NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN T ARRONDISSEMENT AALST.
IN 'T IJS GEKLEID
Donderdag 4 Augusti 1892.
10 centiemen per nummer. 46 Jaar, N° 2694.
annoncenpiujs
Politiek overzicht.
Het loon.
Ter overweging van allen
Hoogere Werkraad.
Vlaamscli in de Burgerwacht
DE DENDERBODE.
ABONNEMENTPRIJS I
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen
De inschrijving eindigt met 31 December.
Men schrijft in bij C- VAK DE PUTTE-GèOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
N. 31, en in alle Postkantoren des lands.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,0# Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. De onkosten der kwitantiën door d« P#st
ontvangen, zij» ten laste van den schuldenaar.
Cuique suura.
AALST, 5 AUGUSTI 1892
Frankrijk. Kiezingen in Frank
rijk. 950 uitslagen zijn gekend. De
republikeinen winnen 111 zetels, de con
servatieven 4.
De meerderheid gaat in verschillige ge
westelijke raden over van rechts tot links.
Yan de 90 departementen hadden,vóór de
verkiezing, de conservatieven de meerder
heid in 11; nu nog slechts in 8; zij verlie
zen de Sarthe, de Eure en de Ille-et-Vil-
laine. In de Vendée hebben republikeinen
en conservatieven een gelijk aantal zetels
In drie departementen kunnen de bal-
lotecringen nog de meerderheid van rechts
naar links doen overhellen.
De presidenlskiezingDe Fran-
schen beginnen nu reeds na te denken
over het aftreden van president Carnot.
Zal de houten man, >i de pop, zooals
de Parijsche pers haar Staatshoofd zeer
oneerbiedig noemt, om zijn volkomen ge
mis aan zelfstandigheid,herkozen worden?
Neen, dat mag niet, zeggen vele libera
len, zooals MM. Hubbard en Ranc, waar
van de eerste door zijnen hoogen rang in
de vrijmetselarij en de tweede als jour
nalist zekeren invloed hebben op hunne
partij. Natuurlijk geven zij voor, dat de
persoon van M. Carnot geheel buiten spel
staat. M. Carnot is een uitmuntend man,
zeggen zy, maar dezelfde voor een tweede
zevental jaren aan het bewind te laten
vinden zij minder gcwenscht.
Anderen, zooals M. Charles Laurent
pleiten daarentegen zoo sterk mogelijk
voor eene herkiezing van M. Carnot, die,
zeggen zij, door zijne onpartijdigheid en
striktheid een model is van een constitu
tioneel staatshoofd.
Als men dieper de zaak ingaat, komt
men echter al zeer spoedig tot de conclu
sie, dat al die redenen van vaderlandsch
belang gezocht zijn pour le besoin de la
cause. Het geldt eenvoudig een strijd tus-
schen de voorstanders van M. Carnot en
die van M. de Frevcinet, den burger
lijken minister van oorlog, die, o zoo
geerne eens zeven jaar op het Elyseum
zoo zitten en nog altijd spijt heeft, dat hij
in 1887, toen hij werkelijk veel kans had
onverwachts door den toen bijna onbe
kenden Sadi Carnot werd overvleugeld.
Jules Ferry verkeerde toen in hetzelfde
geval als de Frevcinet, en daar hij te
impopulair is, om ditmaal eenige kans te
hebben van gekozen te worden, slaat hij
den strijd tussehen de twee concurreerende
partijen met nijd gade. Daarom schrijft
zijn blad de Estafette, dat die strijd thans
onder alle opzichten gevaarlijk is, en dat
het, wanneer het den tijd gekomen acht,
vele staaltjes van onwettige eerzucht zal
doen kennen. Dat belooft weer wat
Overigens heeft men den tijd nog, want
de presidentsverkiezing heeft eerst in 1894
plaats.
14® Vervolg.
Instinctmatig, zonder te weten wat bij deed, deed
Crajford ccne poging hen le scheiden. Zijne mede
officieren, die naast hem stonden, hielden hem (erug.
Zij zagen elkander bezorgd aan. De koude, die zonder
genade op verschillende wijzen slachtoffers maakte,
had hij sommigen 't eerst hun verstand aangetast.
Iedereen hield van Crajford. Was hij op T punt, even
als onderen zijn versland te verliezen Zij dwongen
hem, op een der vaten Ic gaan zitten.
Houd u goed, oude kerelzeiden zij vriendelijk
Kom, houd u goed Craylbrd gaf toe, maar in zjjn
binnenste kookte het, nu hij gevoelde hoe hulpeloos
hij was. Wat, in Gods naam, kon hij doen Kou hij
Wardour bij kapitein Helding aangeven, enkel opeen
vermoeden zonder zelfs eene schaduw van bewijs
dat dit vermoeden rechtvaardigde 7
De kapitein zou zelf niet een van zijne officieren
willen bcleedigen, door dezen de afgrijselijke beschul
diging mee le deelen. De kapitein zou evenals dc
anderen tot het besluit komen, dat Crayford's versland
aan liet dwalen was tengevolge van koude en ontbc-
ri'«g. Geen hoop geen schijn van hoop bleef hem
mter over, dan alleen dat de expeditie uit een groot
In mijn laatste artikel over dit belang
rijk vraagstuk, heb ik getracht te bewij
zen, dat, volgens de strenge voorschriften
der rechtveerdigheid, liet loon, boven het
minimum door liet natuurrecht vereischt,
volgens de weerde van het werk betaald
moest worden.
Een ander grondbeginsel, beweren ge
kende schrijvers en groote geleerden,
moet voor de bepaling van het bedrag der
daghuur als grondsteen genomen worden,
namelijk,de wcerdigheid van den mcnsch.
Ik juich deze koene maatschappelijke
kampers van herte toe, in dezen zin, dat
zij bepaaldelijk tegen eene overgroote
dwaling van onzen tijd opkomen, deze die
het werk als eene koopwaar aanziet
en niet als eene bedrijvigheid van een
menschelijk vermogen, van een verstan
dig en vrij wezen. Daar ligt de eerste
rede, het onafbreekbaar beginsel van het
minimum van daghuur. In eenen anderen
zin echter, voor zooveel die weerdigheid
zou moeten dienen als grondsteen voor de
bepaling van het loon, kan dit grondbe
ginsel mijne goedkeuring niet wegdragen.
Inderdaad, waarin bestaat de recht
veerdigheid in de betrekkingen tussehen
werkgever en arbeider Wel in niets
anders, mijns geachtens, dan in eene ge
lijkheid tussehen dc wederzijdsche bewe-
zene diensten. Door zijnen arbeid geeft de
werkman eene zekere weerde aan den pa
troon en door de voorschriften der natuur
lijke billijkheid is de werkbaas verplicht
aan zijnen arbeider dezelfde weerde onder
eenen anderen vorm weder te geven,
natuurlijk rekening houdende der wetten
van de voortbrengsten en van dc rol van
het kapitaal. Justitia est queedam cequa-
litas, zegt de H. Thomas.
Nu rijst echter eene andere vraag op,
namelijk hoe zal men de weerde van een
werk bepalen
In wezenlijkheid zijn hier eenige moei
lijkheden aan vast.
De weerde van een werk, zegt inen,
hangt van verschillige omstandigheden
af die allen in aanmerking zouden moe
ten gebracht worden. Als praktische regel
is het zeer geraadzaam, lijk een godsge-
leerdo in de kolonnen der Gazette de
Liège uiteenzette, dc plaatselijke gebrui
ken aan te nemen want deze zijn de resul
tante der factoren die de weerde van het
werk bepalen.
Een toonbeeld van rechtveerdigheid
zijn de plaatselijke gebruiken niet. Bij ge
brek aan betere grondslagen, zouden die
gebruiken in den landbouw aanveerd
kunnen worden, tot in betere tijden. In
den tegenwoordigen krisis, zelfs, ben ik
overtuigd dat die plaatselijke schatting,
op genoegzame wijze met de weerde van
het werk overeenstemt.
In andere nijverheden kunnen en moe
ten, recht veerdigheidshalve, andere grond
beginsels ingeroepen worden.
aantal personen bestond.
Officieren cn matrozen, allen hielden van Frank.
Zoolaug zjj banden cn voeten konden bewegen, zouden
zij hem voorthelpen zouden zij zorgen dat hem geen
leed geschiedde.
liet commando werd gegeven de deur werd open
geworpen ;sncl verlieten allen de hut. De tochtgenoo-
len begonnen zich in heweging le zetten over de
eeuwige sneeuwvlakte, onder dcD zwarten hemel. Dc
zieke en gebrekkige n.anschappen, wier laatste hoop
was gevestigd op hunne vertrekkende makkers, deden
een zwakken juichtoon hooren. Enkelen, wier dagen
geteld waren, weenden cn treurden als vrouwen.
Frank's stem haperde toen hij aan dc deur zich om
keerde om zijn afscheidswoord te zeggen tot den
vriend, die een vader voor hem geweest was.
God zegenc u, Crajford
Crajford drong door de officieren heen, die rond
hem stonden, sprong voorwaarts, vatte Frank's beide
handen, cn hield hem vast alsof hij hem nooit wilde
laten gaan.
God behoede u. Frank Al wat ik in de wereld
bezit, zou ik willen geven om bij u le blijven. Vaarwel
Vaarwel
Frank wuifde met dc hand, wischte de tranen af die
in zijne oogen welden cn liep naar buiten Crajford
riep dc laatste, dc eenige waarschuwing achterna die
hij geven kon
Blijf, zoolang ge kunt, bij den hoofdlroep
Frank
Wardour, die tot bet laatste gewacht bad War-
Men onderscheidt de innerlijke weer
de en de uiterlijke of de verkoopprijs.
De innerlijke weerde verbeeldt de som
der uitgaven aan kapitaal en arbeid. Zij
is de leest waarop de uiterlijke weerde of
de verkoopprijs wordt geschoeid, de gold-
point waar rond zij zweeft, het as waarop
zij draait.
Om in geene wilkeur te vallen, die al
te dikwijls eene groote onrechtveerdig-
heid is, moet de verkoopstof als maatstaf
der weerde van het werk in voege ge
bracht worden.
Wat volgt daaruit
Dat de werkman in de winst van zijnen
patroon moet komen op zijn naven-
hand hel aandeel, dat hij neemt in de
voortbrenging van het voorwerp, dat ver
kocht wordt, hoe grooter dit.{aandeel is
hoe grooter zijn paart in de winsten moet
zijn. Tegenwoordig betaalt dc patroon
een spotloon, vastgesteld volgens het min
of meer getal werklieden, die zich aan
bieden en strijkt, zonder zich om zijn
slachtoffer te bekreunen, al de winsten in
zijnen zak.
Dal is een schreeuwend onrecht, dat
den arbeid wordt aangedaan I
Eene enkele overweging van het ge
zond verstand, van alle vooroordeelen
winstjachi en hebzucht vry, is genoeg
zaam om op recht'veerdige wijze de ver
houding ie bepalen, waarin de winsten
tussehen arbeid en kapitaal, werkgever
en werkman, dienen verdeeld te worden.
In alle voortbrenging zijn volstrekt
twee factoren noodzakelijk, zij zijn beide
even noodwendig, even onmisbaar, even
noodzakelijk, het zijn kapitaal en arbeid.
Van den arbeid afgescheiden blijft het
kapitaal onvruchtbaar zonder winst en
zonder kapitaal kan de arbeid niets ver
richten, kan hij geen steek voort.
De noodzakelijkheid van beider rol in
de voortbrengst, moet hun aandeel bepa
len in den uitslag, in de winstgevingen
door de vereeniging hunner scheppende
macht, hunner voortbrengende kracht
ontstaan.
Daar ligt het grondbeginsel, onaantast
baar in zijno waarheid, onloochenbaar
door zijne duidelijkheid Tot hiertoe
ongelukkiglijk heeft de menschheid, op
maatschappelijk gebied, de wet van den
sterkste ondergaan. Het kapitaal, door
zijne macht, door zijne overweldigende
sterkte, heeft op de zwakke schouders
van zijnen broeder, het dwangjuk opge
legd, cn om rede van zijne zwakheid
heeft hij er zich gedwee moeten injoegen.
Hopen wij dat na den prachtigen omzend
brief van den volksgezinden Paus einde
lijk het uur der rechtveerdigheid zal slaan
en de geheiligde rechten van den arbeid,
erkend en bewerkstelligd zullen worden
Vervolg later. Rik.
dour, die Frank door den sneeuwstorm gevolgd was
bleef slaan, deed eenige slappen terug en ant
woordde Crajford bij de deur
Zoolang hy kan, blyft hij bij mij
XII.
Alleen Alleen te midden der ijsbergen
De zon der Noordpoolstrekcn gaat donker op aan
den somberen hemelHet koude licht der maan, dat
zich wonderlijk mengt met dc schemering van den
dageraad, bult dc besneeuwde vlakten in een grijs
loodkleurig waas. Bij dat spookachtige schijnsel ont
waart men een ijsschol aan den verreu horizont, die
zich langzaam naar het zuiden voortbeweegt.
Daarvoor is een open vak, waarin de donkere go|_
ven voorwaarts rollen cn tegen de scherpe ijskantcn
breken. Nog dichterbij verheft zich een ijsberg, die het
drijfys volgt, zijne puntige spitsen ten hemel I hier
schitterende in de stralen der maan, ginds als spook
gestalten opdammcrcnde in het grauw schemerlicht.
Welk voorwerp is dal, daar, in het midden van die
breedc ijsvlakte op dc onderste helling van den ys-
berg- dat dc akelige eentonigheid van 't tooneei
fcreekt T is het mogelijk dat in deze ontzagwekkende
eenzaamheid nog teekenen wijzende op de aanwezig
heid van menschen 7
Ja. de donkere omtrekken van eene boot, die op
den ijsberg is vastgesjord, leekeneu zich tegen den
ijswand af. In eene ijsspclonk achter de boot flikkert
een roode gloed van een hyoa uitgedoofd vuur en werpt
Bij de opening van den Raad onzer
Provincie heeft onze achtbare gouverneur,
in zijne gebruikelijke rodevoering, een
hoogst belangrijk 'punt van het maat
schappelijk vraagstuk behandeld. Ten
slotte sprak hij de volgende raadgevingen
uit welke door groot en klein niet genoeg
zaam kunnen overwogen worden.
Men heeft in de laatste tijden, veel
geschreven en gesproken over het sociale
vraagstuk en ontelbare middelen ter op
lossing voorgesteld.
- Mijns inziens, heeft men nog niets
beters gevonden dan de voorschriften,door
het Christendom sedert achttien eeuwen
gesteld
In plaats van in de harten der onge-
lukkigen haat en nijd op te wekken,preekt
hun de katholieke Godsdienst geduld en
versterving verre van hun den rijkdom
met al zijn genot als het hoogste levens
doel des menschen voor te stellen, verheft
hij den arbeid cn het lijden tot een voor
schrift, waarvan het trouwe nakomen in
een ander leven vergelding zal vinden.
- Daarna richt diezelfde Godsdienst
zich tot diegenen welke van God de goe
deren der aarde ontvangen hebben, en
leert hun dat die goederen hun slechts zijn
toevertrouwd, niet om ze zelven uitslui
tend te genieten, maar om er de ongeluk-
kigen aan deelachtig te inaken.en dat hun
eens strenge rekenschap, zal gevraagd
worden over het gebruik, dat zij er van
gemaakt zullen hebben.
- Indien de maatschappij van de voor-
sclyiflen van de Christen zedenleer door
drongen was, indien rijken en armen er
nauwkeurig hun gedrag naar regelden,
zouden wij dan nog dien strijd tussehen
kapitaal cn arbeid zien, die overdreven
weelde van den eenen kant, en, van den
anderen den stijgenden vloed der volks-
eischen en zou België dan niet de een
dracht tussehen de maatschappelijke stan
den, in de gehechtheid van allen aan
's lands instellingen, in hun trouw aan
den Koninklijken Stam, den zekersten
waarborg vinden van vrede, voorspoed en
geluk.
De tweede afdeeling van den hoogeren
werkraad, voorgezeten door den lieer
Prins, heeft zich, in zyne zitting der
verledene week bezig gehouden met
het verslag van den heer Brants, betref
fende de regeling van den arbeid in de
spinneryen en weverijen van vlas,katoen,
kemp en jute.
Dit verslag, dat zeer volledig is, somt
de verslagen op welke vroeger werden
aangeboden door de heeren Buysse, de
Hemptinne en Morel, alsook de beraad-
nu en dan zijn schijnsel over twee mcnsclielijke ge
daanten.
De een zit met zijne rug geleund tegen den zijkant
van 't hol. De andere ligt neergestrekt met zyn hoofd,
op den knie van zyn meegezel. Dc eerstgenoemde is
wakkeren in nadenken verzonken. De andere ligt ach
terover, met zyn gelaat naar den hemel gewend, sla
pend of dood.'t Is reeds lange dagen geleden dal zy
heiden zyn achtergebleven en hunne tochtgenooten
van de expeditie, die was uitgezonden om hulp te zoe
ken, hun tocht zonder hen hebben voortgezet.
'tls lange dagen reeds geleden dat zy beiden door
hunne afgematte en vermoeide gezellen als veroor
deelde verlorenen zijn beschouwd.
De man die zit te peinzen, is Richard Wardour.
Hy die slapende of dood terneer ligt, is Frank Al-
derslcy.
I)c ysberg drijft langzaam voort, door dc donkere
golven, in 't aschklcurig licht. Van oogenldik tot
oogenblik wordt het wegstervende vuur kleineren
kleiuer. Van oogenblik tol oogcublik sluipt de yskoudc
dood nader en nader tot dc verloren mannen.
Richard Wardour hcfl het hoofd van den slapende
op en geeft het een rustpunt legen den wand der spe
lonk. Hij gaat naar de boot en keert terug met een
blok hout in 't vuur te werpen maar blyft eens
klaps stokstijf staan. Frank droomt en mompelt iets
in zyncn droom. Een vrouwennaam komt over zijne
lippen. Frank denkt weer in Engeland te zyn op
het bal en Clara zyne verklaring loc le Ouisli -
slagingen tot welke deze verslagen aan
leiding hebben gegeven. Het bevat een
ontwerp van koninklijk besluit, luidende
als volgt
Art. 1. - De knapen en meisjes van
minder dan 16 jaren, alsook de meisjes en
vrouwen van meer dan 16 en min dan 21
jaren, zullen aan het werk niet langer
mogen gebezigd worden dan 11 1/2 ure
daags.
Art. 2. De kinderen van min dan 15
volle jaren mogen aan het werk niet lan
ger gebruikt worden dan 6 uren daags.
De thans gebezigde kinderen zullen mo
gen onderworpen blijven aan art. 1
Art. 3. De werkuren moeten ver
deeld zijn door ten minste drie rusttijden,
waarvan de gezamenlijke duur niet min
der mag zyn dan een uur en half; gedu
rende dezo rusttijden zullen de inekanio-
ken stil liggen en do werklieden
vrij zijn de fabriek te verlaten; de rusttyd
van 's middags mag niet. minder zijn dan
een uur.
Hel verslag van den heer Brants werd
aangenomen met eenparigheid, min drie
stemmen, deze der Verviersche afgevaar
digden, welke geene vermeerdering van
maatregels tot beperking van het werk
verlangende, wat de stad Verviers be
treft, meenden er geene to mogen voor
stellen voor andere gelijksoortige nijver
heden.
De afdeeling ging vervolgens over tot
hel onderzoek van liet verslag des heeren
P. Limbourg en L. Zurstrassen, betreffen
de wollenijverheid.
De heer Bussche las en overhandigde
aan den voorzitter een verzoekschrift be
kleed met meer dan drie duizend handtee-
kens der Verviersche werklieden, die het
behoud van het nachtwerk vragen.
Na eene lange beraadslaging was de
raad van gevoelen dat men aan de Ver
viersche wollenijverheid gedurende twee
jaren, de machtiging moet verleenen om
's nachts te werken, zooals dit nu gedaan
wogdt.
Intusschen zullen de nijveraars van
Verviers de noodige beschikkingen te ne
men hebben om zich in staat te stellen de
wet na te leven.
De beraadslaging zal, in eene volgende
zitting, voortgezet worden.
Op Zondag 26 Juni 11., schrijft onze
Confrater De Mcchelschc Courant,
had te Oostende een groote schietprijs-
karnp voor de Burgerwachten plaats.
Algemeen werd opgemerkt, door
sommigen met ergernis, door de groote
meerderheid echter met genoegen, dat
de afdeelingcn der Burgerwacht van Bor-
gerhout, Eocloo en nog van elders in het
Nederlandsch gecommandeerd werden.
Eene helsche gedachte werpt hare schaduw op het
gelaat van Richard Wardour. Hij staat van het vuur
op hij brengt het hout terug naar de booL Zijne
ijzeren kracht van weleer is wel is waar gebroken,
maar nog niet verloren. Zij drijven al nader en nader
naar de open zee toe. Hij kan de boot tc water laten
zonder hulp hy kan het voedsel en het brandhout
medenrmen.
De ntan, die daar op den ysberg slaapt, is de man
die hern Clara ontroofd heeft die de hoop en het
geluk van zyn leven voor altijd heeft vernietigd. Ver
laat dien man, terwijl IT1J"slaapt,g en laat hem ouiko-
Dal fluistert de verzoeker. Richard Wardour be
proeft zyne krachten op dc boot. Ze beweegt, hy kan
haar hanteeren. Hij slaat stil en ziet om zich heen.
Vóór hem de open zee. Achter hem ligt de man, die
zijn geluk heeft verwoest. De schaduw der belscbe ge
dachte breidt zich al verder en verder, hoe langer hoe
donkerder over zyn gelaat uit. Hij legt zijoe banden
op de boot peinst en aarzelt.
Dc ijsberg dryft langzaam voort door de donkere
golven, in 't aschklcurig licht. Van oogenblik tot
oogenblik wordt hel wegstervende vuur kleiner eu
kleiner. Van oogenblik totoogenblik sluipt de ijskoude
dood nader en nader tot den slapende. En nog altyd
wacht Richard Wardour peinst en aarzelt.
(Wordt voortgezet.)
