40ste Jaar.
Zondag14 Juni 1883.
j\fo 2022.
IJZERENWEG.VERTREKUREN UIT AELST NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Réparation judiciaire.
bakermat der Cholera.
AANSPRAAK VAN Z. H. LEO XIII.
Het vrije leger.
DE DENDER-BODE
ABONNEMENTPRIJS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met 51 December.
ANN0NCENPR1JS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 3*® bladz.50 cent.
Dendermonde. 4-56 6-36 8-45 11-09 3-07 4-35 6-45 9-40
Lokeren. 4-56 6-36 8-45 11-09 3-07 4-35 6-45 9-40
Mechelen. 4-564 6-361 7-30d 8-12d Exp. 1® 2® 3® kl. 8-451
12-üOd l-04d Exp. I'S" 3* kl. 2-51d 3-071 6-45/
9-40.1 10-08d Exp. le 2® 3* kl.
Vntw. 4-561 6-361 7-30d 8-12dExp. 3 kl. 8-451 l-04dExr.
1® 2® 3* kl. 2-51d 3-071 5-58d 6-451 9-401
10-08d Exp. 1® 2' 3e kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4-25 7-30 0-00 8-12 E 3 kl.
9-09 10-25 dir. 12-00 1-04 E 3 kl. 2-51 4-35 E 3* kl
$-18 das zand.) 5-58 en 8-49 direct 9-16 10-18 3 kl.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-25d 4-5616-361 8-12d
E3 kl. 8-451 O-OOd 9-09d 12-00d l-04d Exp.1®2®3'»
kl. 2-51d 5-58d 849d direct 9-16a' 10-08 E 3 kl.
(1) Nota De letter t beteekent langs Termondt en de
Gent, (5-00 's vrijd 7-04 dir. 7-56 E 3 kl. 8-45 9-41
12-21 12-40 0-00 dir. 3-08 3-37 E 3kl. 6-04 6-39
8.49 9-38 10-32 Exr 3 kl. en des zondags 12-39
Brugge, Oostende. 7-56 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir. 3 08 El® 2® 3® kl. 6-38 8.49
Doornyk, Mouscron, Kortryk, Ryssel (langs Gend) 8-47
12-21 12-40 3-08 3-39 Exp. 6-04 6-38
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Alh) 5-55 8-12 E.
3 klas tot Denderleeuw 12-00 2-51 6-00
Nmove. Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 5-55 7-30 8-12E.3 kl.
tot Denderl. 12-00 2-51 6-00 9-16
Bergen, Quiévrain 5-55 8-12 E. tot Denderl.12-002-51 5-58
Engbien Braine, Manage, Charleroi, Namen langs Geeraerds
bergen 5-55 12-00 2-51 0-00 5-58
Sottegem, langs Erpe-Meire. 6.05 (7-25 's zat12.30 6.02
Moorsel,0pwyck,Mecbelen,Antwerpen 5,07 9,11 3,21 6,07
letter d langs Denderleeuw.
Cal^ae Saam
NAAR ABLST DIT
Ath 6.48 10.24 1.18 4.06 7.57 9.15
Antw. 5.15 6,30 9,13 9.50 10.50 E. 1® 2® 3® kl. 12-22
3-07 E. 1®2®3® kl. 4.42 5.54 6.50 8-25 E. 1® 2® 3® kl.
Brussel 6.20 direct 7.15 E 3 kl. 7.31 9.00 11.08
11 55 1-58 3.U0 E 3 kl. 4.43 5.58dir. 7.18 8-26 en
9.52 E. 3 kl. des zondags 11.46
Dendermonde 5-09 'szaterd. 7.07 9.41 11.37 2.28
5.28 8.26 9.14.
Geeraerdsbergen 7.27 11.05 2.00 4.50 8.39 9.51
Gent 6 35 7.39 E 3 kl. 8.18 9.43 11.07 12.31 E 3kl.
1.55 4 04 (4.39 's zondags) 5.05 8.11 dir. 8.23 9.45 E 3 kl.
Lessen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.35
Lokeren 6.33 9.14 10.57 1.46 4.44 7.55
Ninove 7.55 11.33 2.28 5.18 9.07 10.19
Oostende 6.04 6.14E.3 kl. 9.03 11.12 en 2.43E 3 kl.6.05
DIT Gent naar
Moortzeele, Sottege», Geeraerdb.,Enghien, Braine-le
Comte 5.47 8.12E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.59
dit geeraerdsbergen naar
Maria-Lierde, Sottegem, Moortzeele on Gent, 5.15 vrydw
7.24 8.35 dir. 9.54 11.58 4.48 5.50 E 8.51
uit Denderlbeuw naar
Haeltert, Burst, Herzele, Sotteg. Audenaerde, Ansegem
Kortryk, 6.12 0.00 9.01 12.55 6.11 7.20 direet,
DIT SOTTEGBM LANGS DENDERLEEUW NAAR
Aelst, (5.38 's Zaterd.) 7.5C 12.06 1.28 5.00 7.48
dit Antwerpen naar St. Nikolaes, Lokersn en Gent
4.40 7.12 8.52 10.55 2.05 3.45 5.13 E 3 kl. 6-38 8-09
9-10 E
dit Gent naar Lokeren, St. Nikolaes en Antwerpen
4.40 7.08 8.00E 9.22 10.50 2.20 4-15 E 2kl.5.25 7,1*
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. (5.38 "s zaterd.) 7.5il
1.40 7.48
dit Antwerpen (zuid) naar Opwyek, Maorse) en
Aelst5,45 10,04 4,17 7,12
AELST, 15 JUNI 1885.
Le Tribunal de première instance
séant A Termonde a rendu le jugement
suivant.
En cause de Francois MoNEiLs.doc-
teur en medecine et Echevin a Alost,
demandeur.
Centre Camille Vrancken impri-
meur-édileur a Alost, défendeur.
Ouï les parties en leurs moyens et
conclusions
Vu les pièces du procés
Attendu que le défendeur a publié
dans le n" (luit, celui du Jeudi deux
Octobre 1884, de son journal De
Beiaard et dans le numero 974, celui
du Dimanche cinq Octobre suivant de
son journal Het Verbond van Aalst
en van het Arrondissement un article
intituléKoben en Nelen, over de
stadsbelangencommen?ant par les
motsHeivel, Nelen wat nieuws jongen,
et finissant par ceux-ciLeve de libe
ralen,article qui contient le passage
suivant
Koben. Aan mijn huis voor-
bij de Verkensmerkt heeft de stad
aan eene steene brug doen werken.
Hewel een metser ondernemer heeft
mij gezegd, dat hij de cilerne van
alias Bloedkop heeft moeten herstel-
len, en er de rekening van, tusschen
die van de steeneqoot heeft moeten
schuiven, 't is gemakkelijk aan 't sclw-
telken te Ukken Zoo is het niet
te verwonderen dat doktor Schaveling
de man wordt.
Nelen. Moesten wij alles weten,
saperloot, wat zouden er bokken, die
van klerikalen zulke Gode?i maken
verbaasd Imnne ooren in den hals
leggen en uitroepenJa, nu weet
ik waarom zij loopen om in den raad
te zijn.
Attendu que les documents versés au
procés établissent sans contestation
Eossible et par suite sans qu'il soit
esoin de recourir a d'autres preuves,
que c'est bien le demandeur Kranpois
Monfils que l'article incriminé désigne
sous les sobriquets de Bloedkop et de
doktor Schaveling, qui lui ont été. don-
nés en 1867 par ses adversaires poli-
tiques et qu'il a conservés, au su de
tous, jusqu a ce jour, notamment dans
la polémique de leurs journaux.
Que le défendeur répond, il est vrai,
qu'il n'est devenu l'éditeur du Verbond
van Aalst qu'en 1877, e'est-a-dire a une
époque oil ce journal avait depuis dix
ans déja appliqué les sobriquets en
question au demandeur; mais que cel
argument n'a pas plus de valeur que
si, ayant. diffamé le demandeur sous
sou nom de familie, il objectait qu'il
n'est pas intervenu a son acte de nais-
sance, la question étant bien moins de
savoir par qui, oil et quand le nom ou
le sobriquet a été donné, que s'il y a
certitude sur la personne que le calom-
niateur a voulu atteindre en faisant la
publication-
Au fond
Attendu que le reproche adressé au
demandeur d'avoir forcé uri entrepre-
neur de glisser un compte relatif a
un travail fait a sa propriété privée
dans son compte a charge de la ville
o d'Atost, du chef de travaux faits pour
celle-ci, de prendre ainsi sa part du
gateau, ce qui avait été son seul but
quand it chercha a entrer au conseil
communal acquiert une gravité
exceptionnetle a raison de ces diverses
circonstances que le demandeur est
échevin des finances de la ville d'Atost,
qu'il est médecin et associé dans une
tabrique de produits chimiques, et que
la publicite du Verbond van Aalst
s'étend a l'arrondissement administra-
tif tout entier; que le prejudice souffert
est moral et matériel et qu'il peut être
évalué équitablement a la somme fixée
ci-après.
Quant a la contrainte par corps
Attendu qu'après une première pu
blication de l'article dans le Beiaard
du deux Octobre, le défendeur Ta re
produit le cinq Octobre suivant dans le
Verbond van Aalst et qu'aujourd'hui
encore, sans offrir de prouver la vérité
du fait allègué ou reconnaitre qu'il s'est
trompé, en~ïndiquant comment it a été
induit en erreur, il se borne a opposer
une fin - de - non - recevoir et des
dénégations que rien ne justitie; qu'il
en resulte que le défendeur a agi et
continue d'agir méchammentet demau-
vaise foi; que d'ailleurs les dommages-
ïntérêts alloués sont le resultat d'un
fait prévu par la loi pénale;
Par ces motifs, le Tribunal faisant
droit,
Ouï M. Wouters substitut procureur
du P.oi en son avis conforme, declare
calomnieux les articles reproduits ci-
dessus, condamne le défendeur a payer
au demandeur la somme de trois mille
francs; ordonne que le présent juge
ment sera publié a litre de réparation
judiciaire dans les journaux le Beiaard
et le Verbond van Aalst en van het
Arrondissement ainsi que dans d'au
tres journaux, au choix du deman
deur jusqu'a concurrence de cinq cents
francs; condamne ie défendeur aux
dépens taxés a cent vingt sept francs
quatre vingt cinq centimes, non com-
pris le cout de Texpédilion du présent
jugement.
Rejette toutes autres conclusions des
parties com me non fondées;
Déclare que le montant des con
demnations prononcées sera récupé-
rable par la voie de la contrainte par
corps.
Fixe a six mois la durée de cette
contrainte.
Ainsi fait, jugé et prononcé a Tau-
dience publique du 20 Décembre 1884;
Présents Messieurs Blomme, Prési
dent, Angelet et de la Kethulle, Juges,
Wouters, Substitut Procureur du Roi
et Bogaert, Greftter-adjoin't.
(SignéJ A. Blomme, T. Bogaert.
Sur appel interjeté par le sieur
Vrancken, ce jugement a été confirmé
par arrët de la Cour d'Appel de Gand,
deuxième chambre civile, du 5 Mai
1885.
De eenige landen, waar de cholera zich tot hiertoe
nog niet heeft vertoond, zijn de eilanden van den
Zuid-Pacific, Australië, Kaap de Goede Hoop, de
noorderlijke eilanden van den Atlantischen Oceaan
en de Westkust van Zuid-Amenka. Tusschen al deze
landen en lndië bevindt zich een groote Oceaan en,
beslaan geene handelsbetrekkingen. Builen indiö
heerscht de cholera niet bestendig, maar in sommige
provinciën van Hindoestan woedt hij onafgebroken.
Van hare bakermat de Delia van den Ganges
heelt de cholera zich steeds uitgebreid in de provin
ciën Bengal, Madras en Bombaysomtijds heerscht
zij in de provinciën van hel rijkRappotana en Punjab,
en breidt zich van daar uit naar do groote gods
dienstige volksverzamelingen. Hurdwar in de pro
vincie Punjab is het groote broeinest der cholera;
van daar verbreidt zij zich naar de groote feesten
der Hindoes, welke tweemaal 's jaars gevierd wor
den voor de bewoners van liet Indische rijk.
Nog vóór weinige jaren vereenigden zich op deze
feesten bij de drie millioen bedevaartgangers. Id de
laatste jaren is hun aantal eenigzins verminderd,
omdat Hurdwar veel van zijno vermaardheid heeft
verloren, sedert de Engelschen de watereu van den
Ganges ontheiligd hebben, door een gedeelte dezer
rivier in een kanaal te herscheppen.
De groote massa volks vergadert op eene effene,
b vlakte, aan de oevers van den Ganges. Alge-
meenc gezondheidsmaatregelen bestaan niet. Het
is dus geen wonder, dal zoowel de aarde, de lucht
als het water verontreinigd zijn. Reeds op verren
afstand ontwaart men den verpestenden stank Dag
en nacht ziet men de godvruchtige bedevaartgangers
over de groote wegen des rijks aankomeü en ver-
trekkeu, in groepen van tien lot vijf honderd per
sonen Zij volgen zoo dicht op elkander, dat men
onwillekeurig aan eene eindeloozc processie denkt.
Meest allen, ongeveer vijf-en-negeniig van de hon
derd, komen te voel. Nu en dan ziel men wel eens
een rijken Nabob met een talrijk gevolg voorbij
rennen, of een rajah met zijne karavaan van olifan
ten, kameelen, gewapende en ongewapende ruiters,
met al den luister van een Indische koning Deze
edele helden rennen over de arme duivels, die zich
op den publieken weg bevinden, terwijl zij hen ver-
wenschen omdat zij hunne vaart hebben belemmerd.
Zij komen honderden en duizenden mijlen ver om deel
te nemen aan de feesten, en zich te baden in de
geheiligde wateren. Velen sterven nog vóór dat zij
het doel van hunnen tocht hebben bereikt.
Meest allen komen aan, afgemat, half dood van
honger en ellende, hunne voelen met lompen, hunne
armoedige kleediug met stof en bloed bedekt. Bij
hunne aankomst loopen zij in de rivier, cn zwelgen
zooveel van het vuile water in, als zij met beide
handen scheppen kunnen. Allen,zonderonderscheid,
ontvangen hun voedsel uit de keukens des tempels,
in welke niet minder dan negentig duizend koks en
bedienden werkzaam zijn. Het voedsel wordt hun op
eene echte onzindelijke wijze uitgereikt. Is het nog
versch, dan is het niet ten eeuenmale ongezond,
ofschoon het dikwijls ongesteldheid veroorzaakt. Dc
uitgehongerde pelgrims eten zeer gulzig, en na geë-
len te hebben, begeven zij zich andermaal te water
om te baden en te drinken. Het gevolg er van is
groote verwarring der spijsverteringsorganen. De
Ter gelegenheid van 't 800jarig jubelfeest van
den H. Gregorius boden de al'geveerdigden
der Katholieke Genootschappen Z. H. Leo XIII
een adres aan.
Z. H. den Paus hield alsdan in antwoord
eene prachtige aanspraak, welke wij hier wil
len laten volgen
Het werk van den H. Gregorius is langen
tijd schandelijk bestreden, en reeds door dit
leeken wordt het erkend als een werk van een
wonderbaar groot genie. Hij streed voor de
vrijheid der Kerk, die door de dwinglandij der
aardsche machten en de slaafschheid der ver
dorven menschen met de grootste gevaren
bedreigd werd.
d De bruid van Christus mag geen slavin zijn,
zegde Gregorius, en die verhevene gedachte,
die de grondslag is van al den weérstand,
sedert de eerste eeuwen door de pauzen gebo
den tegen de onrechtveerdige aanmatigingen
der machtigen, is als de ziel en het leven van
Gregorius' pausdom.
Zij doet hem met eene onverstoorbare vol
harding een onnoemelijk aantal vermoeienissen
vervolgingen, gewelddaden trotseeren. Voor
haar sterft hij in ballingschap maar ten slotte
heeft de Kerk de vruchten kunnen plukken
van zijne heldhaftige deugden en van zijne
groctsche ondernemingen.
De oorlog tegen de Kerk, één in het eind- j
doel, verschillend in vorm en middelen, naar j
gelang tijd en plaats veranderende, wordt voort-
gezet. In een tijd, meer nabij den onzen, heeft
men door allerlei hinderlagen getracht het
burgerlijk gezag van den H. Stoel omver te
werpen dat wil zeggen het middel door de
goddelijke Voorzienigheid ter verdediging en
bescherming van zijn oppergezag, en hel is
om deze vrijheid, en zeker niet uit eerzucht
voor den troon ol uit begeerte naar aardsche
grootheid, dat onze voorgangers gestreden
hebben, en dat ook wij strijden.
Het hooge belang dier vrijheid geeft den
plaatsvervanger van Jesus-Christus, die vol
harding, welke de wereld niet kan begrijpen,
en welke, zelfs le midden van moeielijkheden
van allerlei aard, een volledige waarborg is
voor de overwinning.
Maar evenmin als Italië ten tijde van den
H. Gregorius vreemd of onverschillig kon
blijven voor de toekomst van het romeinsche
pausdom, evenmin kan het dit thans zijn.
De H. Gregorius heeft door zijn verzet
tegen elkeen die de Kerk tot slavin wilde ma
ken, de opperheerschappij eener vreemde
macht in Italië verhinderd, en daardoor begon
dat tijdperk van bloei en roem, dat door de
zorg van de Pauzen, zijne opvolgers, zijn hoog
ste punt bereikt heeft onder Alexander III.
De heldin van Canossa is Gregorius moedig
ter hulp gekomen en de naam van de eene,
gelijk die van de andere, weerklinkt nog roem
rijk en onsterfelijk. Dus is het zeker dat indien
er voor Italië, zelfs in dien zeer moeielijken
tijd, redding is opgedaagd, het te danken was
aan het romeinsch pausdom en de geheele
geschiedenis van dat tijdperk bevestigt op
schitterende wijze, dat het welzijn en de groot
heid van Italië voornamelijk afhangen van de
volharding zijner eensgezindheid met den op
perpriester te Rome en van zijne oprechte toe
wijding aan zijn opperste gezag.
Den opperpriester aanvallen, zqoals men
heden durlt doen, de rechten van den H.Stoel
met voeten treden, onder voorwendsel dat het
sirekt tot welzijn van Italië, is dus een godde-
looze domheid en zoo iets kan enkel betracht
worden door de sekten, die, in navolging der
vijanden van den H. Gregorius, vóór alles de
Kerk tot de slavernij willen brengen en hare
macht in boeien leggen.
Maar de waarheid die geen logenstraffing
vreest, is dat met den Paus Italië groot en
geëerbiedigd is zonder den Paus is het be
roofd van zijne grootste eer en van zijn schit-
terendslen luister tegen den Paus is het
blootgesteld aan alle ongelukken, die gewoon
lijk het deel zijn van hem die den oorlog
verklaart aan den Stadhouder van Jesus-
Christus.
Ha zoo de Italianen, de onweerlegbare
leeringen der geschiedenis overwegende, de
liefde tot hun land en het verlangen naar zijne
welvaart konden afscheiden van de duistere
denkbeelden der sekten, en zich bezielende
met hetgeen waarlijk hun opperste belang is,
terugkwamen tot de plicht en eer van de
zaak des Pauzen te ondersteunen en de onaf
hankelijkheid en de vrijheid van den aposto-
lischen stoel le verdedigen
Wat u, beminde zonen, en al de rechtzin
nige katholieken in Italië betreft, wendt pogin
gen aan om dal doel te bereiken dat het voor
beeld dergenen die u voorgegaan zijn en de
vruchten die zij geplukt hebben, u opwekken
dat de bescherming van den Heiligen Paus
Gregorius u versterke en uwen moed onder-
steune.
Wij ontvingen dezer dagen eene brochuur,
getiteld liet vrije leger, Belgische krijgsvraag
geschreven door den heer P. VermeirePro
vinciaal Raadslid van Oost-Vlaanderen en
Schepene der stad St. Nicolaas.
De schrijver van dit merkweerdig werkje
toont aan dat allen gedwongen krijgsdienst
eene gevaarlijke inbreuk maakt op de persoon
lijke vrijheid door de Grondwet gewaarborgd,
omdat de loteling de vrije uitoefening zijner
grondwettelijke rechten verliestivan 't oogen-
blik dat hij bij 't leger is ingelijfd.
Het eigendomsrecht is door eiken Belg be
zeten. Art. 12 zegtDe straf der goedver-
beuring mag niet ingesteld worden.Niemand
kan of mag dus van zijnen eigendom beroofd
worden. Is de zoon welke den ouderdom van
20 jaren bereikt heeft, niet den kostbaarsten
pand welken zijne ouders bezitten Welnu,
de Staat heeft hoegenaamd het recht niet zich
meester te maken zelfs van een stuk vee en
men laat dien zelfden Staat toe kinderen aan
hunne ouders te ontrukken
Verder bespreekt M. Vermeire den vrij willi
gen dienst onder geldelijk opzicht. Het land,
bewijst hij. zou er profijt bij vinden, indien men
een goed betaald vrijwilligerslegers inrichtte.
Aangenomen dat men jaarlijks 9 millioen
franks zou moeten uitbetalen voor buitenge
wone soldij van het gansche leger, dan moet
ook rekening gehouden worden van het geld
verlies dat door de soldaterij aan de natie, aan
de huisgezinnen, aau het volk veroorzaakt
wordt.
De inrichting van den vrijwilligersdienst zou
dus niet slechts een grondwettelijk werk
wezen, maar het zou tevens eene gespaarzaam-
heid toelaten waarbij elkeen, lasten betalende
en nietbethlende burger, voordeel zouvinden.
De schrijver toont ten slotte twee verschif-
lige stelsels aan om zich die 9 millioen buiten
gewone soldij van het vrijwilligersleger te
verschaffen.
Het eerste stelsel heet hij verlostaks. Het
vierde deel der lotelingen, dus 12,000 man,
zou aan eene belasting van 300 franks per
hoofd, betaalbaar op 10 jaar, onderworpen
worden. Men zou aldus 6 millioen bekomen.
De drij overige millioenen vindt men onmid-
delijk met de vergoeding van 10 franks per
maand die heden aan de ouders der milicianen
betaald wordt-
Het tweede stelsel vereischt geene belasting.
Men zou den soldaat toelaten vijf uren daags
le werken hetzij voor partikulieren, hetzij in
beïondere werkhuizen Aldus zou hij ten
minste één frank per dag buitententijdsche
bezoldiging bekomen. Een frank per dag,
spijzen welke overblijven, onverschillig tot welken
slaat van ontbinding zij onder de verzengende stra
len der zon gekomen zijn, moeten door de eerstvol-
geade pelgrims geëten worden, aangezien het als
eene heiligschennis wordt beschoud, deze heilige
spijzen weg te werpen.
In deze broeinesten van besmetting zijn de bede
vaartgangers gedwongen te verblijven en te vernach
ten. De groote hitte is er onuitstaanbaar. De leven
den, zieken en stervenden, worden zoodanig bij
elkander gepakt, dat zij juist ruimte genoeg hebben
om hunne lichamen naast elkander néér le leggen.
Zoodra er sterven, worden hunne lijken in het zand
begraven. Op de terugreis bereikt hunne ellende het
toppunt Zij zijn ziek en kreupel, maar toch slepen
zij hunne afgematte lichamen zoolang voort, tol zij
eindelijk machteloos neörvallen om aan den weg te
sterven. De wegen zijn bedekt met lijken, die van
begrafenis verstoken zijn. Sommige pelgrims kunnen
hunne afgematte leden voortslepen tot aan een dorp,
waar zij dan in groot aantal naast elkander liggen,
den openbaren weg belemmeren, aan de cholera
sterven, of na eenige uren rust wéér voortsukkelen.
Het is onmogelijk een juist cijfer op te geven van
het getal dergenen die aldus omkomen. De bisschop
vau Calcutta schat het getal dooden één op do vijf.
Zij, die niet gedurende de reis sterven, dragen de
kiemen der ziekte mede naar hunne geboorteplaats,
en verspreiden de besmetting langs hunnen weg.
Aldus verspreidt zich de cholera rondom de wereld.
Nooit heeft dc Aziatischo pest in het Oosten ge
woed, of do sleden van Arabië hebben ruimschoots
hun deel gehad in het aantal slachtofl'ers. De pelgrims
naar Mekka, en de handelikaravanexi naar en van
Damascus, brengen de pest over in weerwil eener
soort van quarantainne, die echter even onvoldoende
als gebrekkig is, De heilige stad Mekka is niet minder
de groote bakermat der cholera zij is, om zoo te
spreken, de stapelplaats voor allerlei soorten van
besmettelijke ziekten. In 1865 stierven in die stad
alléén 20,000 personen in zes dagen lijds.Gedurende
eeuwen is zij het uitgangspunt geweest van allerlei
plagen, door lerugkeerende bedevaartgangers in drie
werelddeelen verspreid. Die aanhoudende toeloop
van vreemdelingen heeft sedert eeuwen plaats. Het
groote doel van den Mahomedaan is, ten minste ééns
in zijn leven tegenwoordig te zijn bij den Kourban
Bairam, en om dit doel le bereiken, verlaten duizen
den hunne haardsteden en eigendommen, om die
gevaarlijke en vermoeiende reis te ondernemen,
waarvan duizenden nooit wederkeeren. Van de
kusten der Middellandscbe zee. van den Atlantischen
Oceaan, van Timbectoo en Westelijk Afrika, van
Siberie, van den Donau en de zee van den Azof, van
de Westelijke provinciën van China, uil de steden
van Europa, en uit de verst afgelegene Mahomedaan-
sche koloniën, trekken onophoudelijk groote kara
vanen van en uaar Mekka. Die reis is verplichtend
voor ieder Mahomedaan, wil hij zich niet blootstellen
aan de eeuwige verdoemenis, gelijk een christen
hond of een jood. Geene processie kan naar dio
groote Mahomedaansche steden terugkeeren, zonder
op den weg eene andere processie uit dezelfde slad
te ontmoeten. De Mekka bedevaartgangers reizen in
talrijke karavanen Het gebrek eu de elleDde, welke
zij verduren, zijn bijna even groot als die der Hin-
doesche pelgrims Sommigen komen tot Jeddo over
zee in hunne eigene schepen, die van de besmetting
als hel ware, doortrokken ziju. Op dezo schepen
worden de passagiers op elkander gepakt, en vinden
nauwelijks plaats om hun lichaam neèr te legeen op
de vuile planken van het vaartuig.
De verzengende hitte van den dag, do besmetting
f gedurende den nacht, de ontberingen van allerlei
oard, gebrek aan voedsel, slapen, beweging, enz.,
roepen oen toestand te voorschijn, die op de dood
gelijkt. Velen slerven op het schip, maar de meeslen
behouden kracht genoeg om de heilige slad te be
reiken. Zij, die over land en le voet gaan, lijden
nog veel meer. In Mekka aangekomen, nemen de
pelgrims het eerst hunne godsdienstplichten waar,
zonder vooraf voedsel of rust te genieten Het eerst
brengen zij een bezoek aan den Kaaba, den heiligen
tempel, eu de gralstede van Ismaël. waarop do
steen rust, tot dit doel van den Hoogo neërgelaten.
In den tempel nemen allen een bad, en drinken van
liet heilige water uit den put Zem-Zem. Het water
uit dezen put is warm en gezouten, on heeft eene
melkachtige kleur Men leest in werken, die daarover
handelen, dat dit water vroeger zuiver was. Het is
mogelijk, maar die het op onzen tijd gezien hebben,
zeggen dat hel zeer vuil is en dat hel water uit den
heiligen Zem-Zem de kiemen bevat van de cholera,
en andere besmettelijke ziekten. Misschien bevat het
wel microben. Dr. Koch zou ons dit misschien kun
nen zeggen. Hoe hel echter zij, microben of niet, dit
is zeker, dat geen bedevaartganger Mekka verlaat,
zonder eene zekere hoeveelheid van de vloeistof
mede le dragen
In Mekka wordt het noodige voor eene épidémie,
als het ware, dagelijks bijeen verzameld. Overvloe
dig zijn de middelen waardoor de kiem der ziekte
zich kan verspreiden. De bedevaarten in Indien en
Arabiën0 hebben sedert lang de aandacht der be
roemdste geneesheeren gelrokken, maar in weerwil
van al hunne kosten en moeiten, zijn zij er tot nog
toe niet in geslaagd dien toestand te veranderen,
daar hunne pogingen gedurig afstuiten, op den
hevigen godsdienstigen tegenstand van het volk. De
beerschendc épidémie in Frankrijk, kan men nagaan
van Hurdwar lot Mekka, van Mekka tot Egypte, en
vandaar langs de Middellandscbe zee tot in Toulon
en Marseille, Frankrijk, Halleen Spanje.
(Gazette van Lier.) P. V.