41s,e Jaar.
Zondag4 April 1886.
/V° 2064.
HERBERG EN SPEL
IJZEREN WEG. VERTREKUREN UIT AELST NAAR
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN
Gevolgen en Plichtigheid.
Exaaiu van
kiesbevoegdheid.
De onlusten in Relgie in
den Duitschen Rijksdag.
DE DENDER-BODE.
ABONNEMENTPRIJS6 FRANKS 'S JAARS. De inschrijving eindigt met 31 December.
ANN0NCENPR1JS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op blade.50 cent.
Gysegera, Audegem, Dendermonde, Zele en Lokeren 4-56
6-36 8-45 41-09 3-07 4-35 6-45 9-48.
Uechelen. 4-561 6-361 7-30d 8-ltd Exp. 4"ï*3ekl. 8-451
14-00d i-04d Exp. 1«2« 3*kl. 2-51 d 3-071 6-451
9-48.1 10-18d Exp. le 4» 3* kl.
Mtw. 4-561 6-361 7-30d 8-lldExp. 3 kl. 8-451 l-04d Exp.
4* 28 V kl. 2-51d 3-071 5-58d 6-451 9-481
10-18d Exp. 1-2- 3" kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 25 7-30 8-14 E3 kl. 8-36
40-25 dir. 42-00 1-04 E 'i kl. 2-51 4-44 E 3* kl
5-18 des zond.) 5-58 en 8-49 direct 9-49 10-48 E 3 kl.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-25d 4-5616-361 8-lld
E 3 kl. 8-451 8-36d 12-OOd l-04d Exp. 2* 3* kl.
2-5ld 5-58d 849d direct 9-19a 10 18 E 3 kl.
Gent. (5-00's vrijd 7-04 dir. 7-55 E 3 kl. 8-45 9-41
12-21 12-40 0-00 dir. 3-08 3-37 E 3kl. 6-01 6-39
9-50 40-32 Exp 3 kl. en des zondags 42-39
(4) No Ti. De letter 1 beteekent langs Temondc ea de
Brugge, Oostende. 7-55 Exp. 3 kl. 9-41 12-21
12-40 0-00 dir. 3 08 E 4* 2* 3* kl. 6-38
Doornyk, Mouscron, Kortryk, Ryssel langs Gcnd) 8-45
12-21 12-40 3-08 3-37 Exp. 6-04 6-39
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Alh) 5-52 7-30 8.11
E. 3 klas tot Denderleeuw 42-00 2-51 5-58
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 5-52 7-30 8-11
E 3 kl. tot Denderleeuw 12-00 2-51 5-58 9-16
Bergen, Quiévrain 5-52 7-30 8-11 E 3 kl. tot Denderleeuw
42-00 2-54 5-58
Enghien Braine, Manage, Charleroi, Namen langs Geeraerds
bergen 5-52 7-30 8-11 E 3 kl. tot Denderleeuw 12-00
2-51 0-00 5-58
Herzele, Sottegem, Nederbrakel en Ronsse, langs Erpe-
Meire. 4.58 7.35 12.18 6.03
Moorsel,0pwyck,Mechelen,Antwerpen 5,03 9,08 3,19 6,16
letter d langs Denderleeuw.
Calque Sanm.
NAAR AELST UIT
Ath 6.48 10.24 1.18 4.06 7.57 9.15
Anlw. 5.15 6,29 9,13 E 3 kl. 9.53 10.50 E. 3 kl. 12-22
1.10 en 3-07 E.3 kl. 4.15 5.54 6.50 en 8-25 E. 3 kl.
Brussel 6.20 direct 7.18 E 3 kl. 7.31 9.00 11.08
11 55 1-56 3.00 E 3 kl. 4.53 5.58 dir. 7.19 8 40
9.52 E. 3 kl. (des zondags 11.46)
Dendermonde 4-10 'szaterd. 7.07 9.42 11.34 2.27
5.28 8.26 9.14.
Geeraerdsbergen 7.27 11.05 2.00 4.50 8.39 9.51
Gent 6.35 7.39 E 3 kl. 7-46 9.43 11.07 12.31 E 3kl.
1 58 4 14 (4.39 's zondags) 5.06 8.11 dir. 8.26 9.45 E 3 kl.
Lessen 7.09 10.45 1.42 4.29 8.24 9.35
Lokeren 6.33 8.45 10.57 1.46 4.44 7.55 8.45
Ninove 7.55 11.33 2.28 5.18 9.07 10.19
Oostende 5.35 6.20E.3kl. 9.08 11.12 11.56 en 2.53 E 3 kl.
6.05
uit Gent naar
Moortzeele, Sottegem, Geeraerdb., Enghien, Braiie-
le-Comto 5.52 8.12E 8.52 11.18 2.20 5.40 6.52
UIT GEERAERDSBERGEN NAAR
Maria-Lierde.Sotlegem, Moortzeele en Gent, 5.15 vryd
7.24 8.35 dir. 9.54 11.58 4.48 5.50 E 8.51
UIT DbnDBRLEEUW NAAR
Haeltert, Burst, Herzele, Soileg. Audenaerde, Asiejem
Kortryk, 6.03 0.00 9.01 12.55 6.U 7.20 direct,
uit Sottegem langs denderleeuw naar Aalst
(5.38 's Zaterd.) 7.5C 12.06 t.28 5.00 7.31
Uit Sottegem langs Erpe-Meire. naar Aalst (5.33 a
8.00 12,53 4.45 9.11
Uit Ronsse langs Nederbrakel, Sottegem, Herzele sa
Erpe-Meire naar Aalst 6.59 12.00 3.40 8.05.
uit Antwerpen (zuid) naar Opwyck, Mooreei aa
Aelsl: 5,45 10,04 4,17 7,12
AELST, 3 APRIL 1886.
De werkstakingen in 'i Walenland loopen,
naar luid van de laatste berichten, op haar
einde.
Indien de zoogezegde volksvrienden die haar
door hunne verdervende leerstelsels en dui-
velsche aanhitsingen hebben verwekt, nu hare
gevolgen aanschouwen, zullen zij inwendig
toch moeten bekennen dat zij het lot van den
verdwaalden werkman nog droeviger en ellen
diger hebben gemaakt.
En inderdaad, de nationale nijverheid is
ten meederen deele vernietigd, ten uitsluite-
lijken profijte van den vreemdeling die ons
reeds zulke harde concurrentie aandoet.
Vele werkhuizen zullen langen tijd in stil
stand, groote kapitalen onvruchtbaar blij
ven en millioeneu irauks daghuren verloren
zijn.
Ja, duizenden en duizenden werklieden
zullen geruimen tijd zonder werk blijven,
't geen in vele huisgezinnen de ellendigste
armoede zal doen ontstaan.
Aan deze lieden blijft er niets anders over
dan in den vreemde het brood te gaan zoeken,
en zoo zullen vele onzer nijverheden zich
aldaar gaan verplanten tol groot nadeel van
den nationalen rijkdom.
Vaders, zoons en broeders zijn onder de
moorddadige kogels der bewaarders van orde
eu rust gevallen of gewond vrouwen en kin
deren hebben echtgenoot en vader verloren
huisvaders zitten in de gevangenis.... en hier
door werden duizenden oogelukkigen gemaakt
adn de welke niets anders overblijft dan den
bedelstaf op te nemen.
En men kan deuken met welk verbitterd
hart de schurken zullen vervloekt worden, die
door hunne opslokerijen al die ellende, al dien
weedom veroorzaakten...
Maar die groote liberale heeren bekomme
ren er zich zoo veel meê als met 't jaar 60 zij
hebben hun leven niet gewaagd noch er een
enkele centiem bij verloren; heden gelijk vroe
ger zullen zij hun leventje in overvloed, ver
maak en plezier overbrengen
Wanneer zullen onze werklieden dan toch
eens de oogeu openen en zien en begrijpen
dat zij de speelpoppen zijn die zekere heeren
in 't werk brengen om aldus aan eereambt of
bediening te geraken
Hebben onze werklieden nu nog geene voor
beelden genoeg gehad Hoevele ziet men er
in 't land niet die langs den rug der gefopte
werklieden eereambt of bediening hebben be
klommen en die nu dat ze goed gezeten zijn,
met klank hunne botten aan hen vagen
Wanneer zal meri dart toch de oogen ope
nen en willen klaar zien
't Is waarlijk wonder, alle die eindelooze
jeremiaden in de liberale of geusche dagbladen
te vinden over de gruwelijke misdaden en
schelmstukken die door de werkstakers ge-
Vertelling van V. Seeburg,
nagewerkt door L. MERCEL1S.
7' Vervolg.
Geen wonder dan dat geluk en familievrede van
bet Kriekenboomhof verdwenen warende zaken
namen er meer en meer eene bedenkelijke wending,
en zichtbaar kwam de eerst zoo bloeiende pachterij
in verval en achteruitgang. De jonge boerin, van
geheime zielesmert verknaagd, lag meermalen le
bod, het liederlijk en ongebonden leven van haren
echtgenoot le betreuren. Joris was gedurig van
buis, en de knechten en werkliedeu, door het oog
van hunnen meester niet bewaakt, en door zijne
wijze bevelen niet aangevoerd, gingen bunnen da-
gelijkschen gang, en deden het werk in huis, op
veld en iD deu stal volgens dal hunne goesting het
meêbracbl. De akker3 werden minder goed onder
houden, de beesten bij tijde en omijde besteld, het
huishouden slechter nagezien, en geheel de zwaai en
draai van bel Kriekenboombof in zijnen vroegeren
welstand achteruit gedaan.
Joris had zich meermalen reeds gedwongen ge
zien overgrooie geldsommen uit de spaarlade te
nemen om zijnen onverzaadbaren drift tol hel spel
in le willigen en de schulden van bel dagelijksch
gebruik in boerderij en huisbouden te betalen.
Dikwijls zelfs bad hij groote leeningen gedaan, om
buiten de weet zijner vrouw oude schulden te ver
effenen, en nieuw speelgeld in zijnen geldbeugel te
krijgen. De woekeraar, dien wij kennen, had
zich als een verleidende duivel aan Joris verbonden,
en hem al vaster en vaster in zijne vangnetten
pleegd werden.
Maar kom, laat ons eens zien wie de meeste
schuld heeft in alle de bedreven misdaden en
schelmstukken!...
Wie hiist de werklieden op
Wie verdedigt de socialistische leerstelsels?
Wie strooit met duizenden zedeverdervende
en revolutionnaire boekjes rond
Wie leert dat de tien geboden Gods slechts
goed zijn voor dommerikken en oude wijveu
Wie leert dat de catechismus een onzedig
boek is
Wie roept gedurig dat de rijke klassen den
werkman het bloed en zweet afpersen
Wie bazuint gedurig uit, dat het werkvolk
zoowel als de rijken, recht heelt op geld en
genot
Wie houdt staan dat er na de dood niets
meer bestaat, er bijvoegende dat er niemand
uit de andere wereld terugkomt
Wie zegt op alle toonen dat er van dit leven
moet geprofileerd worden, en dat het don'.me-
rikken en ezels zijn die er anders over denken?
Ja, wie is 't die dit alles doet
De liberale schrijvelaars, de liberale of
maconnieke redenaars,...
Welnu, heeren liberalen, schrijvelaars, re
denaars en verspreiders van boekjes, de ver
dwaalde werklieden die men in 't Walenland
heeft aan 't werk gezien, hebben slechts uwe
lessen in toepassing gebracht
Waarom dan al die biltere weeklachten
Gij hebt gedacht dat de verdwaalde werk
lieden uwe lessen op de Bisschoppen, pries
ters, kloosterlingen en katholieke eigenaars
alleen zouden toegepast hebben.... Immers ge
hadt ze toch zoo goed als de uitzuigers van
't volk afgeschilderd. Maar zie zij hebben ze op
dezen toegepast die u ondersteunden in uw
werk van volksverder!.
Ten andere 't werd u duizend maal voorzegd,
dal wanneer 't volk den eerien of anderen dag
zou in opstand komen ook de geldkoffers der
rijke liberalen, zouden aangerand worden
Zal deze les de oogen aan de liberalen ope
nen Wij hopen het.... maar gelooven het
niet
De aanstaande zittijd voor het examen van
kiesbevoegdheid is bepaald op zaterdag 17,
zondag 18 eu maandag 19 April 1886, 's mor
gens ten 9 ure.
Op elke dier dagen zal eene avondzitting
kunnen worden gehouden, die ten 5 ure aan
vangt.
Iedere zitting zal, de voorbereidende werk
zaamheden niet medegerekend, hoogstens 3
uren duren.
Omzendbrief aan de heeren Gouverneurs der
provinciën.
Heer gouverneur.
Ik heb den aanstaanden zittijd voor het exa
men van kiesbevoegdheid op 17, 18 en 19
April bepaald.
gekluisterd. Overal bespiedde en vervolgde hij zijn
slachtoffer Was Joris in hel kaarlspel ongelukkig,
hetgeen helaas maar al te dikwijls gebeurde,
dan was die booze verleider daar om sommen op
sommen, honderden en duizenden franken te ver
schieten en zijne speeldrift aan te stoken. Joris en
dacht niet eens lol welke ontzaggelijke som die her
haalde leeningen geklommen waren de woekeraar
on sprak er nooit van aan den lichlzinnigen jongen,
maar thuis hield hij zooveel te nauwkeuriger nota
van alles, om op uur en lijd van zijnen oogelukkigen
schuldenaar den lesten penning weer te eischen.
Als de som hem eventwel groot en rond genoeg
scheen, werd hij lastiger en moeielijker in zijne
geldverschotlen, en begon hij Joris tot teruggaaf van
het hem geleende geld aan te manen.
De valsche vriend van vroeger werd een onverbid
delijke schuldeischer.
Meent gij misschien, sprak de valschaard
tot Joris, als deze hem naar nieuwe sommen vroeg,
Meent ge dat mijn geldzak niet leeg geraakt]
en ik de duizenden maar op tc scheppen heb gelijk
men het water uit eene beek put. Of peist ge dat
huishouden, onderhoud van vrouw en kinderen mij
niets kosten Mij dunkt dal ge over mij niette
klagen hebt, mijn vriend ik heb u zoo langen lijd
op borg gelnend dat gij er mij nooit dankbaarheid
genoeg zult voor kunnen bewijzen. Daarom zoudl
gij mij groot plezier doen mij zoohaast mogelijk de
geleende sommen met de intresten derzelve Ier hand
te stellen.
Maar uwe intresten beloopen zoo hoog!....
verzette Joris soms op vrecsachtigen loon.
Wat antwoordde de andere dan, gelooft ge
wellicht dat een man, zooals ik, die vijftig keeren
in '1 jaar zijn geld met gewin kan rond en omzetten,
zich met vier of vijf per cent vergenoegen kan
Neen t Neen, mijn beste, gij betaalt mij al wat ik u
geleend heb, en al wat ik met het verscholen geld
elders had kunnen winnen 1....
Krachtens artikel 2 van het koninklijk be
sluit van 2 October 1883, moeten de kandida
ten hunne aanvraag om inschrijving, met de
bewijsstukken, minstens tien dagen vóór het
examen, doen toekomen aan het gemeentebe
stuur hunner woonplaats.
Het is noodig de gemeentebesturen uwer
provincie zoo spoedig mogelijk, dooreen in
het Bestuurlijk Blad te plaatsen bericht, uit le
noodigen ter kennis van de bewoners hunner
gemeente te brengen, dat de aanvragen om in
schrijving voor het exaam, te beginnen van
heden tol den 7 April zullen worden aangeno
men dat elke aanvraag schriftelijk moet ge
schieden, dat de geboorteakte van den kandi
daat er moet bij zijn, en dat zij moet vermel
den 1° de taal(Fransch,Vlaamsch of Duitsch) in
welke de kandidaat voornemens is het examen
af te leggen, en 2° of hij, op de hem aan te
duiden dagteekening, het examen 's morgens
of's avonds wenscht te ondergaan.
De kandidaten die het examen 's zondags
wenschen af te leggen, kunnen dat in hetzelfde
verzoek uitdrukken waarbij zij hunne inschrij
ving aanvragen er zal zooveel mogelijk van
dat verlangen rekening worden gehouden.
Op den 8 April zal elk gemeentebestuur de
aanvragen en daarbij behooreude stukken ver
zamelen, eene naar alphabetische orde ge
rangschikte naamlijst der kandidaten daarbij
voegen, en dat alles richten tot den voorzit
ter van den jury van 't kanton.
Op u, heer gouverneur, rust de taak na le
gaan, of de bij de vorige zittijden opgedane
ondervinding toelaat de naamlijst der aanvra
gers die ieder gemeentebestuur uwer provin
cie u zou moeten toezenden, voor wat u aan
gaat, vooral met het oog op de beroepsjurys,
zonder nadeel op te heffen.
De minister van binnenlandsche zaken
en openbaar onderwijs,
Thonissen.
Wie moet de sehaê betalen
Met het oog op de vernielingen in het
Walenland, werd die vraag dezer dagen meer
dan eens gedaan.
Het wetboek geeft het antwoord
Iedere gemeente is verantwoordelijk voor
de overtredingen, die met geweld op haar
grondgebied door gewapende of niet gewapen
de samenscholingen worden gepleegd, hetzij
tegen nationale of bijzondere eigendommen,
alsook voor de schaêvergoeding, waartoe deze
overtredingen aanleiding geven.
Indien de samenscholingen bestonden uit
inwoners van verschillende gemeenten, daar
zijn ook al deze gemeenten verantwoordelijk.
Wanneer de samenscholingen bestonden
uit personen, die vreemd zijn aan het grond
gebied der gemeente, waar de overtreding
werden gepleegd, zal deze gemeente van alle
verantwoordelijkheid ontheven zijn, indien zij
al de maatregelen heeft genomen welke zij in
hare macht had, ten einde de samenscholingen
te voorkomen eu er de deelnemers van te doen
kennen.
Wanneer een persoon, in de gemeente
woonachtig of niet, ten gevolge van samen-
Te vergeefs zocht de arme Joris eenen uitweg. Ha
hij voelde nu dat hij onder de hand van den woeke
raar lag, en le vergeefs naar een middel zocht om uil
die slavernij vrij le komen. Hoe dien vervelenden
schuldeischer voldoen
Na lang zoeken scheen het middel gevonden. Het
kerkfabriek van zijn dorp had eene rent van vijf dui
zend marken af te leggen voorzekere vaste goederen,
die de eerste bezitters van het Kriekenboomhof aan
de kerk gemaakt hadden,
Ha of hel hem tegenspande en pijnigde, hij eens
de rijkste de welhebbendste pachter van hel dorp,
om eene leening te moeten bedelen Maar nood
breekt wettenzegt men, en kost wal kost moest de
ongelukkige zijn hoofd nederleggen, en zijnen hoog
moed breken...
Daarbij, hij zou aan zijne vrienden en kennissen
zeggen dat hij van zin was, met die leening, zijne
boerderij nog te vergrooten, en eenige verbeteringen
aan het pachthof toe te brengen. Waarom zou men
zulks niet gelooven De slechte toestand zijner
zaken was eventwel le algemeeu gekend, en niemand
gaf geloof aan zijne verzinsels.
Aao eenen lichlzinnigen kaartspeler, die zijn
goed verkwist, en kunnen wij niet leenen, zei de
voorzitter van het kerkfabriek. En Joris moest met
ledige handen naar huis keeren.
Vol woede en razernij ging hij aan de deur van
den vrederechter aankloppen, om door toedoen der
wet het afleggen der rent te eischen.
Mijne voorouders hebben zooveel geld aan
kerk en pastoors gegeven en is mijn pachthof dan
niet groot en schoon genoeg om met eenige duizen
den le kunnen belast worden Of is de eigenaar van
het oude Kriekenboomhof dan geen vertrouwen meer
weerd Zoo sprak de raaskalende Joris bij den ge
rechtsdienaar.
Ernstig en droevig wierp deze eenen langen blik op
den spreker.
Geerne I Ja, met twee handen zou men het ge
scholingen aldaar zal uitgeplunderd, mishan
deld of vermoord zijn, zullen al de inwoners
dier gemeente aan hem, of aan zijne weduwe
en kinderen, schaêvergoeding moeten betalen.
Wanneer ten gevolge van samenscholin
gen, een burger tot betalen werd gedwongen
indien hij bestolen of geplunderd werd op bet
grondgebied eener gemeente, zullen al de in
woners dier gemeente gehouden zijn die schaê
le vergoeden, in dezelfde natuur als de geplun
derde en gestolen voorwerpen, of er den prijs
van ie betalen aan het dubbel hunner weerde
en aan den koers van den dag, waarop de
plundering plaats had.
Dijnsdag vond in den Duitschen Rijksdag de
tweede bespreking plaats der wetten ter be
teugeling van het socialismus.
Men weet dal de bondsregeering had voor
gesteld de vroeger in voege zijnde wetten tot
30 september 1888 te verlengen, doch dit ont
werp werd door de kommissie, op voorstel
van M. Windthorst, verworpen.
De onlusten in Belgie hebben den achtbaren
leader der duitsche katholieken de oogen
geopend en hem doen zien. dat er door goed
heid en welwillendheid bij die heeren socia
listen, niets te winnen is dan onheil en ver
derf. Ook heefl hij dan dijnsdag zijn voorstel
gewijzigd en de regeering verzocht 1° een
wetsontwerp voor te leggen, om den Staat en
de Maatschappij te beschutten legen de ge
varen die de socialistische beweging oplevert;
2° daar de middelen van Rijk en Staat niet
toereikend zijn om het streven der sociaal-
demokratie in zijne grond-oorzaak te treffen,
en den wortel van het kwaad slechts kan uit
geroeid worden, wanneer de godsdienst wéér
om dieper en wijder in het hart der duitsche
natie zal kunnen doorbrengen, de regeering
toelate, dat al de katholieke gemeenschappen,
als weleer, hunne heilzame werking mogen
uitoefenen, tot voortplanting en bevordering
van het kristelijke geloof in het duitsche volk.
Minister VON PUTTKAMER betreurt dat
M. Windthorst zich niet bepaald bij de regee
ring heeft aangesloten ter verlenging der
wetten, doch brengt tevens hulde aan zijne
goede inzichten en zijne vaderlandsliefde.
Spreker zegt dal het afstemmen der maat-
gelen eene groote verantwoordelijkheid
roepl op het hoofd dergenen, die zich tegen de
wetten der beteugeling zouden verklaren, en
legt dit nader uit als volgt Ik heb de overtui
ging, mijnheeren, dat de tegenwoordige dis-
kussie niet kan gevoerd worden zonder een
oog te werpen op de gebeurtenissen, die zich
aan onze grenzen, in het zwaar beproefde
Belgie voordoen. (Algemeene aandacht.) Ik zal
mij onthouden de wetgeving of de regeering
van ons gebuurland te bespreken, of er eenige
kritiek op te maken. De belgische regeering
voert thans den strijd voor de openbare rust
in Europa, en wij hopen dat zij weldra, want
het is hoogst noodig, die benden misdadigers
den nek zal kunnen breken.
vraagde geld aan uwen braven vader gegeven heb
ben. Maar aan u
Zoo Eo waarom aan mij niet
Omdat gij een verachtelijke speler, een gewe-
tenlooze verkwister zijlals gij nog eenigen tijd
dien gang gaat dan vervalt ge nog lot armoede en...
den bedelzak
De paehter werd bleek als de muur Had Mijnheer
pastoor hem zoo iets gezegd, dan had hij er meê
gelachen en de woorden in de wind geslagen. De
pastoors immers, zoo dacht hij, waren er maar om
sermoontjes te maken, en wee dengene op wie de
geestelijken bet gemunt hebben.. Maar dat een man
van het gerecht, een wetsdoktor hem zoo iets zeide,
dat pakte, dal pijnigde hem. Zou het dan waar zijn
Pachter van het Kriekenboomhof, hernam de
beambte na eene poos stilzwijgen, uw vader was
een der eerlijkste, der braafste en meest geachte
mannen uit den ronde. Helaas, dit kan men van u
niet zeggen. En wie is er de schuld van Gij alleen.
Uwe zaken gaan achteruit; gij en wordt noch goed
gezien noch bemind en zelf hebt ge geen plezier op
aarde. Wie is er verantwoordelijk voor Gij alleen
Hebt gij geene brave vrouw; geen allerliefste kindje.
Is de naam van bet Kriekenboomhof met alom ge
kend, en mogeD uwe bezittingen met die van vele
edellieden niet vergeleken worden Is dit niet ge
noeg om gelukkig te zijn En nochtans gij en zijl
het niet. Van deD morgend tot den avond in de her
berg zitten, tusscben eenen hoop verachtelijke
kaartspelers uwen tijd en uwe gezondheid, hon
derden, ja, duizenden per jaar verspelen uwe
scboone boederij door vreemde handen laten berid
deren en meenen dat daar uw geluk in is Pachter,
gij wandelt op den weg die naar het tijdelijk en
eeuwig verderf geleidt Gij rolt, gelijk de looden
kogel die van den berg vliegt, immer sneller en snel
ler, tot dat hij op den grond ligt... Hel ongeluk zal,
komen, pachter, het staat aan uwe deur en gij zeil,
Belgie is een land waar al de partijen, de
socialisten en zelfs de anarchisten inbegrepen,
eene onbegrensde vrijheid van drukpers en
vereeniging bezitten, en het is buiten allen
twijfel, dat een wezenlijk deel der oorzaken
van dezen burgerkrijg want ik heb het recht
den opstand aldus te bestempelen in het
misbruik ligt dat van deze vrijheden wordt
gemaakt. En, terwijl het bloed stroomde,
terwijl de vlammen van dien burgeroorlog nog
woedden, konden nog duizende gevaarlijke
dag-en weekbladen tusscben de menigte wor
den uitgestrooid, konden nog groote meetin
gen plaatsgrijpen, waarin het volk nog werd
aangevuurd*tot moord eu brand, tot plunderen
en vernielen Ik wil u slechts een voorbeeld
aanhalen Opal de oproerlingen, die door de
policie of de troepen werden aangehouden,
vond men een rood brochuur, den katechismus
des volks, dat vrij is verschenen met de
namen van schrijver, drukker en uitgever. Dit
brochuur is met duizenden uitgedeeld.-Welnu,
mij dunkens is het strafbaar, daar hst de
schaamtelooste beleedigingen richt tegen
koning Leopold II.
Minister von Puttkamer doet daarna eene
humoristische verhandeling over dit roode
brochuur, en denkt de meening te mogen uiten,
dat, liadde de belgische wetgeving, even als
de duitsche, aan de overheden de macht gege
ven, al die bewegingen bij hun ontstaan, te
dempen, al die dag-en weekbladen aan te sla
gen, en die meetingen te verbieden, waarin
de anarchistische denkbeelden worden toege»
juicht, men nooit de verschrikkelijke feiten
had gezien, die Belgie thans in schrik en het
Walenland in ellende dompelen.
M. von Puttkamer denkt het daarna niet
ongepast, als guten Schüler van prins von
Bismark, eenen uitval te doen tegen het
roomsch-katholieke geloof, omdat dit den
godsnienst is van de werkstakers in Bel
gie Dat is dan ook eenen uitval tegen
het Centrum, waarop
M. WINDTHORST antwoordt met te verkla
ren dat minister von Puttkamer den toestand
Belgie niet zeer goed schijnt te kennen. Daar
heerschte, over een paar jaren de liberale en
vrijmetselaarspartij in meester, en ik blijf bij
mijne gedachte, zegt spreker, dat de schuld
van de huidige feiten, op de regeeringspolitiek
va i M. Frère-Orban terug valt. Laat de tegen
woordige regeeriug van Frankrijk den weg
voortbewandelen welke zij thans heeft inge
slagen, ik beloof u den opstand van Charleroi
in 't groot bij onze fransche naburen te zien
plaatsgrijpen.
De leerstelsels van Voltaire en Rousseau
vinden nog aanhangers in alle klassen, de
werking der liberalen, vooral van de vrijmet
selaars is nog overgroot, en drukt loodzwaar
op het volk.
Mijnheeren, ingevolge van den uitval van
M. von Puttkamer, ben ik ook gedwongen mij
klaar uit te drukken. Ik wil geenzins de gru
weldaden in Belgie verschoonen. Ik betreur,
dat die ongelukkige werklieden, zich door
valsche en misdadige opstokingeu hebben
laten overhalen, datgene te verbrijzelen en te
vernietigen, wat hun het dagelijks brood moet
gij alleen, gij zijl de schuld van alles.
Diep liet Joris den kop op de borst hangen. De
woorden van den braven vrederechter raakten zijn
hert, en vlogen als gloeiende pijlen door zijne ziel.
Ja, hij bekende het maar al te wel, hij had misdaan,
en zeer misdaan. Edoch, hij en had de wilskracht
niet om op de baan terug te keeren, en kende
maar a! le goed de zwakheid van zijn zoo diep be
dorven hert.
Mijnheer, sprak hij, en zijne stem begon te
beven lk zie mijne fout en voel dat gij het goed
voor hebt met uwe zalige vermaning, Edoch, hel is
te laat nu kan ik den wagen op de baan niet meer
tegen- of terughouden. Daartoe zou ik sterke handen
en veel geld noodig hebben. Maar eenieder veracht
den diepgevallen kaartspeleren ja, ik ben verachte
lijk 1... Niemand wH mij helpen I Welaan ik verga
dan....
Sta niet op tegen God, mijn vriend, en klaag
zoo bitter niet over ons noodlot. Een man is er die
u kan helpen en die man
Hier zweeg de staatsman.
Joris bezag hem ondervragend in de oogen.
Die man zijl bij zelf
Ik Neen, mijnheer, ik ben onmachtig mij zelva
uit de ellende le trekken le diep ben ik gevalles,
te diep
Bij die woorden werd de vrederechter ongedul
dig.
Meent gij misschien, sprak hij, dat gij een beter
mensch zult worden eens dat men u de gevraagde
tien duizend marken ter hand stelt Neen Geld kas
u niet beteren, maar lijden moet ge, en hard lijden.
Ga naar huis, zet uwe dienstboden en dagloonerf
aan het werk, die zelfs uwe boerderij na, en be
waak uwe onderdanen werk mede van den morgend
lot den avond, spaar en wroet, maar bijzonder ver
mijd de herberg en het spel Het is niet te laatGij
kunt nog recht komen, maar gij zelf, gij moet h«l
duen.
(Woedt voortokzit.)