NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST.
Donderdag 28 Mei 1801,
10 centiemen per nummer
45ste laar, N° 2569
ABONNEMENTPRI.TS
ANNONCENPRIJS
Politiek overzicht.
De grondwet en hare
herziening.
DE BAANSTROOPER.
Wat zij deden.
DE DENDERBODE.
i)it blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen.
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutslraat,
N° 31, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel, Gewone 13 centiemen Reklamen, fr 1,00 /onnissen op
3« bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Cufqnc saam.
AELST, 27 MEI 1891.
Holland. De nieuwe legerwet. De
voorspeiling dergenen, die van den aan-
vang af beweerden dat bet een onbezon
nen werk was enkele weken vóór de
aleemeene verkiezingen een zuó uitge
breid ontwerp als de legerwet aan de
dagorde te stellen, gaat in vervulling
treden. Op voorstel immers van den
voorzitter besloot de Kamer, dat als men
tot art. 51 gevorderd is, de verdere be
handeling van het wetsontwerp zal ge
schorst worden.
De Kamer zal dan nog eenige kleinere
zaken afdoen, on onder andere baar oor
deel over het Congo-tractaat hebben uit
te spreken, om vervolgens waar
schijnlijk voor goed - uiteen te gaan.
Het zal dus de nieuwe Kamer zijn, die
over een paar weken gekozen wordt,
welke over liet lot van de legerwet in
haar geheel zal te beslissen hebben.
In de zitting van vrijdag werd door de
Kamer uitspraak gedaan over twee be
langrijke punten: den duur van den
diensttijd en de sterkte van het contin
gent.
Frankrijk. Het geheim der meliniet
verkocht. Zaterdag heeft te Parijs eene
aanhouding plaats gehad, die m de poli
tieke en militaire kringen in Frankrijk
groote opschudding verwekthet is die
van een artillerie-officier van het terri
toriale leger, kapitein Emile Triponé,
ridder van het Eere Legioen, leverancier
van het ministerie van oorlog.
M.Triponé wordt beschuldigd aan eene
vreemde mogendheid (aan Engeland het
geheim van de meliniet te hebben ver
kocht.
Deze verschrikkelijke beschuldiging
wordt uitgebracht door M. Turpm, uit
vinder der meliniet, in eer. boek dat vrij
dag verschenen is en dat ten titel draagt.
Hoe de meliniet werd verkocht.
M Triponé zou al de plannen, versla
gen, meêdeelingen, enz. over de uitvin
ding hebben geleverd.
Huiszoekingen hebben plaats gehad in
zijne woningen te Parijs en te Neuilly.
Het schijnt dat, na de aflevering der
officieele plans, het huis Armstrong, te
Newcastle, eene fabriek heeft doen bou
wen aan den oever der Tyne, alwaar het
eene volledige inrichting heeft gemaakt
op het fransche model en waar het voor
geheel Europa meliniet fabrikeert.
M. Turpin voegt er bij dat, toen hij die
feiten vernam, hij 750,000 fr. heeft ge
weigerd, hem aangeboden door Arm
strong als prijs zijner brevetten.Hij wilde
geenszins betrokken zijn, zegt hij, noch
rechtstreeksch, noch onrechtstreeksch,
aan deze daad van hoogverraad.
M. Turpin vraagt de in beschuldiging
stelling der officiers, die belast waren
De Kapel van Bruinekruis
met de bewaring der plans en stukken
generaal Mathieu, bestuurder der artille
rie en colonel Deloye, bureeloverste bij
den dienst van artillerie-materieel.
M. Triponé zou in het calqueeren der
plans en afschrijven der si ukken zijn ge
holpen door eenen ondergeschikten amb
tenaar, M. Feuvier, vader.
M. Turpin zou reeds van over maanden
eene aanklacht hebben ingediend bij den
minister van oorlog, M. de Freycinet
eene commissie deed eer. onderzoek en...
de zaak bleef zonder gevolg.
Het is wel zonderling dat men echter,
onmiddellijk na de verschijning van het
boek van M. Turpin, kapitein Triponé
heeft aangehouden.
Zijn er soms grooter personen in de
zaak betrokken en heeft het gouvernement
der republiek schrik dat er licht kome in
de zaak
Latere inlichtingen. Ook M. Turpin,
uitvinder der meliniet en schrijver van het
boek (dal door de regeering is aangesla
gen) werd in hechtenis genomen.
M. Turpin scheen heel verwonderd
over deze daad. Hij is in den depot der
prefectuur opgesloten en de zegels zijn
gelegd in zijne woning.
Later werd hij, even als kapitein Tri
poné, opgesloten in eene cel der Con-
ciergerie.
De onderzoeksrechter leidt de zaak in
het grootste geheim.
l)c beschuldigingen van 41. Turpin
tegen het personeel van het ministerie
van oorlog worden nauwkeurig onder
zocht.
(Vervolg.)
Onder de verschillige kiesstelsels die
de plaats van art. 47 zouden kunnen inne
men, zijn er bijzonder vier die zich aan
de welwillende opmerkzaamheid der
wetgevende Kamers opdringen 't zij door
hunne innige weerde en hoedanigheden
't zij door het getal aanhangers.
1. De bekwaamheid, gewezen stelsel
van M. Janson, nu door M. Frère in de
Midden-Afdeeling met zekere wijzigin
gen verdedigd.
2. Het algemeen stemrecht, systeem
Janson en kliek progessistico-socialist.
3. De vertegenwoordiging der belangen
door M. Ilelleputte Hoogleeraar te Leu
ven en M. de Borchgrave, van Brussel
voorgestaan. M. Buis, de burgemeester
van 7 September is er ook partijganger
van.
4. De cijns (minimum 10 fr.) met de
huisbewoning verhonden,waarvan MM.
Beernacrt en de Smet-de Nayer de voor
stellers zijn.
Est modus ïn rebus. Deze
latijnsche spreuk geldt bijzonder voor het
eerste stelsel voor de bekwaamheid die
2® Vervolg.
II.
Riemen was in vroegere tijden eene heerlijkheid
getogen binnen de grenzen van het dorp Hcyst-op-
dcn-Berg. Een ouderwetsch pachthof is in die ge
meente nog heden onder voorzegden naam be
kend de halfvervulde grachten die het omsingelen
de lommerd reef die tot zijnen ingang leidt, de ver
heven bouwtrant waar men de sporen van ontdekt
in. zijne muren, bijzonderlijk in de pilaren zijner
valbrug, en meer andere ovcrblijfsclselcn van vo-
rigen luister tooncn zonneklaar dat dit gebouw
voorheen eene andere bestemming had, en dat het
tot woning diende aan cencn rijken leenheer wien
de omstreken toebehoorden. Het was zoo. In da
zestiende eeuw verhief zich daar een prachtig kas
teel omringd van een twintigtal hoeven, wier pach
ters jaarlijks hunne maten graan, hunne stukken
vee en hunne bepaalde hoeveelheid granen en
boomvruchten tot tol en huurgeld in de handen van
onder verscheidene oogpunten kan opge
vat worden. Is zij de grondsteen van het
stelsel, de eigentlijke basis en zouden al
de gene die lot een zekeren graad van
ontwikkeling gekomen zijn, zonder voor
waarden van cijns, liet stemrecht hebben.
Is het genoeg lezen en schrijven te kun
nen om toegang tot de slembus te
vinden "t Is wat de heer Janson lang
heeft verdedigd en waarmee men op on-
bermhertige wijze den spot heeft gedre
ven.Onderden drang der yereeniging van
de progressisten, wier leider hij is, met
de zoogezegde werkerspartij,die het alge
meen stemrecht zonder voorwaarden
eischt, heeft hij, die aan anderen hunne
verandering van zienswijze verwijt, dit
schuitje laten varen en zich met de socia
listen ingescheept.
Is ten anderen de bekwaamheid eene
nevenzaak, voorwaarde en niet grondbe
ginsel; moet zij met het betalen van zeke
re grondrechten gepaard gaan Aioeten
zij, die aan deze laatste voorwaarden
voldoen daarenboven nog lezen en schrij
ven kunnen 't Is het gedacht van den
heer Frère.
De formuul van lezen en schrijven heeft
door al de dagbladen van het land haren
weg gemaakt, is door allen beschimpt en
bespot en als eene chinoiserie uitge
scholden en bestempeld. Onerkenbaar,
verminkt en deerlijk verkrompen is zij
uit hare reize voorgekomen. Haar prin
ciep zelf, dat mijns geachten onaanvecht
baar is, heeft zelfs bij velen geene gunst
gevonden. Onder hare hevigste vijanden
telt men het pastoorvretend dagblad
van Gent La Flandre Libérale dal lang
de herzieming vijandig,nu sedert eenigen
tijd, het vaandel van 't algemeen stem
recht heeft opgeheven.
Wat mag men wel door lezen en schrij
ven kunnen verstaan Wie van u, beste
lezers, kan eene bepaling geven die zon
der ernstige beknibbeling van iedereen
zal aangenomen worden Kan hij die de
woorden begint al spellend uit te stame
len, lezen? Kan hij,die bekwaam is eenige
zwarte schreven op het papier te maken
die van verre den vorm van letters aan
nemen, schrijven
De eene zou het zoo, de andere anders
oordeelen, voor den eene is 't genoeg
om kiezers te zijn, bij den andere wordt
men daarmeê nog als onwetend uitge
scholden.
De vraag is dan ook noghoe zal men
den vereischten graad van bekwaamheid
bestatigen
Door een bijzonder onderzoek? Waar
de leden gevonden der examens-commis
sie die de over eigenlijke beteekenis en
weerde vau lezen en schrijven zullen
't accoord zijn
Door een getuigschrift van den onder
wijzer der gemeente Waar zijn de waar
borgen dat alles in rechlveerdigheid is
gegaan £en allen partijgeest werd buiten
gesloten?
De onbeperktheid dezer formuul doet
de poorten wagenwijd open voor het be
heer der wilkeur en nochtans de eerste
hunnen meester en lieer kwamen storten.
In lirt jaar 1537 werd de heerlijkheid van llie-
cn in bezit genomen door een edel en godvruch
tig geslacht, dat bestemd was om later kerk ci
staat cencn onwaardeerbaren dienst te bewijzen
Cuperus of De Ctiper (I) was de naam van dien fa
miliestam.
Uit dit geslacht sproot weinige jaren naderhand
de vermaarde Martinus De Cuper wiens geschiede
nis met ons verhaal in verband komt.
Zoon van den doorluchtigcn heer van Riemen
scheen Martinus ter wereld gekomen om zijne
dagen in een praclitpalcis te slijten maar de
Voorzienigheid, die elk schepsel zijne bestemde
haan aanwijst, had er anders over beschikt. In
het hert van dien edelen jongeling gloeide een
vuur van reine liefde in zijnen boezem lag
zucht die liern walg ingaf voor den wcreldpraal
en voor al wat door den tijd is afgemeten, om
hem alleenlijk naar hel onvergankelijke Ie doen
smachten, om hem reeds van op deze aarde met
zijnen Godin nauwe vcrbindtcnis te stellen. Inden
ouderdom van 23 jaren riep hij der wereld het
eeuwig vaarwel toe en trad te Mechclen de Kloos
terpoort der Carmclietcn binnen.
Het was de religieuzen alsdan len dcele gevallen
en noodigste hoedanigheid eener wet is
zoo bepaald en klaar te zijn dat haren
geest in den tekst zelf doorstraalt.De for
muul van lezen en schrijven is onaan
neembaar en ontoepasselijk, 't zij a's
hoofdzaak, lijk eertijds 51 .Janson, 't zij als
voorwaarde van tweeden rang, lijk M.
Frère ze staande houdt. Het stelsel^ van
dezen laatste zou als gevolg hebben 23 per
honderd der kiezers van de stembus te
verwijderen, 't zij dat zij onwetend, 't zij
dai zij het weinige reeds vergeten hebben
wat zij op de banken der gemeenteschool
gedurend een kortstondig bezoek op
raapten.
De eerste uitting ten voordeele eener
toepassing van het princiep der be
kwaamheid was het wetsontwerp van de
heer Guillery in 1865 voorgesteld.
Veel bijval vond het voorstel bij de ge
matigde liberalen niet, doch M. Frère die
alsdan als onbetwisbaar leider der lin
kerzij aan 't roer was, zich de genegen
heid van een merkelijk deel zijner meer
derheid willende verzekeren, dier! het
ontwerp niet bestrijden maar wist door
tijdverlies de uitvoering ervan te belet
ten.
Wat hij in 1865 met hertpijn had aan
genomen endoor list en slimme strekken
ïad weten te verijdelen, wierd hem in
1883 door de radicale partij, waar de
brusselsche deputatie Robert, Janson,
Arnould, Féron en Cc de eerste plaats in
nam, andermaal opgedrongen. Eene wet
wierd dus gestemd waardoor hei stem
recht voor gemeente en provincie toege
staan wierd aan hen die een zekeren
graad van omwikkeling hadden verwor
ven, 't zij door een exaam ad hoe in
gesteld, bestatigd, 't zij door de plaats
die zij bekleeden, ol het ambt dat zij
uitoefenen en die zekere geleerdheid ver
onderstellen doet.
Dit laatste punt was ten profijte der li
beralen die op deze wijze het stemrecht
verleenden aan de meestergasten der
nijverheidshuizen, bijna uitsluitelijk in
liberale handen en waar men door sluwe
streken, slimme trokken en arglistige
schikkingen welhaast, na zekeren tijd, al
de werklieden, als liberaal gekend, het
stemrecht kon geven.
In dezen vorm was deze wet eene par-
.ijwet en moet absoluut door het bewa
rend ministerie tot de palen der rechl
veerdigheid terug gebracht worden. L)it
was het ontwerp van gewezen minister
De Volder, door zijne altreding belet het
voor te dragen.
Die van rechtswege bekwaamheids
kiezers zijn bekwaam ot zij zijn hel niet.
Zijn zij bekwaam dat zij het onderzoek
doorstaan. Zijn zij het niet dan kunnen zij
volgens den geest en grondbeginsel van
de wet het kiesrecht niet bezitten.
Tot hiertoe betrof het kies-
exaam liet stemrecht voor provincie
en gemeente. De vraag is nu zou het
niet geraadzaam wezen dat dit exaam of
een dergelijk het recht gaf tot het kiezen
der volksvertegenwoordigers
(1) Cuipers of De Cuiper.
de droevigste, maar tevens dc mcnschlicvcndslc
aller taken tc mogen uitoefenon zij vergezelden
dc veroordeelden naar den Galgenbcrg en poogden
door zoete woorden den balsem van moed er
troost in hunne neerslachtige zielen te storten,
Nauwelijks had pater Martinus liet heilig priester
dom ontvangen, of dc blakende liefde zijns hei te
drong hem aan bij den kloosteroversten de gunst
te gaan afsmcckcn om die taak te mogen vervullen.
Daar zijne uitstekende kennissen en deugden
sinds lang bekend waren win d hem dit dadelijk
toegestaan, cn of hij in het volbrengen dier zware
plicht is tc kort gebleven, dit zal het vervolg dezer
geschiedenis den lezer loeren.
Op cencn vroegen rcorgend zag men dc burgers
van Mechclen hunne woningen verlaten cn zich
naar dc Licrschcpoort buiten dc stad begeven
een weinig later was langs beide kanten dc baan
afgezet met eene lange schaar nieuwgicrigcn die
zich uitstrekte tot aan den rooden molen. Verder
was de kapel van Bruinekruis omringd van bui
tenlieden die met ongeduld naar de stad uitzogen
en aldus tc kennen gaven dat vandaar het voor_
werp hunner nieuw gierigheid moest aankomen. Dic
langs den linkerkant betoog naar den Waaijcnbcrg
opwierp ontdekte daar een paar hoDderd soldaten
die hunne glinsterende hellebaarden ten Imogen
9Uken, en er de strelen der morgenzon lieten
Onze liberale drukpers herhaalt gedu
rig dat onze katholieke ministers niets,
niets gedaan hebben ten voordeele van
den werkersstand.
Als antwoord willen wij hier de wet
ten opsommen die, dank zij de katho
lieken, sedert drij jaar, ten voordeele
der werklieden werden tot stand ge
bracht
1Wet betreffende de regeling en de
betaling van het werkloon.
2. Wet op de onafstaanbaarheid der
vergoeding aan de militianen.
Wet tot beteugeling der misbruiken
gepleegd door de bureelen van weldadig
heid.
4. Wet om de huwelijken van werklie
den en arme menschen te vergemakkelij
ken.
5. Wet op de openbare dronkenschap.
6. Wet op de onafstaanbaarheid en de
onaantastbaarheid van het loon der werk
lieden.
7. Wet op de nijverheids- en werkra-
den.
8. Wet tot bescherming der kinderen
die gebezigd worden bij de bedrijven door
wervende lieden uitgeoefend.
9. Wet betreffende de kosten in zake
an uitdrijving van slecht betalende huur
ders.
10. Wet aangaande het toezicht van ge-
aarlijke of hinderlijke gestichten, waar
bij tevens het toezicht der stoomketels en
machienen wordt geregeld.
11. Wet betrekkelijk tot de voorwaar
delijke vrijstelling en veroordeeling, een
der helangrijkste wetten die door bet
gouvernement werden ingevoerd.
12. Wet om den arbeid van vrouwen
en kinderen te regelen.
13. Wet tot verbetering van de werk-
rechtersraden.
14. Wet op de uitbreiding der kosle-
looze rechtspleging en van den rechter
lijken bijstand.
15. Wet waardoor de bijwinsten der
vrederechters en der griffiers worden af
geschaft.
16. Wet op de werkmanswoningen.
17. Wet tot beteugeling der verval-
sching van eetwaren.
18. Stichting van een fonds ten voor
deele der slachtoffers van werkongeval
len.
"19. Wet op de burgerlijke verpersoon
lijking ten voordeele van werkmans-
maatschappijen.
Ziedaar wat zij, de katholieken, voor
de werklieden deden
Dat de liberale bladen nu op hunne
beurt opsommen wal de liberale ministe-
riën die zich sedert 1830 hebben opge
volgd, voor de werklieden deden... Maar
daar zullen zij zich wel van wachten,
want 't ware der moeite niet waard
RIK.
spiegelen.
Een groolseh toonrel ging dus plaats grijpen.
Zekere uitdrukking van mistroostigheid die op
aller aangezichten tc lezen stond, verklaarde dat
men zich geenszins voor ccnc vrolijkheid had
vergaderd.
Gansch ccnc uur was in afwachting verloopci
un het ongeduld der aanwezigen groeide van stond
tot stond... Eensklaps begon er een gewoel in do
scharen... al de hoofden draaiden zich inde rich
ting der stad... men hoorde in dc verte het getrap
pel van een dravend peerd... daar zijn zij I
daar zijn zijriepen honderd monden tc gelijk.
't Is llaiisdcslrooker!... 't Is PaterCupcrusl...
herhaalden zij onmiddellijk.
Eene karrc in rood kleur gevcrwd cn door een
enkel peerd voortgetrokken rolde traagzaam in de
zundbaan vooruitgecnc huif bedekte haar en de
ooffcn der aanwezigen zagen eenen veroordeelden
en" cencn Carmelicl onderden blootcn hemel op
twee banken gezeten. Men had moeite om Hans
den baanstrooper nog Ie erkennen.
Hij die drij dagen tc voren nog zoo wakker cn
koelbloedig was, onder den strijd dien hij tegen
Simon leverde in het dennenwoud, hij liet nu het
hoofd hangen, zijn aangezicht was uitgeput door
spijt en jammer, cn dit tot zooverre dat pater Cu
perus hem met beide handen moest ondersteunen
Eene samenspraak was tusschen hen begonnen.
Nadat de kloosterling gedurende eenigen tijd tot
den veroordeelde had gesproken, nam deze het
rd op cn uit dc verschiliigo gevoelens, die
zich beurtelings op Cuperus wezenstrekken kwa-
afschilderen, kon men raden dat de woorden
van Hans grootcn indruk op zijnen goeden geleider
veroorzaakten. Inderdaad dc woeste roover zag het
moordtuig voor zijne blikken staan, en onder den
invloed van den schrik, dien toch altijd het nade
ren der dood medebrengt, kwam hij tot godsdien
stige gcpcizen weder.
Vader, sprak hij, vader, gij leid eenen roover,
cencn moordenaar ter golgc, maar zulk een snoo
daard is hij altijd niet geweest.... Neen 1 de boos
heid heeft nog in hem alle deugdelijkheid niet uit
gedoofd.... Dit hert is wreedelijk ontaard, doch er
rust nog iets goeds in.... een roep dic mij nacht en
da" in dc ooren deunt, eene stem die mij toe
schreeuwt Gij zijt niet meer wie gij waart 1
Gedoog, vader, dat ik u mijne lotgevallen ver
bale opdat dc nakomelingschap wetcdat Hans dc
Stroopor, ofschoon wreed in schijn, toch inwendig
nog mcnschelijkc, nog knstclijke gevoelens had be
houden.... Groote God I haddc mij de valsche stem
van ccneo booswicht niet bedrogen heden zou ik
nog in rust eu geluk voortleven.
(Wordt voortgezet.)
