40sle Jaar
Zondag16 Augusti
/Vü 2051.
IJZEREN WEG.VERTREKUREN UIT A EEST NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Herinnering van 7 September 1885.
Muntwezen.
Aan de Goudmijnen.
I
NDER-BODE.
ABONNEMENTPRUS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met 31 December.
ANN0NCENPR1JS, per drukregelGewone
20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 3a« binds. 50 cent.
Dondcrmoniio. 4-56 6-36 S-45 11-09 3-07 4-35 6-45 9-48
kokoren. 4-56 6-36 8-45 11-09 3-07 4-35 6-45 9-48
Mecholen 4-561 6-361 7-30.1 8-124 Exp. 2* 3* kl- 8-451
12-1)01 12-391 Exp. 1® 2® 3* kl. 2-511 3-077 6-4sl
9-48.1 10-Ü8d Exp. 1" 2" 3' kl.
vmw 4-561 6-36l 7-30d 8-12dExp. 3 kl. 8-451 12-39d Exp.
2« 3» kl. 2-51(1 3-071 5-58d 6-451 9-481
40-08d Exp. le "2* 3e kl.
Srossel, lanQS Dendirlesuw. 4 25 7-30 1-00 8-12 E 3 kl,
9-10 10-23 dir. 12-00 '"O" kl
5-18 des rond.) 5-58 en 8-49 direct 9-19 10-18 E kl.
Leuven, Thieoen, Luik, V'ervïers 4 JSd *-56t 6-3618-12i
E 3 11. 8-451 0-00d 9-09d 12-OOd 2-394 Exr1
kl. 2-51(1 5-58d 849d direct 9-19a 10 08 Ei Kl.
(1) Kon. De letter I beleekenl langs Termonir en de
Gent (5-00 's vrijd 7-04dir. 7-55 E 3 kl. 8-45 9-41
12-21 12-40 0-üu dir. 3-08 3-37 E 3kl. 6-03 6-39
8 49 9-38 10-32 Exp 3 kl. en des zondags 12-39
Brugge, Oostende. 7-55 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir 3 08 E 1e 2' 3« kl. 6-38 8.49
Doornvk, Mouscrou, Kortryk, Ryssel (langs end) 8-47
12-21 12-40 3-08 3-37 Exp. 6-03 6-39
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss.r»-55 8"12 E'
3 klas lot Denderleeuw 12-00 2-ot -58
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Alh 5-55 7-30 8 1-E.3 ki.
tol Denderl. 12-00 2-51 5 58 9-16
Bergen, Quiévram 5-55 8-12 E.tot Denderl.42-002-51 5-58
Enghien Brame, Manage, Charleroi Namen langs Ceeraeris-
be ra en 5-55 12-00 2-51 0-00 5-58
llerzele, Sotlegem. Kederbrakel en Ronsse, langs Erpe-
Meire. 5.63 7.35 12.13 2.10 6.(13
Boorsel,Opwyck.Mechelen,Antwerpen 5,05 9,11 3,21 6,07
letter d langs Denderleeuw.
Calque Kanna.
NAAR AEL3T BIT
Atb 6.48 40.24 1.18 4.06 7.57 9.45
Antw. 5.15 6,59 9,13 9.53. 40.50 E. t* 2* 3' kl. 12-22
3-07 E. 1°2#3* kl. 4.15 5.54 6.50 8-25 E. 1*2° 3* kl.
Brussel 6.20 direct 7.18 E 3 kl. 7.31 9.00 11.08
11 55 1-56 3.00 E 3 kl. 4.43 5.58dir. 7-19 8-10 dir.
8 40 9.52 E. 3 kl. des zondags 11.46
Dcndermonde 4-10 'szaterd. 7.07 9.44 41.37 2.29
5.28 8.26 9.44.
Geeraerdsbergen 7.27 41.05 2.00 4.50 8.39 9.51
Gent 6 35 7.39 E 3 kl. 8.IS 9.43 11.07 12.31 E 3kl.
t 55 4 04 (4.39 's zondags! 5.05 8.11 dir. 8.23 9.45 E 3 kl.
Le3sen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.35
Lokeren 6.33 8.43 10.55 1.44 4.38 7.55 8.40
Ninove 7.55 11.33 2:28 5.18 9.07 10.19
Oostende 6.04 6.1JE.3kl. 9.04 1 0.50 11.56 en 2 43 E 3 kl.
5 31 dir. 6.05
uit Gent naar
Moortzeelo, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braine-
ie-Comte 5.52 8.42E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.59
UIT GEERAERDSBERGEN NAAR
Maria-Lierde, Sottegem, Moortzeele en Gent, 5.15 vryd^
7.24 8.35 dir. 9.54 11.58 4.48 5.50 E 8.54
uit Dbndbrleeuw naar
Haeltert, Burst, Herzele, Sotteg. Audenaerde, Ansegem
Kortryk, 6.03 O.UO 9.00 42.55 6.14 7.20 direct,
uit Sottegem langs denderleeuw naar
Aelst, (5.38 's Zaierd.) 7.50 12.06 1.28 5.00 7.ol
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. (5.58 *s zaterd.) 8.00
12,50 3.07 4.46 9.20
Uit Ronsse langs Nederbrakql, Sotlegem, Herzele en
Erpe-Meire 7.10 12.00 3.40 8.12.
uit Antwerpbn (zuid) naar Opwyck, Moorse! on
Aolst: 5,45 10,04 4,17 7,12
AELST, 14 AUGUSTI 1885.
Die vervloekte pastoors
Die vervloekte pastoors; ze vreten ons op
met krot en mot!., 't Is mul peoorlofdl Geen
nummer van den Slomteur verschijnt ei ol
geelt ons een staaltje van den °n*erzad®T;e'
vreetzucht der papen. Hier wordt van imb ;s
wege aan den pastoor eene schadeloosstel!)!)»
toegestaan, omdat hij des zondags eene tweede
mis doet; daar is teen Armbureel t we
gemachtigd wordt een legaat van eemge dui
zenden franks le aanvaarden, op last van
een jaargetijde te doen celebreren tol la
fenis der ziel van den gever en zijner fa™dte,
en waarna eene brooduitdeeltng zal plaats
hebben aan de armen welke deze jaargetijde
bijwonenginds wederom wordt eene kerk-
fabriek gemachtigd eene gilt te aanveerden op
voorwaarde van een zeker getal missen le
doen celebreren voor de zielesrust vart den
overledene weldoeneren is dat niet onge
hoord? Is dit niet schandalig in den hoogsien
graad !+!t?
Nog erger dan dal? Hier laai een koninklijk
besluit loe een auiaar te herstellen; daar eene
glasschildering le plaatsenginds eenen nieu
wen predikstoel aan te koopen ginds weer
van kerk-en aulaarversierselen te herstellen,
enz., enz.
En wat nog 't schandaligste van al is. 1 is
dat men kerken eu pasloreelhuizen herstelt ol
vergroot eu er nieuwe opbouwt i
Zoo boort men de liberale schrijvelaars, dag
in dag uit, lieren en grollen, van lijd tot lijd
met onverkrople spijt den kreet slakende
Alles voor de pastoors, alles door de pastoors
Maar zegt eens, heereu liberalen, wat raakt
het u dat deze of gene pasloot eene schade
loosstelling ontvangt voor 'l celebreren van
eene tweede mis of van de eene of andere
godsdienstige ceremonie?... T Is immers toch
met uwe centen niet, dat die schadeloosstel
ling betaald wordt, want uwen haat tegen God
en zijne Kerk verbiedt u iets ten voordeele dei-
godsdienstige ceremoniën te gunnen.
Wat raakt het u dat een kristene mensch een
jaargetijde slicht tot lafenis zijner ziel en die
zijner familieleden met brooddeeling aan de
armen die den lijkdienst bijwonen, 'lisimmers
weèr toch met uwe centen niet, en noch gij
noch iemand wordt verplicht dezen lijkdienst
bijtewonen.
Wat raakt hel u weêr dat deze of gene kerkfa
briek begiftigd wordt op last van een zeker getal
missen te doen celebreren tot lafenis der ziel
van den gever, weêr al eens 't is uw geld met
dat gegeven wierd.... Moest de begiftiger mis
schien bij u permissie gaan vragen vooraleer
aldus met zijnen eigendom te mogen hande
len?... Dat vele liberalen liever hun gelden
goed in ontucht, in overspelen in braspartijen
verkwisten.dan zelfs eene enkele mis tot lafenis
hunner ziel te stichten, dat is niet te verwon
deren, volgens hen, is er geen God, na de
dood is alles dood, en dan bestaat er hierna
noch eeuwige belooning noch eeuwige straf!..
Wat raakt het u weeral dat de autaars her
steld worden, dat er nieuwe glasschilderingen,
predik-en biechtstoelen geplaatst worden, dat
de kerk-en autaarversierselen hersteld of ver
nieuwd worden, 't is weêr met uw geld met,
want weêral uwen godsdiensthaat verbiedt u
tot den luister van Godshuis mede te werken.
Dat het ware om eene logiekroeg te versie-
ren, om spotprinten over de godsdienstige
1 i ceremoniën, en tegen de geestelijkheid m t
algemeen te verspreiden ten einde beide bij
i 't volk hatelijk en bespottelijk te maken, ja,
dan vind gij geld
I Wat raakt het u nog eens dat men kerken en
1 pasloreelhuizen herstelt en er nieuwe op-
I bouwt, 't is toch weèr met uw geld met...
I Hola? hoor ik u roepen, heeren liberalen,
is 'i uitsluitelijk met ons geld niet, wij moeten
er toch tusschenkomen daar wij ook belastin
gen betalen
'l Is waar, gij betaalt belastingen en t zijn
de belastingen die aan den Staat, de Provincie
en de Gemeente toelaten hulpgelden aan de
kerkfabrieken te gunnen, maar denkt gij dan
dat de Staat en al wat aan den Staat verwant
is, jegens de kerkfabrieken en de geestelijk
heid geene verplichtingen hebben Wan
neer de Staat aan de kerkfabrieken en aan de
geestelijkheid toelagen en eene jaarwedde
gunt dan volbrengt hij slechts de veiplichting
die hem door 't concordaat wordt opgelegd
ten einde den root van de kerkelijke en geeste
lijke goederen eenigermate te vergoeden dien,
door uwe liberale voorvaderen, de bloedhon
den van den sansculottentijd, gepleegd werd
Zietdaar, liberale heeren, ontegensprekelijk
bewezen dal het u in 'l geheel niet raakt, wan
neer wij jaargetijden stichten lol lafenis onzer
ziel, den arme indachtig zijn. het huis Gods
herstellen en versieren enz. enz. Haiideli meL
u geld volgens beliefte maar laat er ons ook
meê handelen gelijk bet ons best past, en dan
zullen wij waarlijk mogen uitroepen Leve
de Vrijheid
Nog een woord, heeren liberalen Al uw
getier en gejammer van alles voor de pastoors,
alles door de pastoors zal niemand bedriegen,
't Volk weet en kent welk doel gij bereiken
wilt. Gij wilt het doen gelooven, dat nu dat de
katholieken aan 't bewind zijn, alle ongeoor
loofde gunsten en voordeelen aan de K. K.
Geestelijkheid wordt toegestaan. Ja, dat zij nu
in de plaats-der officieele luirikken is opgetre
den om millioeneu en millioenen staatsgelden
te verslinden. Maar mis, heeren, deVlamenzijn
toch wel zoo dom niet als g het denkt.... VN el-
licht denkt gij dat wij. Vlamingen, niet weten
dat het budjet van onderwijs onder de liberale
heerschappij, jaarlijks met millioenen en mil
lioenen zwol en dat integendeel het budjet der
Eerediensten, sedert jaren reeds, altijd is
ingekrompen gewoiden.
Wij weten ook dat onder de liberale heer
schappij aan het officieel onderwijs jaarlijks
meer werd toegestaan dan in 't budjet voor
zien was, terwijl de katholieke regeering geen
cent meer toestaat dan in 't budjet der Eere
diensten geschreven is.
Wij weten dat de liberale ministers, millioe
nen en millioenen nuttelooze uitgaven deden,
in andere woorden, de gelden met volle hands-
grepen buiten de vensters smeten om de offi
cieele onderwijzers naar hunnen kant over te
halen ol ze te behouden, en dat de katholieke
ministers nu heden slechts hulpgelden aan de
kerkfabrieken verleenen wanneer de noodza
kelijkheid er ten klaarste van bewezen is.
Houdt dan op, heeren liberalen, met uw ge
tier en gejammer dat heden alles voor de pas
toors is, want 't volk 't welk overweegt en
redeneert moet u ongetwijfeld voor gekken
houden die aller medelijden waardig zijn!...
Het brusselsche weekblad De Zweep, het
orgaan der theater-vlamingen, schreef onlangs
de volgende regelen op de welke wij de aan
dacht onzer politieke partijgenoten inroepen
<f De burgemeester Buis, schreef De Zweep
kon niet beletten dat de ketjes op "i September
1884, de 80.000 betaalde selioe-
liën en domme boeren, die hen
kwamen beleedigen, duchtig afranselden.
Hebt gij dat goed begrepen, geëerde lezers
Betaalde schoeliën en dom
me boeren S
Zondag 16 Augusti, is 't feest te Brussel,
zult gij weer, geëerde lezers, uw geld gaan
verteeren bij een volk dat, na u op de schan
delijkste wijze aangevallen, mishandeld, be
stolen, ja zelfs doodelijk geslagen te hebben,
u heden nog versmaadt en u uitscheldt voor
betaalde scholiënen domme boeren
Dat ware volgens ons wat al te gek...
La Réforme een radikaal blad van Brus
sel, 't welk, wij moeten bet bekennen, dikwerf
met rechtzinnigheid en onafhankelijkheid recht
laat wedervaren aan wie recht toekomt, legde
onlangs de volgende bekentenis af
Ja, hei klerikaal ministerie, schreef het
o roode orgaan, mag verzekerd wezen dat het
vele jaren aan 't bewind zal blijven. Zijne
«daden stenen "al te gunstig af bij <üa«»<)(»
doctrinairs Frère-Bara-Rolin en C'e, die
onder de algemeene verachting des volks
zijn gevallen.
In een jaar tijds, ondanks moeilijkhedan
die de liberalen nooit kenden, heeft het
tegenwoordige ministerie meer wetten voort-
gebracht ten voordeele van 't algemeen
welzijn, van onzen handel, onzer nijverheid
en van onzen landbouw dan de doeirinairs
gedurende hun zesjarig bestuur.
Ziedaar waarin de macht der klerikalen
«gelegen is. en niet in den twist dien men
ons beschuldigt onder de liberalen te stoken.»
2° vervolg en slot.
De kleiue barbier werd eensklaps een held. Men
reed hem in processie de stad rood, door al de
stadsoverheden vergezeld, en gezeten in het eerste
rijtuig naast den meier zolveo. De burgers van hun
nen kant vereerden hem meteen gouden uurwerk met
dito ketting, alsmede een paar revolvers met zilver
gemonteerd.
Maar de barbier mocht zich biet lang in zijne popu
lariteit verheugen, want de weerwraak vreezende
der makkers van de gedooden roover, verliet hij
heimelijk de stad, het beste wat hij in die omstan
digheden duen kon
Ook onder de mijnwerkers hadden gedurig ge
schillen plaats, die dikwijls met vechten en bloed
vergieten eindigden Men moet weten dat er op den
dag van heden nog steeds eene algemeene wet in
de Unie bestaat, die aan alle burgers toestaat eige
naars te wordeB, en wel gratis en zonder kosten,
van een parceel mijngrond ter lengte van 1500 en
ter breedte van 500 voel. Dat parceel grond moet
den dag der inbezilname nog aan den Staatloehoo-
ren, en mag tot geen ander doeleinde gebruikt wor
den dan tot ontginning van mineralen. Om zulk eeu
Er bestaat eene overeenkomst tusschen
Frankrijk, Italië, Belgie en Zwitserland waar
door in deze streken de munt op gelijken voet
wordt gesteld aangaande hun gewicht, metaal
menging en betrekkelijke waarde, zoodat in
ieder dezer landen de onderlinge munt gang
baar is.
Deze overeenkomst beeft men Union latine
of latijnsche Unie genoemd.
In eene conferentie aangaande deze kwestie,
te Parijs gehouden, komt het vraagpunt op bet
tapijt wat men doen zal in geval van liquidatie
of schuldvereffening, bij liet ophouden dezer
conventie.
Om het voorwerp dezer besprekiug te be
grijpen moet men in acht nemen dat het zilver,
gelijk alle koopwaar, van waarde verhoogt ot
vermindert. Voor den oogenblik is hel metaal
15 of 20 ten honderd minder weerd dan liet
gond. Zoodal wezenlijk 100 frs. in vijffrank
stukken niet zooveel waarde heeft als 100 frs.
in goud,
Wie moet deze waardevermindering lijden
is het de Staat die munt slaat of zijn het de
particulieren, die de munt in handen hebben
De afgeveerdigde van het Belgisch gouver
nement, M. Pirmez, heeft te dezer gelegenheid
eene redevoering uitgesproken, die door onze
lezers met belang zal gelezen worden. Wij
geven hierna uittreksels van dit stuk.
Het Fransch gouvernement wil hebben dat
ieder Staat zijn zilver terugneme en in goud,
de nominale weerde terugbelale,
Deze eisch berust klaarblijkelijk op eene
dwaling. Men redeneert als of de Staat zijne
munt uitgaf en in omloop bracht, en, op die
wijze, eenige verplichting oplaadt jegens de
dragers van hel geld; alsof de Slaat instond
voor het verslijt der stukken. Daar is volstrekt
niets van.
De munt is eene koopwaar. Zij dient tot
verruiling met andere koopwaren, of tot beta
ling van eenigen dienst. Bestond er van wege
den Staal geene verordening desaangaande,
dan zouden de belanghebbenden, de particu
lieren, onder malkander te voorzien hebben in
de waardeering en bet gebruik der metalen,
gelijk zij doen in den handel met suiker, koffie,
graan of andere koopwaren. Zij zouden zelf te
voorzien hebben in alwat het gewicht, de zui
verheid van 't metaal aangaat, dat zij in ruiling
der koopwaren geven of ontvangen. Dit ge
beurt zoo in sommige landen. Daar ziet men
agentschappen opgericht, die hel gehalte,
(le litre) van een metaal onderzoeken, d. i.
die aangeven of het goud en zilver aan hun
onderzoek onderworpen echt is, zuiver of ge-
mor.gr» nf h"t motooi eouuifüit heeft, en
door een stempelmerk de particuiieicn ccn
verder onderzoek besparen, ten minste voor
die in het merk van dit of dal huis betrouwen
hebben.»
4 Heden, nogtans, wordtin de verschillende
landen dit onderzoek vergemakkelijkt door den
Staat. Het gouvernement opent een of meer
werkhuizen waar iedereen, in- of uillander-
zich kan aanbieden om zijne gouden of zilve
ren staven te laten onderzoeken, het gehalte
verzekeren en dan stukken te slaan van zeker
gewicht, die alsdan munt heeten. De Staat,
dus, doet niets anders dan het gehalte (de in -
nerlijke waarde) en 't gewicht verklaren.Dezen
dienst bewijst hij gratis en zonder daar iets bij
te winnen. De dragers van gouden-of zilveren
staven betalen iets tot profijt van den aanne
mer dezer bewerking, die men Directeur der
Munt noemt; en deze kleine bezoldiging wordt
naar bestaanden tarief gedaan, tot vergelding
zijner moeite en fabriekeering.»
Het is klaar dat de Staat niet kan aanspre-
kelijk zijn in dergelijke onderneming ten zij
voor de waarborg die hij geeft van gehalte en
gewicht. Maar de Staat willen doen borg
blijven voor het op- of afslaan der weerde van
de metalen, dit schijnt niet aannemelijk.
Neffens de munt, noodzakelijk tot de ge
wone handelsverrichtingen,heeft de Staat eene
kleinere munt billonof kleingeld uitgegeven
die verre boven de innerlijke waarde getee-
kend staat. Hiervoor blijft de Staat borg de
Staat alleen slaat die munt en ook trekt daar
uit geen gering profijt. Ook valt er niet to twij
felen of de Staat moet die koperen of zilveren
stukjes uitwisselen tegen hunne nominale
weerde.»
4 Dat kleingeld of billon is niets dan een,
op koper, nickel, brons of gemengd zilver, ge
schreven schuldbrief of orderbriefje, door
den Slaat ouderteekend.»
De Muntconferentie is Donderdag, 30 Juli
en Zaterdag, 1 Aug. nog bijeen geweest
Donderdag verklaarde M. Pirmez dat het Bel
gisch gouvernement de zienswijze van het
Fransch gouvernement niet kon deelen aan
gaande de uitbetaling in goud in geval van
opschorsing. der Unie, en zich belasten met
eene verplichting die het nooit opgeladen
heeft.
Hij stelt dus voor de Conventie nog een jaar
voor te teekenen, kunnende de partijen onder-
tusschen een terrein zoeken waarop men mal
kander verstaan zou.
De gedelegeerden hebben toen beloofd hun
ne gouvernementen te raadplegen voor Zater
dag.
Zaterdag verklaart Italië het behoud der con
ventie voor een jaar nog, te kunnen aanne
men Zwitserland doet opwerpingen Fran
krijk weigert.
M. Pirmez biedt dan schikkingen aan waar
door, in geval van opschorsing, de Belgische
munt gemakkelijk kan naar België aan de
nomiale waarde ingeleverd worden, op den
zelfden voel als zij in Frankrijk gekomen was,
namelijk met onderlinge handelsverrichtingen,
waar men, in België, onze stukken tot beta
ling zou aanvaarden.
Daar het Fransch gouvernement deze bemid
deling nog van de hand wijst, verklaart M. Pir
mez zijne zending voltrokken, en is Zondag
avond naar Brussel wedergekeerd.
Belgie neen zien uus iau ac Oonferentie
teruggetrokken, die, zonder onze afgeveeraig-
den, hare werking voortzet.
Tabaksrechten.
Wij lezen in 't Handelsblad dat de Antwerp-
sche Handels-, nijverheid- en scheepvaart
maatschappij eene memorie naar den Senaat
gezonden heeft, om aan te toonen hoe verplet
terend de verhooging der rechten op den
vreemden tabak, in 1883 daargesteld, voor den
Antwerpschen tabakshandel is.
Geen enkel artikel op onze markt verhan
deld, kon met meer regelmatigheid stand hou
den en de verschillige crisissen doorworstelen
dan de tabak, en dit was de oorzaak dat hierin,
bij eenen steeds toenemenden invoer, eene
belangrijke bron van welvaart voor de werken
de klas gevonden werd.
Vóór dat de tabaksrechten bijna vervierdub-
beld werden, dat is voor 1883, bedroeg de
gemiddelde invoer 9 millioen kilogr., en dit
jaar zal deze invoer, naar alle vooruitzicht te
oordeelen, slechts 3, 500, 000 kilogr. bedra
gen.
De belastingwet neemt ons dus de 9/16 van
onzen handel af, en vermindert dus al de an
dere nijverheidstakken, welke met den tabaks-
handel in betrekking staan, in dezelfde mate.
Doch er is nog een ander kwaad Sedert
1885 was de invoer onbeduidend de stock
welke vóór dien lijd bestond was niet groot
genoeg voor de noodige bevoorrading van het
verbruik, doch onze noordergrens leverteen
overgroot deel in die bevoorrarding door den
smokkelhandel, welke men, ondanks al de
ernstige maatreggelen, niet kan betuigelen.
Van den anderen kant is het groot debiet
dat. wij aan de zuidwestelijke grens hadden,
niet alleen verloren, maar wordt er zelfs eene
indringing van franschen tabak op de grenzen
eigendom te bekomen moet mon de volgende voor
waarden vervullen
4° Hel perceel grond moet bij door eenen gezwo
ren landmeter laten meten, en bij een bevoegd amb
tenaar doen enregislreren. 2° De nieuwe eigenaar
moet een schacht doen zinken van minstens 2 voet,
en dat jaarlijks en zoolang totdal hij melaten ontmoet
in eenoegzame hoeveelheid om ontgonnen te wor
den. 3° Ilij is verplicht op dezen zijnen eigendom
eonen paal te plaatsen, met een plankje of bordje,
waarop zijn naam, de datum van de inbezilname, en
eene waarschuwing om zich aan zijn eigendom te
vergrijpen. En toch werden in den omtrex van
Leadville, onder verschillende voorwendsels, eigen
dommen aangeslagen of gejumpt, (in dit woord de
U als eene 0 uitgesproken) gedurende de afwezigheid
der rechtmatige eigenaars, en somwijlen zelfs in
hunne aanwezigheid. Het spreekwoord La force
prime le droit werd daar maar al te dikwijls toege
past. Personen die rijke mijnen gevonden hadden,
en die geene vrienden hadden om die ten tijde van
eenen aanval te helpen verdedigen, liepen dikwijls
gevaar hunnen eigendom in andere banden te zien
overgaan Men zou kunnen vragen bestaan dan
daar geene wetten Heden ten dage, ja maar in
die eerste dagen van opkomst, toen ik mij daar
bevond, zoo er al eene wel bestond, zoo waren zij,
die het gezag in handen hadden, onmachtig, of
heulden met hen die gaameinlroebelvvaler visschen.
Sommige mijnen waren als forten versterkt, en
werden in geval van nood met poeder en lood verde
digd. Zekeren dag had er een geregelde aanvaLplaats
op eene zeer rijke mijn, O'Donovan Rossa geöaamd,
en het eigendom van een lersch Fenian. De would be
eigenaars werden afgeslagen, en de Iersche natio
nalisten bleven overwinnaars, en in het bezit van
hun eigendom. Aan beide zijden telde men gekwets
ten Een ander geval had eenige dagen later plaats.
De onlangs benoemde luitenant, gouverneur van
Colorada, de nog jeugdige heer Robinson, die groo-
ten voorspoed gehad had in hot ontginnen van
mijnen, en op weg was eene fortuin te vergaderen
van eenige millioen dollars, bezat eene van de rijkste
mijnen der streek Men bouwde eene onderneming
tegen deze mijn. Hij plaatste gewapende mannen in
den tunnel der mijn, en gaf bevel alle indringers,
gedurende zijne afwezigheid, neêr te schieten. Hij
zelf was de eerste om zich voor de mijn te vertooDen
nadat bij het bevel gegeven had. Zijne manschappen,
hem voor eenen indringer aanziende, schoten dwars
door de dunne deur, en wondden hem doodelijk. Hij
stierf den volgenden dag. De klok, de eenigste welke
Leadville toen ter tijde bezat, en welke hij aan eene
kerk aldaar geschonken had, maakte aan het volk zijn
overlijden bekend
Eenigen tijd daarna werden de bewoners van
Leadville met schrik geslagen. De gouddelvers welke
lot daartoe 10 uren daags arbeiden, staakten het
werk,en vorderden hetzelfde loon voor slechts 8 uren
arbeids. Hun aanvoeder was een zekere Kelly, iemand
van uitgebreidde kennissen eD zeer onder de mijn
werkers gezien. Hij begon de werkstaking met de
arbeiders der nujn, waar hij zelf beambte was. Te
1 paard gezellen aan het hoofd zijner medearbeiders,
togen zij van mijn tot mijn. bewogen de werklieden
hun voorbeeld te volgen, en weldra was de werksta
king algemeen. Omstreeks 5000 werslakers verza
melden zich in hel gebergte, en vormnen een niet le
verachten leger. Schrik voor plundering, brand en
moord tastte vele inwoners der stad aan Nadat deze
als eene dreigende wolk voor de stad- gehangen had,
kwamen den derden dag de werkstakers uit de ber
gen en trokken de stad binnen Kelly, op eenen vuri-
gen mustang gezeten, reed aan hun hoofd, hij droeg
eene roode sjerp om de lenden, en had den blooten
degen in de vuist. Een rustiger en vreedzamer stoet
had men nog nooit aanschouwd. Kelly's invloed was
zoo groot dat, toen de stoet stilhield, en hem eene
rust werd geschonken, uc werkstaker zich met de
burgers verbroederden en er geen enkel geval van
dronkenschap of baldadigheid plaats had. De eige
naar der mijnen echter hielden vast en weigerden
den eisch der werkstakers in te willigen. De opzie
ners der mijnen ontvingen uit al de steden des lands
telegrammen van hunne lastgevers, in hunne weige
ring te volharden. De gouverneur van den Staat ver
klaarde eindelijk de stad in slaat van beleg de milioie
van den Siaat marcheerde de stad binnen, en de
werstaking mislukte.
Het loon eens arbeiders in de goudmijnen is 48 u
20 francs daags, en er ir. 't geheele jaar géén dag ver
let De arbeid is zwaar, maar toch zoo hard, verve
lend of gevaarlijk met clan in de steenkoolmijnen. De
meeste mijowerkers wonen in bouten loodsen in de
nabijheid der mijnen, en doen hunne eigene keuken.
Zij leven zeer wel van 4 dollars (15,60 fr per week
Zij hebben voor geene huishuur te zorgen en brand
hout hebben zij voor de moeiten van het kappen. In
de dorpen of steden der mijnstreek, kan men extra
goed eten cn slapen bekomen tegen 34 frank per
week. Nadat een werkman eenig geld gespaard beeft,
heeft hij alle kans voor eigen rekenen te werken en
fortuin maken.
Menige mijnwerker heeft rijkdomen verzameld, en
enkele zijn millionuairs geworden. De kansen even
wel zijn weinig beter dan in eene loterij. Men hoort
zelden dat iemand der bekenden prijzen trekken,
maar wel dal duizenden met nieten uitkomen. De
gelukkigste van allen was Tabor, oudluitenant Gou
verneur en ond-senaleur (voor 30 dagen) der Unie.
Hij hield er in de eerste dagen der opkomst van
Leadville een kleine specerijwinkel. Hij maakte eene
overeenkomst met twee werklieden, die hij na3r de
bergen zond om voor hem in de mijnen le werken
en gaf hun, buiten hun loon, één derde in de winst.
Na eenige weken vonden zij goud id overvloed, en
doopten hunne mijn.de Kleine Pittsburgh, sedert
dien zoo goed bekend bij de commissie voorde mijn
efTeclen te New-York. Tabor, door welhebbende, be
middelde mcuschen gestuend, verschafte zichdenoo-
dige sommen om zijne dcelgenooien uil te koopen.
Den eene betaalde hij 50ó,t'»0 en den andere 1, 500,-
000 franks. Eene sociëteit werd opgericht, en er
werden voor millioen franks acnes uitgegeven.
Alhoewel eene buitengewoon rijke mijn, was deze
3om tol ver boven hare waarde. Deze onderneming
was de grondslag van Tabors groole fortuin, dat op
heden volgens een Amerikaansch dagblad, tot over
de honderd millioen franks beloopt.... Wat denkt gij
hiervan, millionnairkens van België P. V.
EINDE.
