NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST.
Donderdag 15 Januari 1891
10 centiemen per nummer
45ste Jaar 2551
ARONNEMENTPRIJS
ANNONCENPRIJS
I'oliliek overzicht.
'jhristene werklieden en
socialisten,
DE ONSCHULD.
Herziening.
DE DENDERBODE.
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag De prijs ervan is 6 frank 's jaars
fr. 3,25 voor les maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
V» 31, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, fr. 1,00 Vonnissen op
3" bladzijde 50 centiemen. DikwijlB te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Calque
AELST, 14 JANUARI 1891
Ontwapening. Volgens den XIX8
Siècle uit Weenen verneemt, bevestigt
men daar dal keizer Wilhelm alle pogin
gen in 't werk heeft gesteld om tot ont
wapening te komen.
Aan keizer Frans Joseph lachte het
voorstel toe, koning Humbert wilde er
niet van liooren.
Thans moet het ontwerp totaal in het
water gevallen zijn.
De Parnell-crisis.
Wanneer M. Dillon, met den steamer
GascogneNew-York verliet, verklaarde
hij dat, alhoewel, evenals zijne Euro-
peesche kollegas, gedwongen zijnde de
zelfde geheimhouding te bewaren, hij
echter bevestigen moeht dat er reden
bestond om eene overeenkomst tusschen
de twee Iersche partijen te verhopen.
Voegen wij er nochtans bij, dat de
voornaamste kopstukken der leren, die
in Amerika verblijven, dit gedacht hoe
genaamd nieldeelen.
Men meldt uit Limerick dat Parnell
zondag een groot getal afvaardigingen
heeft ontvangen, die hem allen de verze
kering brachten hunner trouw.
In de korte toespraak die hij tot hen
richtte, drukte Parnell er op dat de hui
dige krisis hoofdzakelijk moet toege
schreven worden aan Gladstone.
De Horning Post op hare beurt ontleedt
die toespraak en meent dat het aftreden
van Parnell zal afhangen van de waar
borgen welke Gladstone aan Ierland
geven zal.
De Standard meent dat Gladstone de
waarborgen niet geven kan welke hem
gevraagd worden, want, voegt het blad
erbij, moest hij doen wat Parnell van
hem vergt, vast en zeker zou de liberale
partij hem niet blijven volgen.
Het groote cityblad voegt er bij dat
Parnell overigens maar al te wel weet,
dat de onderhandelingen, die binnen
weinige dagen, met Gladstone zullen aan-
gaknoopt worden, geen den minsten uit
slag zullen, hebben onverschillig onder
welk opzicht.
De Express van Dublijn kondigt in zijn
avondnummer van maandag aan, dat de
heer llorley, liberaal, eene samenkomst
heeft gehad met den heer O'Brien, waarin
bij hem de inzichten heeft doen kennen
van den heer Gladstone en hem tevens op
de hoogte heeft gesteld van wat de great
old man bereid is te doen in 't voordeel
van Ierland.
Elkeen houdt tegenwoordig met angst
den blik gericht op de ontzaglijke uit
breiding van het socialismus, dat van
das tot dag meer en meer aanhangers
vindt, vooral in de nijverheidsmidden
punten. Dat vergiftig onkruid woekert
daar op eene ongeloofeliike wijze voort
koningen en keizers sidderen en beven,
wanneer zij nadenken wat al rampen en
onheilen dit oproerig element eens
mocht teweeg brengen.
De maatschappelijke orde is in gevaar;
misschien is de nood ten hoogsten top
gestegen er dient dus naar middelen
uitgezien te worden om daaraan te ver
helpen. Doch, om die middelen te kun
nen vinden, moet de oorzaak ontdekt
worden waar het kwaad uit voortspruit.
En vooreerst, welke zijn de werklie
den die het meest hunne ontevreden
heid uitten over den tegenwoordigen
staat van zaken Is het wel de arbei
dersklas, die in de nijverheid gebezigd
wordt, welke het meest te klagen heeft
over haren toestand
Dit punt willen wij een oogenblik on
derzoeken.
De werklieden van alle landen worden
verdeeld in twee groote klassen zij, die
hun brood in de nijverheidsgestichten
winnen en zij, die zich door den land
bouw hun onderhoud trachten te ver
schaffen.
Wilde men eene vergelijking maken
tusschen de nijverheidswerklieden en
die van den landbouw, zoo zou men on-
middelijk zien dat deze laatste veel slech
ter bedeeld zijn dan de eersten en dus
veel meer over hunnen staat te klagen
hebben.
Het dagloon, dal de nijverheid geeft,
is drie-, vier- ja tiendubbel van hetgene
dat de landbouw betaalt Het leven is in
de steden duurder, veel duurder dan op
het platteland dat is ontegensprekelijk.
Doch, dit ook in aanmerking genomen,
zal iedereen moeten bekennen dat de
werklieden der nijverheidsgestichten
zich op eenen veel beleren voet bevin
den dan die, welke door den landbouw
gebezigd worden. Zij zijn veel beter be
taald, kunnen zich beter voeden, beter
kleeden, beter huisvesten in één woord,
zoo er werklieden zijn, die te klagen
hebben, dan zijn het zeker en vooral de
werklieden van het platteland.
En nochtans, het zijn deze niet, welke
door woelige betoogingen aan hunne op
roerige gedachten lucht geven hel zijn
deze niet, welke op ieder oogenblik ge
reed staan om hun werk te staken, ten
einde hunne meesters eene loonsverhoo-
ging af te persen en deze zelfs door be
dreigingen en geweld trachten te verkrij
gen het zijn geene landbouwwerklie-
den die de hand leenen aan de afschuwe
lijke tooneelen van plundering en ver-
I.
Edelaardig en goed was Maria van Brabant, wier
hart en hand Philip-de-Stoute was kouten verzoe
ken en welke de Belgen met weemoed zagen ver
trekken, om seliepler en kroon met Frankrijk's
koning te gaan deelen zij was edelaardig en goed;
want van de oevers der Schelde tot aan die der
Sein» was haar naam geroemd, gezegend door a(
de ongelukkigcn die zij liefderijk ondersteund
iloor al de gewonde harten, waarin zij den balsem
der vertroosting gestort had. Praciitig en luister
vol was hare intrede in Frankrijkprachtig en
luistervol waren dc feesten, die ter gelegenheid
van die echtverbindtenis gegeven werden. Philip
beminde sijnc gemalin met den teedersten ver-
bied zij maakte zijne vreugde, zijn heil uit. De
Franschcn droegen haarde grootste achting en
liefde toe, en wanneer zij zich ouder hare onderda
nen vertoonde, weergalmde de tucht onder onop
houdelijke welkoms- cn vreugdekreten.
Kunsten en wetenschappen vonden in Maria be
scherming en steun onderscheidene dichters kwa
men hare uitstekende, hare engelachtige eugden
verhalen, alsmede de heldendaden barer vooroude
ren, of dc roemvolle wapenfeiten van Lodcwijk IX
den vader van haren gemaal.
Deze verhalen, deze liefdebetuigen stortten in
Maria's gevoelige ziel een zalig genoteer en roem
omgaven haar van alle zijden ja, hare tevreden
heid, haar geluk was zoo groot, dat, wanneer zij
met Philip, onder de honderdjarige eiken van Vin-
cenncs wandelde en het vreugdegejuich harer on
derzaten hoorde, zij hem meermalen zegde O, dit
genoegen, dit geluk is tc groot I Zo» dit voortduur
de, zou ik ondankbaar worden ik zou mijnen
broeder, België, mijn dierbaren geboortegrond,
vergeten, en Frankrijk tc zeer liefhebben 1
Verheug u, Maria baad vrij in dit vleiend eer
bewijs luister naar die vreugdegalmen adem de
balsemgeur dier welriekende bloemen in, die gij
aan Frankrijk's bodem schonktdoe Kunsten en
wetenschappen in hw aangeboren vaderland lier»
bloeien.... Wees gelukkig dubbel gelukkig
Hclaar ginds ontstaat eene onheiivoorspellende
wolk eerlang zal zij in ratelden donder losbersh
cn loodzwaar, o Maria, zal bij op uw schuldeloos
hoofd neerploffen. Arme tcedcrc bloem, zuig nog
dien verkwikkenden dauwdroppel in verlustig
u nog in dc laatste zonnestraalBulderend ge
naakt de storm
De eerste echt van Philip met Yolande van Arra"
woesting, waar wij in ons land getuigen
van zijn geweest. Neen, liet waren ar
beiders van de nijverheid.
Nu vragen wij ons af
Waaruit komt dan het socialismus
oort
Niet zoozeer uit armoede of rechtsmis-
kentiing, maar voorol uit luiheid, zucht
naar handelooze vrijheid en genietin
gen kortom, het socialismus spruit
voort uit gebrek aan geloof, uit godde
loosheid.
Ziedaar de eerste, de voornaamste
oorzaak van het ontstaan dezer onheil
stichtende secte.
Is de mensch waarlijk godsdienstig,zoo
is hij ook ordelijk, werkzaam, vredelie
vend, gelaten in zijn lot is hij ongods
dienstig, dan wordt hij bekwaam om
zich aan alle buitensporigheden over te
;even.
De feiten zijn daar om te bewijzen.
Terwijl de klas der landhouwarheiders,
op eenige onmerkbare uitzonderingen na,
gehecht is aan den godsdienst en er irouw
de voorschriften van naleeft, zoo treft
men in de sleden ongelukkiglijk al te
veel werklieden aan, die zich om God of
zijn gebod maar weinig of in 't geheel
niet meer bekreunen. En zeker is het,
dat allen, die in de rangen der socialis
ten ijveren, geheel afgebroken hebben
met de Kerk en met het vervullen hun
ner christelijke plichten.
De landbouwwerkman, wij hebben het
bewezen, bevindt zich in eenen toestand
die veel beklagenswaardiger is dan dien
van den fabriekswerker. Al zijn zijne
kleederen slecht, al is zijne woning arm
en koud, al moet hij zich tevreden stel
len met een voedsel.dat de werkman der
steden niet zou willen, al kan hij zelden
of nooit een klein buitengewoon verteer
maken, toch klaagt hij niet. En dwingt
de nood hem soms ook om over zijnen
nood te spreken, dan is hij beschaamd
om er een woord over te zeggen en
nooit zullen zijne klachten in wanorde
lijkheden of woelige betoogingen over.
gaan.
Waaruit dan dit verschil
De christelijke werkman, bemint de
orde, de ongodsdienstige wordt oproe
rig en socialist.
Die waarheid, en eene groote waar
heid is het, schijnt eindelijk door de
hoofden der besturen, door de regeerders
der landen begrepen te worden, üuitsch-
land's machtige keizer zelf is overtuigd
dat er zonder terugkeer tot de katho
lieke grondbeginselen geene oplossing
aan de maatschappelijke kwestie moge-
ijk is.
Tracht den fabriekswerkman weder
tot godsdienstige gevoelens terug te bren
gen en het Socialismus zal verplet, ver
nietigd worden, ja, hel zal geheel en al
verdwijnen. A. P.
Het vraagstuk van de herziening der
Grondwet blijft voortdurend op de dag
orde en wordt door de drukpers in veler
lei zin besproken, naar gelang der ge
zindheid tot welke ieder blad behoort.
Het is dus niet ongepast eens te onder
zoeken hoe de verschillende partijen en
onderdeelen van partijen post geval heb
ben, tegenover het voorstel van Janson
en konsoorten.
Dat voorstel, zooals men weet, vraagt
enkel de herziening van de artikels der
Grondwet, welke betrekking hebben op
het stemrecht voor de beide Kamers en
de kiesbaarheid voor den Senaat.
Het kan niet meer vragen dan dat,
aangezien, eens de herziening beslist,
de Kamers moeten ontbonden worden en
alleen de nieuwe Kamers, bij meerder
heid van de twee derden der stemmen,
over het nieuwe stelsel kunnen beslis
sen.
De partijen, nochtans, of liever de on-
lerdeelen der liberale partij (radikalen en
socialisten) die de neêrlegging van het
voorstel hebben bewerkt, vergenoegen
zich niet met de stemming ervan te vra
gen zij eischen het algemeen stemrecht.
Voorzeker is het niet slecht van wege
hen die het voorstel hebben doen neêr-
leggen, de formuul te doen kennen, welke
zij in de plaats willen stellen van deze,
waarvan zij de afschaffing vragen.
Maar wat zonderling voorkomt is, dat
zij die het voorstel op hun aandringen
hebben ingediend, zelve die formuul niet
aanvaarden en slechts het stemrecht
wenschen te verleenen aan hen die le
zen en schrijven kunnen.
Wat even zonderling en ongerijmd
mag genoemd worden is, dat de radika
len en socialisten, die zelve erkennen
dat de aanneming van een nieuw stelsel
van de nieuwe Kamers afhangt, geen on
derzoek gedoogen aangaande de nieuwe
aan te nemen formuul, dat zij niet de
herziening, maar het algemeen stem
recht zelve eischen en dreigen met op
roer, indien het hun niet wordt toege
staan. f
Zoo verstaal men in de partij van
vrijheid en van licht, de vrije diskus-
sie
Nog zonderlinger en ongerijmder is de
houding der doklrinaire partij. Na lan
gen tijd en met hardnekkigheid de her
ziening bestreden te hebben, is zij plot
seling bekeerd en neemt zij niet alleen
de herziening aan, maar eischt ze van de
katholieken-
Is het om de herziening zelve Kan
eene groote uitbreiding van het stem
recht kan het algemeen stemrecht aan
de doktrinairs eenig voordeel bijbren
gen. Geen hoegenaamd, dat hebben de
Flandre liberale en de doktrinaire kop
stukken honderdmaal bewezen en 't was
juist daarop dat zij hunnen tegenstand
steunden.
gon was met eenen telg bekroond geworden bo
dewijk was zijn naam. Weelderig groeide, de prins
op, doch niet dan al te vroeg werd zijn jeugdig
hart bedorven door dc laffe vleitaal en verderfe
lijke inschikkelijkheid der personen, die door
hunnen rang, dagelijks in betrekking met hem
Een dier voornaamste pluimstrijkers was La
Brosse, de voormalige barbier van den H. Lodc
wijk. Deze laaggeboren persoon bad immer dc
vcrdachtelijke middelen bij dc band genomen, die
de vleierij cn de listen kunnen uitvinden, o
genegenheid van Philip te kunnen winnen, cn was
hierin eindelijk zoo wel geslaagd, dat hij zieh bij
den vorst onmisbaar maakte, en deze hem het
Staatsbewind toevertrouwde cn hem tot eersten
minister benoemde,
Tot dat Maria mede Frankrijk's troon beklom,
had La Brosse, onder den naam des konings, de
teugels van het bestuur in handen gehad. Langza
merhand, echter, begon de minister te ondervin
den, dat dc nieuwe koningin geen geringe hinder
paal tegen zijn willekeurig gezag was.
Maria van Brabant was geene gewone vrouw
zij was vrij wel met de drijfvecrcn der staatkunde
bekend; eerlang had zij de onedele liandclwijzc
ja de eerloosheid van La Brosse ontdekt, en liad dit
har cn koninklijken gemaal op eene klare en duide-
Vroeger werden de radikalen door
hunne doklrinaire broeders voor waan
zinnigen uitscholden, omdat zij de her
ziening eischten. Nauwelijks een twee
tal organen der geuzenpers, die tusschea
het radikale en het doktrinaire water
zwommen, durfden die hervorming voor
stellen, als wenschelijk, in eene nog
verwijderde toekomst.
Eensklaps is de wind gedraeid. Men
ziet in de herziening een middel van op
positie, wellicht eene ladder om het be
wind te beklimmen en stormenderhand
in te nemer.. Al de doktrinaire bladen
worden, als hij tooverslag, berzienings-
gezind en eischen van de katholieken
eene hervorming, waarvan zij honderd
maal gezegd hebben, niets goeds te ver
wachten, noch voor het land, noch voor
hunne partij.
Wat de formuul der herziening belrelt,
daarmede bekommeren zij zich nietde
katholieken moeten ze maar gaan zoe
ken.
Wij zijn tegen het algemeen stem
recht zegt de liberale associatie van
Luik - maar als het noodig is te zeggen
dat wij er voor zijn, om de herziening te
bekomen, welnu, dan zijn wij er voor.
Zulk eene verklaring, waaruit ten dui
delijkste blijkt dat de doktrinaire geuzerij
geene hoegenaamde hervorming, maar
eenvoudig nieuwe kiezingen en woelin
gen betracht, geeft den maatstaf van de
politieke zedelijkheid dier partij.
Wij zijn, overigens, overtuigd dat ge
heel de doktrinaire kliek, van de heeren
Frère en Bara lot de heeren filozozen
der Flandre libérale, in stilte wenschen
doet. opdat niet alleen de herziening,
maar alle ernstige uitbreiding van het
stemrecht, zonder beraadslaging zou ver
worpen worden, omdat zij hopen dat
daardoor in het laud eene verbittering
zou ontstaan, waarvan zij de vruchten
zouden plukken.
Eindelijk, in welken toestand en in
welke houding staan de katholieken te
genover het vraagstuk der herziening
Het ministerie geniet het volle ver
trouwen van het land en heeft de mach
tige meerderheid, waarop het steunt, in
herhaalde kiezingen, zien bevestigen en
versterken.
De katholieke partij is de uitbreiding
van het stemrecht genegen 't is aan
haar dal het kiezerskorps voor Kamers,
provincie en gemeente, zijne grootste
uitbreidingen te danken heeft.
De rechterzijde heeft eenparig het voor
stel tot herziening der Grondwet in aan
merking genomen, daardoor toonende
dat het vraagstuk van hel stemrecht haar
ter harte gaat en dat zij eene grondige
bespreking van dal vraagstuk verlangt.
Tusschen de verschillende vooruitge
zette stelsels hebben het gouvernement
of de rechterzij tot hiertoe nog geene
keus gedaan zij hebben zich nog hoe
genaamd niet verbonden tot de onmidde-
ijke herziening en blijven volkomen vrij
een ontwerp lot uitbreiding van het
stemrecht aan te bevelen, zoowel binnen
als buiten de palen der Grondwet.
lijkc wijze onder het oog gebracht. Maria, trachtte,
door den invloed, dien zij op Philip's gemoed had,
hem over te halen om zelfs het bewind in handen
La Brosse had derhalve eene ongenade te
duchten, en van dat oogenblik af was hij op wraak,
lust bedacht. De jonge Lodewijk droeg dc koningin
geene^licfdc toe.Langs deze zwakke zijde spande de
minister zijne strikken vleitaal, huichelarij, de
schnndigste middelen nam hij tc baat, om liet hart
van den jeugdigen prins tc vergiftigen en om in
hetzelve eene onverschillgheid jegens zjjne konink
lijke stiefmoeder te doen ontslaan. Hij gelukte
hierin zoo wel, dat Lodcwijk zijne ongenegenheid,
ja zelfs zijnen haat voor dc koningin openlijk be
tuigde.
Op dien voet stonden de zaken, wanneer Philip
al dc prinsen, zijne vassalen, de groote leenheeren
der kroon, edellieden, ridders cn baanderheeren
tot een luistervol tournooi uitnoodigde.
Te Vineennes sou dit plaats hebben. Maria moest
de overwinnaars bckroonen. Nimmer was er zulke
talrijke menigte slotvoogden aan het fransehe hof
geweest nimmer had men zulk prachtig feest
gezien. Maria's bevalligheid, deugd en edelheid
maakten het gesprek aller monden, maakten het
genoegen, de vreugde aller harten uil. Dan, helaas',
het misdrijf hield trouwe wacht aan bare zijde en
beloerde een gunstig oogenblik. Dit oogenblik ver
toonde zich den tweeden dag van het steekspel.
Luisterrijk waren de tournooispelen geweest
met dapperheid en vuur hadden de ridders ge
streden. Nogtans was de lauwer eenstemmig toege
kend geworden aan eeu krijgsman, die in bet
strijdperk was verschenen, juist toen het trompet
geschal gehoord werd. Aan zijne schitterende wa
penrusting kon men gemakkelijk zien, dit hij een
hooggeboren ridder zijn moestzijne gelaatstrek
ken echter waren onzichtbaar, daar zijn viziei
afgeslagen was. Op zijne borst hingen, kraiswijze.
eeu bloeiende bremtak en eene lelie, en op lijn
hart prijkte onder eenen hclderblinkenden streel
krans, een rooze-laurier blad, Maria's geliefd*
bloeme
Koen en heusch bad deze ridder gestreden, en
si de andere kampers hadden bij bet ziet
zijner behendigheid, moed en geluk, hunne Un
een geveld. De strijdklarocn kondigde de zegepraa
aan.
Statig begeeft de gebeimzinaige ridder ziel
naar het koninklijke balkon bestijgt langzaam d
trappen, knielt néér en beft zijn vizier op. O ode.
ecu lichten schaamteblos zet Jdaria hem de Iauwei
kroon op het hoofd, terwijl zij den overwinnaai
door een bevalligen groet en treffende voords
hare iunige voldoening te kennen geeft.
(Wordt voortftuu)
