NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST.
TOOVERHEKS.
Donderdag 22 September 1887, 10 centiemen per nummer.
.lïw Jaar, 2190,
ABONNEMEATPRIJS
ANNONCENPRIJS I
Politiek overzicht.
0 heilige Slaalsopvocdiag
Socialistische beweging.
A avloed der drukpers.
DE DENDERBODE.
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
r. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijti in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Lange-Zoutstraat,
N° 10, nabij de Groote Markt, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, fr. 1,00 Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond.De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Cniqne Sauna.
AELST, 21 SEPTEMBER 1887.
Bismark en Kalnocky. De samen
komst der beide kanseliers van Duilsch-
land en Oostenrijk is thans, na het mani
fest des graven van Parijs, de voornaam
ste politieke gebeurtenis in Europa. Zie
hier hoe het ófficieuse Fremdenblatt zich
uitdrukt
Daar eene ontmoeting tusschen de
beide Staatsmannen dit jaar niet voor den
eersten keer plaats heeft, zal deze ge
beurtenis ook wel niemand verrassen.
Immers juist in die jaarlijksche bijeen
komsten ligt het bewijs, dat zij alleen het
gevolg zijn van de vriendschap die reeds
sinds jaren tusschen Duitschland en Oos
tenrijk bestaat.
Nog altijd is dit verbond de basis van
den vrede van Europa en de waarborg
voor de belangen welke voor beide rijken
gemeenschappelijk zijn, zonder dat daar
door inbreuk op elke vrijheid van han
delen behoeft gemaakt te worden. Immers
graaf Kalnocky heeft in de delegatien her
haalde malen de grenslijn tusschen de
gemeenschappelijke en de bijzondere be
langen der bondgenooten aangeduid.
Niet bij elke verschijning, welke de
steeds wisselende stroom der dagelijk-
sche staatkunde aan het daglicht brengt,
kan het verbond onmiddelijk werken.
Daarentegen heelt het in vele gevallen,als
er vrees voor eene algemeene uitbersiing
bestond, uitmuntende diensten bewezen.
Juist op grond van die groote algemeene
belangen is graaf Kalnocky van oordeel,
dat dit bondgenootschap gehandhaafd
moet worden, omdat de weerde dezer
verbintenis niet in de overeenstemming
over de een of andere kwestie bestaat,
maar zij de grondzuil is der oostenrijk-
sche staatkunde.
De ontmoeting, welke thans plaats
heeft, zal zeker sommiger meening, dat
het verbond aan kracht en innigheid
zou verloren hebben, belangrijk wijzigen
en opnieuw de overtuiging bevestigen,
dat beide rijken niets anders dau den
vrede wenschen, en dat hunne staatkunde
niets anders dan dit doel voor oogen
heeft.
Het is dan ook om die reden, dat de
buitenlandsche natiën eene bijeenkomst
van staatslieden nog immer met zoo
groote kalmteen gerustheid hebben waar
genomen, als die welke thans op Fried-
richsruhe plaats heeft.
Frankrijk. De XIX* Siècle zegt dat
de fransche regeering, ten gevolge van
het manifest van den graaf van Parijs,
het dekreet van uitdrijving der leden van
DE
Ik was zoer laat van Pontrieux, een dorp in
Brilaniën vertrokken, langs cenen doorweg
die ik eertijds afgeleid had, en welke mij voor
den avond lot aan Treguier moest brengen
maar ik bemerkte welhaast dal ik mij iD mijn
geheugen bedrogen had. Ik werd een derde
wegs door den nacht overvallen en ik vreesde
reeds dat in het midden van die dooreen ge
kruiste wegen, welke de duisternis nog moeie-
lijker maakte te erkennen, ik mij zoude ver
dwaald hebben.
Ik kwam juist eene hooge vlakte te bereiken
met heikruiden bedekt welkeden storm onstui
mig wegvaagde en alwaar men te vergeefs
eene schuilplaats zoude gezocht hebben.
In mijn geitenvellen kaban geduffeld, met
het hoofd naar den grond gebogen om tegen
den wind te worstelen, volgde ik met moeite
het hobbelige pad. Werwaarts ik ook mijn blik
draaide ontwaarde ik niets dan eene witte en
zwevende wolk. welke de aarde met de lucht
versmolt. Echter bij tusschen poozen, scheen
de storm te eindigen, de wind zweeg, men
hoorde in de verte het gedruis van een water
val of het klagend gehuil van uitgehonderde
wolven en dan verhief zich weder heviger en
heviger de stuipwind, zoodat alles zich ging
vermengen in een onbeschrijfelijk gebrul.
Ik had eerst met een trolsch vermaak tegen
dynastiën die over Frankrijk geregeerd
hebben, zal uitvoeren.
Een nieuw dekreet tegen de prinsen
zou, voor de familie d'Orleans, treilen: de
hertogen van Nemours, van Chartres en
van Alenpon en de prins van Joinville
voor de familie Bonaparte de prinsen
Louis Napoleon, Murat, vader en zoon en
Roland Bonaparte.
Uitdiijving der Prinsen. Het schijnt
thans zeker dat de extréme gauche en de
gauche radicale in de Kamer een voorstel
zullen neêrleggen, strekkende om het
gouvernement te verzoeken de wet op de
uitdrijving der prinsen op al de leden
hunner familiën toe te passen.
De dagbladen die den graaf van Parijs
bevriend zijn, hebben last gekregen niets
aangaande eene mogelijke uitdrijving te
zeggen.
De uildeeling in brochuur van het ma
nifest van den graaf, zal bespoedigd wor
den. Gansche balen zijn er van in de
departementen verzonden.
Holland. De gewone vergadering
der Staten-Generaal van Nederland werd
door de troonrede geopend. Dit stuk ver
schilt niet van de vroegere troonreden.
Alleen drukt de koning de hoop uit dat
de grondwetsherziening door de nieuw
gekozen Kamer zou gestemd worden. Ook
doet Zijne Majesteit kennen dat de toe
stand van 'slands financiën voldoende is,
zoodat er voor het toekomende jaar geene
buitengewone belasting zal moeten voor
gesteld worden. Van Atjeh geen enkel
woord.
Rome. Zijne Heiligheid Paus Leo
XIII heell het vorstendom Monaco tot
bisdom verheven, en heelt MgrTheuret,
bisschop-titularis van Hermopolis, tot
dien zetel benoemd.
Spanje. M. Castelar, de spaansche
staatsman, is van gedacht dal het mani
fest van den graaf van Parijs op niets zal
uitloopen. De republiek heelt vijftien jaren
voorspoed gegeven aan het land, en
de burgers zullen dat niet vergeten om
genoegen te doen aan eenen prins van
Orleans.
Bulgaria. Uit Sofia wordt gemeld dat
de orde aldaar geheel hersteld is en de
grootste kalmte in Bulgarië heerscht. -
Te St-Petersburg is opnieuw een groot
nihilistenproces ophanden. Verscheidene
officieren komen onder de aangeklaagden
die buien geworsteld,maar allengskens de ver
moeienis en de koude verslapten mijnen moed
en ik begon rond mijn de middel te zoeken om
mij eenb schuilplaats te verschaften. Gelukkig
het pad dat ik lot hier toe gevolgd had, drong
welhaast in eene bergengte. Eenige naakte
boomen verheften zich voor mij als schaduw
beelden en naarmate ik bun naderde scheen
het tempeest zich te verwijderen. Eindelijk,
bevond ik mij voor den ingang van deze groef
alwaar hel geluid van hel orkaan door hel ge
bergte verdooft, zich slechts nog als een weer
galm liet hooren en alwaar de sneeuw dunner
viel. Ik ligte mijn hoofd op en ik ademde
vrijer door ondervinding wist ik daaren
boven dat het dal onmisbaar woningen moest
bevatten.
Kene waschplaals, een afgelegen ovenhuis
kwam welhaast mijne hoop bevestigen, en 11a
nog eemge stappen, ontwaarde ik een gehucht
van een twaalftal hullen zamengesteld. De eer
ste welke ik naderde was ledigen Diet verlicht;
maar door het gerucht van eenige stemmen
geleid, vond ik er eene andere op zijde ge
bouwd. Ik duwde de deur open en ik bevond
mij in het midden van eene brelansche spin
ning. Een dozijn vrouwen, op bunno hurken
gezeten, rond eenen haard, waarin een genster
vuur flonkerde, draaiden hunne spinnewielen,
al koutende cn al zingende. Eenige kinderen
aan hunne voeten uitgestrekt, waren in slaap
gevallen eu eene jonge moeder, in den diep-
sten hoek van de schouw gezeten, gaf aan baar
wichtje te zuigen, terwijl zij zeer zacht eene
wiegezang murmelde. Bij mijne komst, keerde
alle het hoofd om. Ik was op den dorpel blijven
slaan om den sneeuw van mijne kleederen te
schudden en volgens hel gebruik, zette ik
mijnen slok legen de deur. De meesteres van
De Moniteur van verleden woensdag
bevat eene lange Instruction over het
instellen van eenen cursus van huis
houdkunde en huiswerk in de lagere
scholen.
Daar slaat onder andere in hoe de kin
deren van 8 tot 10 jaren zullen onderwe
zen worden over bezems en borstels en
over... bet gevaar van den pluimborstel
danger de l'emploi du plumeau en
hoe men de kleine drobberkens zal ver
velen met Causeries sur quelques
ustensiles de Cuisineen entretiens
sur les princtpaux légumes.
En om alles compleet te hebben zal
men aan de lagere school eene keuken
annexeeren en een waschhuis van rond
de 4 it 500 frank daar zullen de kinde
ren leeren beter eten koken Dit on
derwijs zal bevatten de preparations de
la cuisine ouvrière et quelques unes qui
for ment la cuisine bourgeoise
Ik ben misschien een lomperik, een
retrogade, een bekrompen, vernepen ver
stand, maar mij dunkt toch dal de Staat
veel beter deed van zijnen neus in Moeders
keuken niet te steken en aan Moeder de
zorg over te laten van hare dochterkens
eenen koffiepot uit eenen kookketel te lee
ren onderscheiden.
In die Instruction staan ook sim
plifications «t apporler au programme de
ï'école primaire Alhoewel dat program
gesimplificeerd zal zijn, zullen de meisjes
toch nog moeten noties hebben over Le
spectre solaire en explicaties over
les principaux météores
O gi pedagogen zou Reinaert de
Yos in zijnen tijd gezegd hebben.
Een huisvader.
(Onafhankelijke.)
Hetschijnt dat de socialistische aanvoer
ders wederom vóór den dag komen en
bezig zijn met de koppen heet te maken
men zou zeggen dat die jannen, die zich
uitgeven voor vrienden van het werkvolk,
niet verdragen kunnen dat het werk wat
beter gaat en de zaken wat hernemen.
Aardige volksvrienden voorwaar, die
den werkman gelukkig zoeken te maken
met hem van zijn arbeid af te trekken en
zijne vrouw en kinderen gebrek te doen
lijden.
Woelgeesten die niet rusten kunnen en
geen ander intresten kennen dan de hunne
en geen ander profijt zoeken dan eigen
baat.
Wat nog dient opgemerkt te worden,
is dat die oproermakers nergens lukken
de hut verslond dat ik een schuilplaats tvroeg.
Godeszegen aan degene die hier "tegen
woordig zijn zegde ik, haar te gemoet
gaande.
En aan u antwoordde zij met eene
kortbondiglieid aan de Bretanjers eigenaardig.
Daar ligi een doodskleed op de heide en
de wolven zelfs zouden hunnen weg niet meer
weder vinden.
De huizen zijn gemaakt voor de kristenen.
Terwijl zij sprak, loonde de boeren mij den
haard. Al de spinsters schoven om mij uiile-
noodigen te naderen, en ik ging plaats nemen
bij de jonge moeder terwijl de meesteres een
braam spins op het vuur wierp Daar heerschte
een nog al lange stilzwijgendheid. De wet
ten van de brelansche gastvrijheid verbieden
vragen aan eenen gast toe le sturen, vooraleer
hij zelf gesproken heeft. Ik vroeg eindelijk
of Treguier nog ver afgelegen was.
Nog drie uren —antwoordde de boerin-
maar de waters zijn overgestroomden de
wegen gevaarlijk zonder leidsman.
Een van uwe mannen zoude hij mij daar
toe niet kunnen dienen
De mannen van hier zijn naar Nieuw-Land
vertrokken met hel schip de Sinte Pieter.
Hoe alle
Alle, onze meester (1) weet wel dat die
gene van de zelfde parochie zich te samen in
schepen, als zij kunnen
En gij verwacht hun
Van dag tot dag.
Ja, ja hernam een der spinsters met
een zucht dat God hun bescherme De
andere schepen zijn weertotBréhal,tot Brieux.
dan in de waalsche streken het vlaam
sche land, indien men Gent uitzondert,
blijft doof aan hunnen oproep en schoone
beloften. De vlaamsche werkman wint
minder geld dan de koolmijners en noch
tans heerscht er bij hem tevredenheid en
rust.
De oplossing van dit raadsel ligt hier
in, dat de vlaamsche werkman het geloof
behouden heeft en de katholieke gods
dienst leert hem de onderwerping en de
trouw aan zijnen meester.
En al de spotternij en laster, welke de
liberale drukpers tegen kerk en priesters
uitkraamt, is tot hiertoe niet bekwaam
geweest om hem den eerbied te ontnemen
voor het geloof zijner vaderen en zoolang
de godsdienst leeft in de herten van de
volksklas, zullen de socialistische predi
katiën weinig bijval genieten.
De opmerking, die onbetwistbaar is,
dient wel in acht genomen te worden
door zekere liberale renteniers, die blin
delings meêwerken om het godsdienstge
voel in de lagere klas uit te dooven in
dien de socialisten grond winnen en ein
delijk boven geraken, zullen hunne geld
kisten zoowel geplunderd worden als
kerken en kloosters.
Eene statistiek opgesteld door M. Tay-
rac cn welke te Parijs onder den titel
van Frankrijk en Frankrijk komt te ver
schijnen toont ons den waren invloed
aan der drukpers.
Rekening gehouden van 't getal repu-
blikeinscheen conservatieve afgeveerdig-
den bij de wetgevende kamer, van den
toestand der dagbladen, van het getal
maconnieke logién en vrijdenkersver-
eenigingen, verdeelt de schrijver de
departementen ofprovinciën die het fran
sche grondgebied uitmaken in 38 conser
vatieve en 48 republikeinsche.
In de 38 conservatieve departementen
beloopt het getal gedrukte nummers der
republikeinsche en ongodsdienstige dag
bladen tot 220,400.
Nu, in deze departementen bestatigt
men jaarlijks de geboorten van
21.000 onwettige kinderen,
1,600 zelfmoorden,
6,600 zinneloozen.
In de 48 republikeinsche departemen
ten, overtreft het getal gedrukte nummers
der republikeinsche en ongodsdienstige
dagbladen de twee millioen, namelijk,
2, 096,500.
Doch de uitslag is ook in evenredigheid
en men stipt er jaarlijks de geboorte aan
van
48,000 onwettige kinderen,
39,000 zelfmoorden,
'11,000 zinneloozen.
(1) De bretaansche boeren noemen de burgers
m\jne meester.
De Sinte Pieler alleen blijft ten achteren.
En nocluhans, vervolgde een tweede
vrouw met nadruk,— het is tijd dat de mannen
terug komen.
Waarom dat vroeg ik.
Zij wees met den vinger de boerin die voor
mij aan den haard gezeten was.
Vraag aan Dinah hoeveel meukens gerst
er nog in haren trog blijven.
De jonge vrouw wierd rood.
Zonder te lellen voegde de meesteres
van het huis er bij dat zij mij zoo veol malen
melk moet als haar kind dagen oud is.
En dat de eigenaar van hare wooning gis
teren bedreigd heeft alles lot harent te doen
verkoopen. Zegde een derde.
Ook hernam degene die de eerste ge
sproken had, ik heb haar geraden aan God
te vragen dat de matrozen van de Sinte Pieter
eene goede vangst zouden gedaan hebben om
dubbel paart te krijgen.
Ik vraag alleenlijk aan God dat hij mij
Johan wederbrenge zegde de boerin haren
zuigeling legen hare borst drukkende.
Ik was getroffen door de droeve, drifiigo en
doordringende stem met welke deze woorden
uitgesproken waren. Ik wonde mij naar Dinah
om haar te bezien Het was eene vrouw van
vier-en-twintig jaar ten hoogste, wier schoon
heid had le gelijk iets manhaftig en iets zacht.
Het lijf recht, het voorhoofd opgeheven, do
voeten op den steen van den haard gesteund,
hield zij met eenen arm hel kind dat op bare
borst iu slaap gevallen was, terwijl haren an
deren beweesloos hing.
Na eenen oogenblik, bemerkte zij dat ik haar
aaustaardc; en verlegen, draaide zij het hoofd
tom. Maar gedurende mijn onderzoek, was het
gesprek tusschen de spinsters voortgegaanen
Deze verbazende cijfers toonen ons de
maat aan van 't zedenéederf dat de ver
spreiding der slechte dagbladen bij 't volk
veroorzaakt.
Deze toestand der fransche samenle
ving bevestigt de waarheid van deze
woorden van Z. H. Pius IX. zaliger ge
dachtenis, namelijk, dat de vrijheid aan
de ongodsdienstigheid en de zedeloosheid
gelaten om hare propaganda uit te oefenen
onvermijdelijk 't verlies van 't geloof en 't
verderf der zeden moet teweegbrengen.
Dat onze katholijke vrienden dezen toe
stand rijpelijk overwegen en, wij zijn er
verzekerd van, weldra zullen zij de over
tuiging hebben dat het onzer aller plicht
is de goede drukpers te ondersteunen en
de slechte uit alle onze krachten te be
vechten indien wij België niet willen zien
vervallen in den hoogst betreurenswaar-
digen toestand waarin Frankrijk zich
heden onder opzicht der openbare zede
lijkheid bevindt
Ongodsdienstig onderwijs.
Dozer dagen waren te Londen een
honderdtal vrijdenkers of godverloocbe-
naars waaronder 13 belgen juist 't judas-
getal, in kongres vergaderd.
Godverloochenaar Bradlaugh zat voor
en opende de werkzaamheden door de
volgende onbewimpelde verklaring.
n De vrijdenkerij heelt in deze leste
jaren, eene groote uitbreiding genomen.
In Frankrijk, in Italië, in Belgie worden
bijna al de groote mannen zonder plechtig
heden van den godsdienst begraven. In
Engeland was dat niet vroeger mogelijk
dan in 1880.
Eerst, sedert 1870, hebben wij het
recht aan onze kinderen een wereldlijk en
oprecht liberaal onderwijs te laten geven.
Naar ik denk is het iti de schoolkwestie dat
de vrijdenkerij haar beste middel moet vinden
om den zegepraal te bereiken, hare beste
wapens tot den strijd.
De beweering dat al de groote mannen
hier burgerlijk bedolven worden, dat
doet ons waarlijk lachen.... Wij hebben
hier in onze stad reeds 5 of 6 burgerlijke
indelvingen gezien en of dat zij, wiens
overblijfsels aldus ter aarde werden be
steld, wel zulke groote mannen waren,
dat laten wij aan 't oordeel onzer geëerde
lezers over.
Maar wat in deze verklaring van god
verloochenaar Bradlaugh eene merkweer-
dige bekentenis is, 't is dat het onzijdig
onderwijs een wapen is tot bevordering
van de godverloocheniug of vrijdenkerij.
Een der opstellers van den liberalen
Journal de Charleroi riep uit
Mag men niet zeggen dat de vrijden
kerij de vereeniging is van alle de vijan
den der stellige ol dogmatische gods
diensten
elk van hun sprak van het gene zij moest doen
als de Sinte Pieter zoude weder gekomen zijn.
Ik zal naar de stad gaan eu eens mijn
volle goesting larwenbrood eten zegde de
eene.
Mijn broeder heeft mij eenen zilveren
ring beloofd, voegde er de andere hij.
Ik, ik zal eene misse doen lezen voor de
ziel van mijne moeder.
Ik, ik zal naar de begankenis gaan van
Ploërrael.
En gij, Dinah vroeg ik aan de boerin.
wat zult gij doen, als Johan zal wedergeko
men zijn
Ik zal mijn kind in zijn armen geven en
met hun blijven, zegde zij al blozende.
Op dit oogenblik slak do zwarte haar hoofd
over de horde dio haar van ons afscheidde;
en zij deed een geloei hooren.
£r is iemand aan den dorpel zeide de
maesteresvan de hut.
Zij had nog niet geëindigd of een harde klop
deed dc deur rammelen en eene ruwe stem
liet zich van buiten hooren.
Is er plaats in dees huis voor de armen
vroeg zij
Anaïk Timor riep al de vrouwen.
Anaïk herhaalde Dinah, haar kind
qnvrijwillig tegen hare borst drukkende.
Wal is 't dan vroeg ik.
Eene bedelares die klaar ziet in den toe
komenden tijd, en die betoovert, voegde de
bewoonster van de bui erbij.
Is er plaats in dees huis voor de armen
- herhaalde de stem met een toon van onver
duldigheid.
Laat haar binnenkomen, of zij zal ons een
ongeluk op den bals werpen deed Dinah
bemerken. (VVorhl voorlgeset.)
