Donderdag
ss Februari 1895. 5 centiemen per nummer. 49* Jaar 2959.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en des Arrondissements Aalst
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
HERDERLIJKE BRIEF
DE DENDE
Dit blad \ersehijnt den Woemdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad S frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-S5 voor zes
Maanden; fr. 1-75 voor drij maanden voorop te betalen. De inschrijving
aindigt met 31 December. De onkosten der kwilantiên door de Post ont
vangen aijn len laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
in alle Postkantoren des Land.
Cuique suuni.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnisaei op
3= bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tagen dan
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landea lich te wanden tea Bareele
van dit blad.
Aalst, den 2T Feb. 188S.
Bevelbrief voor den Vasten
VAN HET JAAbO. II. J. C. 1895
O—
van fijne Eminentie den Cardinaal
Aartsbisschop en Hunne Hoogh. de Bis
schoppen van Belgiëtot de
Geestelijken en de Geloovigen.
Zeer Beminde Broeders,
Het huisgezin is de natuurlijkste en de
allereerste vereeniging ouder de menschen
eu met redeu heeft men hetzelve dan ook
de wieg van iedereen in 't bijzonder en
van allen te zamen genoemd.
Iu zijnen schoot aanschouwt de menscli
het levenslicht, en niet zoodra begint hij
te leven, of hij wordt daar omringd met
die trouwe en vlijtige waakzaamheid,met
die menigvuldige en aanhoudende zorgen,
welke nog jaren lang zijn zwak lichaams
gestel moeten beschermen en de ontwik
keling zijner levenskrachten bevorderen.
Insgelijks in het huisgezin en door het
huisgezin wordt de mensch bekend ge
maakt met het verstaudelijk eu zedelijk
leven. Ook lgdt het geeneu twijfel, dat
het geheel werk der opvoeding bijzonder
steunt op de leering, rond den huist dijken
heerd ontvangen; en welk nu ook de in
vloed zij, waar de menscli, op verschil
lende tijdstippen van bet later leven,door
b heerscht wordt, seker is het toch, dat
de eerste invloed der ouder» boven alle
andero werking sterk en duurzaam 1».
Wiens woorden treffen eerst vooral het
hert van het kind, en maken er het gevoel
voor het goede of de neiging voor het
kwaad in wakker Het zijn de woorden
der ouders, en hunne voorbeelden, die
nog luider spreken dau bun mond zelf,
laten in het geheugen van het kind een
spoor achter,dat nimmer kan uitgewischt
worden. Godsdienst en zeden, gewoonten
en overleveringen, gedragsregels, indruk
ken en gevoelens, alles met een woord
wordt den mensch van zijne ouders over
gezet en diep in het herte geprent, zooda
nig zelfs, dat iedereen van ons teenemaal
den aard weergeeft van het huis, waar hij
geboren werd en opgroeide.
Beschouwt men nu het huisgezin langs
oen anderen kant, zoo mag men het de
eenheid noemen, die, met vermenigvul
digd te wordeu, de maatschappij uit
maakt. Uit de handen van het huisgezin
ontvangt de Staat zijne burgers,zijne wet
houders, zijue bestierders, zijne bescher
mers, kortom al de bestanddeelen, die
eeue maatschappij daarstellen, en iiarc
duurzaamheid, haren gaug, hare veilig
heid en haren vooruitgang verzekeren.
Dank aan het huisgezin leven van geslacht
tot geslacht, de verkleefdheid aau den ge
boortegrond, de eerbied voor de voorou
ders, de getrouwheid aan de vaderland-
sche zeden, de opoffering voor het heil en
den luister van het vaderland, leven al
die deugden onder het volk immer voort.
Ook bestaan er tusschen het huisgezin
en de maatschappij zulke nauwe betrek
kingen, dat het onmogelijk is, om zoo te
zeggen, beider lotsbestemming van elkaar
te scheiden, en, wezen nu de gebeurte
nissen, die het huisgezin overkomen, ge
lukkig of ongelukkig, in alle geval gevoelt
de maatschappij daar noodzakelijk do ge
volgen van. Wil meu zich daarvan over
tuigen, dan- hoeft men de gesebiedeni
maar open te slaan, en men ondervindt,
dat de groei en bloei van een volk even
redig klimt met de bestendigheid en den
voorspoed der huisgezinnen, en dat het
vergeten der huiselijke deugden altoos
eene der oorzaken is van don ondergang
eener natie.
Die aanvankelijke instelling welke
waarlijk de grondvest is, waar de groote
maatschappij van 't menschelijk geslacht
op rust, werd door God zei ven tot staud
gebracht, geregeld eu ingericht. Van God
outving het huisgezin zijne wetgeving, en
zijn wel is waar de driften daar dikwijls
tegen opgestaan, men moet niettemin
erkennen, dat zij er nooit in gelukt ziju,
die goddelijke wetten heel eu al te doen
vergeten.
Van den beginne der wereld koint de
huiselijke samenleving voor als de bekro
ning van de schepping Gods. In weinige
en eenvoudige maar duidelijke woorden,
doen de Gewijde Boekeu ons haar einde,
hare bestanddeelen en hare wetten
keinen zij leggen ons uit wat vereischt
wordt voor haar bestaan en hare instand
houding en op welke voorwaarden zij
vrede en voorspoed genieten zal.
De huiselijke samenleving steunt op
het huwelijk en heeft voor bijzonderste
einde, het menschelijk geslacht uit te
breiden en voort te zetten, overeenkom
stig met de eeuwige raadsbesluiten des
Heeren, die man en vrouw vereeuigde,
om ziju scheppingswerk te vervorderen.
Zij bestaat uit drij wezenlijke bestand
deelen uit den vauer, aangesteld als ge
volmachtigde van God, en die, zoo verre
bet krank vermogen der meuschen toe
laat, in den schoot van het huisgezin
dezelfde bedieningen vervult als God
zelve ten opzichte der schepping; bij ver
persoonlijkt het verstand, de gedachte,de
grootheid, het gebod uit de moeder,
het zinnebeeld der goddelijke goedheid,
gelast mot eene zending van loutere zacht
moedigheid en liefde zij verpersoonlijkt
het hert, het gevoel, de minzaamheid, de
ouderdanigheid eindelijk, uit de kin
deren, geboren uit vaders cn moeders
vereeniging, door deu zegen des Almach-
tigen vruchtbaar gemaakt, eu die de
levende weergave zijn van hetgene er
sterkst cn teederst, edelmoedigst eu zui
verst iu bet hert van man en vrouw ligt
opgesloten.
Heiligheid, eenheid en onverbrekelijke
trouw, ziet, dat zijn de grondvesten, dooi
de hand des Scheppers zeiven gelegd, om
die aanvankelijke maatschappij te doen
op steunen. Zoo wou God het geluk dei-
lamilie stichten, de eer der vrouw ouder
het huiselijk dak verzekeren, den man
veredelen met hem eene gezellin te geven,
zijner woerdig, cu hel welgelukkeu van
het zoo belangrijke werk der opvoeding
der kinderen voorbereiden. Zoo wilde hij
hetgausche menschdom beschermcu, ze
genen en heiligen, met deu vrede van
't menschelijk geslacht op de eendrach
tigheid en de heiligheid des huwelijks te
gronden.
Maar, zooals gij weet, die wetten, hoe
edel ook, werden niet lang geëerbiedigd.
De trouw van het huwelijk bleef niet lang
ongeschonden, de luister van die instel
ling, de weldadigste des Scheppers, ver
duisterde beide verdwenen alras met
het geluk en de onschuld der eerste dagen
eu geen deftig schrijver zou thans durven
te boek stellen, hoe schandelijk die echt
verbintenis ouder de heidenen onteerd, en
tot welke eerloosheden zij verlaagd werd
te midden van de schitterendste bescha
ving zelve der oudheid. Is de vrouw waar
lijk de gezellin van den man en tevens
zijns gelijke, daar nochtans werd zij ver
nederd tot don verachtelijkcn slaven stand,
en als echte slaviune ja behandeld. Be
geerlijkheid cn zelfliefde doofden alle
liefde en achting uit voor de kinderen, cn
stelden barbaarsche listen in 't werk, die
hst menschelijk gevoel tegeuspauueu.
Doch God verliet, te midden van dat
algemeen bederf, het ongelukkige mensch
dom niet. Jesus-Cbristus verscheen op
aarde, en vernieuwde het aanschijn aller
dingen. Het huwelijk kreeg in eens, ou
der deu invloed van zijne leering eu doel
de kracht van zijnen zegen, zijne vorige
onschendbaarheid en weerdigheid weder
en do Heiland deed zelfs nog meer, bij
verhief die verbintenis vau man en vrouw
in haar eigen reeds zoo eerbiedwaardig,
tot nog hoogere weerdigheid hij hechtte
er een nieuw cn grooter merkteeken aan
vast en maakte er een sacrament der
Nieuwe Wet van.
En om door de kracht van het voor
beeld de menschen te overtuigen, en hun
tetooneu, wat het huisgezin zijn moet
volgens zijn goddelijk woord, behaagde
het aan de Wijsheid des Heeren, ons van
in den beginne des Christendoms zulk
huisgezin ter navolging voor te stellen.
Dit voorbeeld is wel inderdaad het
heilig huisgezin van Nazareth. Onder dat
schamele dak werden de wetten der
huiselijke samenleving volkomen onder
houden. Al wat er noodig is om een
huisgezin heilig, en eerzaam, en gelukkig
te maken, vond men daar vereenigd
daar heerschten eerbied voor den wil
Gods, orde en werkzaamheid, eendrach
tigheid der herten, liefde onder de huis-
genooten en heilige, gemeenschap in
droefheid en vreugde.
Langen tijd, Zeer Beminde Broeders,
heeft men in al de standen der maat
schappij huisgezinnen ontmoet, die naar
den geest van het Evangelie leefden zij
trachtten, in zoo verre bet den mensch
mogelijk is, de deugden eu het heilig
leven van het huisgezin van Nazareth na
te volgen.
De gedachtenis er van is te troostend,
is te stichtend, om die te laten verloren
gaan en het betaamt, dat wij er eenige
bijzonderhedeu over meèdcelcn.
In die huisgezinnen was de wet Gods
de eerste en opper L wet iu alles men
vreesde Hem ongelijk aan te doen, en
daarom juist w is men liet meeste bekom
merd, evengelijk de verplichting van Hem
te beminnen en ie dienen alle andere be
langen eu gevoelens overheerschte.
De vader was het hoofd der familie,
niemand betwistte hem die weerdigheid
doch als zoodanig achtte hij zich ook ge
houden er het voorbeeld van te zijn. De
moeder leefde teenemaal verkleefd aan
hare taak van zelfopoffering; zij achtte
als hare eerste plicht, het huiselijk leven
te doen bemianen mot de vreugde eu
rede en eendracht te doen heerschen.
En wat de kinderen aangaat, zij meenden
recht, dat niets ter wereld hij de zorg en
bescherming eens vaders kan vergeleken
worden, dat niets het hert eener moeder
in zachtmoedigheid evenaren kan.
Het ouderlijk huis was de eerste en
'oornaamste school, waar het geweteD
onderricht werdmen leerde er het goed
eu kwaad kennen en onderscheiden.
Wat de vermaken betreft die men aau
de jonkheid toestond, daar gebruikte men
met uiterstezorg die wijze matigheid in,
welke de ziel in ruste laat en niet be
roert, en baar meteen van alle gevaarlijke
begeerten verwijderd houdt. Eu om dc
jeugd hare onschuld te bewaren, wat al
voorzorgen, wat al vermaningen, wat al
waakzaamheid over handel en wandel
De echtgenooten ondersteunden elkan
der in 't vervullen van al hunne plichten,
zij namen deel in elkanders geluk, doch
leden ook samen in leed en tegenspoed.
Eu hoe zwaar ook de beproevingen des
levens hun vielen, vonden zij deu last er
van lichter om dragen, omdat zij getwee
her* droegen; zij kwamen moeite eu te
genstand des te gemakkelijker te boven,
omdat zij hunne krachten voreeuigden
om die tc overwinnen.
Met een woord, iedereen was nergens
zoo geerue gezeten als rond deu huiselij-
ken heerd men ging er maar met spijt
van weg, en men keerde er altijd met
nieuw genot naar terug het ouderhuis
was een heiligdom, waar God altijd ge
kend, aaubeden en gediend was, en de
eereplaats hom in alles werd toegewezen.
Ah 1 gelukkige en voorspoedige buis
gezinnen, welke de eendracht bezielt
wier leden nog wederzijdsche liefde sterk
aaueenbindt wier ondernemingen, zelfs
op stoffelijk gebied, het geluk veeltijds
bekroont; huisgezinnen, met de openbare
achting te allen tijde omringd, en door
den zegen Gods evenzeer ondersteund
Dank aan de goddelijke bescherming
eu aan het godsdienstig geloof, dat uwe
herten vervult, Z. B. B., beslaan er in
onze bisdommen nog een groot getal vau
die christelijke huisgezinnen. Zij juist,
zij bewaren nog in al de klassen der sa
menleving de liefde tot het werk, den
eerbied voor het gezag, de onderdanig
heid aan de wetten, de gewoonten van
eea deftig en matig leven, eu daarom ook
zijn zij op onze dagen de zekerste waar
borg van de maatschappelijke orde en de
beste steunpilaren van den godsdienst
zij schenken aan den Staat zijue trouwste
burgers, en aan de Kerk hare verkleefd
ste kinderen.
Nochtans, en wie zal het ontkennen?
ouder den aandrang der ophitsende
driften die de zielen beroeren, en tot
hoogmoed, tot hebzucht en overmaat van
allerlei stoffelijk genot misleiden, heeft
do christcne geest in het huishouden
veel, zeer veel geleden. Voegt daarbij het
Socialisme, dat niets meer zou willea
staande laten in de hedendaagsche maat
schappij, en daarom van het huisgezin
het mikpunt gemaakt heeft van zijue ver
woede aanvallen. Inderdaad, wat bedoelt
het Socialisme Het tracht het huisgezin
te berooven van ziju godsdienstig uitzien;
het wil hetzelve onttrekken aanJesus-
Christus eu aau de Kerk, en vleit zich,
het eenmaal te kunnen vervangen door
hetgene het heet eene vrije vereeui-
giug, anderszins gezegd, do vernietiging
van allen huwelijksbanden alle zedelijke
plicht.
Geen wonder, dat men alzoo uitermate
veel kwaad gedaan heeft aau de heiligheid
van het huwelijk, hetwelk nochtans de
grondvest zelve van het huishouden is.
Ziet even rond iu ons vaderland, dat zelfs
uog zoo katholiek bleef. Wat al mannen
lie verblind, wat al vrouwen die verloo-
pen hun goloof miskennen, en nalaten do
zegeningen ues Hemels over huuue echt
verbintenis af te smeeken Wat ai ecüt-
jeuooten, niet iu staat om zich de opoffe
ringen te getroosten, welke het gemeen
schappelijk leven noodzakelijk meebrengt,
eu waarom V omdat zij iu 't gebed den
moed er niet toe zoeken... eu die nu bet
droevig voorbeeld geven van twist eu
tweedracht, of zelfs huuue toovlucht
nemen tol eene echtscheiding, al even
uoodlottig voor hun zedelijk welzijn als
verderfelijk voor de opvoeding hunner
kindereu 1 Hoeveel anderen uog, die wel
is waar tot die uitersten niet overslaan,
maar niettemin ontrouw ziju aau de ver
plichtingen van eenen staat, welken het
God beliefde te heiligen door do gratie
van het Sacrament die achter pjdele
voorwendsels schuilen, om hunno schuld
te dekken, en naar hebzuchtige bereke
ningen luisteren, om zich te ontmaken
plichten, welke zoo klaar zijn en zoo
streug.
Den geest van zelfopoffering, waar de
grootheid en zedelijke schoonheid vau
het huisgezin op steunen, keuueu som
mige ouders niet meer, en hij heeft in
die herten plaatsgemaakt voor de zinno-
lijkhoid, voor den drilt naar vermaken,
voor den afschrik van huiselijke zorg en
kommer, voor deu alschrik vau al wat
eeuig last of moeite kost. Vaders eu moe
ders meeuen overtuigd te ziju, dat huu
geene verplichtiug meer overschiet, zoo
dra zij huuue kiuderen eeuigzi*s bezorgd
hebben wat noodig is tot het leven des
lichaams maar wat de behoeften der
ziel hunner kiuderen aaugaat, daar den
keu zij geenszins op eu 0111 huu verder
den geest van het waar geloof voor to
houden eu de gevoelens der ware zeden
leer in te ooezemeu, om hen te beschut
ten logen allen schadelijken iuvlued eu te
verhoeden tegen alle oudeugeudo nei
ging, daar bekommeren zij iu geene decle
zich om.
Het vaderlijk gezag uit zijn eigen zoo
eerbiedweerdig, waut het heeft tegelij
kertijd van het koningschap, van hot
priesterschap en van de godheid zelve,
dat vaderlijk gezag heeft niettemin bij
velen merkelijk verloren van zijnen in
vloed en zijne rechten, 't Is wel waar, dat
hetzelve menigmaal vrijwillig afstand ge
daan heeft van de macht, door God ter
hand gesteld om het [huishouden te be
stieren, eu iu dat geval luisterde het
maar al te gemakkelijk naar zwakke toe
gevingen of misbegrepen teêderheid Maar
grooter kwaad kwam het van elders tref
fen; de bloedigste slagen, welke het va
derlijk g zag te lijden bad, werden er
aan toegebracht door die noodlottige leer
stelsels, die op onze dagen alles tot eene
ingebeelde gelijkheid willen herleiden,
en derhalve geen enkel gezag, welk hot
ook zij, nog staande laten. Eu vandaar
het bedroevende schouwspel dat zooveel
huisgezinnen ons aanbieden; alles staat
eu handelt er verkeerd, en die alleen go-
bieden er, die integendeel er dienden te
gehoorzamen. Vandaar nog dat gebrek
aan bescheidenheid en onderdanigheid
bij de eenen; aan weerdigheid en kracht
dadigheid bij de anderen, en zekerlijk
moet zoo iets bet verdwijnen van allen
eerbied, die de noodzakelijke band in de
huiselijke samenleving is, na zich sleepen.
Eindelijk, en die inbreuk op de
christene verordening van het huisgezin
is al even erg, men gaat zoo verre, dat
men aau de ouders het recht betwist,
hunne kiuderen volgens de wet van God
op tc brengen, eu voor hunne opvoeding
vrijelijk meesters te kiezen, die de weer-
digste en bekwaamste schynen om het
verstand dier kiuderen te ontwikkelen, en
hunnen wil te bestierem met het oog op
huu geestelijk cn tijdelijk welzijn.
De kwalen, welke dit zedelijk verval
der huisgeziuuen veroorzaakt, konnen
zeker niet verholen blijven voor het waak
zaam oog van den doorluchtigen Hooge-
priester, die thans aau 't hoofd der Kerke
staat. Herhaalde malen heeft hij den
iever der Bipschoppeu opmerkzaam daar
op gemaakt, en er de aandacht der we
reldlijke macht op getrokken.
Nauwelijks is hij op deu Stoel van Pe
trus verheven, of in zijnen eersten We-
reldbrief, betreurt hij bet omwerpen der
waarheden, welke de noodzakelijke grond
vest ziju van de maatschappij eu het ver
achten der wottou, aau wier hoede de
goede zeden eu het recht ziju toever
trouwd. Hij neemt de verdediging op
van de heiligheid des huwelijks, waar de
hedendaagsche wetgeving eerst eene lou
ter burgeiijke overeenkomst wil van ma
ken, 0111 kort naderhand uit te komen op
de echtscheiding, met andere woorden,
op de vernietiging zelve van het huishou
den. Later, ia een gedenkstuk van het
hoogste belang, legt hij aau de wereld den
goddelijken oorsprong voor van het huis-
geziu, dezeifs samenstelling, zijne wetten,
zijne weerdigheid eu dc volmaaktheid
•au het katholiek huwelijk.
Eu als hij, bij brieve vau deu 10 Janu
ari 1890, dun Christenen hunne voor
naamste- plichten herinnert, dan zet hij
bijzonder de huisvaders aan,het beslier
hunner huisgezinnen en de eerste
opvoeding hunner kiuderen naar de
n voorschriften van het geloof te regelen,
n Dat men rekening boude, schrijft hij,
n met den grooten invloed, welken de
huiselijke opvoeding op de ziel der
kinderen uitwerkt.Iu geval de jonkheid
- rund deu huiselijken heerd de regels
van een deugdzaam leven leert kennen,
n cn daar als 't ware practische lessen
n van christene deugden onder de oogen
heeft, dan zal het heil der maatschappij
n grootendeels verzekerd zijn voor de
toekomst.
Bij die leering eu die herhaalde ver
maningen kou de iever van Leo XIII zich
nog met bepalen, en nu heeft hij die
andermaal aan de katholieke wereld
willen tooneu, doch onder deu vorm van
toepassing, om ze des te beter iu de
horten te doen doordringen. Krachtens
ziju oppergezag, heeft hij het Algemeen
Genootschap der huisgezinnen aan de H.
Familie van JS'asareth toegewijd inge
steld hij heeft er de standregelen van
goedgekeurd,eu doet toveus eeueu oproep
tot de Bisschoppen der geheele wereld,
om dat heilig verbond van christene
huisgezinnen naar alle kanten uit te
breiden.
Gelijk wij daareven zegden, heeft hy
voor doel, het heilig Huisgezin van Nara-
rcth aan den eerdienst der geloovigen
en tot navolging voor te stellen hij
wenscht, dat men dagelijks zekere gebo-
deu voor het afbeedscl der H. Familie
zoude verrichten, hopende op die wijze de
menschen or toe te brengen, dat zij hun
leven zullen regeleu naar de uitstekende
deugden, waar dc H. Familie, tot voor
beeld van al de standen der maatschappij
en inzonderheid van de wérkende klas, in
uitmuntte.
Gij begrijpt aanstonds, Z. B. B., hoe
de oprichting van dit Genootschap juist
op tijd geschiedt, en welk groot belang
