41ste Jaar
Zondag6 December f883.
/V 2047.
ww Bericht.
IJZERENWEG.— VERTREKUREN Uil AELST NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Al wie een abonnement
neemt aan De Denderbo-
de» voor 1886 zal het blad
gratis ontvangen van 1 De
cember lot nieuwjaar.
Vlaamsche belangen,
DE DENDER-BODE.
ABONNEMENTPRIJS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met 5i December.
ANN0NCENPR1JS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 34e bladz.50 cent.
GyseKem Audegem, oendermonde, Zele en Lokeren 4-56
6-36 8-45 11-09 3-07 4-35 6-45 9-48.
Xecbelen. 4-561 6-361 7-30d 8-11 d Exp. 1*2*3*kl. 8-451
12-OOd t-04d Exp. 1* 23* kl. 2-5id 3-071 6-451
9-48.1 10-18d Exp. 1* 2* 3* kl.
imw 4-561 6-361 7-30d 8-lldExp. 3 kl. 8-451 1-04d Exp.
2» 3* kl. 2-51d 3-071 5-58d 6-451 9-481
10-18d Exp. 1* 2* 3' kl.
itrussel, langs Denderleeuw. 4-25 7-30 8-11 E3 kl. 8-36
10-25 dir. 12-00 1-04 E 3 kl. 2-51 4-44 l 3* kl
5-18 des zond.) 5-58 en 8-49 direct 9-19 10-18 E 3 kl.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-25d 4-561 6-3618-Hd
E3 kl. 8-451 8-36d l2-00d l-04d Exp. 1» 2* 3* kl.
2-51d 5-58d 849d direct 9-19a' 10 18 E 3 kl.
Gent (5-00's vrija 7-04 dir. 7-55 E 3 kl. 8-45 9-41
14-21 12-40 0-00 dif. 3-08 3-37 E 3kl. 6-01 6-39
9-50 10-32 Exp 3 kl. en des zondags 12-39
(1) Not*. De letter t beteekent langs Termonde en d'
Brugge, Oostende. 7-55 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir. 3 08 El* 2* 3* kl. 6-38
Doornyk, Nouscrou, Kortryk, Ryssel (langs Gend) 8-45
12-21 12-40 3-08 3-37 Exp. 6-01 6-39
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Ath) 5-52 7-30 8.11
E. 3 klas lot Denderleeuw 12-00 2-51 5-58
Ninove. Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 5-52 7-30 8-11
E 3 kl. tot Denderleeuw 12-00 2-51 5-58 9-16
Bergen, Quiévrain 5-52 7-30 8-11 E 3 kl. tot Denderleeuw
12-00 2-51 5-58
Enghien Braine, Manage, Charleroi, Namen langs Geeraerds
bergen 5-52 7-30 8-11 E 3 kl. tot Denderleeuw 12-00
2-51 0-00 5-58
Herzele, Soltegem, Nederbrakel en Ronsse, langs Erpe-
Meire. 5.03 7.35 12.15 6.03
Moorsel,Opwyck,Mecbelen,Antwerpen 5,03 9,08 3,19 6,16
letter d langs Denderleeuw.
Calque Saam.
HAAR AELST DIT
Ath 6.48 10.24 1.18 4.06 7.57 9.15
Antw. 5.15 6,29 9,13 E 3 kl. 9.53 10.50 E. 3 kl. 12-22
I.10 en 3-07 E.3 kl. 4.15 5.54 6.50 en 8-25 E. 3 kl.
Brussel 6.20 direct 7.18 3 kl. 7.31 9.00 11.08
II.55 1-56 3.00 E 3 kl. 4.53 5.58 dir. 7.19 8 40
9.52 E. 3 kl. (des zondags 11.46)
Dendermonde 4-10 'szaterd. 7.07 9.42 11.34 2.27
5.28 8.26 9.14.
Geeraerdsbergen 7.27 11.05 2.00 4.50 8.39 9.51
Gent 6 35 7.39 E 3 kl. 7-46 9.43 11.07 12.31 E 3kl.
1.58 4 14 (4.39 's zondags) 5.06 8.11 dir. 8.26 9.45 E 3 kl.
Leasen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.35
Lokeren 6.33 8.43 10.57 1.46 4.44 7.55 8.45
Ninove 7.55 11.33 2.28 5.18 9.07 10.19
Oostende 5.35 6.20E.3 kl. 9.08 11.12 11.56 en 2.53 E 3 kl.
6.05
dit Gent naar
Moortzeele, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braint-
le-Comto 5.52 8.12E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.59
DIT GEERAERDSBERGEN NAAR
Maria-Lierde.Sotlegem, Moortzeele en Gent, 5.15 vryd,
7.24 8.35 dir. 9.54 11.58 4.48 5.50 E 8.51
dit Dbnderlebuw NAAR
Haeltert, Burst, Herzele, Solleg. Audenaerde, ADsegem
Kortryk, 6.03 0.00 9.01 12.55 6.11 7.20 direct,
uit Sottegem langs penderleeuw naar Aalst
(5.38 's Zaterd.) 7.5C 12.06 1.28 5.00 7.51
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. naar Aalst (5.38 *s z.
8.00 12,50 4.46 9.20
Uit Ronsse langs Nederbrakel, Sottegem, Herzele ea
Erpe-Meire naar Aalst 7.10 12.00 3.40 8.12.
dit Antwerpen (zuid) naar Opwyck, Moorsei en
Aelst5,45 10,04 4,17 7,12
AELST, 5 DECEMBER 1885.
Met genoegen kondigen wij op onze beurt
het volgende Manifest at en roepen er de aan
dacht op in van alle ware Vlamingen
Het bestendig Komiteit van den Landdag der
Vlaamsche Studenten aan de Vlamingen.
Antwerppen, October 1885.
Taalgenooten.
In geen tijdperk noch onder geene hemel
streek, vindt men een ander voorbeeld van een
vrij volk, dat een verstompend en vernederend
taalstelsel heelt geduld, als dat, waaraan zich
de Vlaamsche stam, hier te lande, sinds meer
dan vijftig jaar onderwerpt.
Geen vreemd overheerscher verbant hier de
landspraak. Niemand kan ons, in het openbare
noch bijzondere leven, het gebruik van eigen
taal ontzeggen. Doch, wat elders den laagsten
graad der verdrukking kenmerkt, de livrei is
van het knechtschap, is ten onzent het voor
werp eener vrije keuze, de kleedij, waarmede
men zich welgevallig tooit.
Moedwillig verwerpen van eigen taal en aan
kleven van het uitbeemsche Fransch is de regel
hier .bij de zoogezegde geletterden, bij aan, die
op beschaafdheid en ontwikkeling, op den titel
van: richtende standen, aanspraak maken, en
die dus tot een voorbeeld van nationale eigen
waarde, van vaderlandsliefde en versland zou
den moeten strekken.
Was de verfransching van het Vlaamsche
ras, het droevige, doch logische gevolg onzer
rampspoedige geschiedenis in de drij laatste
eeuwen, het voortduren echter van dien toe
stand, in het vrije België, is iets onnatuurlijks,
iets onteerends, waarover wij, als volk, te
recht blozen moeten.
Aan verzet heeft het voorzeker niet ontbro
ken.
Veelvuldige en edele pogingen werden sinds
jaren aangewend, om den Vlaamschen stam
tot een juister besef zijner waardigheid en
zijner belangen te brengen.
Doch het kwaad woekerde voort. Van jaar
tot jaar, groeide de verbastering der hoogere
en middelbare standen aan. Gezonde rede noch
vaderlandsch gevoel vermochten iets op hen.
Hoe kan het anders
Wordt niet ten onzent een onderwijs in stand
gehouden, dat, onder nationaal opzicht, juist
het tegenbeeld is van hetgeen het wezen moest
van hetgeen het onderwijs bij elke andere,
vrije natie is.
De bronnen van het verstandelijk leven
onzes volks zijn vergiftigd. De kiemen der ver
bastering worden daar onverpoosd uitgestrooid
en voortgezet.
Onze scholen van allen graad, van alle soort,
voor elk geslacht zijn, op eenigen uitzonderin
gen na, broeinesten van verfransching.
Bezwaarlijk zou een vreemd overheerscher,
die, uit redenen van Staat, de overwonnelingen
van eigen taal en wezen vervreemden wilde,
ergere brandputten van volksverbastering kun
nen daarstellen, dan de hoogere en middelbare
onderwijsgestichten het in onze gewesten zijn.
Even erg, zoo niet erger, is het met onze
lagere meisjescholen gesteld.
Jaarlijks storten al deze scholen in onze
samenleving eenige tienduizenden van jonge
lieden, behebt met eene diepe verachting voor
hunne taal en voor hun volk, denkende, op het
gezag des meesters, dat het ideal van hun
streven moet zijn, zich tot Franschen te her
vormen of, ten minste,zich als dusdanig voor te
doen, eene rol die zij even rechtzinnig als op
belachelijke wijze vervullen.
Medelijdend halen zij de schouders op voor
ieder, die zich vermeet deze strekking niet te
volgen. Ertegen ingaan is, in hunne oogen, een
teeken van zinsverbijstering of van verregaan-
At gemeenheid.
De landtaal, in welke zij niet in staat zijn
zich behoorlijk uit te drukkeu, is dan ook voor
hen boersch en grof, hunner onwaardig.
Ziedaar het produkt onzer scholen.
Inde school ligt de oorsprong van het kwaad.
Daar wordt de volkstaal uit hare rechtmatige
plaats verstooteu, als onderwijstaal op zijde
gezet.
Daar wordt het Vlaamsch als de spraak van
het gepeupel behandeld, het Vlaamschspreken,
als een vergrijp tegen de wellevendheid, ver
boden en gestraft.
Gebeurt er de gansche geestesontwikkeling
niet door het Fransch Leert men de leerlin
gen niet denken in het Fransch Wordt de
studie van Vlaamsche taal en Vlaamsche Let
teren niet zoo goed als totaal verwaarloosd
Werkt alles er niet samen, om de leerlingen
te doen gelooven, dat zij zich als Franschen of
Walen, maar niet als Vlamingen, moeten ge
dragen
Uitmuntend moge ons onderwijs onder
andere opzichten zijn, het draagt tegenover
ons volk eene zware verantwoordelijkheid. Het
is de schuld dat de verfransching blijft voort-
heerschen in onze gewesten. Hel is aanspra
kelijk voor het verval der studiën ten onzent;
want geen ernstig opvoedkundige durft nog
beweren, dat er goed kan onderwezen worden
anders dan in des leerlings eigeri taal.
Het verfranscht onderwijs bewerkt eveneens
dip. onnatuurlijke afscheiding der standen,
welke zoo gevaarlijk is voor don stoot als
strijdig met den vooruitgang en den welstand
van het volk.
Waaraan is het wijten, dat zooals onze
vijanden het ons soms met eenen schijn van
waarheid verweten hebben de Vlamingen
van verschillende streken elkander niet immer
voldoende verstaan, zoo niet aan het feit, dat,
dank zij de verfransclile school, de geletterde
taal bij den grooien hoop in onbruik is ge
raakt
De zoo pijnlijk veroverde wetten op het
taalgebruik blijven eene doode letter. Nergens
worden zij gewetensvol nageleefd en, wan
neer wij ons beklagen, dan geeft men ons
schaamteloos het onveranderlijke antwoord
Wij kunnen er niet aan doen. Onze rechters,
onze beambten, onze professors kennen geen
vlaamsch.
Meer dan tijd is het dus, dat men aan de
jonge lieden beginne de volkstaal te leeren,
niet zoo als men haar thans onderwijst, maar
op eene manier, die hen in staat stellen zal,
er zich later, in alle omstandigheden, met
gemak, sierlijkheid en nadruk van te bedienen,
Ter bereiking van dat doel moeten alle po
gingen worden aangewend, alle krachten
samenspannen.
Tot hiertoe zijn wij, over het geheel geno
men, nog weinig of niets gevorderd.
De wet van 1885 op het taalgebruik in het
middelbaar onderwijs bestaat. Maar de heer
Minister vergeet zijnen plicht en laat deze wet
op de ergerlijkste wijze schenden.
Sommige vrije scholen, het is waar, verdie
nen den grootsten lof. Doch liet meeste deel
van hen steekt die van den Staat in fransch-
dolheid naar de kroon of wint het hun zelfs af.
Bemoedigend is daarentegen het algemeen
verzet, dat zich lucht geeft tegen het verbas
terend onderwijs.
De studentenbeweging, ten voordeele van
de vervlaamsching der school, vóór eenige
jaren in West-Vlaanderen ontstaan, heeft in
den laatsten tijd eene ontzaglijke uitbreiding
genomen.
Bij duizenden lelt zij thans hare aanhangers,
die, trots vervolging en verdrukking, met over
tuiging en talent streven naar hun edel doel.
Hulde aan die moedige [schaar jonge man
nen Hulde aan die jeugdige voorvechters van
den heiligslen strijd,die ooit bij een volk werd
gestreden
De Studentenlanddag, op 7 September te
Antwerpen gehouden, is, in de meening aller
Vlamingen, een feit van de grootste beteekenis
en waarvan wij de beste vruchten mogen ver
wachten.
Eenparig werd daar besloten, dat alle mid
delen zouden ter hand genomen worden om
de verfransching uit de school te weren en
dat er niet zou worden gerust, vooraleer ons
onderwijs vervlaamscht zou wezen van den
laagsten tot den hoogsten graad.
Het bestuur des Nederduitschen Bonds dat,
op verzoek van de afgevaardigden eener der
gelijke vergadering, vóór twee jaren te Meche-
len gehouden, den Landdag bijeengeroepen
had, werd als bestendig komiteit aarges teld
en kreeg voor last, de gedane voorstellen te
onderzoeken en er het wenschelijke gevolg
aan te geven.
Het is thans beslist, dat de Studentenland
dag, telken jare, in den verloftijd, opnieuw
zal bijeenkomen,tot ons volkomene genoegdoe
ning geschonken zij.
Noch door hinderpalen van welken aard ook,
noch door tegenwerking van gelijk wie,zal zich
de Landdag of zijn bestendig komiteit van het
rechte spoor laten brengen.
Tegen uitgebreide en diepingewortelde mis
bruiken treden wij te velde wij weten dus,
dat de zegepraal niet het werk *van eenige
maanden wezen zal.
Lang en hard zal de strijd wezen doch dit
schrikt ons niet af.
Zij het ons slechts toegelalen te hopen, dat
wij mogen rekenen op de medewerking van
allen, zonder ouderscheid van denkwijze, die
het wel meenen met de Vlaamsche zaak
Zij het ons vergund te vragen, dat ons stre
ven niet in een verkeerd daglicht worde voor
gesteld
Wij wenschen niet, dat het Fransch uit de
school worde verbannen, leder is overtuigd
dat, in den huidigen toestand van Vlaamsch-
België, de studie der fransche taal, namelijk in
onze hooge en middelbare onderwijsgestichten
niet mag achterwege blijven. Wij achten het
zelfs wenschelijK, dat de talen der andere, na
burige volkeren, zooveel mogelijk en beter
dan tot nog toe het geval was ten onzent
wnprfpn aaneplpprd.
Doch wij willen, dat alle vakken, van laag
tot hoog, worden onderwezen, langs den eeni
gen klaren en korten weg, dat is, door middel
der moedertaal.
Wij willen voorafgaandelijke studie der
Vlaamsche taal, opdat de leering zoo spoedig
mogelijk worde in staat gesteld, haar, als
voermiddel van het onderwijs, met het meeste
nul te gebruiken.
Wij willen later eene uitgebreide en grondi
ge studie onzer taal, onzer letteren, onzer let
terkundige geschiedenis, zooals bij elk ander
volk wordt geplogen.
Wij wenschen nog, dat, in alle onderwijs
gestichten, de landtaal met eerbied worde be
handeld dat men haar, noch van de speel
plaats, noch bij de schoolplechtigheden, noch
bij de godsdienstoefeningen, noch bij de
bijzondere betrekkingen van de schooloverhe-
den met de leerlingen of hunne ouders uitslui-
te, haar aldus den schijn gevende, als zou zij
hoogstens goed zijn, om gesproken te worden
door knecht of meid. De eereplaats, die aan
de taal des volks in de school toekomt, moet
haar ten volle worden geschonken.
Wij willen ten slotte, dat in Vlaamsch-
Belgie het elkeen, die een examen af te leggen
heeft, vrijsta, dat zoo wel in het Vlaamsch te
doen als in het Fransch.
Ziedaar het programma, dat wij, met volhar
ding, hopen te zien verwezentlijken.
Er blijft ons thans nog eene plicht te vervul
len een warm woord van dank te zeggen voor
de genoten ondersteuning.
Dank aan de uitstekende staatsmannen, die
den Landdag met hunne tegenwoordigheid
vereerden of hunne schriftelijke toetreding
zonden.
Dank aan de kringen, die zich bij den Land
dag aansloten.
Dank aan die organen der drukpers, zoo
Vlaamsche als Fransche, welke het werk van
den Landdag zoo schitterend besproken heb
ben en zijn doel zoo onverdeeld zijn bijgetre
den.
De franschgezinde bladen, die er zoo
hevig tegen uitvielen, hebben mede en rneer
dan ze misschien dachten ofwenschtenonze
erkentelijkheid verdiend, daar. in de oogen
van ieder redelijk mensch, hunne ongerijmde
en razende aanrandingen, slechts de zaak
dienen, wier ondergang zij beoogen.
Een bijzondere dank zij gebracht aan de wei
nige Vlaamsehgezinde leeraars, wier toegene
genheid en medehulp wij op zulken lioogen
prijs stellen en die zoo dikwerf onze jongere
vrienden, de Vlaamsche studenten, in hunnen
geerlijken, maar vaak pijnlijken strijd, met
raad en daad hebben bijgestaan.
Dank nog van harte aan de toetreders van
gisteren, aan die onderwijsgestichten, welke,
bij de laatste heropening der klassen, met de
vervlaamsching der school een begin hebben
gemaakt.
Mogen wij eens gelegenheid hebben onzen
dank uit te breiden tot allen, die zich in de
Vlaamsche gewesten met hel onderricht der
jeugd bezighouden of er het toezicht over heb-
i ben 1
Den dank der Schooljeugd zullen zij dan te
gelijker tijd hebben verdiend want wel blind
zou degene wezen, die niet zou inzien, dat er
binnen kort in Vlaamsch-België, geene betrek
king, staatkundige, gerechtelijke of bestuurlij
ke, meer toegankelijk zal wezen, voor hem,
die de taal des volks niet in de volkomenheid
zou machtig zijn.
Voor hel bestendig Komiteit van den Landdag
De Sekretarissen, De Voorzitters,
F. CHAULIAC. J, I. DE BEUCKER.
P. BACKX. H. CLAES.
Vlaamsch in 't onderwijs.
Een omzendbrief van M. Thonissen, minis
ter van onderwijs, bevat belangrijke bepalin
gen opzichtens het vlaamsch deze cirkulier
zegt dat de tijd gekomen is waarop men zich
moet schikken naar de wet van 1883, in wat
betreft het onderricht der meisjes in het mid
delbaar onderwijs.
De samenstelling van het personeel moet
geen hinderpaal meer zijn, aangezien men tijd
heeft gehad om zich daartegen te wapenen.
De leergangen der voorbereidende afdeelin-
gen in de middelbare Staatsscholen moeten in
het vlaamsch gegeven worden het fransch
wordt er onderwezen in dier voege, dat de
kinderen later de fransche leergangen der
middelbare afdeelingen kunnen volgen.
In de middelbare afdeeling wordt de vlaam
sche leergang in het vlaamsch gegeven de
ultsfintencT worden
de leerlingen in staat zijn, deze studiën voort
te zetten in de taal, waarin men hen onder
wijst.
Een of meer leergangen zullen, te beginnen
van 1886, ten minste twee beloopen.
De verklaring van de eigenaardige bewoor
dingen in wiskunde en wetenschap, wordt
even als andere takken van hel program, en
in het vlaamsch gegeven. De geschiedkundige
en aardrijkskundige namen worden zooveel
mogelijk in het vlaamsch en in het fransch
aangeleerd.
Bericht aan zekere onzer katholieke scho
len, die wel zullen doen, nota te nemen van de
werking des goevernements, om aan het
vlaamsch de plaats toe te kennen, die het toe
komt en door de noodwendigheid vereischt
wordt.
Wij raden haar aan, die waarschouwingen
niet te verwaarloozen zij moeten niet verge
ten dat zij, door het vlaamsch niet voldoende
te beoefenen, de leerlingen ten sterkste bena-
deelen en zich daarenboven de toegenegenheid
der vlaamsche partij zullen vervreemden.
Koninklijke Harmonie. Slc Cecilia-feest.
Zondag 11. vierde onze Koninklijke Harmonie
Al groeiend' bloeiend' de feest van hare
patroon-heilige.
Als gebruikelijk, begaf het Muziekkorps zich
stoetsgewijze naar onze St-Martinuskerk,
alwaar zij, ua het H. Misoffer van 11 ure, twee
muziekstukken uitvoerde. Wat wij het meest
bij de uitvoering hebben opgemerkt, 't is dat
beide stukken met eene onberispelijke juist
heid, met eene ware kunstige manier in t
afronden van iederen muzikalen zin, met eene
stipte inachtneming der toonschakeering en
vooral met eene volmaakte eensluidendheid
werden uitgevoerd- Men zou bij oogenblikken
gezegd hebben dat men eene groote orgel
hoort welke met onzeggelijke uitdrukking
bespeeld wordt. Ook mag men van heden af
zeggen dat onze Koninklijke Harmonie het
ware kunstpad teruggevonden heeft; 't is nu
een orkest met 't welk er te rekenen valt.
Af. Van den Bogaerde, de waardige orkest
meester, moet zich over den uitslag gelukkig
achten welken hij op zulken korten tijd heeft
verkregen. De uilvoering van Zondag moet
hem innig overtuigen dat hij op de aange-
kleefdheid en de vriendschap van de leden des
Muziekkorps mag rekenen zonder de welke
het onmogelijk is tot de volmaaktheid van
uitvoering te geraken.
Wat nu ook gezegd van de beide muziek
stukken
Euterpe, ouverture, en Spandjilja, fan-
taisie originate, gekomponneerd door Af. Van
den Bogaerde, zijn twee muziekstukken van
eerste orde, vol van melody en effecten van
orkestschikkiog.
De kerk was proppendvol en elkeen was
het eens om te bekennen dat onze Harmonie
eenen buitengewonen vooruitgang had ge
daan. Doch dit valt niet te verwonderen met
een orkestmeester ter hoogte van M. Vanden
Bogaerde en een ievervolle bestierder als M.
Modest De Mette is er voor de toekomst onzer
Koninklijke Harmonie nimmer te vreezen.
Geen twijfel ook of binnen kort zal zij haren
ouden roem herwonnen hebben dien zij vroe
ger zoo wel verdiende. Hopen wij dat wij bin
nen weinigen tijd zullen mogen herhalen gelijk
weleer dat de Koninklijke Harmonie van Aalst
een der beste is des lands. -_a
Des avonds vereenigden zich de eere- en
vverkende leden aan 't prachtige Banket, opge
diend in den kiosk der Maatschappij. De spij
zen waren lekker, de wijnen fijn en de dienst
onberispelijk. Aan liet dessert werd door den
heer Van Wambeke, voorzitter, een heildronk
aan Z. M. Leopold II voorgesteld welke geest
driftig werd toegejuicht. Verder werden de
gebruikelijke heildronken, aan de Heeren
Voorzitter, leden van 't komiteit, Bestuurder,
Orkestmeester, enz., enz. voorgesteld en allen
zijn met de blijken van de meeste genegenheid
en vriendschap bijgetreden geweest. Een bij
zondere huldebetooging viel den heer Modest
De Mette te beurt. De heeren werkende leden
overhandigden hem een gedenkstukje, uit
erkentenis over den onvermoeibareu iever
waarmeê hij, sedert vele jaren, als bestuurder
ten meerderen groei en bloei der Maatschappij
bezield is geweest. Wij sluiten ons bij de hee
ren werkende leden aan en bidden hem de uit
drukking onzer dankbare hulde te aanvaarden.
Zeggen wij ten slotte dat menig weluitge-
voerd muziekstuk voor symphonie en menig
kluchtig gezang deze Broederfeest verlustigde
welke tot spijt van elkeen toch eens eindigen
moest!
Het ruimen dei* Beirputten.
Het stelsel van ruiming der beirputten, bij
middel eener zuigingpomp en ijzeren bakken
schijnt aan vele onzer landbouwers en hove
niers verkeerdelijk te zijn uitgelegd geweest.
En nogthans, geene lieden zijn er die een
grooter belang kunnen vinden bij dit stelsel
van ruiming dan zij immers zij alleen kunnen
er hel grootste voordeel en profijt uit trekken.
En inderdaad wat gebeurt er heden
Vele inwoners van de kuip der Stad, ten
einde zich aan de ongenaamheden te ontruk
ken die het tegenwoordige stelsel van ruiming
na zich sleept, gebruiken geene vaste pulten
meer en hebben de drekstoffen in de onder-
aardsche goten doen afleiden hierdoor dage
lijks een groot verlies van allernuttigste mest
stoffen voor de hovenierderij en voor den
landbouw. Dit verlies mag geschat worden op
een zesde deel wanneer men in aanmerking
neemt dat er dagelijks ongeveer 8 hectoliters
drekstoffen voortskomende van de Pupillen
school des legers de waters van den Dender
gaan bevuilen.
En niet alleen veroorzaakt dien zakentoe-
stand verlies van vruchtbaarmakende stoffen
maar het is hoogst schadelijk voor de open
bare gezondheid. Ook dringt er de Medikale
Commissie of Comiteit van openbare gezond
heid er gedurig op aan dat hieraan een einde
zou gebracht worden. Het reglement, zegt zij,
't welk de afleidingen der drekstoffen in de on-
deraardsche goten verbiedt, zou stiptelijk en
strengelijk moeten uitgevoerd worden en de
eigeuaars verplicht wezen opnieuw vaste put
ten te maken.
Dus voordeel voor den landbouw aangezien
de vruchtbaarmakende stoffen die heden ver
loren loopen zouden kunnen benuttigd wor
den.
Onderzoeken wij nu eens of het nieuw stel
sel van ruiming aan onze hoveniers en land
bouwers geldelijke verliezen of wisten zou
bijbrengen. Wij willen zeggen of zij den beir
duurder of goedkooper zouden te betalen heb
ben.
De beir wordt heden gemiddeld 45 centie
men den hectoliter betaald aan den put geno
men. Voor liet vervoer wordt betaald 2 franks
per bak inhoudende 45 hectoliters, indien de
lossingplaats niet te verre verwijderd is van
de plaats waar de hoevenier ot landbouwer
den beir begeert te gebruiken. Dus kost den
hectoliter beir reeds 60 centiemen den hecto
liter, zonder rekening te houden van den
loon te betalen aan drie werklieden noodig
tot deze werking, Voor het lossen van eenen
put van 50 hectoliters is men genoodzaakt te
arbeiden gedurende het grootste deel van den
nacht terwijl met het nieuw stelsel dezelfde
werking zou gebeuren bij dage en in den tijd
van ten hoogste 3 minuten.
De ondernemer van den ruimingsdienst zal
zich voorzeker gelukkig mogen achten indien
hij, ten allen tijde, de drekstoffen, tot op
eenen kilometer buiten de stad te leveren,
tegen den prijs van 60 centiemen den hecto
liter kon verkoopen. Immers in 't kohier van
lasten en bespreken der verpachting van den
