I
Donderdag
I I Juli 1893. 5 centiemen per nummer. 49sle Jaar 2996.
Onzijdige scholen.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Een brief van
den Bisschop van Luik.
Een wonder.
Een en ander.
DE DENDERBODE.
H,4'
li,SS
<3.1
12,Ji
12,30
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
igteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
or de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
aanden; fr. i-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
adigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
ogen zijn ten laste van den schuldenaar.
Wen schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
in alle Postkantoren des Land.
Cuique suum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
lalst, den lOJuli 18!);>.
9,54
10,05
10,17
10,23
Geachte lezers, wilt gij eens voor goed
met de nuen oordeeleu wat vertrouwen de
tholieke ouders iu de onzijdige of libc-
ie scholen mogen stollen, leest dan de
tgende uittreksels van een vluchtschrift,
ter laatste dagen, door een der invloed-
kstc leden van de liberale partij in het
ht gezonden.
- Men durft zelfs den naam Gods in
•scholen niet meer uitspreken... n
In den Brusselschen gemeenteraad
»ft M. Lepage een voorstel moeten
3 »n, omdat men toch soms aan de kin-
i ren van het vaderland zou spreken, en
imccr M. Buis, als gevolg van dit voor-
1, bevolen had dat men de Braban-
t ine in de scholen zou zingen, heeft
5 tn in eene meisjesschool moeten ver-
i iden ze te zingen, omdat men er onze-
i lijke woorden op toepaste.
s Erger zaak In de Normaalschool is
opvoeding zoo onbekend als in de la-
j re scholen. Van zedeleer spreekt men
i weinig of niet. Hoe wil men dat de
Igelingen, die daaruit komen, zonder
iarborg van vaste grondbeginsels, zo
re opvoeders zijn en zich niet laten
tdesleepen met al de winden der geest-
ering, die rond hen blazen
Is het verwonderlijk dat, wanneer
n socialistische meeting plaatsheeft,
i,58 5n ze dichten drom ziet zitten op den
ijö4 rsten rang, in eenen staat van opge-
.11 indenheid, die de ongebondenheid der
•U lksvoreenigingen overtreft
',29 Heeft een socialistische afgevccrdigde
.36 Et onlangs te Antwerpen gezegd Wij
41 Hen hun de onderwijzers ontnemen; do
Bderen zijn onder dezer invloed en dan
,58 Hon wij zien.
a Heeft een lid van het onderwijzers-
fP8 °P het congres der onderwijzers, in
v 93, niet verklaard, dat men het pro-
anuria van de socialistische werkers-
irtij in de scholen moest onderwijzen
laakte *s het niet bestatigd dat, tijdens de
ijzenkiezingou, talrijke onderwijzers
'1 nk Jk voor kandidaten van de revo-
>linv*tionuaire werkerspartij gestemd en doen
emmeu hebben Heeft het orgaan dier
eerde0^zulks niet bevestigd n
raa R z^uc'en ver gevorderd zijn, waar-
ik, indien, de socialistische propa-
inda langs alle toegangen binnendrin-
md, men aan onze knapen deed ge-
OYcn, dat de diefstal wettig is; dat het
Har 'en goed is vrij met eene vrouw te leven,
s ze tc huwen, dat de haat tegen de rij-
5n een plicht is; dat de bevrediging der
^eerlijkheden een recht is; dat het va-
Hand eene snoeverij is dat God een
Srzinsel is van kindermeiden dat de
(Verhaal uit de XVI eeuw.)
Vervolg.
Van
,ont" J)eoogcn van den prcvosl glinslcrdcn als een vuur
fi deze bekentenis, die hij aanstonds met eene onuit-
zr* pAkelijkc vergenoeging aanteekende. Goed, mijn
"dzegde hjj, en wat is nu den naam van dien
eilander
|5gk Michelle zegde den eersten naam, die haar in het
Macht viel.
- Zeer wel, mjjn kind en waar denkt gij dat hij
tar toe is 1
E Naar Haarlem.
Allerbest! wy zullen hem wel vinden; wij
«Hen hem doen uitleveren. Dat men die vrouw
|rag leide naar de gevangenis en haar eenen bieelit-
«der bezorge.
De prevost ging de zaal uit, gelastte eenen zijner
jannen van den gewaanden medeplichtige te gaan
.pzoeken, en vervaardigde tegen Michelle het dood-
"^'Pnnis.
Des avonds van den zelfden dag kondigde haar de
«stoor van Sottegliem, aan wien zij voor de laatste
!>ren«aal hare biecht wilde spreken, aan, dat zij des andc-
ltjjd*ndaags moest sterven.
hg. Koelie vroeg hem vergiffenis voor de leugen, die
Communards groote Frauschmannen wa
ren en dat de zotte praat, dio de gangbare
munt der socialistische leerstelsels uit
maakt, evangelie is
üo clcricalcn, zegt de schrijver op
eene andere plaats, beweerden met be
trek tot de schoolwet van 1879, dat sedert
den dag, waarop de priester geen toezicht
in de scholen meer zou uitoefenen, men
er gecne godsdienstige zedenleer meer
zou onderwijzen.
Van weinig belang is ons het grond
beginsel, zegden zij, 't zijn de gevolgen,
die wij duchten. De vrijdenkerij gaat het
lager onderwijs beheerscheu, en, met dc
vrijdenkerij, de haat van allen eerbied
voor God, voor de wetten, voor het gezag,
voor het buisgezin.
i) Vele invloedrijke personen, die, tot
dan toe, het liberalism getrouw hadden
gevolgd, braken ermede af, omdat zij
deze denkbeelden niet deelden.
Hebben zij gelijk gehad
n De rechtschapenheid verplicht ons
JA tc antwoorden. Het onderwijs heeft
zich met eene misschien bovenmatige
weelderigheid, uitgebreid in dezen zin,
dat men eene menigte zaken leert, lezen,
schrijven en rekenen terzij gelaten, waar
van er niets bijblijftmaar het hoofdza
kelijke, te weten de eerlijkheid, de kin
derlijke liefde, den eerbied voor de over
heid, dc liefde tot den naaste, de ver
kleefdheid aan het vaderlaud, de goedheid
des harten, de beleefdheid, dc welgema
nierdheid, de opvoeding, in één woord,
houdt men er zich mede bezig
In dc steden heeft het vroegtijdig
bederf der denkbeelden en der zeden
verontrustende vorderingen gemaakt.
Bevestigt dit alles niet ten volle wat de
katholieken altijd beweerd, de socialisten
meermaals erkend, sommige liberalen
echter altijd hardnekkig geloochend heb
ben de onzijdige scholen zijn ongods
dienstige scholen en broeinesten van
socialisten.
En 't is voor zulke scholen dat onze
tegenstrevers van alle kleur in de bres
springen 1 't Is om zulke scholen te be
houden, dat zij het wetsontwerp van
minister Schollaert halsstarrig bestrijden.
Dat onze wetgevers van hun verzet
geene rekening houden, en zij zullen den
dank verdienen van alle weldenkende
lieden, liberalen zoowel als katholieken.
Ziehier den beknopten inhoud van
eenen brief wolken Mgr Doutreloux, bis
schop van Luik gezonden heeft aan de
komiteiten van V Union eatholique en
van 1'Union dcmocratique chrétienne dier
stad
Mgr Doutreloux herinnert vooreerst dat
zij gedaan had, om de pijn der ijzeren bot tc ont
vluchten, en dc goede man zag dat zij tcenemaal
bedaard was nu hij haar verzekerd had dat God haar
had vergiffenis geschonken.
liet nas den 13 maart 1533 dat het doodvonnis
moest ten uitvoer gebracht worden.
Wijl de gerechtsdienaren koelbloedig het schavot
bereidden waarop Michelle gehangen moest worden,
bevonden zich de twee plichtigen, welkers schelmstuk
de ongelukkige meid ging boeten tel'arijs.
Zij hadden er gedurende acht dagen een alleronge-
bondenste leven geleefd, en er in het gewoel en ecu
onophoudelijk over en weer geloop ccnigc verlichting
gezocht aan het wroegen van hun geweten.
De afschrikkelijkste denkbeelden vervolgden voor
namelijk Simeon.
Maar hij dacht niet dat men een zoo deftig meisje
kon vermoeden, wanneer hjj in den hof, (die thans
door de keizerlijke markt is vervangen), onvoorziens
Michel Van der Haegen, een koopman van Gent en
den vriend zijns vaders, ontmoette, die juist (e Parijs
was aangekomen.
Het nas den 16 Maart.
Gij levert hier u aan allerlei vermaken over,
zegde hem Michel, wijl uw vader schier bezwijkt van
verdriet.
Wat, verdrietvroeg hem dc jongeling, wijl
zyne wangen zich met schaamrood overdekten.
Weet gij dat nog niet Men heeft zyne kas
geplunderd, en de meid gaat opgehangen worden.
Simeon voelde, bij deze woorden, zijne becnen
wankelen. De koopman schreef deze
hij in zijnen herderlijken brief van 14 ja
nuari 1894 verklaard had, niets zoo zeer
ter horte te hebben, dan in volle over
eenstemming van gedachten met den
Paus te zijn. Dat is ook oen zijner voor
naamste bekommernissen geweest tijdens
zijn laatste verblijf te Rome.
Hij heeft den H. Vader gevonden, diep
bedroefd over den vooruitgang van het
socialism in België, maar terzelfder tijd
volkomen overtuigd dat men in zulk ka
tholiek land als het onze, het socialism
gemakkelijker dan elders kan tegenhou
den en overwinnen, op voorwaarde dat al
de geloovigcn de onderrichting der Kerk
gehoorzaam en getrouw naleven.
Zij moeten die onderrichtingen toepas
sen met eene aanhoudende krachtdadig
heid gematigd door de wijze voorzichtig
heid, welke het getal en de grootheid der
te ovcrwiunen hinderpalen opleggen.
Het vurigste verlangen van den H. Va
der is dus, de Belgische katholieken, tot
welke vereenig ing zij behooren, hunne
krachten te zien verecnigen tegen de vijan
den van den godsdienst en der maat
schappelijke orde, welke ook de verschillen
zijn die nog kunnen bestaan over zekere
kwesties van ondergeschikten rang.
Die geschillen zijn overigens niet zeer
talrijk, zegt Mgr Doutreloux, en verschei
dene punten, die vroeger betwist werden,
mogen nu beschouwd worden als opgelost.
Dio welke het nog niet zijn, hebben be
trekking op kwesties die vrij mogen be
sproken worden onder de geleerden, of
op hervormingen, die van geene oumid-
delijke toepassing zijn. Die geschillen
van meening kuuuen geene verdeeldheid
wettigen, welke de verschillende groepen
zou verzwakken en de toepassing vertra
gen der hervormingen, noodig tot verbe
tering van het lot der werklieden.
De verdeeldheid zou ook den vooruit
gang van het socialism begunstigen en
de algemeeue belangen der katholieke
partij benadeelen.
De noodwendigheden yan den toestand
en de christelijke liefdadigheid, zoo be
sluit Mgr Doutreloux, bevelen dus eone
wederzij dsche toegevendheid aan den dag
te leggen in de vraagstukken, waarover er
nog geene eensgezindheid bestaat, en al
len te werken, elk in zijn eigen zin en met
zijne eigene middelen, om de gemeen
schappelijke vijanden te bestrijden. Alle
persoonlijke beschouwingen moeten van
kant gesteld worden.
Allen moeten bereid zijn om edelmoe
dig hunne eigene gevoelens op te offeren,
gehoorzamen aan den wenscli van den II
Vader; het verbond van al de katholieken
iu den strijd tegen het socialism en in de
betrachting der lotsverbetering van den
werkmansstand.
Geachte Medeburgers
Bemerkt het wel het vurigste verian
een natuurlijk gevoel toe. Hij poogde hem tc troosten,
moedigde hem aan en deed hem beloven van des
anderendaags naar Gent weder te keeren.
De twee jongelingen hadden reeds dc helft van het
gestolene geld verkwist of verspeeld. De hoop van
alles tc kunnen herstellen, zette hem aan om dien
avond nog eene kans te wagen. Maar zij verloren om
trent al wat zij nog bezaten en daar Simeon ver
klaarde dat hij naar Gent wilde wcdcrkccrcn om zich
aan dc voeten zijns vaders te werpen, hem alles ken
baar te maken en de arme Michelle te redden, stemde
Theodoor cr in toe hem te vergezellen, op voor
waarde dat Simeon alles zou op zich nemen en zich
van al de diefstallen zou beschuldigen.
Theodoor wist immers dat Balthasar een groot
ortuin had, en misschien bad hij een plan in het
hoofd hangen. Na zijne dood moest gansch dit fortuin
aan Simeon komen, en wie weet of hij niet meende
dit erfdeel te kunnen verhaasten Vond men die
veronderstelling wat hatelijk, dat men aan de gevolgen
van een eerste schelmstuk denke dc weg des vcr-
derfs wordt allyd breeder en breeder. Daarenboven
bestooi Theodoor zijnen medeplichtige zelf, want hjj
had nog 3000 guldens in goud in zijnen gordel, alhoe
wel hij beweerde niets meer te bezitten. Bij zulkda-
nige mcnschen is dus alles mogelijk.
In dien tijd reisde men zoo spoedig niet als heden.
De twee jongelingen kwamen eerst den 15 maart des
•gends te Gent aan, en kwamen ten 10 uren de
stad binnen. Michelle moest ten 12 uren gehangen
worden. Theodoor had sedert lang het hooge kruis van
Sint-Jan in het oog.
gen van Z. H. Leo XHI is dat alle Belgi
sche katholieken tot welke vergadering
zij behooren, zich vereenigen tegen de
vijanden van den Godsdienst en der
maatschappelijke orde.
En hoe beantwoorden de helden van
Chipka aan dit vurigste verlangen van
den II. Vader Leo Wel in plaats van
de vijanden van onzen Godsdienst en der
maatschappelijke orde tc bestrijden, slui
ten zij er een verbond meê. Ja, die
belden van Chipka komen een verbond te
sluiten met liberalen en socialisten om
overal de voorstaanders van Godsdienst,
Eigendom en Huisgezin uit de besturen
van steden en gemeenten te verwijderen
Mogen die helden zich nog katholiek
noemen
Eu vloekt het niet tegen alle gezonde
reden, als ze beweren dat ze volgens de
voorschriften van Z. H. Leo XIII han
delen
Het Land van Aclst van zondag 11. be
wijst ontegensprekelijk dat er een ver
bond tusschen de helden van Chipka en
de liberalen en socialisten gesloten is. Wij
moeten ze dns bestrijden even als ons
ergste vijanden en hieraan zullen wij niet
falen.
Onder dien titel geeft de Eendracht
van Mechelen a/M het volgende artikel,
betrekkelijk dc God benadigde Maria
Cretskens, wonende te Ophoven, (bij
Macseyck) in de provincie Limburg.
Ziehier het bedoeld artikel
De Ouders.
Onder de gemeente Ophoven, ligt de
groote pachthoef Schurenhof en ook wel
Neerenschuur genaamd, toebehoorende
aan den heer Galiard te Stevensweert.
Sedert jaren is deze pachthoeve ver-
gacht aan het echtpaar M. Cretskcns-
uillaume. De ouders zijn voorbeeldige
lieden, die het door hunne oppassendheid
verre gebracht hebben, te meer daar zij
meestendoels met eigen volk werken.
Zij bezitten negen kinders, zes jongen;
en drie meisjes, waaronder het oudste
der meisjes, Maria, dat ons voorwerp ter
bespreking zal zijn.
De vader was vroeger brouwersknecht
in het alom gekende Hotel Van Eyck
gehouden door den heer Vanderdonck-
Sraeets te Maeseyck.
Maria Cretskens in godsvrucht.
Maria Cretskens is sedert 9 Juli 11.
22 jaar oud. Van hare eerste jeugd
was zij oprecht vroom en zonder ver
waandheid. Zij werkte en zwoegde voor
allen, en kon zij het wakend oog harer
zorgzame ouders ontvlieden, dan ver
stopte zij het voor haar bestemde eten
om het in stilte aan de armen en behoef-
tigen te geven.
In koude en gure jaargetijden zonderde
Ziedaar, lietgene ons moest straffen, zegde hij
al spottende. Wij hebben misschien ongelijk gehad
van weder te komen. Maar, voegde hij er bij, wie zou
zijn leven voor gcenen vriend wagen 1
Simeon sprak niet. Zy hadden hunne paarden bui
ten de stad in eene herberg gelaten, mits zij niet
wilden bemerkt worden op eenen oogenblik dat dc
diefte, by Balthasar gepleegd, het voorwerp aller
gesprekken zijn moest. Hij verstoutte zich nogthans
een weinig bij het gedacht dat niemand de waarheid
vermoed haa. Hij dacht alles aan zijn vader te beken
nen, die zijne beschuldiging zou ingetrokken hebben,
zeggende dat hij het geld had wedergevonden en dat
de plichtigen de vlucht hadden genomen.
Het was dien dag een oprecht weder van maartcr
was plotselings een hevige wind opgestaan, op den
oogenblik dat Simeon en Theodoor de stadspoort bin-,
nen traden. De lucht werd met duistere wolken over
dekt, die zich als legers tegen elkander schaarden
de wind deed dc daken kraken en overdekte den
grond metstecnen en pannen.
Beide vrienden werden bijna weggerukt, terwijl zij
de Kalandcrmarkt overgingen. Theodoor bezag op dit
oogenblik, met eene zekere vrees het ijzeren kruis,
dat hij in weerwil zijner spotternijen, uit zyn gedacht
niet 't kon verbannen.
Op het oogenblik dat zy van deze plaats de straat
introkken die naar bet voorplein van Sint-Jan (thans
Sint-Bavo) geleidt, deed zich een afschrikkelyk gefluit
van den wind hooren, zoodanig dat de grond scheen
te beven en eensklaps werd het groote ijzeren kruis
van den toren weggerukt en stortte op de twee dieven
zij zich af op eene afgelegene plaats in
het ouderlijk huis, om zich in de diepste
ingetogenheid met haren Heer en Schep
per tc onderhouden. Alle Zon- en Feest
dagen naderde zij sedert hare eerste
communie tot do HH. Sacramenten en
alhoewel tot den gegoeden boerenstand
behoorende, bleef zij afkecrig van alle
pracht en uiterlijk vertoon aan de een
voudigste kleedmg werd door haar de
voorkeur gegeven. Zij woonde afwisselend
de Mis bij tc Ophoven en te Stevensweert.
In beide kerken stichtte zij alle aanwezi
gen door hare verhevene godsvrucht.
In december van verleden jaar stemden
de ouders toe om hunne dochter Maria,
naar het klooster te Ech (Ned. Limb.) te
laten gaan. Zij wierd weldra ongesteld
en keerde den 2 Januari van (fit jaar
huiswaarts.
HET WONDER.
In 8 maanden geen spijs. In 76
dagen geen teug water.
Onmiddelijk bij hare 't huiskomst uit
het klooster, heeft zich Maria Cretskens,
te bed gelegd. In den beginne bevochtigde
zij hare lippen met een druppel wijn,
doch zij bleef weigeren aan alle spijzen
en sedert 75 dagen, neemt zij niets meer,
't zij spijs noch water.
In half zittende houding bevindt zij
zich op het rutsbed. Haar hoofd is omge
ven mot goudblond krulhaar en op hare
fijne, zeer regelmatige wezentrekken,
blozende wangen, lachenden mond en
zacht gesloten oogen, teekent zich eene
hemelsche vreugde af.
In hare rechterhand een rozenkrans.
Van hare gezonde kleur is niets afgeno
men sedert het wondervertoon. Zij ademt
natuurlijk en zichtbaar en bet gansche
lichaam blijft steeds onbeweeglijk.
Drie a viermaal per week, ontvangt
zij de II. Communie met eene godsvrucht
en ingetogenheid, waarvan zich de ge
wone sterveling geen gedacht kan maken.
Mannen van het moderne licht, ont
sluit do schatkamer uwer wetenschappen
en bewijst eens, dat krachtens de wotton
der natuur, dit een verklaarbaar ver
schijnsel is, immers nooit hooft ons de
wetenschap geleerd, dat het een mcusch
langer dan 46 dagen, zonder spijs noch
drank, kon volhouden.
Gouvernement en meerderheid zijn
besloten de schoolwet met spoed te
behandelen.
M. Woeste zal ze verdedigen met eene
krachtdadigheid, waarvan zijn verslag,
dat zeer merkweerdig is, naar men zegt,
eenen voorsmaak geeft.
't Is mogelijk dat er eenige kleine wijzi
gingen aan toegebracht worden. M.
Schollaert is niet onverbiddelijk maar
men denkt dat de wet in hare groote
lijnen zal behouden blijven.
neder, na eerst het kapitelbuis verbrijzeld te hebben'
en velde ze ten gronde.
Theodoor werd m tweecn gesneden, en kon niets
anders meer zeggen dan Zu heeft celuk cehad en
stierf oogenblikkeiijk.
Simeon, alhoewel teenemaal verbrijzeld, was nog in
leven. Aanstonds kwamen er twee priesters van het
kapittel toegcloopcn, De jongeling bekende in hunne
tegenwoordigheid en in bijwezen der toegesnelde me
nigte, het schelmstuk dat Michelle ging boeten.
Men droeg hem weg, alsook het doode lichaam van
zijnen vriend, op eene berrie naar liet gehucht Sint-
Bavo. Daar herbaalde hjj zijne bekentenis en stierf.
Men vond op Theodoor de 3000 guldens, die hy
had verborgen, met eenen derden sleutel der geldkas,
teerlingen en andere bewyzen. De lichamen der beide
plichtigen werden aan de galg gehaugen en de pastoor
van Solteghem werd gelast met Michelle uit dc gevan
genis te gaan verlossen.
Wanneer Balthasar vernam wat er gebeurd wa»,
rukte hjj zich de baren uit het hoofd en verliet het
land na aan Michelle eene lijrrent van 2000 guldens
jaars bezet te hebben.
arme meisje ging het Beggynhol bewonen
want hare moeder was komen te sterven. Zjj zelf
leefde met lang meer.
De straat w aar die voorzegging schier op eene mi-
rakuleuze wijze volbracht werd, heeft sedert den naam
Kbcisstraat gedragen.
- EINDE.
