NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST.
Donderdag 9 Februari 1888, 10 centiemen per nummer. 42Bte Jaar, IN0 2^50:
TROUWKLEED.
ABONNEMENTPRIJS
ANNONCENPRIJS t
Politiek overzicht.
Herinr. -"ineen van het jaar 1814.
De liberalen en'l zevende gebod.
(lel liberaal programma.
Landbouw.
Plechtige inhuldiging
van de nieuwe zaal des Werk-
manskring
DE DENDERBODE.
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijvingi eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Lange-Zoutslraat,
N° 10, nabij de Groote Markt, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, tr. 1,00 Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tégen den
dijnsdag en vrijdag avond.De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Calque Munm.
AFit&'K. FEBRUARI 1888.
Ooslenrijksch-duitsch verdrag. In de
geheeleeöropische pers is er nog maar
enkel Spraak van de openbaarmaking van
het oostenrijksch duitsch verdrag, geza-
mentlijk te Berlijn en te Weenen.
Het is niet te loochenen de toestand
is bedenkelijk en de ontroering is zoo
groot, dat zij tot alles kan aanleiding
geven.
De ministerieele bladen, zoo te Berlijn
als te Weenen, zijn eensgezind om te
verklaren dat deze openbaarmaking geen
oorlogzuchtig karakter heelt, doch enkel
dient om te doen zien dat Oostenrijk en
Duitschland ten koste van alles den vrede
willen behouden.
Men kent nu den inhoud van het duitsch
oostenrijksch verdrag. Welk is nu diegene
van het verdrag met Italië Indien dit
verdrag ook zoo stellig is, dan mag het
gezegd worden dat den vrede voor altijd
verzekerd is, wanneer de drie mogend
heden innig den vrede genegen zijn.
Van diplomatieke zijde wordt verze
kerd dat de ezaar reeds van verleden
jaar vertrouwelijk kennis heeft genomen
van de overeenkomst tusschen de twee
keizerrijken. Wordt liet verdrag thans
openbaar gemaakt, dan is dit om de oor
logspartij in Rusland een weinig tot be
daren en tot overwegen te brengen.
Kortom, uit den toon der dagbladen is
over 't algemeen op te maken dat er, nog
wel geen ultimatum, maar toch eene
ernstige waarschuwing gegeven is.
In Rusland. De pers- en de openbare
meening zijn zeer achterhou end in Rus
land. De dagbladen deelen de openbaar
making meê van het oostenrijksch-duitsch
verdrag, doch onthouden zich van alle
beschouwingen.
Ongetwijfeld wil men de redevoering
afwachten, die prins von Bismark van
daag of morgen in den Rijksdag moet
uitspreken.
Die redevoering, welke reeds met zoo
veel ongeduld werd verwacht, heeft nut,
ia den tegenwoordige» toestand,duizend
voudig in belang toegenomen.
Prins van Bismark heeft maandag bij
de opening van dén Rijksdag zijne ver
wachte redevoering over het buiten-
landseh politiek uitgesproken
De duitscbe drukpers.
Al de dagbladen zonder onderscheid
van kleur doen het grootsch'e karakter
van voii Bismark's redevoering uitschij
nen, alsook de vaderlandscheeensgezind-
HET
DOOR
P. CA JTEREELS, Pr.
(4e Vervolg.)
Anna de weduwe.
De woning van Anna werd van dag tot dag
sedert dc verccniging der weduwe met dc vlijtige
weeze, al meer en meer het verblijf van een stil,
een huiselijk geluk, van rust en vrede. Op wel
stand of overvloed waa wal»juist het geluk, dier
beide vrouwen niet gegrond inderdaad, ofschoon
dc handel in kantwerken sinds het einde der jam
merlijke oorlogstijden had hernomen, zijnen vroe-
geren bloei kon lijj niet teenemaal meer terug
krijgen, mits van toen af de voortbrengsels der
fabrieken hunnen noodlottigcn invloed reeds deden
wegen op het handwerk der kundige arbeiders.
Daar, waar te voren behendigheid van noode was,
waar vlijt gepaard met kunst aan elkeen in het
bijzonder een gevoegelijk bestaan kon verschaffen,
daar werd dc kunst nu door stoomtuigen, het
wtlzijn van iedereen arbeider vervangen door de
opgehoopte winsten van eenige ondernemers, rijk
heid, waarmeê de Rijksdag het ontwep
heeft gestemd.
De Norddeutsehe zegt dat zulks niet al
leen het bewijs is datgansch het duitsche
volk de politiek van den kanselier goed
keurt, maar ook dat het bereid is in alle
omstandigheden zijnen plicht te doen.
O© Irantche pers.
Gaulois Hij is een groot genie, die
Bismark maar ik heb liever met den
man te doen die het koren doet groeien,
dan met hem die graven delft, zij mogen
dan nog zoo grootsch zijn.
Figaro beschouwt de redevoering van
den kanselier als vredelievend, maar niet
geruststellend, daar zij niet de kleinste
verzekering van den gewenschten vrede,
niet de minste hoop voor de toekomst
bevat,
Journal des Débats is van oordeel dat
de redevoering Europa zal gerust stellen.
De laai van den kanselier is vredelie
vend.
La Paix. De redevoering verrast ons
niet. Zij is gelijk wij die verwachten.
La Lanterne. De zedeles van deze rede
voering is dat wij onmiddelijk moeten
gereed zijn.|Rusland zal dezelfde gevolg
trekking maken. Geene gramschap noch
zwakheid,maar standvastigheid en waak
zaamheid
De Radical zegt dat het gezond oordeel
een defensief verbond tegen den dwinge
land noodzakelijk maakt.
De Inlransigeanl zegt dat de redevoe
ring bewijst dat het Duitsch Oostenrijksch
verbond tegen Frankrijk gericht was.
De engelsche drukpers.
De Daily Telegraph ziet niets in de re
devoering dat Rusland of Frankrijk kan
verontrusten en de zienswijze van den
prins-kanselier moet de algemeene goed
keuring en de bewondering van eiken
Engelschman wegdragen, die de woorden
op de lippen heeltNeen, geef ons den
vrede
De Morning Post zegt dat de redevoe
ring een geruststellenden indruk maakt
in geheel Europa. Niemand zal aan de
innigheid zijner denkbeelden twijfelen,
daar niemand den toestand van Europa
beter kent dan hij.
De Standard is van gedacht dat de
redevoering eene ontgoocheling voor Oos
tenrijk is. Men zal daar vinden dat
Duitschland zich te veel opoffert om niet
met Rusland in onmin te komen. De re
devoering heeft den toestand eerder ver
donkerd dan opgehelderd.
Al de mogendheden beschouwen ove
rigens de woorden van den kanselier als
gunstig aan het behoud van de vrede en
de mogelijkheid der uitbersting van
eenen oorlog, is voor goed van kant
gesteld.
genoeg om een fabriek op ie richten.
Men herinnere zich onder anderen, welke in
Mcchelen, voor de noodlottige invoering der kant-
wevcrijcn, de toestand was der arbeidende klas,
en door eene vergelijking met hetgeen wij heden
daags zien, kan men men zich een denkbeeld vor
men vau het verlies door de fabrieken overal aan
de werklieden toegebracht. Een ambachtsman was
vroeger een weiingezeten burger, eene kantwerk
ster verdiende het dubbel van hetgeen zij kon
verteeren dc stoffen met de hand gemaakt, kost
ten duurder, doch zij waren beter en sterker ten
dien tijde verzamelde zich het geld nog niet in dc
handen eeniger gelukkige ondernemers de werk
man was nog geen slaaf vao een stoomtuig er was
overvloed bij dc volksklas, en een kundige wever
of verwer was een persoon van aanzien en achting.
Houden wij liet oog op dien toestand, en wij zul
len niet meer verwonderd zijn, op de roemrijkste
bladzijden onzer vaderlandsche geschiedenis dc
hamen te vinden van ambachtslieden zoo machtig,
zoo invloedrijk dat zij het lot van geheel een volk
in de handen droegen.
Aan de kantfahrieken was het nu ook toe te
wijten dat Charlotta, in plaats van eeuen rijken loon
te verdenen, niet dan door aanhoudende neerstig-
hcid kon voorzien in de noodwendigheden van het
stilte huisgezin.
Edoch, wij herhalen het, het is niet de overvloed
dien men moet aanschouwen als de grondsteen van
het huiselijk geluk in de nederige wouing van deu
vlijtigen en rechtvaardigen arbeider zijn minder
bronnen vau onrust en zorgen, meer redenenen
Houd u van stelen en onrechtveerdig
leven, leert ons het zevende gebod. Deze
leering nemen de liberalen aan wanneer
het hunne persoonlijke belangen betreft,
doch verwerpen ze wanneer het de goe
deren en waarden van Kerk en klooster
geldt.
De roofzucht van kerkelijke goederen
is hij onze hedendaagsche liberalen eene
overerfelijke plaag immers hunne voor
vaders in bijna alle eeuwen hebben,
onder dit opzicht, de leering van 't ze
vende gebod verworpen.
De liberhaterij zou vekwijnen, moest
ze ophouden van papen te vreten en aan
haren roofzucht van geestelijke goederen
vaarwel zeggen.
De liberale drukpers gaf dezer dagen
haar onverkropte spijt te kennen over
de ongelukkige omstandigheid dat hare
meesters nu heden 't bewind niet in
handen hadden, nu vooral, dat er zulke
schoone gelegenheid was om eens met
volle handgrepen in de kerkelijke geldkist
te kunnen putten.
Wij willen spreken van de waarden
door Bernard aan Z. H. den Bisschop
van Doornijk ontstolen en die door den
Staat in bewaring waren genomen.
Volgens die p.yhpJJw liberale men -
schen, zou de Staat de waarden moeten
behouden hebben, in plaats 'van ze aan
Z. H. den Bisschop terug te geven.
En waarom
Omdat die waarden zonder meester
zijn, 't is te zeggen, aan niemand toebe-
hooren en dat ze bij gevolg, van rechts
wege den Staat toebehooren.
Welk armzalig gezeever toch
In ons land bestaan duizenden verschil-
lige maatschappijen van liefdadigheid,
van verspreiding van politieke leerstelsels
van vermaak, tot bevordering van kunst
en wetenschappen waarop de Staat geen
de minste toezicht uitoefent.
Veronderstellen wij dat de schatbe
waarder van een dezer maatschappijen
of vereenigingen, bij voorbeeld, deze van
Taal en Vrijheid, met de kas opsteekt,
later geknipt wordt en dat de waarden
nog in zijn bezit gevonden door den Slaat
ergens tot bewaring worden gegeven, zou
de Staat hei recht hebben zich dit geld
toe te eigenen, heeren liberalen
En wij hooren u allen luidkeels roe
pen, heeren liberalen, leden der Maat
schappij, neen, duizend maal neon, dat
geld is de eigendom der Maatschappij,
het behoort haar toe en het haar ontne
men ware diefstal, ware zonde tegen
't zevende gebod I...
Ehwel, geëerde lezers, dit is juist het
geval van 'i geen in 't bisdom van Door
nijk is voorgevallen, Bernard was eene
ontrouwe kassier, die met het geld van
't Bisdom naar Amerika overstak, hij
van voldoening en vreugde te vinden, dan wel in
de gulden paleizen der rijkaards. Er is iets zoo
zoet, iets voor andere lieden zoo onbesefbaar, in
bet genoegen van cenen werkman die door ziju
arbeidsloon in al de noodwendigheden van zijn
huisgezin kan voorzien zijn verlangen strekt zich
niet verder uit, en zoo bestaat er voor hem eene
tevredenheid die mimi- door groote en plcttcrende
onheilen kan gestoord worden.
Zulke rust, zulk genoegen proefde nu de goede
Charlotta sedert hare vereeniging niet de oude
weduwe. Zij moest arbeiden, ja, aanhoudend voor
haar kantkussen zitten om het geld lol haren on
derhoud noodig te kunnen verzamelen doch zij
wist dat dc necrstighcid haar daarin zou doen ge
lukken hierdoor verdween alle vrees, alle achter
docht uit hare harte, en hare vroolijkheid verge
noegde Anna en maakte haren ouderdom gelukkig.
't Was schoon voorwaar langs dc openstaande
deur cenen oogslag tc werpen op die jonge vrouw,
die, schittcreud door den blos der jeugd en gfan-
sciid door den luister der kuischheid, daar zoo
opgeruimd baren arbeid voorzette, onder het zin-
gep van lofliederen vlug cu neersb'g hare bobijnen
dooreen zwierde, en van tijd tot tijd cenen blik
verhief van bet kantkussen, om hem tc werpen op
de oude weduwe die van verre den arbeid naging
met alle uitdrukkingen van genoegen.
Zoo begon de arbeid met het eerste morgen
licht, zoo duurde bij voort tot dc laatste avond
schemering. Dan schoof Charlotta haar kussen ter
Zijde zij bereidde haastig de tafel, plaatste zich
naast de wedpwe, en onder liet nemen van het
werd geknipt en veroordeeld en 't gou
vernement gat de waarden terug aan
dezen ten wiens nadeele zij gestolen
werden.
Voegen wij er nog bij dat deze terug
gave slechts gebeurde dan na het advies
gevraagd te hebben der hoogst geplaatste
magistraten, welk advies luidde dal zij,
volgens alle regels van recht en eerlijk
heid aan Z. H. den Bisschop van Door
nijk, moest gedaan worden.
Maar regels van recht en eerlijkheid
gelden er bij de liberalen niet wanneer
er van kerkelijke of kloosterlijke goede
ren spraak is, deze zijn immers, volgens
de geusche leerstelsels slechts bestemd
om gestolen en geroofd en dan met lieh-
tekoeien en ander vuil ongediert in slem
perijen verbrast te worden.
Nog eene bemerking ten slotte de
liberalen verwerpen de leering van 't ze
vende gebod tot zoolang zij de geestelijke
goederen niet hebben kunnen inpalmen,
doch zoohaast zij er in bezit van zijn
dan nemen zij de leering aan, dan ver
kondigen ze de zelve met volle monden
als een der eerste punten van de alge-
meene zedeleerHoe venwonderlijk
toch
M. Bara, de hedendaagsche leider
onzer liberalen deed ons, in zijne rede
voering der verledene week, bet toekom
stig liberaal programma kennen, in an
dere woorden, bij maakte ons bekend
met de wijze op de welke de liberalen
zouden lyjqdelen moest het kiezerskorps
hen terug aan 't bewind brengen.
Dit programma luidt als volgt
I. Geene verdraagzaamheid, geene ge-
matigheid
II. Krachtdadige liberale politiek
III. Herziening der Grondwet, zoohaast
mogelijk
Dus
Oorlog tegen de Kerk en de Geestelijk
heid
Oorlog tegen onze godsdienstige vrij
heid
Oorlog tegen onze katholieke kerk
hoven
Oorlog tegen het vrije onderwijs
Oorlog tegen al wie anders durft den
ken en humielen dan de liberalen
Oorlog tegen onze Grondwet de
katholieken buiten de wet gesteld en als
slaven behandeld
Oorlog, oorlog, oorlog, altijd oorlog
alle dagen, alle uren
Belgie verdeeld in twee kampen, in
overwinnaars en in overwonnenen.... en
van daar doudelijke vijandschap tusschen
de kinderen van 'teene en 't zelfde vader
land
avondmaal begon een dier gesprekken over het
verledene die zoo gemakkelijk en zoo dikwijls
voortvloeien uit harten die door rampen werden
getroffen, en na dit lijden, weer vrede genieten.
Om geheel de geschiedenis der arme weduwe te
leeren kennen, deelen wij liier den lezer een dier
avondgesprekken mede.
Charlotta, 't is zou lang reeds geleden dal
wij nog spraken over mijnen armcu Hendrik....
o Ach Anna dagelijks bidden wij toch den
lieer voor de rust zijucr ziele
c Ja, maar dit is voor ceu moederhart niet
voldoende, Churlotta, als ccnc moeder eenen eeni-
gen zoon heeft verloren, dan spreekt zij geerne
over dit verlies zulke gesprekken vertroosten
haar....
Waarom toch altijd diezelfde wonden doen
bloeden l'w Hendrik is in den Hemel
Dit gave God, Charlottahij was een
deugdzame jongen hij beminde mij zoo vurig....
daarom moeten wij van hem spreken, Cliariotta....
sedert drij, vier weken hebben w ij gecncn enke
len zijner brieven anecr gelezen....
Dan voldeed Charlotta aan deu wensch der we
duwe zij naderde tot eene kas, trok eene lade
open, en nam daaruit een tiental brieven die met
zorg in een papier waren gewikkeld zoo dikwijls
waren zij overlezen geworden dat de letters reeds
onduidelijk waren doch Charlotta wist den in
houd schier van huiten
Moeder, welken brief moet ik u lieden le
zen
Den laaUtcn, mijn kind, hij hehetsl Hen-
Wat zou liet een leventje in België
wezen
Nu, katholieken,wij zijn verwittigd
Wij vragen het aan alle redelijke lie
den, 't is gelijk tot welke politieke denk
wijze zij toebehooren is dit programma
wel van aard om de onafhankelijkheid
onzes vaderlands te bewaren, om den
vrede te doen heerschen zoo noodzake
lijk tol de herleving van landbouwnijver
heid en koophandel die reeds te lang
kwijnen
Aan u, kiezers, is bet hierover uit
spraak te doen
Teekens aan welkt men eene goede melk
beest kennen kan. De kop moet lang
zijn de muil breed de tong gekleurd,
bruin of zwart de neusgaten groot en
ook niet wit, maar gekleurd; het lichaam
lang, de rug recht de buik mag door
gezakt zijn de beenen moeten dun zijn
en sterk, de ribben rond, de steert lang
en dun, aan het uiteinde met eene pluis
voorzien. De uier dient onder den buik
vooruit te komen de spenen moeten
glad en goed ontwikkeld zijn. De ruimte
boven den uier, tusschen de twee bilna
den wat men den melkspiegel noemt,
biedt eene bijzonderheid aan van groot
belang de naren loopen er van onder
naar boven op den bil loopen zij inte
gendeel van boven naar onder. Hoe groo-
ter de melkspiegel is, hoe meer melk de
koei geelt. Een gunstig teeken is nog bet
bestaan tusschen de bilnaden vap enkele
schilden, afgezonderde plaatsen met de
aangeduide bijzonderheid der hareu. De
hoeven moeien gekleurd zyn witte hoe
ven lijden gemakkelijker, zoowel als eene
witte tong, aan de blaarziekte de huid
moet los op het lichaam liggen. Bij de
goede melkbeesten vindt men gewoon
lijk, achter de horens, een zeer diepen
put door eenen smalleu rand van het ach
terhoofd gescheiden.
Gelijk wij het meermalen hadden aan
gekondigd had Zondag jl. de plechtige
inhuldiging der nieuwe zaal plaats. Reeds
van vóór vijf ure, had eene talrijke me
nigte de ruime zaal bezet. Wij zeggen
ruime en dat is hier wel 't gepaste woojrd,
want nergens hèbtiétl wtj'ëehe ruiihère
zaal ontmoet.De gansche zaal levert eenen
overheerlijke» aanblik op en strekt tot
eere van den beer Julius Goelhals, bouw
kundige.
Om 5 1/4 ure werd Z. 8.' MQr. Lam-
brechts, vergezeld van onzen E. H. Pas
toor-Deken De Blieck en den E. H. Roe-
landts, leeraar aan 't seminarie door de
heeren Bestuurleden desKrings ontvangen
driks vaarwel aau zijne moeder.,.
Charlotta plaatste zich naast de weduwe en door
de blikkering der laatste zonnestralen verlicht las
zij met heldere en ontroer dp stemme
- Waarüe Moeder.
Deze brief is geschreven door dc liand van
uwen zoon Hendrik die waarschijnlijk deze we-
reld reeds zal verlaten hebben vooraleer zijn
geschrift u zal toekomen. Wij zijn iu optochi
tegen hel fransche leger morgen zullen wij slag
leveren nabij Leipzig onze oversten zijn voor-
nemens tot den laatsten hunner soldaten in dit
spel tc wagen en door een bloedig gevecht het
bezit van Europa aan de franschen te ontruk-
ken. Er is groote kans dat uw Hendrik dien dag
i* liet lot van duizend anderen zal moeten onder-
gaanZijne dood moogt gij dan niet betrcu-
o. reu, Moeder, want hij zal gesneuveld zijn in dc
volbrenging zijner plicht, in de verdediging van
bet recht, en hij is blijde te kunnen sterven voor
eene goede «aak..,.
Vaarwel dus, Waarde Moeder zoo gij bin-
ncu de veertien dagen geen andor nieuws van
mij ontvangt dan moogt gij verzekerd wezen
dat ik naar de andereWereld zal vertrokken zijn
die eeuwige reis zal ik ondernemen gelijk gij mij
k dit hebt aanbevolen, iu het gezelschap vau O, I,.
Vrouw wier koperen beeld, mij door u gescbon-
ken, nog altijd mijne borst beschermt,.,.
l'w Hemmue.
Woedt voom gezet.
