NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN T ARRONDISSEMENT AALST.
KATHOLIEKE LANDDAG
Zondag 9 Augusti 1891,
10 centiemen per nummer
15ste Jaar N. 2391
Socialism en Vader
landsliefde.
Dendergalmsche perlen.
Vrijheid.
Loon.
DE DENDER-BODE.
ABONNEMENTPRMS
Jit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
r. 3,25 voor res maanden fr. 4,75 voor drij maanden, voorop te betalen
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutslraat,
N° 31, en m alle Postkantoren des lands.
ANNOJVCE1VPRIJS
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen, fr 1,00 Vonnissen op
3- bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. De onkosten der kwitantiën door de Post
ontvangen, zijn ten laste van den schuldenaar.
Calque
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST
op Maandag 17 Augustus 1891, om 2 1/2 ure namiddag slipt,
ter Groote Zaal van den Katholieken Werkmanskring
KORTE ZOUTSTRAAT.
Aalst, 3 Augustus 1891.
^Wtjn^err,
Wij hebben de eer u uit te noodigen op den Katholieken Landdag
die zal plaats hebben den Maandag 17 Augustus 1891. om 2 1/2 ure
namiddag, ter groote zaal van den Katholieken Werkmanskring, Korte
Zoutstraat, Aalst.
Onze voorgangers in het openbaar leven, hebben het goddeloos
liberalismus in ons schoon Arrondissement tot eenen staat van volko-
mene onmacht verslagen. Heden echter bedreigen nieuwe gevaren, het
geloof van ons volk en de rust van ons vaderland. Het is de taak
van alle katkolieken, maar bijzonderlijk van de katholieke jongheid
de anti-socialistische beweging ter harte te nemen en de heilzame
maatschappelijke hervormingen, door den merkwaardigen omzendbrief
van Z. H. Paus Leo XIII over den toestand der werklieden, in de
wetten en in de zeden te doen doordringen.
Om dien uitslag te bereiken, moeten zij malkander kennen, aanmoe
digen en helpen. Eendracht maakt macht.
In die overtuiging hebben wij het nuttig gevonden, eenen oproep
te sturen, tof alle katholieke strijders van liet Arrondissement, en
bovenal tot de jongheid, om ze te verzoeken, gezamenlijk met de
Geestelijkheid, de grondslagen daar te stellen eener vruchtbare samen
werking van al diegenen bij wie de groote stem van Leo XIII
gehoor heeft gevonden.
De dagorde hebben wij getracht zoo eenvoudig en zoo praktisch
mogelijk voor stad en buiten op te stellen.
O AGORDE:
I. Anti-socialistische Propaganda
a) Voordrachten stichting van eenen sprekersbond.
b) Drukpers verspreiding der goede dag- en weekbladen.
c) Verspreiding van den omzendbrief Z. H. Leo XIII op den toe
stand der werklieden en van andere goede vlugschriften.
II. Stichting en ondersteuning van plaatselijke gilden en goede werken
a) Patroonschappen avond- en zondagscholen.
b) Werkmanskringen en vakvereenigingen.
c) Maatschappijen van onderlingen bijstand tegen de ziekten, voor
de vrijwillige veeverzekering, enz.
d) Boerenbonden.
e) Bezoek der armen Vincentiusgenootschappen.
f) Werk der lotelingen militaire kringen.
III. Congres van Mechelen, op 8, 9, 10, 11 en 12 September aanstaande.
IV. Stichting van een bestendig Comiteit der maatschappelijke werken in
het Arrondissement Aalst.
AAmMERRINGElV
De tegenwoordige uitnoodiging zal als ingaDgkaart dienenmen
gelieve zich ervan te voorzien.
Personen die zouden verlangen het woord te nemen op een der
hierboven vermeldé punten, worden verzocht zich te laten inschrijven
by eenen der leden van het inrichtend comiteit.
De duur der redevoeringen zal bepaald zijn.
Wij honen, dat onze vrienden talrijk onzen oproep zullen beant
woorden. Men gelieve op onze namen geene aandacht te nemen, maar
alleenlijk te gedenken voor welke zaak wij de medehulp van alle
weldenkende burgers vragen.
Tot 17 Augusti dus, en aanvaard intusschen, Mynheer, onze beste
Vlaamsche groetenis.
Het inrichtend Comiteit
Baron Leo BETHUNE, voorzitter van den Katholieken Werkmans
kring, Aalst.
Prosper DE PELSMAEKER, Dr in de Rechten, Denderleeuw.
Celestinus GHYSSEL1NCKX,ondervoorzitter van het Jongens-Patroon
schap, van den Bond der Katholieke Bekwaamheidkiezers en van het
Vlaamsch Taalgilde te Aalst.
Paul GUILLEMIN, voorzitter van den Katholieken Werkmanskring»
Geeraardsbergen.
Romaan MOYERSOEN, student, Aalst.
Fredbrik RAES, leeraar, Heldergem.
Oscar REYNTJENS, voorzitter van het Vincentiusgenootschap, Moorsel.
Alexander VAN DE VELDE, werkman, lid van het Comiteit der
antisocialistische Vakvereeniging, Aalst.
Ivo VLASSENBROECK, schryver van den Katholieken Werkmans
kring, Aalst.
E?* Personen die cenige afdruksels van den tegenwoordigen uitnoodieingsbrief zouden ontvangen,
worden vriendelijk verzocht dezelve zoodra mogelijk aan weldenkende burgers en bijzonderlijk aan
de katholieke jonkheden hunner gemeente te doen geworden.
AïXST, 8 AUGUSTI 1891.
Jules Simon,in zijn Petit Journal, sprak
dezer dagen over den uitroep in eene in
ternationale socialisten vergadering te
Parijs Geen vaderlandsliefde meer
en bestreed die streving met veel gezonde
redeneering.
Ziedaar eene werking,die het socialism
nog meer zal doen kennen, als een mid
del van ontbindinggeen godsdienst
meer, geen familie meer, geen meester
meer, geen vaderland meer.
Jules Simon waarschouwt de Frari-
schen legen die ontbinding; hij zegt dat
de Duitschers die denkbeelden wel voor
anderen zullen aanwakkeren, maar nooit
voor hun eigen, en als de oorlog komt en
men het gemeenzame vaderland zal aan
vallen, zullen zij als één man opkomen en
voor hun vaderland pal slaan tot in de
grootste gevaren.
Zijne opmerking is zeer natuurlijk. Dat
de Franschen zich door soortgelijke
groote woorden laten meesleepen zij
zeiven zullen, op het gegeven oogenblik,
daaraan niet gehoorzamen, en hun chez
nous harder doen klinken als wie ook.
Wij achten het geraadzaam, nu en dan
de gezegden der socialisten ter overwe
ging te geven, omdat daarin juist het
beste bewijs van onze bewering zit, na
melijk, dat socialism onbestaanbaar is
met vaderlandsliefde, en dat de verkleefd
heid aan eigen aard en zeden de beste
waarborg lot behoud van land en gods
dienst uitmaakt.
Zoo leerden wij over eenige weken, in
welke razende woorden de socialisten
Marx, Magari en anderen de dood aan de
bestaande samenleving toezworen, enke!
met liet inzicht zich te vergenoegen in
een algemeen bloedbad, waai bij de vroe
gere mensciienslachterijen maar kinder
spel waren.
Vandaag vertalen wij letterlijk de ver"
schrikkelijke woorden van Heimïch Heine
tot zijne partijgangers schreeuwende
De gedachte gaat voor de daad, zooals
den bliksem den donder voorafgaat. In
Duitschland is zelfs den bliksem duitsch
van aard. Hij is niet snel en laat lang
zaam zijnen donder rommelen. Maar
weest er zeker van, wanneer gij een ge
rucht zult hooren, dat in de wereldge
schiedenis nog nooit heeft weerklonken,
weet, dan dat de duilsche b/iksem het
signaal heeft gegeven.
Bij dit gediuisch zullen de arenden uit
de lucht dood neêrvallen en de leeuwen
in de meest afgelegen woestijnen van
Afrika hunnen steert laten hangen en in
hunne holen kruipen. Er zal in
DnitHchlancI een drama
gespeeld worden, waarbij
dït^ van de Iransche revo
lutie een kinderspel zal
zijns
't Is gek, zal men zeggen, zulke stelsels
doen ons twijfelen aan den gezondheids
toestand van hem, die ze vooruit zet.
Maar men mag niet vergeten, dat dit het
oordeel is van alle verstandige men-
schen over alle de beginsels, die de
socialisten aan ons volk willen wijsma
ken.
De socialisten immers, willen iedereen
evenveel geven, dus aan de luiaards en
onbekwamen het meest, want die hebben
nooit genoeg. Zij willen ook iedereen zijn
eigen huis doen bewonen,maar terzelfder
tijd gelooven ze niet aan het eigendom,
want, zoo zij spreken is eigendom
diefstal.
Deze leerzame tegenstrijdigheden put
ten wij niet alleen uit ae lessen der
citoyens wij vinden ze ook in de
handelwijze hunner aanleiders. Of is hel
niet gekend dat de brusselsche en zelfs
de gentsche socialisten allemaal bezitters
zijn, die het wel verwenschen zouden
hun goed met den armen proletaar te
deelen
Of is 't een geheim, zeg, dat de engel-
sche socialist Gobden zich onthou-
houden had in de stemming der
wet op de regeling der werkuren in de
fabrieken, en daardoor een kaakslag aan
zijn beginsel gaf, zooals het er nooit
eenen had gekregen
Neen, mijnheeren, uwe stelsels zullen
hier nooit gelukken, omdat zij
niet deugen. Liever, luistert ons
volk naar de stem van eerlijkheid en
deugd, en het deelt de gedachte van den
denker die eens zegde
De razernij om gewoonten van een
ander in hel zijne in te voeren, wordt
soms eene algemcene ziekte men moet
zich tegen zulke ziekte hoeden. Overi
gens, het is gemakkelijk ze te vermijden,
wanneer men wetenschappelijk en zon
der vooringenomenheid te werk gaat.
't Is wel eenvoudiger, maar ook ze
kerder. Wat is er inderdaad eenvoudiger
dan gedurende eene reis eene plant, om-
dal men ze schoon vindt, op te rapen en
mede te nemen om er zijnen hof mede te
versieren
d Maar wat is er minder zeker dan
zulke overplanting te beproeven, wan
neer men op voorhand niet heeft gelet op
den grond en de lucht, indien men eerst
in het land vau de schoone plant den
weer- en warmtemeter niet raadpleegde,
indien men eindelijk geene genoegzame
aa - duidingen heeft verzameld om ten zij-
nent voor de medegebrachte plant dezelf
de voorwaarden van bestaan ie scheppen
die zij in haren oorspronkelijke» grond
genoot
Het gaat met de wetten zooals met
de planten zij vragen eenen gunstigen
grond en natuurlijke voorwaarden van
ontwikkeling. Welnu, grond en gunstige
voorwaarden zijn niet overal te vinden.
Indien Frankrijk er in gelukte, den
dwang toe te passen op hei geweten, op
de taal, op den godsdienst, op het huis
houden van den vrijen burger, zoo is dat
toch geene reden voor ons land om dit
land na te apen.
Indien Duitschland het socialism, sinds
zijne opkomst in 1867, liet uitbreiden,
toch is dat voor ons geene di ijlveer om
te doen wat meri daar deed op dezelfde
baan, omdat wij, Vlaamsche burgers, een
land, eenen koning, eenen eeredienst en
eene taal bezitten, die voor niets moeten
onderdoen, al onze genegenheid weg
dragen en ons.de noodige middelen be
zorgen, om, zonder bloedstorting, het lot
van den minderen man te verzachten.
De plant socialism kan hier niet
bloeien, omdat de boom vader
landsliefde al wat leeft ontwortelt
en onder houdt.
Denderbode niet knnnende slagen in
zijne polemiek die hij met ons over de
sociale kwestie voert, schrijft Dender-
galm, tracht de pennetwist op het
godskienstig terrein te brengen.
Mis, kameraad, wij willen alleen uwe
wijsgeerige leerstelsels kennen. Alhoewel
van elkander onafscheidbaar is er toch
lusschen wijsbegeerte en Godsdienst
een overgroot verschil. Gij spot met
't zieltje. Wij besluiten daar uit
dal gij bet bestaan der ziel loochent en
allen Godsdienst onmogelijk maakt, want
Godsdienst is maar de betrekkingen tus
schen Schepper en schepsel.
Wat blijft dan nog over
Niets dan de stof. Onze gevolgtrekking
is dus .juist dat gij de materialistische
leerstelsels aankleeft.
Is het k'.aar
Wij raken dus de Godsdienst maar
aan voor zooveel hij betrek heeft met de
wijsbegeerte.
Wat kan het dus maken, gaat Den-
dergalm voort, dat men in de predik-
stoelen over al de geloofspunten van
den Godsdienst spreekt Volstrekt
niets. Maar als men dondert tegen de
vrijzinnige dagbladen, liberale onder-
wijzers en scholen... halte lk....
Voor Uendergalm is Godsdienst plicht
vervullen en wel doen,,. En zijn plichten
jegens God, zichzelven en anderen.
Wat zult gij doen, Dendergalm, als die
geuzenonderwijzers die vrijzinnige
dagbladen den grondsteen ondermijnen
waarop de Godsdienst isgebouwd? als zij
dageliiks het bestaan van God loochenen?
onderwijzen dal niets mogelijk is, buiten
den stoffelijke» wereld, lijk Gompernolle
en Berlau en G° doen en hebben gedaan?
Gebruikt gij integendeel het woord
Godsdienst om de plicht te kenmerken
jegens zich zeiven en jegens anderen,
dan doet gij zien, dat g:j dit woord niet
begrijpt en er misbruik van maakt, niets
dan om uwe lezers om den tuin te lei
den.
Gij stelt alle religies en godsdienstsek
ten op dezelfde lijn. Dat is eenvoudig
het atheismus voorstaan en hierin volgt
gij bet voorbeeld van uw meester Bara
die zegt dat de goddeloosheid een
Godsdienst is lijk al de anderen 't is
de Godsdienst van den niet. In an
der woorden Godsdienst beslaat niet.
Gij beweert dat de Godsdienst in het
maatschappelijk vraagstuk niets te zien
heeft. Volgens u is de samenleving op de
vrees van moeder Justicia en op de macht
der gendarmen gebouwd
Dus kunt gij u aan de klauwen van
't gerecht onttrekken, alles is in den bes
ten regel 1 Alles wal moeder Justicia
uitspreekt is onverbiddelijk recht en
rechtveerdig
Wie heeft ooit dwazer leerstelsels hoo
ren uitkramen
Op de volgeude lijnen, die de nood
wendigheid van den Godsdienst doen
uitschijnen en zijn aandeel in het maat
schappelijk vraagstuk doet zien, heeft
Dendergalm nog nooit durven antwoor
den. Wij herhalen ze voor de derde
maal.
Als men de hoop van een toekom
stig leven, bevestiging (sanction) van de
ongelijkheden der huidige samenleving,
aan de werklieden onttrekt, moet men
hun dan de aarde niet gunnen En als
alles met het tegenwoordige leven is af
gedaan, waarom moet ik dulden dat een
ander meer genoegen heeft dan ik, meer
vermaak, meer bezit
Zeg eens waarom, Dendergalm.
Waarop gaat gij u steunen, om den
arbeid aan de werklieden aan te predi
ken
Op de eene of andere noodzakelijk
heid
Maar als het volk opperheerscher is,
dan heeft het recht af te breken,
wat wetten opgebouwd hebben
De katholieke Godsdienst preekt aan
de werklieden, dat zij hunne driften naar
onwettig bezit moeten intoonen; aan de
werkbazen, dat zij hunne fortuin niet
voor lien alleen maar ook voor 'i geluk
van anderen maar bezitten Hij maant
hun de broederlijke liefde eb genegen
heid aan.
Eene daadzaak is het, Dendergalm, dat
de maatschappelijke vraag niet slechts
eene kwestie van maag is, maar 't hert
ei het grootste aandeel aan heeft.
Dendergalm heeft nog een spotlach
-voor den Godsdienst. Hij die slecht
wil zijn, moei het voor den Hemel niet
laten, want die is niet moeilijk om
bekomen, een beetje berouw en alles
is uitgewischt
Berouw is niet genoeg, Dendergalm,
waar blijft het vast voornemen niet meer
te hervallen en bijzonder het weergeven
als men iets ingepalmd heeft
Waar vindt men zoo iets bij de geuzen?
Door eene demokratieke inrichting
verstaat Dendergalm, die welke overeen
komt met deze twee groote princiepen
alle macht komt uil het volk en alle bur
gers zijn gelijk voor de wet.
'T gekend staartje blijlt niet achter.
a Denkt slimmekeo misschien dat wij
beter ingericht zijn dan onze naburen
Zeg eens, Dendergalmwaarin zij bo
ven liggen
Uwe bepaling van demokratieke in
richting is een meesterstuk Leefde
Molière nog, hij nam ze voor een zijner
stukken aan
Waarom doet de opium slapen
Omdat hij in slaapwiegende krachten
heeft
Niet fijner dan dat
De demokratieke inrichtingen zijn
Het algemeen stemrecht het minimum
van daghuur, rechtstreeksche wetgeving,
verplichtend onderwijs en afschaffing der
plaatsvervanging, invoering van den per
soonlijken dienst, of liever het pruissisch
- alleman soldaat want met zijn groot
verstand, kan Dendergalm onmogelijk de
loterij goed keuren. Alle burgers zijn
immers gelijk voor de wet, waarom niet
voor de soldaterij?
Troost u, boerkens, Dendergalm heeft
uwe belangen in handen genomen. Heeft
hij wat tegen u geschreeuwd, u bóeren-
lummels verweten, heeft hij het bewa
rend ministerie uitgescholden omdat het
uwen toestand door het invoeren van
inkomrechlen op het vee, wilde verbe
teren, die tegenstrijdigheid moet ge dit
blad vergeven, want gewoonte is eene
tweede natuur en volgens een zijner con
fraters de Réforme is de mensch nooit
vrij. Waaarom hem iets aantijgen dat
van hem niet afhangt,
Verwonderlijk is het soms in Dender-
galm ellelange volzinnen aan te tref
fen, waarin dit blad in zijn blinden partij-
haai, die soms tot zinsverbijstering
gaat, de katholieken aanvalt en ze zelfs
als oproermakers aanziet
Waarom
Omdat zij den schooloorlog in 1879
zoo dapper tegen het geusch bestuur ge
voerd hebben en de hatelijke schoolwet
verijdeld in hare uitvoering omdat zij
van de vrijheid van onderwijs, die de
Grondwet waarborgt gebruik dorsten
maken
Waar was dan de kreet van Dender
galm leve de lieve Vrijheid.
Wij hebben al gezegd dat de vrijheid
hel belang is van den geus, dat men dit
woord wel zal welen te verdraaien en
niet op zachte wijze nog al als de
omstandigheden het vereischen.
De leuze der katholieken is maximum
der persoonlijke vrijheid, minimum van
bestuur de kreet der geuzen is integen
deel de Staal vooral Van ware
vrijheid kan er geen spraak bij hen zijn.
't Zijn zij die de vrijheid bepalen, ze
scheppen Voor hen bestaat de vrijheid,
lijk bij de Spartanen der oudheid, met
lijf en ziel, ten spijie van het persoonlijk
initiatief, den Staat te behooren. De vrij
heid is voor hen de opperheerschappij
van den Staat. De Slaat beslist wat recht
en rede is, hij is de opperste scheids
rechter van waarheid en rechtveerdig-
heid, natuurlijk naar de grillen eener fa
natieke meerderheid.
De katholieken nemen een natuurlijk
recht aan dat geneert de geuzen. Boven
de wet bestaat geen recht meerzij is
de opperste Rechter van goed en kwaad,
alles naar den wilkeur der geuzen be
schouwd.
De macht is hel recht schreef een voor-
uitstrever natuurlijk als zij de macht ia
hunne roekelooze handen hebben 1
Katholieken, overweeg die leerstelsels
en gij liberalen die misschien nog ter
goeder trouw zijt en meent dat het libe
ralism de vrijdenkerij nog niet is.
Wij lezen in Dendergalm van 2 Oogst
Dendergalm strijdt met de socialis-
t ten voor onmiddelijke herziening
algemeen stemrecht, verplichtend on
derwijs. verandering van krijgsstelsel
minimum van dagloon^
maximum van werkuren, betere rege-
ling van vrouwen- en kinderarbeid
van alles, in een woord, dat deu stoffe-
i lijken, zedelijken en politieke» toestand
i der arbeidende klas met de geringe
c klas tevens moet verheffen. Wij blij-
