NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST.
Donderdag 21 Mei 1891
10 centiemen per nummer
459te Jaar, \Tn 2567
ABONNEMENTPRMS
ANNONCENPRMS i
Politiek overzicht.
DE BAANSTROOPER.
De grondwet en hare
herziening.
Een en ander.
DE DENDERBODE.
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag De prijs ervan is 6 frank 's jaars
'r. 3,25 voor re-s maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
N» 31, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, fr 1,00 Vonnissen op
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag ayond. De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Calque umum.
AELST, 20 MEI 1891.
Frankrijk. Socialistisch manifest.
Dertien socialistische afgeveerdigden
hebben een adres gericht tot de fransche
mijnwerkers.waarin zij verklaren dat zij,
geraadpleegd door verscheidene hunner
syndicaten over de houding, welke de
mijnwerkers in Frankrijk behooren aan
te nemen ten aanzien der beweging onder
hunne belgische kameraden, het volgen
de antwoorden: dat op het internationaal
congres, dit jaar te Parijs gehouden, de
fransche gemachtigden, door het gevoel
van internationale solidariteit gedreven,
zich verbonden hebben de productie der
steenkolen strikt te beperken tot het bin-
nenlandsche verbruik voor het geval, dat
er in een der vertegenwoordigde landen
eene algemeene yyerkstaking mocht ont
staan.
Dit besluit werd op het congres geno
men, om de belgische broeders te helpen
in den strijd tegen het capitalism, dat
hen in staalkundige en maatschappelijken
zin exploiteert.
Het besluit is reeds in toepassing ge
bracht in het departement Pas-de-Calais
en te l'Escarpelle.
Dezelfde plicht nu rust op allen dien
niet volbrengen, staat gelijk met partij
kiezen legen de werklieden in België.
De transche mijnwerkers zullen het
bewijs leveren dat zij aan hunne verbin
tenissen weten te voldoen.
Het stuk is geteekend door de Kamer
leden Basly, Baudin, Antide Boyer,
Chassaing, Cluseret, Couturier, Duraay,
Ferroul, Franconie, Hovelacque, Lachize,
Théron en Thivrier.
De Temps vraagt of die heeren verge
ten zijn dat Frankrijk geen kolen uitvoert,
daar het nog geen product genoeg heeft
voor zich zeiven
Als zij dus aan de mijnwerkers vragen
minder te werken is dit alleen ten na-
deele van Frankrijk, en de Belgen zijn er
niets nader mede.
Spanje. Een koning van 5 jaar.
Alfons XIII is zondag 5 jaar oud gewor
den
Op hel eerste oogenblik doet die bij
zonderheid glimlachen. En toch, nooit is
Spanje zoo rustig geweest als thans on
der het bewind der koningin-regentes,
regeerende in naam van el rey nino, den
kleinen koning.
Wel is waar hebben de republiekeinen,
bij de laatste kiezingen voor de gemeen
teraden, merkelijken vooruitgang gedaan;
maar toch is de conservatieve meerder
heid nog zoo aanzienlijk, dat er voor het
vorstenhuis geen gevaar bestaat.
Men zou haast zeggen dal de tijden van
pronunciamientos in Spanje voorbij zijn en
het volk, door eenige revoluties uitgeput,
naareen tijdperk van rust en vrede tracht.
De Kapel Tan Bruinekruis
I.
Het was een koele zomeravondden ganschen
dag had de blakende zon in het hemelruim staan
te branden en hare zengende stralen hadden het
aardrijk overdekt met stikkende lucht. Nu echter
begon de duisternis des nachts neêr te zinken,
tact haar verspreidde zich eene frissche koelte die
allen tot eene avondwandeling uitlokte. De stee
man verliet haastig zijne bezigheden om een uit
stapje te doen in «ie vlakke buitenlucht, omringd
van zijn vrolijk huisgezin. Zoo zag men verschei
dene hoopjes van wandelaren uit de poorten
Mechelen stroomen, en onder deze bemerkte men
M. X., een der voortreffelijkste en aanzienlijkste
burgers der stad. Twee zonen, de troost, het ge
luk en de vreugd van hunnen eerbaren vader,
vrandeldcn huppelend op zijne schreden;zij kunnen
omtrent twaalf jaren oud >.ljn en hadden met het
heilig Doopsel de namen ontvangen van Rumoldus
en Libertus, twee kloekmoedige geloofspredikers
Zeker is het dat de houdiug der konin
gin-regentes daartoe veel heeft bijgedra
gen en zij den eerbied alier partijen, zelfs
republiekeiuen, heeft afgedwongen door
de manier waarop zij den troon voor
haar kind tracht te behouden.
Ook is het een geluk voor de monar
chie 's lands zaken geleid te zien door
een man als senor Canovas del Castillo,
de eerste conservatieve Staatsman van
Spanje, die met een helder hoofd, toch
tevens met een stalen vuist het minister
schap uitoefent.
Heel het land door werd 's konings ver
jaardag met vreugde gevierd en met de
stemming, die bij het volk heerscht, zal
men zien gebeuren wat men in Spanje
onmogelijk dacht,namelijk dat een koning
van zijn geboorte af zou regeeren en op
den troon de mannenjaren bereiken.
(Vervolg.)
Verre van mij uit de tegenstrijdigheid
der artikelen 6-25 en 47 der grondwet
het besluitsel te trekken, dat het alge
meen stemrecht zonder voorwaarden
slechts dit geschil kan wegnemen en dat
dit het kiesstelsel is door den geest van
de wet opgedrengd. De formuul der pro
gressisten Het stemrecht is aan de hoe
danigheid van burger verbonden kan
ik zonder onderscheid niet bijtreden. In
princiep kan men het bevestigend, met
der daad moet men een ontkennend ant
woord geven. Iedereen kan in België kie
zer worden, maar de uitoefening van dit
werkend recht, uit hoofde zijner belang
rijkheid, is in wezentlijkheid aan ver
scheidene door de wetgevende Kamers
bepaalde voorwaarden van ouderdom en
cijns onderworpen. De werkman is dus
buiten het stemrecht niet gesloten omdat
hij werkman is, hij kan op de kiezerslijs
ten gebracht worden zoodra hij die voor
waarden vervult door den wetgever tot
het uitoefenen van dit recht voorgeschre
ven. De voorwaarden kunnen min of
meer streng zijn en daar door het stem
recht beperkt;dit hangt af van de gedach
ten, van den tijd en der ontwikkeling
van het volk, maar de wettelijkheid, de
voordeelen van dezen daadzakelijken
maatregel kunnen mijns geachtens niet
aangevochten worden als hij tot de palen
die het gezond verstand goedkeurt is
teruggebracht.
In de kiesvraag moet het princiep zijn:
Ieder burger moet het kiesrecht heb
ben in de mate, in verhouding zijner be
langen.
Daar in wezenlijkheid de verhouding
onmogelijk is, is het noodig het gemeen
stemrecht in te voeren van een zekeren
graad of stand uitgaande en aan alle
stemmen de zelfde weerde te geven. Het
stelsel van M. Beernaert is het;algemeen
stemrecht der huisvaders. Het kiezer
die den grond van Mechelen met hun bloed be
sproeiden, na er het heilzaam zaad des christen-
doms ingeworpen te hebben.
Eenige stappen waren de wandelaren buiten de
Liersche poort gekomen de vader trad in diepe
stilzwijgendheid voorthij wierp angstige blikken
in alle richtingen rond en scheen velden, bossehen
en huizen met eene bange oplettendheid te willen
ondervragen, alsof eene treurige herinnering hem
in den'geest schoot bij het aanschouwen der piaat
sen. Weldra hadden zijne zonnen die droefgeestig
heid opgemerkt, en Rumoldus stelde hem bevend
de volgende vraag voor Vader, is er iets bekla-
gelijks voorgevallen Is er een onheil óp han-
de?.. Neen, antwoordde M. X., neen, mijne zo-
nen.... God lofDe hemel is ons altijd gunstig ge
weest en tot hiertoe voorzie ik niet dat ecnig on
geluk ons zou moeten overkomch. De droefheid,
die gij op mijn aanzicht bespiedt, heeft eenen an
deren oorsprong... Ik treur ondar den indruk
eener lezing die mij liet hert heeft geraaktik
kom eene aloude maar treffende geschiedenis te
leeren, en mits wij de plaatsen doorwandelen
waar die gebeurtenis ij voorgevallen, stroo-
men duizende droeve gedaehten mij het hoofd
binnen.,.
Hier kleefden de beide zonen zich vast aan do
handen van hunnen vader, en toonden door alle
korps moet dus bestaan uit al degenen
die belang hebben aan de standhouding
der orde, aan het heerschen van den in-
en uitlandschen vrede, aan de ontwikke
ling van alle stoffelijke en geestelijke
belangen, aan de uitbreiding aller werk
zaamheden, die welstand en voorspoed
onder het volk doen aangroeien.
Het stemrecht geven aan hen die van
daag hier en morgen daar zijn, die voor
de toekomst onbezorgd.die volstrekt geen
belang hebben aan de handhaving der
orde, openbare rust en veiligheid, aan
oude kennissen der gerechtshoven en
gasten onzer gevangenissen ware een ge
vaarlijk wapen ter hand stellen waarmêe
zij gedurig hei bestaan der rust en vrede,
de rechten hunner medeburgers zouden
bedreigen.
De natie is een organismus, waarvan
al de deelen nauw aan malkanderen zijn
verbonden en aan het geheel onderhoo-
rig en waarvan de vagabonden die als lijn
van hun gedrag nemen het God schept
den dag en ik ga er van door niet alleen
uuttelooze maar zelfs schadelijke be
standdelen zijn, om de huidige genees
kundige taal te spreken, microben die de
levenskracht der maatschappij ondermij
nen. Hei stemrecht als werkend recht is
een ambt wiens vervulling een zekere
graad van ontwikkeling, de vertegen
woordiging van gewisse belangen ver-
eischt, die zekere kennissen laten ver
moeden, alhoewel in het bijzonder niet
aliijd verwezenlijkt. Eerst ambt en als
men eens de vereischte voorwaarden
bezit wordt stemmen mogen een recht
voor wiens verdediging men de beslis
sing der tribunalen inroepen mag.
Maar zal men mij opwerpen Art. 6 zegt
uitdrukkelijk iedereen is gelijk voor de
wet en nochtans iedereen mag niet stem
men, 't is dus eene leugen.
Iedereen heeft dezelfde natuurlijke
rechten. Voor de positive wel, voor zoo
veel zij strekt tot de verdediging, de
handhaving der natuurlijke vrijheden,
slaat iedereen op den zelfden voet, maar
zooveel zij strekt lot het uitoefenen van
een werkend recht, van een ambt heeft
de wetgever gelijk, uit hoofde der groote
belangrijkheid, daarvoor zekere voor
waarden te eischen. Is de geschiedenis
daar niet om de wijsheid van dien maat
regel te bewijzen, is hel voorbeeld der
Athenische Republiek in de oudheid niet
doorslaand genoeg om duidelijk te doen
uitschijnen tot welke buitensporigheden
de massa gaan kan door het aanhitsend
woord van den eenen of anderen verlei
der aangezet? Het stelsel der Ré/orme
min of meer in de formuul der progres
sisten gewijzigd, stelsel,olgens hetwelk
het stemrecht een natuurlijk recht is, is
meer als een domme dwaasheid die van
de afwezigheid van alle wijsgeerige stu
diën getuigt en doet zien dat dit blad niet
eens weet wat een natuurlijk recht is.
Eene daadzaak is hel dat ons kiezers
korps te beperkt is met dit onzer geburen
vergeleken. Op duizend inwoners heeft
men in Frankrijk 263 kiezers. In Zwitser
land 242. In Duitschland 202. In Enge
land 115 in Belgie sleehts 22.
Een andere, meer demokratieke ge-
dachtenwereld is ontstaan en wij zijn nog
met ons kiesstelsel aan de denkbeelden
van 1830 en de onrechtveerdigheid door
onze Constituanten bedreven, eischt nog
hare herstelling. Al de geschied
schrijvers,Juste en Nothomb aan 't hoofd,
hebben het volkskarakter doen uitschij
nen der omwenteling die onze onafhan
kelijkheid te weeg bracht, en nochtans
wanneer het nationnaal Congres de poli
tieke rechten uitdeelde, wierd het wette
lijk aandeel van het volk heel karig toe
gemeten en aan de grootste meerderheid
ontzegd. Priester de Foere alleen verhief
zijne stem ten hunnen voordeele, deed
zijne hoffelijke rol in de omwenteling
uitschijnen, de beweegrede der gelijkheid
der rechten, na kloekmoedig onderstand-
lasten, gelden, maar te vergeefs.Defacqz,
vooruitstrevend liberaal, eerste voorzitter
van het hof van Cassatie,heette het gema-
tig algemeen stemrecht van priester de
Foere een herschenschim, een waan,
eene onverwezenbare utopie, om de al-
leenige rede dat hij daardoor de over
macht der katholieken vreesde en Lebeau,
een ander liberaal, deed het verwerpen
door de eenvoudige bemerking dat de
Foere het land naar 't algemeen stem
recht wilde voeren; 18 jaren nadien wierd
dit kiesstelsel in Frankrijk uitgeroepen.
De onreclitvaardiglieid dezer weigering,
in 1830 groot, is hedendaags gevoeliger
en schreeuwend geworden, daar een
nieuwere gedachtenstroom en samenle
ving nieuw in haren geest, nieuw in hare
gedaaute en uiterlijken vorm is ontstaan.
België was in 1830 een uitsluitelijk
landbouwland en iedereen weet dat de
eischen, de begeerten der boeren, zelfs
nu nog boven een stoffelijk welvaren niet
stijgen de buiten is bewarend door
zijne natuur en nooit zou de landbouwer
indien zijne rechten niette hard miskend,
zijne belangen niet te zeer geslachtofferd
waren, hel hoofd verheffen en zich op
staatkundig gebied wagen. De heersch-
zucht van den boer gaat gewoonlijk
boven de grootte van zijne akkers niet en
als hij de vruchten van zijnen arbeid
gezegend ziet, bekommert hij zich bitter
weinig met de staatkundige wereld. In
1830 dus, wanneer de Belgische nijver
heid en koophandel nog in zijne kinds
doeken gewonden, in de wieg lag, kon
men aan de landbouwers (geschreeuw
en lawijt moest men van hen niet vree-
zen) uit partijgeest het stemrecht onttrek
ken.
Welhaast ter oorzake der ontwikkeling
van de steden, verdwenen, onder den
schok der hevige en gedurige aanvallen,
de verschiilige grondcijnsen.
Nu is de uitbreiding der nijverheid in
't toppunt gestegen en de industrieele
werkman, door de reklamen en opruiin
gen der socialisten aangehitst, die zich
in zijne rechten gekrenkt meent, eischt
een recht, dat hij eindelijk nemen zal
uitdrukkingen van nieuwsgierigheid dat een he
vige lust om die gebeurtenis tc kennen, hunne her
ten had ontstoken.... Dit ontdekte M. X. en hij
sprak aanstonds voort
De weg dien wij op dit oogenblik betreden is
meermalen getuige geweest van noodzakelijke
maar betreurensweerdige tooncelen... Gij kent dc
plaats op eene halve mijl ufstands van hier, over
den Amwerpsclien steenweg gelegen, plaats die
tot heden den naam van Wagenberg (hedendaags
Galgenberg) draagt. Een zandheuvel bekroont er
het vlakke veld dc huilende wind vojrt er gedu
rig het slof ten hoogen, en ter dier gelegenheid is
hem van oudtijds de naam van Waaijenberg gelegd-
Daar op het toppunt van dien heuvel, verhief zicli
over een aantal jaren het wettelijk moordtuig,
eene steenen galg.
Ziet gij op eenen korten afstand voor ons, bij de
baan die. den Antwerpschcn en Lierschen steenweg
verbindt, dien onlangs vernieuwden windmolen
Over eeuwen bestond hij reeds on onze voorvade
ren noemden hem den rooien molen, omdat hij ook
menigmalcn ooggetuigen moest zijn van bloedige
uitvoeringen... En eenige stappen verder aan den
linker kant van den steenweg, ziet gij daar ren
viertal huizen die allen het kenmerk der oudheid
op zich dragen 11n de leegte, hedendaags met die
.woningen bekleed verhief zich in de vijftiende
eeuw eene kleine doch vermaarde k ipellc men
noemde ze dc kapel van Bruinekruis, naam die tot
heden toe aan dit gehucht wordt gegeven. Een
godvreezende M echelaar, Egidius Byl, deed
dezelve oprichten in den jare veertien honderd
en acht.
Dc plaatsen zijn nu genoegzaam bekend, mijne
zonen, laat ons tot de gebeurtenis overgaan. In het
midden der zestiende eeuw waren de nabu,
rige dorpen van Mechelen met een zwaren geesei
geplaagd ontzaggelijke, geldzuchtige cn bloed
dorstige roovershenden doorkruisten die streken,
plunderden de hofsteden, verbrandden dc huizen,
vermoordden de landslieden en verspreiden alom
schrik cn verwoesting. Eene bende, onder andc
oefende hare roovcrijcn uit met onbegrijpelijke
wreedheid en stoutmoedigheid. Haren aanlcider
heette men de Koene Hans en van daar was de
ganschc schaar onder den naam van Hansbende
bekend. Bij het lioorcn van dien beduchten naam
wierden de dorpenaren met schrik bevangen, en
niet zonder rede Hans bende was vervaarlijk
door het aantal harer roovers, en meer nog door
hunne .schelmstukken te plegen bij vollen dage
drongen zij tegen de vreedzame woningen aan,
rukten de deuren van hunne baken, plunderden,
roofden, brandden cn moordden.
Verscheidene maanden had die toestand jan za-
indien het hem op vreedzame wijze niet
wordt toegestaan. Hij wil bezitten wat
zijne gezellen reeds lang hebben der
naburige volkeren die ons omringen en
waar een uitgebreid kiezerkorps op het
algemeen stemrecht bestaat en waarmede
hij dikwijls in betrekking komt. Dit voor
beeld heeft dan ook zijne wenschen ge
sterkt en op zijne eischen een onloochen
bare invloed uitgeoefend, oorzaken waar
door een demokratieke herziening der
grondwet eene noodzakelijkheid is gewor
den. RIK.
Minister Van den Peereboora heeft in
de spoorwegstatiën de bibliotheken afge
schaft die hier vuile en zedelooze fran
sche boekwerken en schriften in ons
land hielpen verspreiden.
Deze maatregel werd, door alle ernsti-
lieden welke voor de zedelijkheid der
jeugd bezorgd zijn, ten volle goedge
keurd. Twee liberale dagbladen a Le
Précurseur van Antwerpen en het
Journal de Liège schandvlekten de
buitensporigheden van zekere Fransche
letterkunde.
De heer de Laveleye, een der geleerd
ste mannen der liberale partij, schreef
dat de lezing van sommige Fransche
boeken, het zedelijk peil nog lager moet
doen dalen, dan in de 18" eeuw, wau-
noer de hoogere standen zich door hunne
verregaande onzedelijk en verdorvenheid
onteerden.
Doch neven de onzedelijke boeken be
slaan ook de onzedelijke en verdervende
Fransche nieuwsbladen geillustreerd of
niet, die dagelijks rondgevent worden.
De heer Van den Peereboom verklaar
de hieromtrent de verledene week in den
Senaat, dat hij maatregelen zal nemen
om het vervoer van die Fransche vuilig
heid langs de Staatsspoorwegen te be
letten.
Deze maatregelen zullen insgelijks bij
alle ernstige lieden goedkeuring vinden.
I)e Burgerij van Mechelen, 6en ultra
maconniek orgaan,schreef zondag 10 mei
last
Het letterkundig bijvoegsel van La
Lanterne mag door geen kinders gele
zen worden en het zou eene onvergeef-
bare onvoorzichtigheid zijn ze onder het
bereik onzer jonge dochters te stellen.
En door wie worden die Frattscbe
vuiligheden 't meest gekocht Door jeug
dige knapen die pas hunne vaantjesbroek
zijn ontwassen, leerlingen der officieele
middelbare scholen en athenaeums
Hoe zullen zekere ouders het bitter be-
weenen wanneer zij later zullen ter wete
komen hoe zeer hunne zonen en dochters
door de lezing dezer Fransche vuiligheid
verdorven zijn geraakt I... Maar eilaas
het zal te laat geklaagd wezen
ken geduurd en de buitenlieden, niettegenstaande
hunne herhaalde pogingen, bleven onmachtig om
het geweld der wreeduards te onderdrukken. Zij
vonden zich dus genoodzaakt eenen bode ter na-
bijliggcnde stad te zenden die moest uitleggen wat
gevaar zij leden, wat geweld zij onderstonden en
alzoo de overheid van Mechelen aanzetten om hun
dc noodige hulp tc verlecnèn. Dit gelókte hem
naar wcnsch. Getrotfen door de rampen waaron
der hunne naburen zuchten, besloten aanstonds de
raadsheeren der stad een aantal uitgeruste manoen
tegen de roovers op te zenden.
B|j het vallen van den avond vertrokken twintig
krijgslieden onder het geleide van Simon, een
dappere lievelvoerder breede zweerden hingen
aan de zijde de vuisten droegen lange hellebaar-
den. Zij trokken dwars liet gehucht Ncckerpoel
door tot op eenen afstand van drij kwartieren
gaans buiten dc stad. Hier iag te midden der uit
gestrekte velde een dicht dennenwoud, waar men
nog heden dc overbtijfsols van ziet langs de beide
kanten der ijzeren baan op Antwerpen. Dit bosch
zoo dacht men, moest de roovers tot schuilplaats
dienen en men vergiste zich niet. Daar vergaderde
Koene Hans xijne manschap, daar beraamde hij
zijne plannen, daar maakte hij zijna mannen strijd
veerdig.
(Wordt voortgezet.)
