NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST.
Donderdag 30 April 1891
10 centiemen per nummer
458te Jaar, N° 2561
ABONNEMENTPRIJS
ANNONC ENPRIJS l
Politiek overzicht.
SCHULD EN BOETE.
Socialisten.
Vereenigingen.
DE DENDERBODE
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag De prijs ervan is 6 frank 's jaars
fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijtt in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
31, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, fr 1,00 Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Calqne sub.
AELST, 29 APRIL 1891
Woensdag is de fransclie Kamer op
nieuw geopend.
Wegens ongesteldheid van M. Lockroy
is de behandeling van de algemeene tol
tarieven tot heden uitgesteld.
De groote bespreking is dus Dijnsdag
begonnen.
Voor de algemeene behandeling denkt
men een 10 tal zittingen en voor de be
spreking der artikelen een 6 tal weken
noodig te hebben.
En als het protectionnism dan geheel
heeft overwonnen, zullen die heeren in
vacantie gaan.
Eene groote plakkaart is op de muren
van Parijs gehecht, dragende in over-
groote letters, het opschrift Armée colo-
niale 1 Mai. Zij is op wit papier gelijk
de officieele plakkaarten en eene gravuur
waarop eene moorderij van negers is
afgebeeld.
De inhoud is eene aanhitsing tot den
oproer aan de troepen.
De politie heeft het plakkaart afgetrok
ken.
De bestuurder van het anarchistische
blad Père Peinard is veroordeeld tot
twee jaar gevangenis en '1000 fr. boete,
wegens aanhitsing tot moord, brand en
plundering.
Free education. Uit de begrooting
door den kanselier der schatkist neêrge-
legd, blijkt dat Engeland gelukkig
land een overschot op zijne begroo
ting vindt vad 50 milioen franks.
Wat gaat M. Goschen daarmeê doen
Hij heeft nog al slim geredeneerd. Hij
wil de lasten geen centiem verminderen,
maar hij stelt voor 25 milioen te beste
den, om in Engeland het lager onderwijs
kosteloos te maken.
Ziedaar de grootste politieke daad van
het conservatieve ministerie, dat door
dezen martregel aan de liberale oppositie
het voornaamstefpunt van haar program
ontneemt.
Gladstone heeft altijd het kosteloos
lager onderwijs vooruitgezet, maar toen
hij aan het bewind was heeft hij den tijd
of het geld niet gevonden om het
plan uit te werken.
Ja, die begrooting en de belofte van
het kosteloos onderwijs doen zekér ver-
nioeden, dat wij dit jaar de algemeene
kiezingen zullen plaats hebben.
Kiezing te Geestemunde. Vrijdag
aanslaande heeft de geruchtmakende kie
zing van Geestemunde plaats, nu wel een
INLEIDING.
In het portel der ïNotre-Dame-kcrk te Parijs,
aan den voet cencr kolossa'e kolom, was dagelijks
eene arme vrouw gezeten, welko dc vergunning
had bekomen, daar te verblijven. Zij sleet er ha
ren tijd met bidden, en liet de groote kralen van
eeneu ebbenhouten roozenkrans de eenige seliat
Die baar nog was overgebleven, door hare magere
vingers glijden.
Eene diepe smert kon men op het gelaat dier
vrouw bemerken, hetwelk nooit door een enkele
g'imlach opgehelderd werd. Den geheelen dag zat
«ij daar op haren matten stoel en scheen gedeel
telijk krom gegroeid. En toch gebeurde het dat zij
in een oogenblik van hevige gemoedsgesteltenis,
door de herinnering van vroegere tijden opgewekt,
eenige overblijfselen van kracht en fierheid in zich
terugvond en zich in hare gehcelc lengte ophief
maar dit duurde slechts een oogenblik, en het was
alsof zich eene schim vertoond had. Het was of
alles, .wat huiten haar omging, haar niet het min
ste trof, en zoo groot was hare gevoelloosheid, dat
zij inderdaad er niet op bedacht scheen, zich het
noodige voedsel te verschaffen, ja zou misschien
van gebrek omgekomen zijn zou uiet de liefda-
weinig door den dood van Molkte op den
achtergrond geschoven.
De Welfen hebben besloten zich te ont
houden zij willen niet stemmen voor
den man die hen steeds vervolgd en be-
leedigd heeftzij willen evenmin voor
den socialist stemmen.
Het progressistische comiteit heeft
geen ondewoord gegeven de progressis
ten blijven dus vrij van te doen wat zij
willen men donkt dat een deel zich ont
houden, een deel voor gezel Schmallfeld
kiezen zal.
In dit geval is de kiezing van Bismarck
op voorhand verzekerd.
Ziehier eene tijding, die te Parijs met
veel plezier zal verwekken.
Volgens geruchten te Berlijn zijn er
tusschen Duitschland en Rusland onder
handelingen gaande over een handels
verdrag. De toongevende kringen te St.
Petersburg zouden daaromtrent welwil
lend gezind zijn. Het middelpunt der
onderhandelingen te zou Weenen zijn.
Zou dat ook niet met het doel zijn
maatregelen te nemen, tegen de verhoo
ging van rechten in Frankrijk
Als heel Europa zich eens verbond om
aan Frankrijk te zeggen «Ah, gij belet
ons bij u binnen te komen, wel wij slui
ten ook onze deur voor u wat zouden
de Franschen zoo al antwoorden
Wat de werkerspartij vervolgt en
najaagt is het beheer der gelijkheid en
rechtveerdigheid. Wij en willen door ons
getal en macht, de burgerij niet verdruk
ken noch uitbuiten; wij willen het welzijn
en geluk van allen, gelijk in recht maar
ook gelijk in 't dragen der lasten, (bl. 64.)
Het doelwit dat wij nastreven, is al
de menschen gelukkig te maken met van
allen de deelneming aan de lasten der
samenleving, volgens zijne macht, en
met aan eenieder toe te laten aan al de
maatschappelijke voordeelen, zijn aan
deel te nemen volgens hunne noodwen
digheden en hunne begeertens in de
palen der mogelijkheid.(bl. 37.)
Zoo luidt het officieel programma der
werkerspartij, door L. Bertrand (Le parti
ouvrier et son programme.)
Om tot die gedroomde gelijkheid te ge
raken is het eerst en vooral noodig voor
den werkman het algemeen stemrecht te
eischenzoo zal hij meester van den
Staat worden en dan «vernietiging van al
de verdragen en wetten die de open
bare eigendommen (nationale bank,
ijzerenwegen, werkhuizen, gemeengoede
ren) ontvreemd hebben en terug keer van
dezen aan de algemeenheid, thans door
den Staat, thans door de Gemeente ver
tegenwoordigd. bl. 64.
De samenleving moet door tusschen-
komst van den Staat zich meester maken
digc Zusters van bet nabijgelegen gasthuis, des
middags en des avonds, als de Angelus klepte, haar
geregeld eenige spijs hadden doen bezorgen. Na
die genuttigd te hebben, hernam Lij terstond haar
gebed, dat nooit onderbroken werd dan door de
woorden God zegene uwanneer zij een geld
stuk in liet naast baar staande bakje hoorde val
len.
Reeds bij liet aanbreken van den dag zat zij
aan don ingang van hetkerkruim, zoodra de klok
luider de deureu opende, en verliet bare plaats
niet, dan na dat de koster haar des avonds met
het gerammel der sleutels aankondigde, dat de
kerk gesloten werd. Dan richtc zij hare schredcn-
naar eeu nabij de hoofdkerk gelegen straat, tot dat
zij aan een huis gekomen was, hetwelk met het
daar naast staande gebouw een vooruitspringenden
hoek vormde. Daar bewoonde zij een klein ver.
trek, waar de volslagcnstc ellende liccrschtc een
strooizak. een deken, eene voetbank en eene oude
kist maakte al haren huisraad uit.
Dc meest uiteenloopcndc en met elkander strij-
ge geruchten werden over deze arme vrouw ver
spreid. Sommigen beweerden dat zij eens gelukkig
was geweest en groote rampen of de boetpleging
voor een of ander zwaar plichtverzuin haar tot de
zen staat gebracht hadden anderen hielden staan,
dat het eene gierige schraapzuchtige persoon was.
Het grootste gedeelte wilde weten, dat zij eene
van den grond en van de werkhuizen en
het werk zoo inrichten dal iedereen gelijk
is en wederzijds verbonden. bl. 35.
«Tot hiertoe heeft de gelijkheid in bloote
theorie beslaan en niet met der daad en
onder deze voorwaarde is gelijkheid en
vrijheid een leugen» bl. 30. De gelijkheid
van het uitgangspunt bestaat niet. De
eenen worden in den welstand, do ande
ren in ellende geboren bl. 30. daarom
kosteloos, verwereldlijkt en verplich
tend onderwijs van al de kinderen on
derhoud van dezen ten lasie der samen
leving door Staat of Gemeente verbeeld
bl. 41.
't Is dus klaar als de dag, dat de Soci
alisten de vernieling der samenleving op
privaateigendom en vrijheid gesteund, na
jager. en eene nieuwe op hare rookende
puinen (dit zal later bewezen worden) wil
opbouwen, waar de Staat eigenaar van
alles, de tegenwoordige fabrikanten, nij-
veraars en landbouwers zijne agenten
zouden zijn.
Schrik, ik en weet met hoe, hebben de
socialisten de samenleving der toekomst
anders als in holklinkende algemeenhe
den af te schetsen. Ik wil trachten hunne
stilzwijgenheid zooveel mogelijk te ver
goeden door rechtstreeksche afleidingen
van hunne grondbeginsels,op de eenvou
digste wijze om het den gewonen lezer
vatbaar te maken, en ook om de noodige
beweegredenen in handen te geven van
hen die bereid zijn saam te spannen ter
verdediging met woord en daad der we
zenlijke vrijheid en waren godsdienst.
Hoe zal het socialistisch stelsel uitge
voerd kunnen worden.
Om er het gedacht van te vergemakke
lijken nemen wij bijvoorbeeld de eene of
andere boerengemeente in het land van
Aalst. Dit verbeeldt ons de algemeenheid
(la Collectivité). Grond en huizen behoo-
reu aan al de huisgezinnen in het alge
meen,maar aan geen enkel in 't bijzonder
de gemeengoederen moeten daarvan u
een gedacht geven.
De burgemeester, door de algemeen
heid, gekozen moet beginnen met ieder
familie eene woonst aan te leggen. Ik zeg
familie, ik had heter gedaan te zeggen
man en vrouw want de kinderen worden
aan de ouders ontnomen om in openbare
scholen opgevoed te worden. Zijnde
huizen gelijk en alle welgelegen dan heeft
niemand recht van murren; maar in het
tegenstrijdige hoe te werk gegaan Waar
is de gelijkheid de zoo gevierde gelijk
heid?
Men moet dus verandering eischen
't is recht; geene ongelijkheid,geene lieve
kinderen en'hier kunt gij met zachtheid
of met geweld le werk gdan. Krijgt gij ze
dan is het volop wanorde, want hetzelfde
spel begint, met de familie die u vervangt,
krijgt gij ze niet dan is het eene dwinge
landij zonder weérga, dan wordt de bur
gemeester een kleine Czar van onbeperkt
gezag, 't ls dus zonneklaar het socialis-
mus leidt rechtstreeks of lot de verdruk-
zondaies moest zijn, die zich voor eene groote
misdaad eene vrijwillige boet pleging had opgelegd.
Het bleef .lus bij gissingen en dc geburen vermoe
den zich vruchteloos om dc waarheid te leeren
kennen. Latere gebeurtenissen nochthans, hebben
den sluier opgeheven, die het vroegere leven der
arme vrouw bedekten. Wij gaan die thans onder
liet oog onzer lezers brengen.
Op de Quai des Or/èvres le Parijs stond eer
tijds een aanzienlijk burgerhuis, bewoond door
den goudsmid Laud lis, die met zjjne echtgenootc
en zijne eenige dochter „.Maria zeer gelukkig leef
de. Maria wus door hare ouders godsdicustig opge
voed, en had alzoo tot op den leeftijd van 20 jaar
weinig aan de ijdcle on luidruchtige vermaken der
wereld gedacht, het was haar genoeg zich in den
huiselijkcn kring gelukkig tc gevoelen. En waar
lijk, hoe zou zij zich niet tevreden, niet gelukkig
hebben gevoeld, daar al hare wcnschen vervuld
waren, wanneer zy nauwelijks waren gevormd
Zeer verwonderd was zij dus, toen zij vernam dat
het goudsmidsgild een soupé, gevolgd van een
dansfeest, zou geven, en zij de toestemming barer
moeder niet bekwam om er henen te gaan.
En waarom wilt gij mjj van dit vermaak be.
rooven vroeg Maria.
kende dwingelandij of de walgelijkste
wanorde en bandeloosheid. Geen uitko
men of tyranuij of anarchie!..
Hetzelfde geldt voor ieder punt dat men
aanraakt.
De eerste taak afgelegd, stelt zich voor
den openbaren ambtenaar een ander
moeilijke vraaK- Hoe hei werk inrich
ten dal ieder gelijk is Hoe hij dat zal
aanleggen om geene ontevredene te heb
ben weet ik niet. Hetzelfde dilemma als
hierboven komt weer terug. Is het werk
onverschillig,de last ongelijk waar is dan
weêr de gevierde gelijkheid.
Als nu de oogst komt,moeten de vruch
ten van den arbeid verdeeld worden,
ieder bekomt naar verdiensten en van
zijn aandeel in de verbruiksmiddelen
heeft hij den persoonlijken eigendom.
Wie zal hier alles regelen zoowel dat
allen gelijk zijn of krijgt ieder volgens
zijnen nood en begeerte in de palen der
mogelijkheid
De vraag is weer waar is de gelijk
heid En neemt gij de ongelijkheid aan,
(door natuur zelve zijn wij ongelijk) waar
om valt gij den privaateigendom aan, 'tis
te zeggen, de ongelijkheid in de huidige
samenleving? Gij neemt de ongelijkheid in
het werk aan en verwérpt die in den
eigendom, in het kapitaal, en wat is ka
pitaal anders dan opeengestapeld werk,
dan vergaderde vruchten van deri arbeid?
Voor de nijverheid is de schreeuw der
zoogezegde volksbeschavers l'usine a
Vouvrier de werkhuizeo en fabrieken
aan de werklieden, de mijnen aan de
mijnwerkers Als de werklieden aan de
profijten der bazen zullen deel genomen
hebben, zal de armoede uit de wereld
verbannen zijn beweren ze dagelijks.
Rim ram is 't vriendjes Hier heeft ge-
lukkiglijk de ervaring gesproken en in
't voorbijgaan heb ik eenige feiten aange
stipt, hier en daar opgeraapt. Daar zulke
bewijzen de welsprekendste en beste
weêrlegging van het. socialismus is, geef
ik ze hier met aanduiding van hunnen
oorsprong.
1° De strijd om het dagelijksch brood
door Hoogleeraar Brants.bl.315. Men beeft,
zegt de geleerde staatshuishoudkundige,
het zeer zelden voorbeeld eener uitbating
in hel gemeen. Zij is van 1293, jaar wan
neer graaf Roger de Foix aan de bewo
ners der vallei van Vic-Dessos (heden in
't departement Ariège), de onverdeelbare
uitbating der ijzermijnen van Rar.cié al-
stond. Welhaast ontstonden schrikkelijke
misbruiken die achtervolgens het terug
nemen noodzakelijkte niet van den
eigendom maar der deelneming in 'i be
stuur.
2° Een ander proefneming door een
par ij/er nijveraar in 1848, ten tijde der
nationale werkhuizen, gedaan is ons door
M. Ad. Thiers verhaald in zijn boek
over den eigendom bl. 149 tot '51
belgische uitgave van 1848, door den
Patriote meegedeeld.
Mijne dochter, ik heb daar gegronde redens
loe, antwoordde de moeder, overigens wij zijn
nog in rouw over eeneu bloedverwant, en gij moet
weten, dat de welvocgclijkheid in dit geval ver
biedt openbare vermakelijkheden bij te wonen.
Maria pruilde een weinig, doch glimlachte spoe
dig weder echter kon noch l.aar misnoegen,noch
hare daaropvolgende vleierij barer ouders van be
sluit doen varanderen. Misschien bekommerde zij
zich in den eigenlijken zin weinig om het dans
feest, maar de tegenstand, dien zij ontmoette,
maakte hare begeerte nog heviger en deed haar
onverzettelijk zijn in hare ongehoorzaamheid,
iets hetgeen zij vroeger nooit was ge
weest.
Ik zal toch gaan I zegde zij halfluide.
Rampzalige gedachte, onvoorzichtig woord, dat
door een gretig oor opgevangeuj werd, namelijk
door den meestergast van M. Laudais, een jonge
ling van veel talent, doch die zieh dikwijls aan
eene gcldverkwistende handelwijze overgaf. Hij
was ouderloos cn woonde met zijne zuster iu de
stad. 's Jongelings onmisbare talenten zouden
evenwel M. Laudais niet hebben kunnen beletten
hem weg te zenden, en dit zou ook ongetwijfcTd
gebeurd zijn, ware hij niet dc zoon geweest van
een zijner oude vrieuden, die hem de zorg voor
den jongeling op zyn sterfbed aaubevolen had.
Gij verlangt dus zeer om naar dit dansfeest
De wanorde kwam dagelijks in de
werkhuizen voor. Men stond zich geerne
lusschenpoozen toe, wanneer men aan
dees of gene manifestatie wilde deelne
men, wat alleen aan de werklieden scha
de toebracht, want de eigenaar en be
taalde maar bet afgedane werk, (Deze
afkoop moest hun nochtans veel bevoor-
deeligen daar het hen een hoop moeilijk
heden en twist spaarde om hunne voort
brengselen uit te venten.
Men werkte weinig zelfs wanneer men
tegenwoordig was en de voorzitters der
werkhuizen, met de handhaving der orde
en het overzicht van het werk belast,
wierden twee- tot drijmaal per
veertiendagen veranderd
Indien men lijk vroeger gewerkt had
gedurende de drij maanden dat de fabriek
ten hunne dienste was, zou zij 367,000 fr.
moeten ontvangen hebben voor hand
werk in plaats van 197,000 fr. niettegen
staande de eigenaar hunne voortbrengse
len aan 17 °/0 hooger betaalde dan de
gewone prijs.
3° Van een derde feit heb ik reeds ge
sproken het is onlangs voorgevallen te
Lorette (Loire) in Frankrijk en staat ge
boekt door M. Horion. De sociale questie
Luik 1888. bl. 93. In Den Denderbode
van 5 April schreef ik Heel onlangs
hadden een aantal werklieden de exploi
tatie'van eene koolmijn in 't gemeen te
Lorette. Dit heeft sobere en wankelbare
uitslagen opgeleverd, hunne winst was
kleiner dan hun vorige daghuur. Wat
óieer is, en dit geeft ons een schoon ge
dacht der socialistischen staat der toe
komst,welhaast vervielen zij in wanorde;
de oneenigheid zette er zich tusschen, de
eene wilde voor de andere niet wijken.
Allen wilden 't gezag voeren, niet eene
gehoorzamen. Slechts onder de onbeperk
te meesterschap van een der oude eige
naars kon de uitbating voortgezet wor
den.
't Zijn dus hersenschimmen, vol
strekt onbekwaam den werkman in iets
te helpen waar de socialisten naartoe
ijlen!
RIK.
Eendracht is macht luidt onze vader-
landsche leuze, bondige uitdrukking der
schoonste waarheid van de algemeene ge
schiedenis. Willen wij dus in den tegen-
woordigen strijd tegen de vijanden van
onzen Godsdienst en der huidige maat
schappij, der. zegepraal behalen is het
volstrekt noodig al onze krachten te ver
eenigen en ons onder het vaandel van
Orde en Deugd te rangschikken.De socia
listen, zelfs progressisten en radikalen al
volk van eenen deesem moeten wij iu
hunne oordrachten (wier getal dagelijks
vermeerdert) op den buiten volgen en
hutmesocial huishoudkundige leugens ver
gruizen. Op ieder hunner vergaderingen
moeten 5 6 onzer mannen tegenwoordig
te «aai), jufvrouw Maria, iluislerde de bedoelde
meestergast haar een oogenblik later toe.
Wel ja, belix, ik heb het ai deu ganscbe dig
gevraagd, doch alles is te vergeefs.
Wat gij zegt, maar mij dunkt, dat uwe moe
der u toch niets kan weigeren.
Geloof niet, dat zij het mij zal toestaan, daar
ben ik zeker van.... En toch ga ik er heen 1
Maar hoe zult gij dat aanleggen Maar wacht
voegde hij er na een oogenblik bede nkens bij, wil
ik u een middel aan de hand doen Luisternadat
uwe ouders ter ruste zullen zijn, sluipt gij stille-
kens dc deur uitmijne zuster en ik zullen u daar
wachten, en zij zal voor uwe kleeren zorgen. Daa
renboven, om niet gekend te zijn, kunt gij een
half masker voordoen, even als de aanzienlijke bur
gersvrouwen dragen.
Maar is het niet een groot kwaad, dat ik ga
bedrijven 1
Kwaad gij zijt immers bij mijne zuster,
die uwe vriendiu is en als een braaf meisje bekend
staat 1
De dag van het feest brak aan.
Maria deed zooals zij beloofd had. Zoodra zi
hare ouders ingesluimerd dacht, stond zij stille-
keus op, voorzag zich van den grooten sleutel der
huisdeur, draaide hem zachtjes in het slot urn en
sloot de deur.
(Wordt voortgezet.)
