Donderdag
2 Mei
1893.
3 centiemen per nummer. 19sle Jaar 2977,
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en t Arrondissement Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
De Socialisten
en de Schoolkwestie.
Landbouw.
DE VROUW
GELE HAREN.
-m-
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 4-75 voor drij maanden voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutslraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Cuique Buum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen oj.
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalst, den 1 Mei 189S.
In het jaarlijkscb Congres, door de
Socialisten onlangs te Antwerpen gehou
den, werd, buiten vele andere punten,ook
de schoolkwestie besproken. Het Journal
de Bruxelles maakt over die bespreking
eenigo zeer gegronde beschouwingen. Wij
deelen er hier de hoofdzakelijkste uit
meê.
Na bestatigd te hebben dat, blijkens
mededeelingen, gedaan door Berloz,
Levêque en andere socialistische onder
wijzers, de roodo partij in het officieel
leeraarkorps reeds talrijke openbaar
erkende en nog veel meer geheim aan
hangers telt, gaat het Brusselsch blad
aldus voort
De bestatiging dat bet onderwijzend
personeel door bet Socialism verkankerd
is, mag niet de belangrijkste heeten,welke
te maken zij over de beraadslaging van
bet Congres in zake van schoolkwestie.
De socialistische partij heeft te Ant
werpen, iu dit vraagstuk, bepaald en offi
cieel baar standpunt gekozen. O lang
beeft bet niet geduurd en geen verschil
van meening is te dien opzichte gebleken.
De socialistische partij neemt eenvoudig
voor bare rekening liet programmaller
liberale partij over. Nergens schijnt het
afstammingsverbaud tusscben Liberalism
en Socialism beter uit dan bier. De soci
alistische partij, die zoo gaarne nieuwig
heden invoert, doet het hier in deze zaak
niet. Het wil dat bet openbaar onderwijs
onzijdig, wereldlijk, kosteloos en ver
plichtend zij, evenals de Liberalen. Het
voegt er, als sieraad, eenen maatregel
bij, in socialistischen zin opgevat, maar
die vroeger ook door Liberalen voorge
staan en gedeeltelijk toegepast werd het
uitdeelen van kleeding en voedsel aan de
behoeftige leerlingen. Die maatregel zou
ten andere dit voordeel opleveren, van
oen machtig lokaas te zijn om de kinde
ren Tan arme, der onzijdige school niet
genegen ouders, tot de ongodsdienstige
school te trekken. Want bet gelijk-en
vrijmakend Socialism wil wel de behoef
tige kinderen voeden en klccdcn, dio
naar de scholen gaan, welke bet voor
staat wat de kleinen betreft, die andere
scholen bijwonen, zooveel te erger of
liever zooveel te beter als zij honger en
koude lijden Zooals de liberalen, bewa
ren de socialisten gansch de bcgrooting
voor de officieële scholen zij teekenen
verzet aan tegen de geldelijke bijdragen,
aan de vrije scholen toegekend.
Van deze laatste gewagende beeft
men te Antwerpen gesproken van kleri
kale verstoming, van België tot een
broeinest van Capucienen gemaakt n
men heeft zelfs de u bisschoppelijke kas
sen n niet vergeten om hunne eiscben in
zake van onderwijs te doen gelden, ont-
leenen de socialisten aan de doctrinairen
tot zelfs de versleten uitdrukkingen hun
ner bolle woordenkramerij. Op zeker
oogenblik zou meu te Antwerpen ge
meend hebben zich op een doctrinair
Congres van 1883 te bevinden. Men sprak
zelfs van de ontoereikendheid der school
lokalen en van een parlementair ouder
zoek in te stellen.
Alle begoocheling is echter verdwe
nen, wanneer Anseele, aan het einde van
zijne redevoeringen gekomen, uitriep, dat
bet socialism, in de schoolkwestie, zooals
in elke andere, steeds zijn doel voor oogen
dient te houden, dat is de kapitalischc
samenleving in het hart treffen.
De socialisten rekenen dus op het onzij
dig ouderwijs, om de hedendaagscbe in
richting der samenleving in bet hart te
treffen en hunne zegepraal te verzekeren.
Nog klaarder beeft M. Van der Velde
zulks bevestigd u Het onderwijs moet
onzijdig zijD, beeft hij verklaardmen
denke niet dat ik wil zeggen, dat dit
onzijdig onderwijs eene rechtstreeks socia
listische strekking hebben moetneen,
't is voldoende dat het zuiver weteu-
schappelijk zij waut het socialism klimt,
waaneer het peil van het ouderwijs rijst.
(Van het ouderwijs 't is to zeggen zulk
ecu als door de onzijdige scholen, buiten
eiken godsdienstigen invloed, zal ver
spreid worden.)
Is bet klaar genoeg Bevestigt deze
taal van eenen socialistischen leider niet
op de stelligste wijze dc gegrondheid van
de stelling, door dc katholieken immer
verdedigd het onzijdig onderwijs, onder
maatschappelijk opzicht, heeft een ont
bindend, gevaarlijk karakter.
Zullen de verklaringen der socialisten,
op het Antwerpsch Congres nopens het
schoolvraagstuk gedaan, de oogen der
kortzichtige liberalen eindelijk doen open
gaan Wij betwijfelen het grootelij ks
Sedert jaren hebben zij de noodlottige
uitslagen, door hun onderwijsstelsel op
geleverd, kunnen bestatigen. Zijn zij er
wijzer door geworden Geenszins. Nog
immer gaan zij voort met het onzijdig
ouderwijs als hun ideaal te beschouwen,
met op alle tonen zijnen lof te zingen en
zijne toepassing voor te staan.
Die lieden zijn te trotsch om to erken
nen, dat zij eenen verkeerden weg insloe
gen. Liever hebben zij, in den afgrond,
die aan hunne voeten gaapt, te verzinken,
dan hunne dwalingen tc belijden en,
door eenen tijdigen terugkeer, hun be
houd eu dat der door beu misleide me
nigte te verzekeren.
Beseffen zij wel welke groote verant
woordelijkheid zij aldus op zich laden
Wij hebben moeite om het te geloovea.
Met den goedkoop der graanprijzen cn
de noodzakelijkheid voor den landbouwer
zich op den kweek en de vetmesting van
vee toe te leggen, is de behandeling der
dieren een punt van het grootste belang
geworden.
Daarom achten wij het nuttig uit het
tijdschrift De Doer hot volgende regle
ment over te nemen, dat voor den land
bouwer zeer goede raadgevingen bevat
S tal-Reglement
Behandeling der dieren.
Abt. 1. Wees voor do dieren een
ware vriend. Stoot en sla ze nooit, behan
del ze zachtmoedig. Ruwe menschen deu
gen niet voor veeoppassers. Doe het werk
in den stal rustig en altijd zooveel moge
lijk in de zelfde orde, dan zult gij u en
uwe dieren aan regelmatigheid gewoon
maken.
Abt. 2. Geef de dieren een warm en
droog leger; mest dagelijks uit en houd
krib en ruifel rein. Houd do dieren zuiver
met ze tweemaal in de week te poetsen
(kammen).
Abt. 3. Behandel de drachtige die
ren bijzonderlijk zorgvuldig. Wees een
trouw verpleger voor uwe zieke diereu,
zet ze, zoo mogelijk alleen, en haal eenen
veearts indien de ziekte erg is.
abt. 4. Verschaf aan uwe dieren,bij
zonder aan jong vee, vrije beweging in
den zomer, aïs't mogelijk is, op eene wei
de of in eene loopplaats. Eene omheinde
mestplaats kau daar ook voor dienen.
Destal als woning.
Abt. 5. Gijdwingtuwe dieren in oenen
stal te wonen; maar dan moet gij ook
zorgen den stal zóó in te richten, dat ze
gezond kunnen blijven.
Abt. G. Houd de warmte van den
stal op omtrent 15°. Hang een warmte
meter in den stal en neem hem in acht.
Neem maatregelen als de gemiddelde
warmte merkelijk van 15" afwijkt.
Abt. 7. Draag zorg voor de gezonde
lucht. Regel de verluchting op zulke
wijze dat de diereu in deu trek niet staan,
verdelg het lastige ongedierte.
Abt. 8. Geef licht in uwen stal. Dat
bevordert de gezondheid van uw vee en
ergemakkelijkt de reinhouding in den
stal.
Eet voederen der dieren.
Abt. 9. Geeft rijkelijk voeder en stel
het dagelijks rantsoen goed tezamen. Geef
geen bedorven voedsel en laat u niet
bedotten met zoogenaamd melkpoeder,
want 't is kwakzalverij.
Abt. 10 Geef aan de goede melk
koeien rijkelijk krachtvoeder, namelijk
oliekoeken of meel. Voeder vergevorder
de drachtige koeien matig en met lichten
kost. Geef regelmatig wat zout. Zorg
25® Vervolg.
Juffrouw Smith, zoo langs haren neus weg over
deze omstandigheid babbelende, had de onderstelling
doen kennen, dat mevrouw Fleming kostbaarheden
bezat en bijgevolg bevreesd was voor dieven. Dit liet
zich zoo wel hooren. Doch nu meende Saltash de ware
reden van hare zorgvuldigheid bij het afsluiten barer
kamerdeur ontdekt te hebben. Naar alle waarschijn
lijkheid was die slaapkamer den gcheelen dag bezet.
Kort en goed, de eenigc gevolgtrekking, tot welke
de jonge man geraken kon, was deze, dat een onbe
kende huisgenoot zich hier verborgen hield voor bet
gerecht, en dat mevrouw Manton's gewezen kamer
meisje aan eenen misdadiger de hand leende om de
waakzaamheid der justicie te verschalken.
Hoe logisch, en misschien ook hoe juist, verblij
dend was deze gevolgtrekking niet.
De brave Smith kon dan ook, toen hij naar gewoonte
het ontbijt kwam brengen, niet laten eene zekere
gejaagdheid cn ontstemdheid bij zijn huurder op te
merken.
Ik geloof dat het weer niet zoo goed met u is,
mynheer, zegde hij. Uw ommeletjc schijnt u van
morgend niet te smaken. Hebt gij bij geval meer trek
in iets anders Mijne vrouw kan in tien tellen iels
voor u klaarmaken.
Neen, neen, Smith, doe maar geen moeite, hoor.
liet is alles heel lekker en goed, maar ik ben een
beetje van het eten af, begrepen.
En van het slapen ook, naar het schijnt. Ik zie
ten minste, als ik my niet vergis, dat mijnheer niet
op zijn bed geweest is.
O, ik ben op mijnen stoel in slaap gevallen,
zegde Saltasb En toen ik wakker werd, toen vond
ik liet niet meer de moeite weerd mij nog uit 1c klee-
den en te bed te gaan liggen.
Dit was gedeeltelijk de zuivere waarheid.
Smith was reeds op het punt vau den aftocht te
blazen, toen hem nog iets te binnen schoot.
Mag ik uwe kleederen laten drogen, mijnheer
vroeg hij.
Mijne kleederen laten drogen Welke kleedercn
Wel, die gij van nacht hebt aan gehad, toen gij
uitging. Onder zoo'n plasregen... natuurlijk.
Saltash zag hem met de uiterste verbazing ai
voelde grooten lust om hem voor gek te verklaren.
Doch eensklaps ging hem een licht op.
O zoo Ja, ja Natuurlijk Maar hoe drom'
mei kunt gij dat weten, dat ik van nacht ben uit ge
weest I Hebt gij mij de deur hooren sluiten
Dat nu juist niet, mijnheer. Maar ik zag vai
morgend de nattigheid in den gang, mijnheer, ei
daarom dacht ik, mynheer zijne kleederen zullen wel
nat zyn, en dan is het zaak om ze te laten drogen.
voor goed drinkwater en laat uwe dieren
geenen dorst lijden.
Abt. 11. Voeder altijd stipt op de
zelfde uren; als gij verandert van voeder,
doe dit niet ineens, maar langzamerhand.
De melk.
Abt. 12. Wrijf voor het melken den
uier met eenen drogen doek op. Wasch
uwe handen rein eer gij begint te melken
eu melk de tempels kruisgewijze. Behan
del de koe onder het melken bijzonder
vriendelijk. Melk den uier goed uit. Het
laatste druppeltje is de boterrijkste melk.
goede melkkoeien moet gij driemaal daags
melken.
Abt. 13. Puntige reinheid van alles
wat met de melk iu aanraking komt. is
voor de goede hoedanigheid der melk
eene onmisbare voorwaarde.
Art. 14. Draag de melk na het mel
ken seffens uit den stal; zijg aanstonds de
melk; koel ze zooveel mogelijk af. Zet zo
iu eene koele plaats met goede lucht.
Sluit de melkkan eerst dicht, als de melk
wat gestaan heeft.
Abt. 15. Melk van zieke koeien
moogt gij met de andere niet mengelen.
HoHandschvee. Zaterdag, laat
ste dag dat de Belgische grens voor het
Hollandsch vee open was, zijn er langs
de static Rozendaal, van 6 ure 's morgens
tot zonsondergang 2860 stuks groot vee
naar België gevoerd,zegt de',N.ïiot. Cour.
voor eene opgegeven) weerde van 415,000
gulden, of bijna een millioen franks.
Dit cijfer werd nooit bereikt.
is de bescherming noodzakelijk
voor den landbouw
De voorstanders van den vrijhandel*
beweren dat de landbouw zich moet red
den door het onderwijs, de vereeniging,
de samenwerking.
Wat al vruchten onderwijs en samen
werking kunnen voortbrengen daarvan
vinden wij een treffend voorbeeld in de
Chareute-Inférieure.
De landbouw was in dat departement
bijna geheel vervallen, tot M. Itostrand
een syndikaat stichtte, dat in 1880, 8000
leden telde, en er nu 12,500 heeft, die
wekelijks 5 centiemen betalen. Eene sa
menwerkende maatschappij is de alge-
meene leverancier vau het syndikaat. Het
richt landbouwwedstriiden en proefvel
den in, heeft eenen leeraar van land
bouwkunde, die voordrachten houdt,
meststoffen en grond ontledigt en alle
inlichtingen geeft.
Het syndikaat heeft overal het gebruik
der scheikundige meststoffen verspreid.
Het heeft voor 45,000 frank verbeterde
landbouw-werktuigen aangekocht, welke
het aan de leden verhuurt, of waarmede
het, mits een kleiu loon zelf het werk
Want er is niets zoo slecht als vochtige kleederen.
Vochtige kleederen, mijnheer, hebben al meer men
schen onder den grond geholpen, dan de pest en de
cholera en dc pokken bij elkander.
I)at zal wel waar zijn, zegde Saltash. Nu, goed,
neem de kleederen dan maar mcö, Smith. Erg nat
zijn zij zeker niet, maar een beetje extra drogen zal
toch misschien geen kwaad kunnen.
Toen Smith de kamer verlaten had, moest Saltash
lachen over hetgeen bij daar had gedaan. Door zyncn
huisbaas in den waan te laten dat de droppels eener
paraplu in den gang van hem afkomstig waren, had
hij feitelijk tot mevrouw Fleming's intrigue, welke die
dan ook wezen mocht, meégewerkt. Met andere woor
den, hij had feitelijk nu reeds zichzelvcn ter wille van
Mary Hanson min of meer gecoinproinettecrd.
Eerst nu bespeurde bij dal er naast zijn telloor een
brief lag, dien hij in zijne verstrooidheid nog niet had
opgemerkt. Hel schrift van het adres trok terstond
zijne aandacht. Het was van mevrouw Manton.
Wat den inhoud van den brief betrof, hy bevatte
voor den aandachtigen lezer, die dit verbaal tot dusver
goedgunstig heeft willen volgen, hoegenaamd geeu
nieuwsmaar voor Saltash was by niets meer of
minder dan eene openbaring, welke hem over alles
een licht deed opgaau.
Langen tijd stond hij in diep gepeins uit het ven
ster te staren Hij zag nauwelijks de voorwerpen op
welke zijne ongen rustten het gangpad, op hetwelk
de doodkist omgetuimeld was, hel witte hekken en de
kale bloembedden aan weerskanten, den weg en de
buizen aan den overkant.
Een man slenterde daar heen en weer, en zoo ver
loren was Saltash in zijn gemijmer, dal hij eerst na
ecnige minuten starens dien man in het oog kreeg.
Iets bijzonder opvallends had die man trouwens
niet; en dat hy zoo gestadig daar op dezelfde plek
bleef drentelen, och, dat was In een zoo'n vervelend
nest als ltrumville, waar de menschen met hunnen
lecgen tyd geeii raad wisten, ook al niets buitenge
woons. Vermoedelijk wachtte hij op iemand, of had
met dezen of genen eene afspraak.
Straks zat onze vriend wcêr in zijnen armstoel bij
het vuur. Die brief van mevrouw Manton had hem
volslagen het hoofd doen kwijtraken. Wat nu t« be
ginnen 1 Hoe zich nu verder tegenover dit allermoei
lijkst geval tc gedragen T
lly kon zich niet goedschiks laten betrekken bij
eenen juwcelendiefstal, eoncn diefstal onder de meest
verzwarende omstandigheden en toch had hjj innig
meéïjden met Mary Hanson. Mevr. Manton had in
haar verhaal bijzonderen nadruk gelegd op den dwang,
onder welken het meisje blijkbaar gehandeld had
en Saltash, die misschien niet geheel onbevooroor
deeld was, sloot zich bij deze zienswijze ten volle
aan.
Hij zou op het oogenblik niets liever gedaan hebben,
dan tot haar te gaan en haar te waarschuwen,
hare betrekking tot den diefstal ontdekt was.
In deze overpeinzingen werd hij gestoord door
Smith, die het ontbijt kwam wegruimen.
Mevrouw Fleming schijnt van morgend ook al
niet heel wel, mijnheer, zegde hij. Zij heeft geen brok
gegeten.
verricht. Het bezit brand- en veeverzeke
ringen, een scheikundig laboratorium en
een landbouwblad.
Er gaat eene landbouwschool gesticht
worden voor de weezen der arme land
bouwers, waaraan later een oud-mannen-
buis zal bijgevoegd worden.
Dat is voorzeker eene schoone uitkomst,
doch kunnen in ons land, de syndicaten
dergelijke uitkomsten opbrengen
Een enkel voorbeeld zal ons daarover
inlichten.
DeCharente-Inférieure bracht 2,401,471
hectoliters tarwe op in 1893. Moest die
oogst verkocht worden in België aan den
tegenwoordigen prijs, dan zou de weerde
er van bier ongeveer 15 millioen frank
minder zyn dan de weerde welke hy wer
kelijk iu Frankrijk beeft. En wie zou dur
ven beweren, dat in deze voorwaarden,
het syndikaat en de samenwerkende
maatschappij in kwestie den graad run
voorspoed zouden bereikt hebben, tot
welken zij gekomen zijn
Iu dat verschil van prys ligt een be-
ngrijko grondslag, van welken men
rekening moet houden.
Zonder eene gematigde bescherming zal
de vereeniging alleen machteloos blyven.
Het voorbeeld van Frankrijk moet in
zyn geheel genomen worden al te dik
wijls vindt men genoegen in er van weg
te nemen al wat van aard is om de tegen
standers der bescherming tegen te spre
ken. Op dat punt, houden wij ons, overi
gens, aan 't gevoelen van deu voorstander
van den vrijen handel, M. Tissandier, die
verklaart, dat de landbouw zich in Frank
rijk slechts staande houdt, dank aan de
inkomrcchten.
Tegen de feiten zyn do theories van
geener weerde.
- Meeting te Brusael.
Zondag avond werd te Brussel eene mee
ting gehouden door de ware democraten.
Onze merteleer sprak er ook, of liever,
hy draaide er zijne zeererachtige klap-
kraam open over de Encycliek u Rerum
Novarum n die hij valschelyk uitlegt om
den minderen man op te hitsen. Plaats
gebrek laat ons niet toe er heden een min
of meer uitgebreid verslag over meê te
deelen. Bemerken wy dat deze meeting,
alleenlijk door socialisten werd by ge
woond en de katholieken er zoo min ge
zien werden als witte raven in de bos-
schen. Wat er op die meeting gehoord
werd is onbeschrijfelijk. Men zou waarlijk
zeggeu dat al de duivels der hel waren
losgelaten te oordeelen naar de godslas
teringen, de vervloekingen, de verweu-
schingcn en de lasteringen tegen Gods
dienst, Priesters en Kloosterlingen die er
uitgebraakt werden, terwijl er op menige
plaats hevige vuistgevechten plaats gre-
Hé Werkelijk zegde Saltash, den onverschil
lige spelende.
Ja, hernam Smith Of anders heeft zij emen
schrik gehad. Ik kan u verklaren, ik heb haar in al
dien tijd nog nooit zoo gezien. Zij zit voor halfdood op
haren stoel, en staart als wezenloos in het vuur, en
er was geen enkel woord uit haar te krijgen. Ik weet
niet ofzy soms niet in het dagblad iets heeft gelezen,
wat haar zoo kapot heeft gemaakt, een sterfgeval of
zoo iets. Ik heb bet blad van dezen morgend nog niet
ingezien, en ik beb dus nog niet kunnen nagaan of
er iemand van den naam van Fleming onder de doo-
den staat. Of misschien, wat ook wel mogelijk is, dit
is dat zij geld verloren beeft door bet springen van de
eene of andere bank, of door eene daling in de papie
ren. Maar een van beiden, dunkt mij, moet bet vast
eu zeker zijn geweest.
Hel was duidelijk genoeg, dat Smith van zijnen heer
op kamers een aanbod verwachtte om in zijn dagblad
maar eens na te snuffelen wat voor een onhiil me
vrouw Fleming wel kon overkomen zijn.
Saltasb ccbter deed alsof bjj biervan niets merkte,
en Smith was als hecrenknecht te goed gedrild en te
welgemanierd, om zijn verlangen te uiten.
Nauwelijks bad de goede man de deur weer achter
zich gesloten, of Saltaib vouwde zijnen Stakbab»
open. Hij zocht eveuwel niet onder de beursberiebteo.
Terstond legde hij den vinger op een nieuwske met
het opschrift De diefstal op Markham Abbey.
Wordt voortgtect).
