EVENREDIGE VERTEGENWOORDIGING,
REDEVOERING VAN M. WOESTE.
Zondag 20 Mei 1894.
10 centiemen per nummer.
48 ,e Jaar N, 2881.
NIEUWS- EN AANKONOIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST.
KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS.
ZITTING VAN 16 MEI 1894.
DE DENDERBODE.
ARONNEMEIVTPRUS I
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betaien
De inschrijving eindigt met 31 December.
De onkosten der kwitanliën door de Post ontvangen, zijn ten laste van
den schuldenaar
Men schrijft in bij C- VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
N. 31, en in alle Postkantoren des lands.
4DVERTENTIENPRIJS
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. Voor de advertentiën uit vreemde landen
zich te wenden ten Bureele van dit blad.
Cuique suum.
De lieer Woeste. - In weerwil
van de merkwaardige redevoering die wij
zooeven hoorden,mag ik van het woord niet
afzien; het oogenblik is gekomen voor hen
die werden beleedigd en belasterd om zich
in de Kamer, tegenover het land te verde
digen
De dagbladen die dc E. V. voorstaan,
schrijven iederen dag dat ik het debat ont
wijk omdat ik er aan houd mijn mandaat
te verdedigen dal is in strijd met de
waarheid
Ten allen tijde heb ik de evenredige
vertegenwoordiging bpstreden, het daarin
eens zijde met de meerderheid mijner col
lega's. Ik deed het hier en in het werk
manshuis van Elsene waar de meerder
heid mij gelijk gaf.
Ik heb mij niet begeven naar de mee
ting van 't Hof van Engeland, waartoe ik
was uitgenoodigd; men had mij niet ver
wittigd dat men eenen priester van Aalst
en eenen candidaat-notaris van Dender-
hautem uitgenoodigd had om er 't woord
te voeren (Gelach)-, doch ik wist dat men
de vergadering op de zaak had voorbereid
en ik voel mij niet geroepen om in val
strikken terecht te komen. (Herhaald
gelach
Hier, in deze vergadering, zal de strijd j
eerlijk zijn
Ik erken dat men eene groote poging
tot het verwrerven van de evenredige ver
tegenwoordiging heeft gedaan. Men nam I
zijne topvlucht tot alle mogelijke midde
len en nochtans zijn de massa's koud,
onverschillig of vijandig gebleven.
Het vraagstuk der evenredige vertegen
woordiging werd voor de eerste maal ge
steld naar aanleiding van de herziening
van artikel 48 der Grondwet. Eene groote
meerderheid, men weet het, verklaarde er
zich tegen. De kabinetskwestie werd ge
steld. Toen gaf de Senaat de meening te
kennen dat het beter was de zaak door
het kiezerskorps te laten beslechten.
Een jaar ging voorbijhetzelfde vraag
stuk van portefeuille kwam terug te berde
en men stemde toe artikel 48 te wijzigen,
tevens door ondubbelzinnige betuigingen
verklarende dat men de evenredige verte
genwoordiging niet wilde stemmen.
Die betuigingen hadden tot onderricht
moeten strekken dat was niet het ge
val De strijd ten voordeele van evenre
dige vertegenwoordiging werd hervat.
Zelfs zegde men onsNeemt u in acht, gij
zult het ontslag van den heer Beernaert
verwekken, en dat ontslag is de val der
sterren uit het firmamentGelach links).
Drie dagbladen vingen den strijd aan,
de bestrijders van evenredige vertegen
woordiging bitter hekelende en betoogin
gen verwekkende waar weinig hoorders
en bijna altijd dezelve sprekers waren.
Zoo kwam men tot het aanbieden van het
wetsontwerp, waarvan de memorie van
toelichting, overigens zeer goed geschre
ven, nochtans geene enkele nieuwe be
wijsvoering bevatte. Men stelde het stel
sel D'hondt voor, dat juist werd afgebro
ken.
Onder de leden, voorstanders van even
redige vertegenwoordiging, waren er die,
zooals de heer De Malander, dat stelsel
niet aannamen. Ware dus het wetsont
werp in de Kamer ter spraak gekomen,
het zou met meer dan 60 stemmen meer
derheid verworpen geworden zijn Der
halve heb ik het recht te zeggen dat het
stelsel van M. Beernaert dood is het zal
nooit meer verrijzen
Heden komt men voor den dag met de
formule Feron, waarbij men beweert ons
eene echte in plaats van eene valsche ver
tegenwoordiging te zullen geven Ik tee-
ken protest aan tegen die bewering
Ware ze gegrond, dan zou gansch ons
wetgevend stelsel zooals het sedert 1830
bestaan heeft, aan 't wankelen gebracht j
en zou de volkssouvereiniteit maar een
ijdel woord geweest zijn
Gaat de voornaamste datums onzer
geschiedenis na vertegenwoordigden
al de achtereenvolgende meerderheden
niet wezenlijk 's lands wil
Herinnert u 1848 en 1857, toen de libe
rale partij 13 jaar lang aan 't bewind
bleef Toen zij in 1870 viel, werd haar
val door een liberaal blad begroet als
eene algemeene verlossing
Later randden de katholieke bladen de
Grondwet aan. Een dagblad ging zelfs
zoover de Grondwet eene kar vuilnis
te heeten Dat jaagde het volk schrik
aan en de verkiezingen van 1878 brach
ten wederom de liberalen aan 't bewind.
Doch de liberalen waagden zich aan de
schoolpolitiek en aan het heffen van
bezwarende belastingen :in 1884 ontstond
terugwerking en de katholieken kwamen
opnieuw aan het roer.
Men ziet dus, dat de meerderheden die
achtereenvolgens aan 't bewind waren
wel degelijk 's lands gevoelen vertegen
woordigden Hoe dan, na dat alles, nog
durven zeggen dat het meei'derheidstelsel
eene onechte vertegenwoordiging in
't leven heeft geroepen
Het meerderheidsstelsel is zoo oud als
de wereld en zal in de samenleving
bestaan zoolang als er beslissingen zullen
moeten genomen worden.
Er wordt gevraagd hoe ik het algemeen
stemrecht zal in werking stellen in de
groote kiesomschrijvingen. Ik ben geen
voorstander van hun behoud doch
daarom besluit ik niet tot de aanneming
van de evenredige vertegenwoordiging,
want het hulpmiddel ware nog erger dan
de kwaal.
Het valt heel moeilijk met de even-
redigheidsgezinden te redetwisten. De
hervorming geniet dat voorrecht, dwee-
pers te doen ontstaan 't is net als Ala-
din's lamp. Wij worden bestreden uit
naam der heilige rechtveerdigheid, zooals
de muzulmannen het doen wanneer zij
den oorlog verklaren aan de kristenen.
De evenredige vertegenwoordiging is
enkel een kiesstelsel en zooals alle kies
stelsels draait het uit op wetten door de
meerderheid gemaakt. Hoe kan men zich
toch zoo warm maken ten gunsie van
een stelsel dat altijd neerkomt op de
wetten door de meerderheid gemaakt
Het is een hulpmiddel tegen alle kwa
len dat vrede moet doen heerschen en ons
de gouden eeuw moet terugschenken Zoo
dat waar is, waarom zijn er dan zooveel
landen die er niet willen van weten
Waarom zagen Engeland en Italië er dan
van af De heer Disraëli zegde dat dit
stelsel eene flauwe vertegenwoordiging
zou in 't leven roepen en uitloopen op eene
uiterst zwakke regeering.
De heer Gladstone deed de evenredige
vertegenwoordiging uit de Engclsche
wetgeving schrappen. SirErskine May
zegde dat de regeering de speelbal zou zijn
van kortstondige samenspanningen, en
het Huis der Gemeenten gaf hem gelijk.
Hoe is die ondankbaarheid van zoo
menige wetgeving jegens zulk onfeilbaar
redmiddel te verklaren Op het gebied
der toepassing heerscht eene volstrekke
spraakverwarring Achtereenvolgens
werden al de stelsels aanbevolen om ein
delijk te komen tot de stelsels der heeren
Beernaert en Feron, die geene meerder
heid in deze Kamer zullen vinden.
Onwillekeurig koinl mij het vers van
den Franschen fabeldichter te binnen,
waar hij zegt.
I.e premir.r qui vit uu chaineau
S'enfuit a cel aspect nouveau. (Gelach.)
Er werd ons eene opgave medegedeeld
van al de landen waar de evenredige ver
tegenwoordiging in voege is. Doch men
heeft de zaken verward en landen vermeld
waar de vertegenwoordiging der minder
heden bestaat, wat gansch iets anders is.
Overigens, de landen die de evenredige
vertegenwoordiging hebben gehuldigd,
passen ze maar op kleine schaal toe en
beschouwen ze geenszins als een onfeil
baar redmiddel ziet wat er gebeurt in
Brazilië, Spanje en Portugal
Er wordt gezegd dat de evenredige ver
tegenwoordiging ons land een tijdvak van
voorspoed zou doen beleven. Ik erken dat
de kantons Ticino, Geneve en Neuenburg
de evenredige vertegenwoordiging hebben
ingevoerd; doch dc andere kantons wilden
er niet van weten.
En nochtans roepen de voorstanders
der E. V. uit Volgt het voorbeeld van
Zwitserland alhoewel de zeven acht
stens van dat land van het stelsel niet
willen hooren Wat meer is, ontstaan er
elk oogenblik te Neuenburg, te Geneve en
in Ticino geene politieke moeilijkheden
Dank aan de invoering der evenredige
vertegenwoordiging,bestaan er te Geneve
en te Neuenburg vijf partijen. Wel is
waar heeft het kleine kanton Zug, dat wel
23,000 zielen telt, zich bij de drie andere
kantons aangesloten Welke vreugdelos
barsting verwekte dat niet onder de even-
redigheidsgozinden Gelachrechts.)
De waarheid is, dat waar de evenredige
vertegenwoordiging bestaat, nergens de
toestand beter is dan daar waar zij niet
werd ingevoerd.
Evenredige vertegenwoordiging is en
kel list en logen zij leidt tot de over
macht eener onbeduidende minderheid.
Het voorbeeld van den grooten raad van
Geneve is daar om het bewijzen G natio-
naal-radicalen en 8 socialisten stellen elk
oogenblik de wet aan 33 behoudsgezinde
protestanten, 38 liberaal-radikalen en 15
katholieken.
Zonder ophouden ontstaan er daar sa-
menspannigen en wordt blijkbaar de
meerderheid verdrukt door de kleine min
derheid waarover ik zoo éven sprak.
Te Neufchatel gebeurde hetzelfde
De Kamer kan aldus oordeelen over
hetgene waar is in het ons toegestuurde
verwijt, dat wij voorstanders van eene on
rechtvaardigheid zijn.
Evenredige vertegenwoordiging bevor
dert daarenboven de verbrokkeling der
partijen. Het stelsel van den heer Beer
naert kende te Brussel mandaten tot aan
hen die de helft der stemmen zouden be
haald hebben. Dat kan ook elders gebeu
ren, en alle regeering wordt met derge
lijke vertegenwoordiging onmogelijk.
De ministers zouden met allerhande
draaierij moeten omgaan, ten einde eene
kunstmatige meerderheid tot stand te
brengen; dan zou men eenen waarboel
zieD ontstaan, en om daaruit te geraken
zouden óf de ministeriën vallen als kaar
tenhuisjes ëfzich moeten in de armen van
der.~Yorst werpen, ten einde aan de dwin-
gelandjes der wel gevers te ontsnappen
Welnu, ik wil niet dat de vertegenwoor
digende macht in minachting worde ge
bracht, ik wil geene persoonlijke macht
Twintig maal heeft de heer Beernaert
gezegd dat de meerderheid bestendiger
zou wezen. Dat zou waar kunnen zijn,
indien er enkel twee partijen bestonden;
doch reeds nu bestaan er verschillende
en de evenredige vertegenwoordiging zou
haar getal nog doen aangroeien.
Ook wordt deze tegenwerping gemaakt,
dat van nu af aan de Kamer vertegen
woordigers van uileenloopende denkwijze
tellen voorstaanders van vrijhandel, van
handelsbeschorming, flaminganten, mili
taristen, enz. Dat is waar Doch veron
derstelt dat die vertegenwoordigers be
noemd worden door onderscheidene groe
pen, die een bepaald programma hebben;
de regeering zou den wil van die verschil-
lende groepen moeten ondergaan dat
ware voor de regeering de politiek van
het mes op de keel Wat zou er worden
van de waardigheid en vrijheid der regee
ring?
En zou de evenredige vertegenwoordi
ging ook toegepast worden op de gemeen
teverkiezingen Zoo liet inderdaad eene
kwestie van rechtvaardigheid is, dan
moet gij ze in alles toepassen, In dat geval
zou overal w anorde en regeeringsloosheid
ontslaan de burgemeesters zouden altijd
te kampen hebben tegen de dorpszwetsers!
En hoe zoudt ge voortaan de burge
meesters benoemen Zijt gij er zeker van,
dat de Koning in dergelijke zaken afstand
zou doen van zijn voorrecht
Zult ge toelaten dat de burgemeesters
in den schoot der minderheid worden ge
kozen Dat ware voorzeker onrecht
vaardig.
Men beroept zich vooral op de recht
vaardigheid, maar zelfs hooggeplaatste
mannen kunnen daarover geene uitspraak
doen.
De heer Delbeke.Dat is hypnotisme!
De heer Woeste. Ja, fanatisme,
geestdrijverij en tal van andere leelyke
zaken
Dc heer Deschamps heeft tegen mij een
artikel van 1881 ingeroepen, waarin ik
zegde dat eene hervorming die beweert op
rechtvaardigheid gesteund te zijn, altijd
eene kracht voor zich heeft. Docli ik
voegde er bij, dat evenredige vertegen
woordiging geducht tegenwerping zou
verwekken.
De voorstaanders van de E. V. vragen
of het niet rechtvaardig is aan iedere
partij de vertegenwoordiging te geven die
haar toekomt. Op die wijze voorgesteld,
moet het vraagstuk in bevestigenden zin
worden opgelost; maar evenredige ver
tegenwoordiging brengt gansch andere
gevolgen mede.
De heer Nothomb, die de proefneming
met het stelsel D'hondt bijwoonde, erken
de dat de oplossing niet daarin was gele
gen.
De heer Nothomb. Maar ik zeg
niet zooals gij, dat er niets kan gevonden
worden.
De heer Woeste. Beproeft maar
Gij zult misschien Je witte meerl vinden.
Vindt gij eene goede oplossing, men zal
u volgen.
Het doel der verkiezing is eene stevige
regeering te vormen, die liet land met
gezag kan besturen. Doch evenredige ver
tegenwoordiging komt néér op eenen
warboel; dus verwezenlijkt dal stelsel de
maatschappelijke onrechtvaardigheid, ten
nadeele der algemeene belangen. Zeker
lijk moet \s Rnd vertegenwoordiging de
ware zijn doch er dient ook gedacht te
worden aan het samenstellen eener regee
ring.
Zijn, ten andere, met het oog op de
stoffelijke belangen, de liberalen van Gent,
of de katholieken van Luik hier niet zoo
goed vertegenwoordigd als zij het door
hunne politieke vrienden zouden zijn En
hebben ze, met het oog op de politieke
belangen, geene andere verdedigers van
hunne denkwijze
Men heeft zich beroepen op do verkie
zingen van 1884, waarin enkel twee libe
ralen werden benoemd. Doch er behoorde
rekening gehouden te worden met de ver
kiezingen van 1882, waarin het tegendeel
len voordeele der liberalen gebeurde dus
is er vergoeding
Ik bestrijd de evenredige vertegenwoor
diging, omdat zij de overheersching aan de
minderheid geeft, omdat ze belet dat er
eene echte regeering tot stand kome,
stoornis verwekt in de gemeenten en op
eene allergrootste onrechtvaardigheid uit
loopt
Ziet ge hier vijftien verschillende par
tijen vertegenwoordigd cn de politiek van
alles of niets toepassen Dat ware sociale
ontreddering
Sommige zaken, goed in beginsel, drui-
schen aan tegen de practijk. Er zijn voor
standers van per.-oonlijkendienst,die geen
aanneembaar stelsel vinden dat is ook
hel geval met de evenredige vertegen
woordiging.Van alle stelsels werd achter
eenvolgens afgezien, tot het stelsel
D'hondt werd uitgevonden, dat zoo weinig
wordt begrepen, behalve misschien door
hen die wierook branden onder den neus
van den Oppergod
De heeren Massaux, de Maere-Limnander
en Van de Walle, allen voorstanders van
de evenredige vertegenwoordiging.hebben
het stelsel D'hondt bestreden zij heeten
het eene Chineesche hoofdbreking.
De heer Van de Walle heeft zijn stelsel
te Mechelen willen beproeven. Dc proef
neming verwekten overal kreten van ver
bazing.
De proefneming te Brussel gedaan, vol
gens het stelsel D'hondt bewees dal de
katholieken, inel tweemaal zooveel stem
men als de radicalen, maar evenals zij
aanspraak konden maken op eenen enke-
len gekozenen
Is dat rechtvaardig
Eindelijk, bij de proefneming der Leu-
vensche studenten, had de faculteit van
de rechten, met het dubbel der stemmen
vier afgevaardigden en die der jwetcn-
schappen slechts eenen enkelen
Dus telkenmale het stelsel D'hondt
werd toegepast, kwam men tot onrecht
vaardige uitslagen.
Dan onslond er een ommekeer, en het
Journal dc Ji> uxelles, die oude voor
standers van E. V., zag af van de voor
keurstemmen, aan de vereenigingen de
zorg overlatende hare lijst naar voorkeurs
orde op te maken.
Maar de heer Beernaert heeft, evenals
de heer Feron, de bezw:aren van beide
stelsels opeengehoopt
Ook de heer Slruye heeft een stelsel en
zelfs meer dan een (gelach) maar ik ver
meen dat niemand er zal willen van hoo
ren.
In zijn ontwerp behield de heer Beer
naert de kiesomschrijvingen met een
enkelen volksvertegenwoordiger: dal was
niet logisch. De heer Feron heeft het inge
zien en vroeg er de afschafllng van.
Maar dat stelsel leverde meer bezwaren
op voor de arrondissementen met twee
afgevaardigen. Men heeft dan het middel
tje der 2 5 der stemmen uitgevonden.
In de nota welke hij liet drukken ach
teraan het verslag dat besluit tot verwer
pen van 't voorstel der heeren Feron,
veronderstelt de'hecr Loslever eene kies
omschrijving met 2 afgevaardigden, waar
20,000 stemmen worden uitgebracht
12,000 katholieken en 8,000 liberalen.
Zijn verkozen één katholiek en één
liberaal. 10,000 katholieken hebben
eigenlijk maar recht te kiezen voor een
enkelen candidaat, zegt de lieer Loslever.
Die candidaat gekozen zijnde, hebben ze
dus alle voldoening verkregen. Die toe
stand is dezelfde als zou men vervolgens
overgaan tot eene herkiezing tusschen
den tweeden katholieken candidaat en een
der liberale candidaten, mits de 10,000
katholieke kiezers, die voldoening kregen
ter zijde te laten.
Maar men ziet het, de achtbare heer
Loslever veronderstelt dat de kiezer slechts
voor eenen enkelen candidaat mag kiezen
terwijl hij voor twee candidaten mag
stemmen Ge kunt hem geen stemmen
ontnemen.
De heer Loslever. Gen enkel bur
ger mag voor twee candidaten stemmen.
Hij stemt voor eenen enkelen candidaat.
De heer Woeste. Daarin hebt gij
het mis kiest gij te Vcrviers niet voor
vier candidaten?
Met al de stelsels die werden vooruitge
zet, mag elke kiezer stemmen voor een
getal candidaten gelijk aan 't getal toe te
kennen mandaten. (Gerucht).
Dat alles bewijst dat do formules zou
den neerkomen op wetten die niet bestand
zouden zijn legen een ernstig onderzoek.
Dc heer Loslever. Het eerste stelsel
D'hondt liet slechts toe te stemmen voor
een enkelen candidaat.
De heer Woeste. Waarom het dan
niet opnieuw aangeboden
Men zegt verder dat de evenredige ver
tegenwoordiging vooral verdedigd wordt
tot bestrijding van 't bezwaar dat aan de
groote kieseollego's is verbonden. Andere
voorstaanders dier hervorming willen
slechts oen enkel groot kiescollege voor
de verkiezing van den Senaat dat ware
een allerslechtst regiem, want liet zou
overwicht geven aan de politieke tinne
gieters der groote steden en allen plaatse-
lijken invloed te niet doen Nog eens, op
practisch gebied, is er geen enkele for
mule die tegen een ernstig onderzoek
bestand is.
