NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD M DE STAD EN T ARRONDISSEMENT AALST.
RIJ li EN ARM
Zondag 24 Maart 1889,
10 centiemen per nummer
458te Jaar, V 2547.
Aan de dooven.
Rapliaëfs-vereeuigiHg.
DE DENDERBODE.
ARONNEMENTPRIJS
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
r. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Lange-Zoutslraat,
N° 10, nabij de Groote Markt, en m alle Postkantoren des lands.
ANNONCENPRIJS
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, Ir. 1,00 Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdagavond. De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Calque Saam
UvVST, 23 MAART 1889
Politiek overzicht.
De katholieken en generaal Boulangcr.
Een artikel van den Univers geeft ons
nagenoeg te kennen, wat liet gedacht is
der fransche katholieken, over de rede
voeringen Boulanger en Naquet, te Tours.
Na eene farce te zijn geweest, was
het Boulangism een onbepaald werktuig
van oppositie geworden. De redevoerin
gen ie Tours maken er eene gouverne
menteele partij van. Met is inderdaad een
geheel stelsel van regeering dal generaal
boulangcr en senateur Naquet, geholpen
door M. Delahaye, te Tours hebbenuiige-
legd.
In dit program, dat voor grondzuil
heeft het algemeen stemrecht, liet beroep
op het volk, is er zeker veel te beknib
belen. Doch, wij bekennen dat die opene
republiek van generaal Boulanger veel
beter zal zijn dan de thans bestaande.
Hoeveel konservatieven uilendalgedacht
deeleu Hoeveel katholieken zullen de
woorden goedkeuren van den hoofdre
dacteur van het Journal d'Indre et Loire
aan den generaalIndien gij ons den
vrede, de verzoening geeft, indien gij
onze rechten en ons geloof eerbiedigt,
dan zal onze hulp u niet ontbreken.
Die voorwaardelijke beloften hebben
MM. Boulanger en Naquet door goede
woorden bekomen. Zij hebben inderdaad
stellig die politiek van godsdienstvervol
ging afgekeurd die de radikalen en
opportunisten sedert 10 jaar toepassen.
Men moet een einde stellen, zegde de
generaal, aan dit stelsel van verdruk
king, dat zelfs niet eens de hoogte bereikt
van die oude kampen onzer voorouders
en dat het geweten kweist van deze,
zonder aan genen den uitslag te geven
dien zij willen bereiken.
De republiek, zooals ik die versta,
voegde hij er bijmoet de jacobijnsche
nalatenschap der tegenwoordige repu
bliek veistooten en aan het land den
godsdienstvrede brengen, door den
hoogsten eerbied te betuigen voor alle
geloofsbelijdenis envoorelkedenkwijze.
Er ligt veel goeds in die woorden
en iedere katholiek zal dit bekennen.
Maar, zeggen de ongeloovigen het
zijn wellicht de wijzen zullen de
Boulangisten, wanneer zij eens aan het
roer zijn, hunne beloften ophouden en
ze toepassen Op deze vraag is geen
bepaald antwoord mogelijk. Doch indien
wij moeten kiezen tusschen diegenen
die de vervolgingen afkeuren, dan kiezen
we voor de leste.
Ziedaar het gedacht van een overtuigd
katholiek over generaal Bonlanger en het
Boulangisa.
(Een verhaal uit de fransche revolutie.)
(3' Vervolg.)
Zij draaide haar om en (rok er van door, recht
m huis. De twee mannen zwegen cenigcn tijd.
Bontemps begon eerst
Weet ge wat, meester Guilbaud, gij hebt daar
een wijf dat men niet licht aan den baud zou leg
gen.
Neen, niet lichtmaar gclukkiglijk is het ook
niet noodig zij is maar in de weer voor wat goed
en voordcelig is.
Ja, 'k geloof bet ook Als zij maar dc waar
heid zegt voor wat lieer Andreas aangaatZie,
hoe ik in de pijn was en in de verlegenheid, dat is
ouzeggelijk
Ik niet min. 'k Ging razend worden en
had lieer Andreas moeten dood zijn, de blauwen
louden er slecht van te huis gekomen hebben.
Ah, gij zijt daar weer met dc blauwen Geloof
vrij dal lieer Andreas hun ook iet wat heeft
toegediend... Eer hij van zijn jieerd viel, had hij
u *oor 't minste dertig den kop gekloveu. Kon hij
®u niaar genezen 1
Ziji gij uiaar gerust, mijne vrouw misrekent
°wt licht. Laat het m|j u zeggen zij is doortrapter
De taalkwestie in den pruisischen Land
dag. Een debat, dal voor de Vlamingen
van geen belang ontbloot is, ontstond
dijnsdag II. in den pruisischen Landdag.
Er was een voorstel ingediend door
vrijheer von Czarlinski en andere pool-
sche afgeveerdigde, ten einde te zien
vaststellen dal in de poolsche provinciën
de poolsche taal als voertaal van het
onderwijs zou gelden en het godsdienst
onderwijs uitsluitend in de moedertaal
der kinderen zou worden gegeven.
Vrijheer von CZARLINSKI vroeg dat
eindelijk de rescripten van 1872 en 187.1
zouden opgeheven worden, waardoor
het duitsch de verplichtende onderwijs
taal in Polen werd. leder kind heeft het
recht te eischen onderwezen te worden
in zijne moedertaal. De kinderen leereu
van buiten in eene vreemde taal, maar
zij begrijpen niet wat zij leeren en, wan
neer zij acht jaar de school bezoeken,
komen zij er nog dommer uit dan zij er
in gegaan zijn.
Hei privaat onderricht in de poolsche
laai wordt zelf doorderegeering vervolgd
en ie Culm heefl de rector aan de kin
deren verboden bijzonder onderwijs in
hel poolsch te genieten
Zoo iets. is onverdragelijk en het ver
wondert dan ook niemand dat men soms
te Hamburg geheele scharen Polen het
land ziet verlaten, om ginder in Amerika
een gastvrijer vaderland te vinden. (Toej.)
M. SZML'LDA. Men mag zich afvragen
of het mogelijk is een volk, dat zulk een
groot verleden heeft, van zijne taal te
berooven. Is het dan gelukt het duitsch
in te voeren in Bohemen en Hongarië
Vroeger ging men ten minste verstan
dig te werk. Men onderwees het kind
zijne moedertaal en daarna leerde men
hei duiisch. Dat is redelijk, dat is ver-
staudig.
(leen enkel Pool is vijandig aan de
duitsche taal, iedere poolsche boer
wenscht zelf dat zijne kinderen duiisch
kennen maar dat zal men met het be
staande stelsel niet bekomen.
Overigens, de meeste leeraars kunnen
niet genoeg poolsch om de kinderen te
onderwijzen, en de kinderen kunnen
geen duitsch om den meester te ver
staan. Wat goeds kan daaruit voortko
men
Dr von STABLEWSKI. Wat ook het
antwoord van den minister zij, ons
voorstel zal toch iets hebben voortge
bracht. Drie mtllioen Polen, duitsche
onderdanen, zullen in/.ien dat wij niets
van de regeering te verwachten hebben.
Het is zoover gekomen in Polen dat
de onderwijzers, wanneer zij uitleggin
gen willen geven, die de kinderen niet
in 't duitsch verstaan, zij het niet durven
als ik en gij.
Ja, dai geloof ik zij ziet er alzoo uit. En ook,
dc doortraptheid is nogal eigen aan de vrouwen.»
Guilbaud hoorde Bontemps met behagen praten
over de doortraptheid der vrouwen, die liet al
willen te zeggen hebben. Als dat nu overal zoo
gaat, dacht hij iu zijn eigen, dan ben ik gelijk veel
anderen. En tevreden zette de pachter zijn werk
voort, terwijl hij met Bontemps over ccn ander
sprak. Guilbaud kwam evenwel nog gedurig met
dc blauwen voor den dag. Die blauwen I zij speel
den fel in 's mans hoofd.
Ondcrtusschcn had moeder Guilbaud in huis
alles wat geschikt cn elfen gelegd, en juist had zij
daarmee gedaan, als dc damen van Noirieux op
het pachthof aankwamen.
VI. De verbinding.
Zie, moeder Guilbaud, hier zijn wij is er
geen belet
Belet, goede damen 't is alsof mijn engel be
waarder zoo iets zou vragen. Komt binnen, komt
binnen 1
Wel, wat is dat toch schoon weder vandaag, en
wat lubben wij eene sclioone wandeling gedaan,
met naar hier te komen zei de jonge Pauline.
Sedert twee maanden hebben wij dat geluk niet
meer gehad.
- O genadige jufvrouw, gij zijt toch zoo goed,
dat de lieve God niet kan nalaten u getijdclijk
eeuige aangenaamheid te bezorgen.
Ja 1antwoordde de oude mevrouw half zuch
tend, i indien wij maar op Noirieux in vrijheid
:i
doen in 't toolsch, uit vrees van ge
straft, verplatst of afgezet te worden.
£elfhet godsdienstig onderwijs, waar
over allen let hier eens waren dat hel
in de moecfertaal moest worden gegeven,
wordt in let duitsch door proteslansche
leeraars am katholieke kinderen gege
ven
Dat is tiannie en volksdwang, want
geen Staat er wereld heeft het recht een
kind de ta£ en de nationaliteit zijner
vaderen te uitrukken.
Nadat M. von Gössler, minister van
onderwijs, het bestaande stelsel heeft
verdedigd oor te zeggen dat het doel
der regeeriig is aan de poolsche kinderen
deofficieele aal van :den Slaat te leeren,
wordt het «oorstel-von Czarlinski ver
worpen, ejen de stemmen der Polen en
der katholieken.
En daa-meê blijft Polen verdrukt
Duitsch Rijksdag. Prins Bismark
over den rede. In de beraadslaging
over de anvuller.de begrootingen voor
artillerie m zeemacht, in den duitschen
Rijksdag, voerde ook de rijkskanselier
prins Blsiark liet woord.
Ten antwoord aan M. Richter, die de
scheiding iad gevraagd van liet bevel-
hebberschpen het beheer der marine
thans teide in-hatrden des keizers
verklaardeprins Bismark dal dezeWiei-
ding noodakelijk zou zijn, iiidien wij
onrustigerttijden beleefden.
Maar me de thans bestaande vooruit
zichten op let behoud van den vrede is
dat niet no«dig.
Die wooden hebben toch nog al
weerde in ©n mond van een kanselier.
De toesta'.d in Nederland. De ziekte
van koningtVillem, brengt de Staatslie
den van lie land voor dit belangrijke
vraagpunt :zal er al of niet een regent
schap komei
Dat er eei besluit moet genomen wor
den, blijkt lit de geheime 'ilting, woens
dag, door cfc Tweede Kamer gehouden.
Maar dat lie kabinet in deze zaak tegen
groote moeiijkheden te strijden heeft, is
onbetwistbar.
Indien er een prins van den bloede
bestond, inden prins Frederik of prins
Hendrik noj leefde, dan ware de regent
aangewezen Nu moet het gouvernement
echter nfre.enen met een prinsenloos
stamhuis, ene 8jarige kroonerfgename,
eene koningn die aan het ziekbed van
den koning gekluisterd is. Bovendien
heeft de koiing /elf dagen van helderheid
van geest ei besef van kracht, wal ook
de instellinj van een regentschap pijnlijk
maken zou ,'oor den hoogen zieke zelf.
Door der Algemeenen Bond van katho
lieke Kiesveeenigingen in Nederland, is
konden adenen, wij zouden ons voor gelukkig
achten.
Terwijl hae moeder dit zegde, bracht Pauline
dc hand aan haar voorhoofd, als wilde zij eene
treurige gedaate verjagen. Zelfs kwam een traan
in hare milde (Ogen.
liet arme khd 'I Geluk had haar reeds toege
lachen en totnu toe had zij nog anders niet ont
moet als room. Jong, schoon en rijk, bezorgd
gelijk een engil, omringd van dc liefde cencr teér-
liertige raoeibr, van jongs af aan anders niet
gewoon dan an zachte woorden, aan minnelijke
aangezichten,. Wat scheen zij in dc wereld niet te
mogen verholpen
Maar hoe sjoedig was dc morgcudzonne van den
heerlijken lc<ensdag ondergegaan, ou» plaats te
maken voor «en ijselijk nachtduister
En toch, let waren dc vele gevaren niet van
den hangen fjd die haar kwelden hel was dc
vrecze niet vior het schavot die haar plaagde, op
hetwelk zij alsvoorname cn gekende edclvrouwcn,
alle dagen kolden gebracht worden eene veel
grootere sine-t pijnigde en martelde deze edele
ziel. Haar het brak van angsten schrik, telkens
dat er voor ïaren geest ccn verschijnsel kwam
zweven, het verschijnsel dat hare dagen bitter
miek. Als dcz« pijnlijke gedachten nu eenmaal op
hield, zag mm dat jufvrouw Pauline weer vrijer
aderode. Haai oog ging hemelwaarts, een traan
rolde er uit in een lachje kwam haar duister cn
bedrukt gelaat cpklarcn. 't Was de weerschijn
van betere tijden, saiucn met nog een straaltje hoop
voor de toekomit.
Ook iu het hert der oude mevrouw schuilden
in zijne leste vergaderiug het volgende
besluit genomen
Het bestuur van den Algemeene Bond
van katholieke Kiesvereenigiugen in Neder
land, handhavende het door den Boud
aangenomen program, luidende beper
king va» de kosten en lasten der verde
diging, met dien verstande dat de verde
digbaarheid des lands ten volle blijve
verzekerd
Overwegende dat afschaffing van
plaatsvervanging in geen opzicht wen-
schelijk is
Vertrouwt dat de volksvertegenwoor
diging buiten de alleruiterste nood-ake
lijkheid niet tot affschaffing van plaats -
vervanging zal overgaan
Is van oordeel dat het verslag der
siaatsknmmissie behoort te worden
afgewacht, ten einde daarna in een alge
meene vergadering van den Bond
zoodanige voorstellen te doen als nuttig
of noodig zullen blijken.
Men ziet het, de nederlandsche katho
Heken verklaren zich eens gezind tegen
den persoonlijken dienstplicht.
Een persoon genezen van 23 jaren
doofheid en tuitingen der ooren door
eene eenvoudige remedie, zal er de be
schrijving gratis van toezenden aan alwie
er de vraag zal van doen aan M. Nichol
son, 4, Drouotstraat Parijs, f4 rue Drouoi
Paris.)
In de leste tijden heeft men veel ge
sproken van de St-Raphaët's-vereeniging
Waarlijk, liet belang dat men in dit werk
stelt is gemakkelijk te begrijpen.
Vrienden en tegenstrevers van de
landverhuizing zijn hel eens op één punt
dat het beklagensweerdig is onze onge
lukkige landgènoteii ten prooi te laten
aan de agenten voor landverhuizing, die
er maar op uil zijn om zooveel Belgen
mogelijk naar overzeesehe landen te doen
vertrekken, omdat zij welen hooveel zij
per landverhuizer omvangen.
Wat er in de vreemde landen van deze
ongelukkigen gewordt, daar bekomme
ren zich deze agenten weinig omzij
hebben hunne premie getrokken en dat
is voor hen alles. De Sl-Raphaèls-vereeni-
giny wil een einde stellen aan dezen
toestand.
De vereeniging raadt de landverhui
zing noch aan, noch af. Aan hen die in
lichtingen vragen zegt zij, dat de landen
waar men door de wereld geraakt zonder
sclüer iets te doen, niet meer beslaan
dat de landverhuizer zien er aan moet
verwachten veel te moeten afzien en maar
weemoed en smerte, en zij ook was gelukkiic van
nu eens vrijelijk te mogen ademen.
Doch deze nogenblikken van vrijheid cn ont-
spanning, waren in den laats ten tgd van Iangs'wn
zeldzamer geworden. Binst de twee laatste maan-
den, hadden zij zich gëcucn oogciiblïk aan de I
bespieding kunnen onttrekken "t waren de cenige j
vrije stonden sedert dien tijd. Daarom waren!
zij" zoo tevreden geweest van door de pach-
tereres gevraagd te zijn eene sclioone wandeling j
en een liefdadig werk, 't was eene dubbele winst
voor de damen.
Dc damen van Noirieux hadden geen bijzon-
zondcre studiën in de medécljiien gedaan ook
droegen zij er gctneii roem op om eene soort van
doktor lespeten alleen liuu liefdadig en christen
hert wekte hun op om het werk van liefdezuster 1
in hunne streek uit te oefenen, Veel lijden konden
zij inderdaad helpen, groote diensten bewezen zij
dagelijks. Doktors toch waren er in die streek
niet veelen hoe onhandig zijn de landslieden
dikwijls niet om eene wonde te verbinden of ecnig
leed te verhelpcii Met bunne ruwe handen en hun
dwaas bijgeloof aan alle soort van kwakzalverijen,
doen zij dikwijls meer schade dan voordeel.
Waarom zouden wij dan bij dio eenvoudige
lieden dr weinige kennissen die wij bezitten, niel
benuttigen vroegen de damen van Noirieux bij
hun eigen en moedig trokken zij op waar
huipe te vcrleenen was. Geheel hunne apotheek
bestond in een kasje uict biudscls, pluk cn cenige
fleschjes.
De damen van Noirieux waren de troostengels
te gelukken door een aanhoudend wer
ken dat er dus veel moed en gezond
heid noodig is om alle dezemoeilijkheden
te boven te komen.
De St Raphaels vereeniging zal aan
eenieder de landen aanwijzen, die voor
hem hel hest geschikt schijnen, maar
zonder verantwoordelijkheid van harent
wege de vereeniging deelt de inlichtin
gen mee, rtie haar het geloofweerdigst
voorkomen maar zonder iets te bevesti
gen ol te bekrachtigen. Men verstaat dat,
moest zij anders handelen, zij eene te
groote verantwoordelijkheid op haar zou
nemeu.
Zoohaast de landverhuizer eene beslis
sing genomen heeft, ontvangt hij brieven
van aanbeveling en de agenten der ver
eeniging worden er van verwittigd. De
eersie aanbeveling is voor Antwerpen
voor M. Wuerden (49, Charlottalei) den
onvermoeide» verdediger der landver
huizers en den onbcschroomden bestrij
der van degenen, die ze willen bedriegen.
M. Wuerden geeft per brief af den nutti
gen raadienstig voor het vertrek, wach",
de beschermde landverhuizers te Ant-
wet pen af, houdt zich bezig met hunne
kontrakten, met de uitwisseling van
t geld, het slapen, in een woord mst al
hunne stoffelijke belangen.
Al deze diensten worden kosteloos be
wezen, waal de Sl-Raphacls-vereeniginy
heelt voor vasten regel aangenomen,
nooit eene vergelding aan de landverhui
zers, te vragen gelijk onder welk voor
wendsel, en hare vertegenwoordigers
zijn streng gehouden dezen regel altijd tc
volgen. De katholieke landverhuizers
vinden te Antwerpen eenen priester, die
zicli bezighoudt met hunne geestelijke
en zedelijke noodwendigheden.
Den dag voor het vertrek is er een bij-
zonderen dienst, waarin eene vlaamscbe
en fransche onderwijzing tol de landver
huizers gericht wordt, 's Morgens van
het vertrek wordt er eene mis ter hunner
intentie gelezen. Onnoodig te zeggen dat
niemand gedwongen is aan deze diensten
tegenwoordig te zijn zij die zich het
nadeel willen doen er zich van te beroo
ven, zijn hierin volkomen vrijwant het
werk verleent zijne bescherming aan
allen die het vragen, wat ze zijn of
niet.
Een man die ter goede trouw is, ver
gezelt de landverhuizers tot aan boord
van 'i schip, ziet hoe zij geplaatst wor
den, ou geeft hun de leste inlichtingen.
Bij hunne aankomst in het vreemde land,
worden de landverhuizers ontvangen
door een anderen man ter trouwe, die
hun raad geeft, den weg wijst en hun
tracht te plaatsen/een man in een woord,
die hunne belangen ter harte neemt. De
katholieke landverhuizers vinden daar
ook eenen priester om hun bij le staan en
aan te moedigen.
van geheel dc streek overal kende men haar,
overal beminde men haar, twee uren in het ronde
sprak men met lof en eere van haar. Dit wisten dc
revolutiemannen ook wel. cu niet een zou in ge
heel t gewest eeiiig kwaad van die damen durven
zeggen hebben.
Men was dui ook op gehciinel|jke en booze plan
nen bedacht.
Jufvrouw Pauline had haar kiste op eenen stoel
gezet, cu na de treurige samenspraak die wij aan
gehaald, zei de gravin
Moeder Guilbaud, hebt gij voor warm water
gezorgd t
Ja zeker mevrouw, en dat nog wel voor zuiver
versch f a
Go«<i zoo 't Is daar al wat wij noodig hebben.
Wij kennen niet veel, en wat wij welen, zeggen wij
aan iedereen. Voor eene wonde is er li-ouwen»
anders niet tc doen dan ze goed uit wasseiien eu
dan geheel zuiver houden.
Ja, mevrouw, ik Terstaan goed dat men eene
wonde eerst dient te wasseben maar moet er ook
geen zalf opleggen
In t gcheclc niet, moederWasschen en zui
ver houden, dat is alles.
Maar, genadige vrouw, er bestaan toch oo';
goede zalven, dat zegt iedereen. Ik heb er boven
dien zulke zien verkoopen in Laval. Dezalvema i
was geheel in vergulde klei-dij en had ccie schoc M
koels bij hem, sclioone peerden, cn muziek ook
men zei op de markt, dal hij expres uit Parijs g -
komen was.
Verbaden nadruk. Woanr Voostsxztv.
