NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 7 ARRONDISSEMENT AALST.
Donderdag 7 Mei 1891
10 centiemen per nummer
45 «laar, N° 2565
ARONNEMENTPRIJS
ANNONCENPRIJS I
Politiek overzicht.
SCHULD EN BOETE.
De Grondwet en hare herziening
DE DENDERBODE.
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagleekening van den volgenden dag De prijs ervan is 6 frank 's jaars
'r. 3,25 voor res maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
N° 31, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, fr 1,00 Vonnissen op
3" bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Calque snaai.
AELST, 6 MEI 1891-
Vredelievende redevoering van keizer
Wilhelm. - De telegraaf brengt ons de
tekst eener redevoering, te Dusseldorf
uitgesproken door keizer Wilhelm.
In deze redevoering zegt de jonge kei
zer onder anderen
Wanneer de prins von Weid zoo
vriendelijk was mijn streven te her-
denken voor het welzijn des rijks, zoo
aanschouw ik dit enkel als een plicht
die mijne verheven zendingmeêbrengt,
en ik zal gelukkig zijn, indien de Godde-
lijke genade mij ondersteunt en ik, zooals
voorheen, mijn land in vrede mag blijven
beheeren.
Kon ik slechts den vrede van Europa
in mijne hand houden, ik zou wel zorgen
dat hij nooit meer werde
gestoord.
Ik zal in alle geval, waar het aan mij
ligt, alles in 't werk stellen om dien
vrede te verzekeren.
Deze woorden maakten eenen diepen
indruk en vonden den grootsten bijval.
Krachtdadig verdedigde ook de keizer
de sociale politiek zijner regeering en
zegde daar omtrent
Op dezen weg zal ik blijven voort-
gaan dat heb ik voor mijn geweten en
voor God alleen te verantwoorden
en ik zal geen duim breed van dien
weg afwijken.
Ziehier het wonderbaar slot dezer
merkweerdige redevoering.
Ik ben de stad Dusseldorf dankbaar
voor haar warm onthaal. Ik ben over-
tuigd dat, evenals de andere, de zonen
dezer provincie,die in 1870 zoo moedig
voor des rijks heerlijkheid hebben ge»
vochten, ook thans nog mij volgen
zullen.
Nog altijd heb ik de overtuiging dat
het heil in de samenwerking ligt Dat
is het gevolg der monarchie. Een
slechts is meester in den lande en dat
ben ik GEEN TWEEDE ZAL IK
NEVENS MIJ DULDEN.
Die laatste zin mag Bismark opschrij
ven
Bismarck en het socialism Een tele
gram uit Hamburg aan den Gaulois deelt
de zienswijze van Bismarck over de
onlusten in Frankrijk, België en Italië
meê.
De prins zegt men dat die gelijktijdige
bewegingen der socialisten niet moeten
geduld worden. Hij begrijpt dat de
fransche regeering zulks toelate maar
dat men het te Brussel en te Roine duit
dat is onverstaanbaar.
Er is maar één middel om de socialis-
le vervolg.
II.
In een gemakkelijkcn ziekenstoel gezeten,
Mheen Maria met ongeduld op iets tc wach
ten.
Zij komen niet, zegde zijGodzult gij
®ij krachten geven, om mijn werk to voltooi
en t
Eindelijk werden een aantal vortstappen op
den trap vernomen. De deur werd met bcschei-
d'nheid geopend en ccnige personen traden
hnguam en eerbiedig binnen. De zieke boog he
hoofd om hen tc verwelkomen.
Treedt nader, heeren, zegde zij zachtjes.
D* binnenkomenden groetten stilzwijgend en
namen de plaatsen in, die reeds vooraf voor hen
*aren in gereedheid gebracht.
Maria had hen allen met een vluehtigen blik
geleld zij waren allen trgeuwoordig. Er werden
•enige tranen in haar oog zichtbaar, en met eene
van aandoening bevende stem begon zij deze
vraag
Mijne heeren, had mijn vader al uw vertrou
wen verdiend
ten en de werkstakers tot zwijgen te
brengen ze seffens achter de grendels
zetten en ze voor vijf jaar schadeloos
maken. Dat zal hunnen iever verkoelen.
Als de regeeringen dat niet willen doen
loopen zij hunnen ondergang te gemoet.
Encykliek van den H. Vader over de
sociale kwestie.Kortelings zal een ency
kliek van Z. H. den Paus. Leo XIII over
de maatschappelijke vraagstukken ver
schijnen. Deze verklaringen worden door
al de katholieken welke zich met maat
schappelijke kwestiën onledig houden
met ongeduld verwacht. Deze encykliek
zal,eene lichtbaak wezen voor al wie met
pen en woord het socialismus bestrijden.
De Univers van Parijs ontving op 1
mei uit Rome hieromtrent de volgende
inlichtingen
Volgens een telegram uit Rome aan de
Univers zal 's Pausen encykliek over
de sociale kwestie, wier bearbeiding
reeds voor langen tijd was aangekondigd
weldra openbaar gemaakt worden.
Leo XIII heeft, om wel te begrijpen re
den, met de openbaarmaking willen
wachten tot na 1 mei. Hij heeft de ency
kliek in vier talen laten overzetten in
het italiaansch, franscb, duitsch en
engelsch. Zij is samengesteld uit drie
deelen de historische, leerstellige (doc-
trinale) en de practische zijde der kwestie.
Het historische gedeelde beslaat de
minste ruimte. Eene bijzondere zorg is
besteed aan hetgeen men zou kunnen
noemen de economische leerstelsels les
doctrines économiques) Uit dat oogpunt zal
het pauselijk document van het hoogste
belang zijn en geheel en al oorspronke
lijke aanwijzingen bevatten, met het
tweeledige deel om de verstandelijke lei
ding der sociale beweging op zich te ne
men en om aan de verdeeldheid der ka
tholieken omtrent deze gewichtige aan
gelegenheid een einde te maken.
De H. Vader laat geen enkel element
van het maatschappelijk organism onaan
geroerd. Hij wijst met juistheid den aard,
de betrekkingen, de rechten en de plich
ten van den Staat en den persoon, van
het kapitaal en den arbeid aan. Vooral
zet hij in vele bijzonderheden, gelijk eene
zoo belangrijke zaak verdient, de werk
zaamheid van de beide laatste uiteenzet
ting wordt beheerscht door ééne aige-
meene gedachte die van gerechtigheid.
Met niet minder kracht verheft de Paus
zijne stem tegen de uilspattingen van het
kapitaal en de overdreven opeenhooping
der rijkdommen; dan tegen de leer en de
onrechtveerdige eischen van het revolu
tionair socialism. Hij ziet in de onder
linge gerechtigheid en in de erkenning
der rechten en plichten van alle factoren
in de maatschappij, de billijke en met de
voorschriften van het Evangelie overeen
komende oplossing van het economisch
vraagstuk.
Hij was een wcerdig man, een hcrtelijke
vriend, antwoordden allen eenparig
Ik ben u dankbaar voor deze getuigenis,
want zij geeft mij liet cenig genoegen, dat ik hier
op aarde nog genieten kan. Ik dank u En ech
ter is mijn vader aan u allen geld schuldig, veel
geld zelfs.... meer dan ik betalen kan Maar zal
zijne nagedachtenis daardoor ontccrd zijn Zult
gij het u te berouwen hebben, dat gij op eene
edelmoedige wijze vertrouwen in hem hebt ge
steld Neen, neen, weest er zeker van God
zal mij bijstaan, en eens hoop ik, zal de dag aan
breken, dat dc verlatene wees de schulden haars
vaders betalen en zich jegens u kwijten zal van
eene plicht die zij jegens haren vader, helaas 1 niet
meer vervullen kan. lntusschcn stel ik u hier ter
hand de bewijzen van eigendom dezer woning. Het
is alles, wat ons van ons vroeger fortuin nog over
blijft, het is geheel hei. uwe aan mij behoort thans
niots meer.
Hier zweeg Maria. Diep bewogen en ver
baasd zagen de aanwezigen elkander aan. De
oudste hunner, die een innige vriend van M.
Laudais was geweest, stond op en nam het
woord
Jufvrouw, zeide hij, niemand onzer heeft iets
van u gevraagd, en wij allen zijn van bittere
smert doordrongen wegens de ontzettends ramp
die u getroffen heeft. Uitnaam van ai mijne me-
deschuldeischers bezweer ik u dos, u met de
In dit geheele gedeelte tracht Leo XIII,
de leer de sociale tegenstrijdigheden, die
de partijen en de maatschappij verdeeld
houden, tot eenheid te brengen.
In de vraagpunten van pratische toe
passing, staat hij bij voorkeur stil bij het
teedere en moeielijke punt, dal men
Staatstusschenkomst noemt.
Hij verklaart zich niet ten gunste van
eenige school; maar het absolute stand
punt latende varen, laat hij in het bijzon
der zijne denkbeelden gaan over het
gebeurlijke en betrekkelijke, namelijk
over de noodzakelijkheid en het raadzame
van Staatstusschenkomst in de bijzonde
re toestanden, waarin de tegenwoordige
maatschappij verkeert. Hieruit volgt dat
die tusschenkomst niet iets absoluuts en
niets gelijkmatigs kan zijn, maar zich
moet bepalen tot eenen practischen maat
regel, naar gelang van de behoeften, den
maatschappelijke» toestand en het tem
perament van elk land.
De Heilige Vader omschrijft het deel,
dat die tusschenkomst moet hebben ten
opzichte van de werkuren, van het mini
mum-loon, van den kinder- en vrouwen
arbeid en voorwaarden van gezondheids
leer in de fabrieken.
Men verzekert, zegt het telegram ten
slotte, dat de Paus het openbaarmaken
dezer, reeds voorlang aangekondigde en
cykliek, telkens heeft uitgesteld, omdat
hij de kiesche kwestie der Staats tus-
schc-nkomst in aanmerking genomen,
haar breed heeft willen opvatten en be
handelen en juist omschrijven.
(Vervolg).
Had nu de katholieke meerderheid de
herziening niet in aanmerking genomen,
zoo zouden de liberalen weêr aan 't
schreeuwen gegaan zijn, het volk tegen
het ministerie opgeruid, al de schuld der
gevolgen op haar gesloken hebben en dan
zeker zouden wij de baldadigste toonee-
len beleefd hebben, als deze waarvan in
1857, 1870 en zelfs 1884 de straten van
Brussel ooggetuige zijn geweest. De
weigering van herziening, zou in hunne
handen evenals in 57 het weg met de
kloosters, het wapen geweest zijn om het
volk, dom werktuig in de handen der
belhamels, tegen het bestuur op te hitsen
en tot zijn ontslag te dwingen. Naar ge
woonte zouden die liberale schaapjes al
de fout op den rug der katholieken gela
den-hebben en al de baldadigheden, roe-
kelooze misdaden en buitensporigheden,
nieuwe uitgave van die van 1857 die aan
den achtbaren heer Coomans eene dier
bare echtgenoote kostte, de katholieke
partij door hun belachelijk dom en ellen
dig zij hebben ons uitgedaagd aan-
gelijgd hebben.
Het in aanmerking nemen heeft het
liberaal spel verbroddeld, hunnen list en
vereffening der zaken uws vaders niet bezig te
houden voor dat gij volkomen hersteld zult wezen.
Blijf hier wonen, geniet in vrede al wat dit huis
bevat, en indien gij zelfs geld noodig mocht heb
ben om fatsoenlijk tc leven, herinner u dan altijd
dat wij gereed zijn u zooveel wij vermogen bij te
staan, en dat wij uwe vrienden zijn.
O dierbare vader lieve moeder I hoort gij
hel 1 riep Maria in geestdrift uit. Zij achtten en
beminden u, en daarom zijn zij ook welgezind
jegens uwe dochter.... Maar het gepleegd kwaad
moet uitgedelgd worden, en mijn moed zal mij
daartoe de noodige krachten geven..,. Ik dank u,
mijne heeren, zegde zij verder, voor dc blijken
uwer grootmoedige belangloosheid doch ik kau
die niet aannemen. Ziehier eene akte, volgens de
vereischten der wet opgemaakt, waarbij ik, als
eeniee erfgename van M. Laudais, u alles over
laat wat ik bezit, zoowel van de zijde mijner moe
der als van die mijns vaders, en waarbij ik mij
bovendien verbind om mijn geheel leven te
wijden om de sommen aan le vullen, waarvoor
ieder uwer schuldeischer gebleven is. Ik bid u,
maak geenc bedenkingen hiertegen, mijn besluit
is onherroepelijk.
Maar, riepen allen als uit éénen mond, wat
gaat gij dan beginnen.
God zal daarin voorzien. De weezen en de
armen zijn kinderen des Hemels eu de openbare
liefdadigheid verlaat hen niet
bedrog doen mislukken, en hen van den
anderen kant in een meer dan netelige
toestand gezet, want zeker is M. Beer-
naert in zijn recht die heeren te zeggen
Goed, gij wilt de herziening, maar dit
is niet genoeg waarmede wilt gij artikel
47 vervangen want het land wil van
geen leap in the dart van geen sprong
in het onbekendehet heeft recht te weten
waar zijn bestuur naar toe wil, het tegen
woordig kiezerskorps wil begrijpen ter
welker voordeele hij gaat afdanken. Het
belang zelf der herziening eischt het want
dan kon de toekomende Kamer gemakke
lijk uit der herziening vijandiggezinden
beslaan die bijna overal bij de kiezers den
voorkeur zouden hebben,alleen uit schrik
voor het onbekende. De tegenwoordige
Volkskamer moet dus min of meer 't
accoord zijn over de eene of andere for-
muul waarover de kiezingen zullen loo
pen.
O verbluffing aan zulke eenvoudige
dingen hadden onze klaarziende liberalen
niet gedacht en daar stonden zij nu met
hnnnen mond vol tanden. De verwarring
iu de gedachten was groot, de eene on
dervroeg angstig den andere maar allen
waren evenwijs. Om zich uit den slag te
trekken besloot men eindelijk eene ver
gadering der linkerzij bijeen te roepen, de
drukpers wierd buitengesloten, niets
mocht aan de ooren komen, want de
twist ging hevig zijn, de eene ging de
andere eenige waarheden, of liever, lijk
men in 't vlaamsch zegt, zijn zaligheid
zeggen. Wat er omging weet men niet,
wat er besloten werd evenmin, wat lijn
en gedrag men ging aannemen ook niet,
eindelijk stelt men voor niets te besluiten
wat dan ook met eenparigheid aangeno
men werd.
M. Bara, niet wetende van wat hout
pijlen maken, verklaart aan een reporter
van den Patriote dat hij de landsturm
der Grondwet is. M. Frère in dezelfde
vergelegenheid vond het geraden, de zaak
weer, volgens zijn oudstelsels op de ka
tholieken te leggen, 't is aan de meerder
heid zegt hij niet aan de linkerzij, de
herziening aan te vangen, wij zijn niet
aan 't bewind, vau een voorafgaand ac
coord wilde hij volstrekt niet hooren.
De thesis van M. Frère wierd dan ook
door de geuzenbladen, bij wier dezelfde
verwarring heerschte, zooveel te gretiger
aangenomen dan zij zelf niet wisten in
wat inkpot de pen doppen en voor of
tegen de herziening schrijven en wat
stelsel aankleven of verdedigen.
Bij de katholieken ging het wat beter,
zij bevonden zich in een verdedigende
toestand, en herhaalden gedurig dat het
de plicht was der linkerzij met een kies
stelsel, voor de pinne te komen, gij hebt
de herziening gevraagd, zeg wat in de
plaats moet komen en we zullen zien.
Ook beschuldigden zij de linkerzij slechts
de herziening te hebben aangekleefd om
Een paar uren daarna werd de deur op de
Quai des Orfèvres, die onze lezers reeds ken
nen, achter eenen draagstoel gesloten, die naar het
armen gasthuis werd vervoerd, alwaar Maria, ge
lijk zij gehoopt had, door de christelijke liefdadig
heid welwillend werd opgenomen. Hier, nam de
hoctplcging een aanvang, waarmede zij hare on
gehoorzaamheid, die zulke schroomelijkc gevolgen
had, wilde uitwissahen. Weldra was er te Parijs,
om zoo !c zeggen, maar alleen spraak van de jonge
zieke, die in het gasthuis werd verpleegd. Men
prees hare zachtzinnigheid en haar geduld, hare
kracht om de vreeselijke pijnen door te staan van
hare vreemde en ontzettende zenuwkwaal, waar
door bare leden soms geheel verwrongen en hare
gelaatstrekken dagelijks meer en meer misvormd
werden.
Haar geloof was vurig en levendig, en toch ge
beurde het, dat zij oogenblikken van vertwijfeling
hud. Wanneer eene gasthuiszuster, over baar
ziekbed neergebogen, aandachtig geluisterd had
naar de zachtmoedige woorden, die vau hare
lippen vloeiden, en bet vervolgens waagde haar te
herinneren aan den troost, dien men onder
vindt. wanneer men geheel zgn bert voor de
voeten eens priesters uitstort, dau riep zij wee
moedig uit, terwijl zij haar gelaat met beide ban
den bedekte
Ach, zuatar, mijn misdrijf is aoo groot
het ministerie, vastberaden onder geea
geweld te buigen of te wijken, in hare
strikken te vangen en zoo weêr aan 't
bewind te komen.
Deze verwarring bracht noodzakelijker
wijze eene verkoeling in de eerste geest
drift en eene tegenbeweging ontstond dan
ook legen het ontwerp van Jansou. In dit
oogenblik schrijft de brusselsche schrij
ver van de Gazette de Liège in zijnen
brief van 12d'n december 1890, komt er
eene reactie op tegen de herziening. Men
had h*t op een loopen gesteld men be
daart nu, men overdenkt en stelt zich de
vraag waartoe goed. Aan wie zal de
herziening, die de Grondwet zal doen
wanken, dienen
Onder den invloed van dezen gedach
ten stroom wierd het ontwerp van M.
Janson in de afdeelingen onderzocht, en
in 5 of zes sectiën te licht bevonden, in
de 3de sectie nochtans aangenomen met
6 stemmen tegen 4 en 1 onthouding.
De verwarring, ook de dreigende hou
ding der socialisten die de Volkskamer
met de algemeene werkstaking en on-
wenleling bedreigde indien de herziening
verworpen en het algemeen stemrecht
niet aanstonds wierd ingevoerd, zijn de
oorzaken waarom het voorstel in het
meeste deel der sectiën verworpen werd.
Terwijl de grootste oneenigheid tus-
sohen de -leden der linkerzij bleef heer-
schen, stelden de katholieken zich aan 't
werk, men onderzocht de vraag in al
hare wendingen in al hare hoeken, men
woog en wikte de verschillige stelsels
algemeen stemrecht, bekwaamheid, ver
tegenwoordiging der belangen, bet stel
sel der huisbewooning, enz. Welhaast
ook had het goevernement op een stand
punt plaatgenomen, het kon zijne inzich
ten in de midden afdeeling doen kennen
en kon fier aan socialisten en liberalen
antwoorden, wij willen de herziening,
hebben ons stelsel maar gij moei u met
ons verslaan.
De herziening trad een auder tijdperk
binnen. Het princiep was aangenomen en
het gedrag der socialisten en dat der
liberalen kan 2e nog slechts doen ver
werpen.
De katholieke drukpers bleef niet ach-
teruit. Tot de oplossing der vraag bracht
zij vlijtig haren tol bij. Eenige dagbladen
nochtans, bij voorbeeld de Courrier de
Bruxelles bleven de herziening vijandig
en dit om beweegreden voor het gezond
versland, die de zaken koel overdenkt,
gansch onaanneembaar.
Bij de liberalen had dezelfde omwente
ling plaats. Allen wierden aanhangers
niet alleen van het ontwerp van Janson
maar nog van zijn kiesstelsel het alge
meen stemrechtvoor de Chronique
bij voorbeeld zijn werkstaking, herzie
ning der grondwet en algemeen stem
recht synoniem geworden
RIK.
De bermhertigheid van God is grenzeloos,
antwoordde de non Hij verstoot nooit niemand,
die berouw over zijne zonden heelt. Voldoe aan
mijn verzoek en het zal een balsem voor uwe
wonde zijn.
Den volgenden dag was een aehtingsweerdige
grijze priester aan het ziekbed van Maria gezeten.
Zij sprak hare biecht. Toen dezelve geiindigd vu,
toen de woorden van den priester zelfs de geheim
ste zenuwen van dat gebroken hart had doen tril
len, toen vertoonde zich plotselings eene groot*
verandering m haar geheele wezen. Met de kalmte
der ziel keerde ook de gezondheid des iicliaama
weder. De kwaal week omdat dc grond-oorzaak
was weggenomen.
Maria was hersteld, doch nauwelijks waren er
eenige weken verloopenof hare jeugd was aJs het
ware verdwenen en had voor eene soort van ver
zwakking plaats gemaakt.
Op zekeren morgeud drukte Maria beurtelings
de band aan al de gasthuissusters, en na door deze
belofte te hebben doen geven dat zij nooit zouden-
trachten baar op te sporen, opdat baar geheel le
ven, afgescheiden cn beroofd van allen mensche-
lijken troost, eene ware boetpleging zijn mechtt
verliet zij het liefdadig geslicht, waar zij zooveel
troost bad genoten, waar zij zich bemind en be
schermd had gevoeld.
(Wordt voortgueL*
