrek der
Zuiderstatie, en konden er hunne rangen vor
men volgens het vastgesteld program.
De stoet werd zonder al te groote moeilijk
heden gevormd. Ten 1 uur 40 m. stelde hij zich
op de binnenwaartsche boulevards in beweging
volgens de aangenomen aanwijzing.
Tot op de hoogte der Fontainasplaats stootte
de stoet op geene hinderpalen doch reeds
op den doortocht, waren de manifestanten het
voorwerp van beleedigingen en laster door
gebaren en door woorden.
Als men de Fontainasplaats voorbij was,
verergerde de toestand op aanzienlijke wijze.
De stoet werd met groot geweld aangevallen;
dichte vijandige bender. wierpen zich op de
manifestanten. Deze werden uitgefloten, uitge
jouwd, geslagen, gekwetst, op alle manieren
mishandeld.
De aanvallers hebben het vooral op de vlag
gen gemunt, de kartels, de muziekinstrumenten;
het zijn als trofeën, die zij pogen te veroveren
en die zij al te dikwijls erin gelukten te ver
nietigen of uit de handen der dragen te rukken.
Het doel dat men najoeg, was klaarblijkelijk
den stoet af te snijden, hem beletten den voor
gestelden weg te volgen en het program der
manilestatie tot het einde toe uit te werken.
De aanvallen waren voornamelijk op zekere
punten, zooals tusschen de Beurs en de
St-Huibrechtsgaanderijen, zeer hevig. Dikke
massas gelukten er verscheidene malen in den
stoet af te snijden. Het eerste gedeelte van de
uitgestrekte kolom der manifestanten kwam
nogtans aan het paleis des konings en gelukten
er in, aldaar het adres, voor Zijne Majesteit
bestemd, neêr te leggen.
Twee andere brokken van den stoet kwamen
er insgelijks door vele moeielijkheden aan
maar duizenden burgers, voor de vreedzame
en regelmatige uitoefening van een grondwet
telijk recht vereenigd, moesten zich in alle
richtingen verspreiden.
Het zou te lang zijn al de omstandigheden
aan te halen der schandelijke feiten, welke de
stralen van Brussel onteerd hebben. De uitge
breide processen-verbaal van het enkwest zul
len de noodige aanduidingen bezorgen aan de
leden der Wetgeving, die van dichtbij al de
gebeurtenissen van dien droeven dag willen
onderzoeken.
Het verslag onderzoekt vervolgens aan wie
de verantwoordelijkheid van die wanorders en
gewelddaden toekomt en welk het gedrag is
geweest der overheden en van de agenten der
openbare macht die met de bewaking en het
behoud der orde gelast zijn.
Men heeft de verantwoordelijkheid dier aan
vallen willen leggen op degenen die er het
slachtoffer van waren. De betooging zelf zou
eene onvoorzichtigheid geweest zijn, eene uit
daging tegenover de liberale, brusselsche be
volking.
Die zulks beweeren vergeten dat de vrijheid
van denkwijze voor allen op gelijken voet be
staat onze grondwet bekrachtigt die vrijheid,
zonderonderscheid van politieke kleur.
Was de liberale manifestatie van 31 augusti
geene uitdaging voor de katholieke bevolking,
dan was de katholieke betooging van 7 septem
ber ook geene uitdaging voor de liberale bevol
king. Beide betoogingen waren even wettelijk.
Dat beleedigingen en uitdagingen van den
kant der manifestanten uitgingen, werd door
een zeker getal getuigen bevestigd, doch door
anderen geloochend. Meestal die beweeringen
werden door bevoegde personen ten stelligste
gelogenstraft. Docli, al waren die beschuldi
gingen zelfs waar, nog zouden zij den brutalen
aanval niet rechtveerdigen, tegen duizenden
vreedzame burgers gepleegd.
Het bestuurlijk enkwest en de rechterlijke
vervolgingen hebben bewezen dal de manifes
tanten de uidagers de beleedigers niet waren.
De wanorders van 7 september waren het
gevolg van een vooraf beraamd complot, een
opgemaakt plan. De feiten bewijzen het,zonder
dat er nogtans iets over de personen, die er de
inrichters van waren, aan het licht is gekomen.
Heeft de overheid, de policie, de burgerwacht
hare plicht vervuld
Volgens het.gevoelen van den prokureurdes
konings van Brussel, zouden die machten te
samen de wanorders hebben moeten en kunnen
beteugelen.
De houding van een gedeelte der burger
wacht werd levendig beknibbeld en beschul
digd.
Vele getuigen bevestigen dat leden der bur
gerwacht en geheel de policie van Brussel,
voor de 'tegenmanifestanten eene zichtbare
genegenheid aan den dag legden, en werkeloos
gebleven zijn, d&ar waar zij konden handelen.
De policie loochent de feiten ten haren laste
en tracht zich uit den slag te trekken, met te
zeggen, dat hare pogingen tot het herstellen
der orde nutteloos zouden geweest zijn. Zij
loochent insgelijks willekeurige aanhoudingen
te hebben gedaan.
HANDEL EN NIJVERHEID.
In Engeland. De verhooging der rechten
op het bier en den brandewijn, kan Gladstone
gevaarlijker worden dan de Maahdi en den
Czaar te zamen genomen.
Tegen het verhoogen der bier-accijnsen in
Engeland, hield men in de leste tijden meer
dan eene vergadering. Op 12 mei lestleden,
vereenigden zich, in het Westmunsterpaleis-
Hotel, de brouwers der Britsche eilanden, aan
welke circa 250 brouwers der drie koninkrijken
deelnamen. Na talrijke redevoeringen besloot
men eenparig, dat eene in haar gekozen
deputatie, den lord-kanselier der schatkist te
verzoeken de verhooging op de bierrechten in
te trekken.
Eene latere even zoo talrijke protest-verga-
dering werd door de stokers van Engeland,
Schotland en Ierland indeJameshallegehouden
welke eenstemmig tegen het verhoogen van
rechten op bier en brandewijn protesteerde.
Er werd besloten schriftelijk den Lord-Kanse-
lier, dit protest te overhandigen.
Ook werd er door de londensche arbeiders
eene meeting gehouden, deze greep plaats in
de Dock-Werkman-Club, Lemanstraat. Deze
vergadering werd druk bezocht en keurde de
rechten op bier en brandewijn af.
In eene vergadering van brouwers uit het
graafschap Essex werd die verhooging een
onrecht verklaard. Goedkoop bier roept de
volkmassa in Engeland tegen over de regeering
welke deze rechten wil verhoogen. Goedkoop
bier Weg met het ministerie Welk is de
arme man die zijn bier wil zien duur worden
In den avond voor 18 Mei werd er eene ver-
ontweerdigingsmeeting (indignations meeting)
in het Trafalgar square gehouden. Van 10 tot 11
duizend personen meestal uit de werkende
klas, waren er tegenwoordig. Eensklaps klonk
het orde woord naar de liberale club Waar
men dacht zoo niet de ministers, dan ten minste
de ieverigste hunner partijgenooten aan te
treffen.
De policie werd gauw versterktde deuren
van den club werden gesloten en bezetde
menigte door de policie terug gedrongen.
Hierbij werd natuurlijk menig blauwe oogen of
bebloed hoold geslagen.
Ziedaar de reden waarom men uit Londen
per telegraaf berichtte Men gelooft dat het
ministerie de verhooging van rechten op bier
en brandewijn zal intrekken.
sen waar zich soms geene goedsvoorspellende wol
ven in hinderlaag hieldec, en daarom droeg hij zorg,
dat er niets in de legerplaats achterbleef.
Mozes was een groot lawaaimaker, hij hield er
aan den klank zijner eigene stem te hooren, en was
ook altijd opgeruimd Hij joeg op hazen, en ver
volgde de gele hondswolveri, liep de bergzwaluwen
achterna, en plaagde de dassen. Hij hield zich schuil
voor grijze wolven, en des nachts blafte hij tegen
alles, wat zich maar roerde. Zekeren avond reden
wij de Maria's vallei binnen In den kleigrond, aan
den kant der rivier, bemerkten wij verscheidene
versche indrukken van voeten met sandalen Wij
waren te midden der Indianen. Wij stegen van onze
rossen en onderzochten die voetsporen Mozes be
merkte die ook en doorsnuffelde ze. Hij ook scheen
te begrijpen dat er vijanden in den omtrek waren.
Zoodra de nacht over de aarde was'neórgedaald,
reden wij noordwaarts en sloegen ons legerkamp op
tusschen de bergen. Na onze paarden le hebbeD
vastgebonden, nam Warner een deken, en spreidde
dit op den top van eenen der naastbijgelegen bergen.
Hij beval aan Mozes zich daarop neèr te leggen,
gedurende den nacht het kamp te bewaken, en hij
voegde er met geheimzinnige gebaren bij van nu
af aan geen lawaai meer, zulle
En inderdaad, van af dal oogenblik hoorden wij
niets meer van Mozes. Na«ht op nacht bewaakto hij
hul kamp, en nam de grootsle stilte in acht. Bij de
nadering van wild, dat hij door den groolen afstand
niet kon onderscheiden zooals buffels, elanden en
herten, kwam hij Warner steeds waarschuwen. Het
gebeurde zeer dikwij's dat, gedurende die nachten,
als ik ontwaakte, ik Warner aantrof met het geweer
in de hand, en Mozes aan zijne zijde, bijeen met de
grootste aandacht de duisternis met den blik peilend
pe hond begreep zoo goed als wij, dat zijn geblaf
onze aanwezigheid aan de wilden zou hebben verra
den, en daarom zweeg hij.
Onze toestand was alles behalve rooskleurig; wat
mij betreft, ik beken gulweg dat ik bang was Na
vier jaren in levensgevaar verkeerd en gelukkig
doorleefd le hebben, alleen met een klein verlies
van ettelijke liters bloed en een paar pond beende
ren, had ik er verbazend weinig trek in, te moeten
denken, dat misschien de eene of andere vergiftigde
pijl der Zwarlvoeten, een einde aan miju veelbewo
gen, ik durf niet zeggen roekeloos leven,
maken zou, en dit wel te midden der heuvelen van
het rotsgebergte, vijf duizend uren van den vader-
landschen bodem.
Mozes werd ernstig. Hij slaakte zijn spel met dc
dassen, en liep zwijgend naast de paarden in de
baan. Hij verloor alle neiging tot het doorzoeken
der bergkloven, en zeide tijdelijk vaarwel aan de
bergtoppen, die hij gewoon was le beklimmen, om
de omliggende natuurwonderen le beschouwen. De
diepste dalen en de engste bergkloven, welke ons
het best voor het scherpziende oog der Zwarlvoeten
beschutteden, vielen zoo wel Mozes, als ods in den
smaak. Ik twijfel geen oogenblik, of Mozes gevoelde
de tegenwoordigheid van het gevaar, en begreep
dat wij voorzichtig moesten zijn omdat onze veilig
heid op bel spel stond.
Laat in Augusti bereikten wij eindelijk het han
delsstation der gebroeders Healy er. Hamilton, te
Whoop-Up, aan de Bellv Rivier. Het was dkkr dat
wij Mozes verloren Honden zoowel als menschen
hebben hunne zwakke zijde. Hij viel als het slacht
offer der begoocheling eener schoone vrouw van zijn
geslacht, met blonde hairen en gitzwarte oogen, die
hem ons ontvoerde en met zich nam naar hel kamp
der Regau Indianen. Deze kinderen der prairiën,
voorgevende den hond op eene eerlijke wijze ver
kregen te hebben, weigerden hem Warner terug te
geven die naar 't kamp gereden was om hem ojx te ei
schen. Zij deden Warner verstaan dat, indien hij den
moed had, andermaal voor den hond naar het kamp
terug te keeren, zij hem zouden neórschieten. De
tranen stonden in de oogen mijns vriends, toen hij
mij dit vertelde De afstammelingen van Mozes heb
ben onder de Indianen de faam, de beste sledehonden
der prairiën te zijn.
Na mijnen terugkeer te midden der civilisatie,
verdwenen van lieverlede Warner en Mozes uit mijn
gedacht Zekeren dag, nog niet vele maanden gele
den, ontmoette ik Jaak Healy te Antwerpen, en
vernam van hem dat Mozes nog leefde. Het handels
station was zijne geliefkoosde verblijfglaats edoch,
van tijd tol tijd bezoekt hij nog wel eens het Indianen
kamp. Hij wordt verstandiger, naarmalo hij in ou
derdom toeneemt. Healy zeide mij dal Mozes,
alhoewel hij noch spreken, noch lezen kon, en ook
niet te best in de malbématiques ervaren is, doch
meer kennis bezit dan meoig mensch, en ontegen
sprekelijk een zeer vrolijk, opgeruimd gezel is.
Eenigen'iijd geleden ontving ik een brief van mijnen
vriend Healy, van Silver-City, Monitoba, die luidde
als volgt
Ik verloor verleden winter eenen goeden en
getrouwen vriend Gij kent hem wel. De oude
Mozes van Whoop Up is niet meerHij behield het
gebruik zijner verstandelijke vermogens tot het
laatste oogenblik. Hij wist dat zijn uur geslagen
had, want eenige mijoer lieden vonden hem bezig
zijn eigen graf te delven, juist buiten hel fort. Zij
brachten hem terug naar mijne woning, njaar bjj
ontvluchtte haar nog denzellden nacht, eri des mor
gens vond men hem dood. liggende in den kuil dien
hij zelf gedolven had Mijne beambten maakten hem
eene doodkist, en wij begroeven hem op de plaats,
die hij zelf voor zijne rustplaats had uilverkoren....
Ik heb een steen op zijn graf doen plaatsen, met dit
opschrift Hier rust Mozes, de verstandigste, de
geirouwste van zijn geslacht. Jagen zal hij nimmer
meer.... F. V,
