jnderdag 5 Maart 1896. 5 centiemen per nummer.
oO*" Jaar. 5064.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Het godsdienstig onderwijs.
PW EE LEVENS,
IN ARMENIE.
In gelijkheid slavernij.
Verdeeling der arrondissementen
Van
out-
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
gteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
3r de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
ïanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
idigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont-
igen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
in alle Postkantoren des Land.
- 'UïiS&Sé
V v
- i-
Cuique suum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen op
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
üijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bure#l#
van dit blad.
Aalst. 4 Maart 1896.
factor Hugo ecu der beste Fransche
rijvers dezer laatste tijden, was een
denker.
!ijne letterkunde gewrochten getuigen
3st allen van den ongodsdienstigen
st die hem bezielde.
)oeh ondanks hij door en door vrij-
iker was, had hij soms oogenblikken
rechtzinnigheid en dan ontsnapten
lit zijne pen waarheden welke de ver-
iging waren van 't gene hij steeds
ef verwerpen en bevechten,
factor Hugo maakte in 1850 deeluit
i de Fransche Volkskamer en te gele-
theid der beraadslagingen over een
«ontwerp betrekkelijk 't onderwijs,
ak hij op 15 jauuari eene meesterlijke
ievoering uit in de welke het gods-
nstig onderwijs wordt aangeprezen en
jchemeld.
Wij deelen er de vertaling van meé en
gen ze op aan de voorstaauders van
(zoogezegd onzijdig onderwijs:
i Verre van mij, het godsdienstig on
wijs te willen verbannen ik acht het
len noodzakelijker dan ooit. Hoe meer
bensch opgroeit, hoe meer hij moet
loven.
Er is in onzon tijd een ongeluk, ik
bijna er is maar één ongeluk, 't Is
:cre strekking tot het beperken van
3s bij dit leven. Door den mcnsch bet
fdsch, het stoffelijk leven tot doel en
ide te geven, beeft men alle kwalen
Imeerderd door de loochening die het
ide is bij de ellenden der ongelukki-
a heeft men den ondraaglijken last van
d niet gevoegden men maakt wanhoop
.t slechts lijden, 't is te zeggen, eene
it van God is. Daaruit vloeien diepe
latschappelijke moeilijkheden.
Mijnheeren, ik behoor voorzeker tot
igenen die verlangen, ik zeg niet op
ent, het woord is niet k'achtig genoeg,
verlang allervurigst,en door alle moge-
ke middelen, in dit leven het stoffelijk
i van hen die lijden, verzachten doch
vergeet niet dat de eerste verzachting
staat in hun de hoop tngoven. Hoe
aaglijkcr wordt de ellende, wanneer ze
Bt eene oneindige hoop is doormengd
js aller plicht, van wetgevers of bis-
aal hoppen, priesters of schrijvers, geleor-
n of wijsgeren, ons aller plicht is het,
ider alle vormen de ellende te bestrij-
er ;n en terzelfdertijd de hoofden ten hemel
ltijd doen verheffen. Wij moeten alle zielen
t be fhtcn, alle verwachtingen wenden naar
in(j0 u later leven, waar gerechtigheid zal
tschieden.
jde Zeggen wij het luide niemand zal
b0. p onrechte of ten onnutte hebben gele
en. De dood is eene teruggaaf. De wet
er stoffelijke wereld is het evenwicht
de wet der geestelijke wereld is de recht
vaardigheid.
Vergeten wij het niet en leeren wij
het aan allen 't hadde geene waarde te
leven, en 't zou de moeite niet zijn, in
dien wij heel en gansch moesten sterven.
Wat het lijden verzacht, wat het werk
heiligt, wat den mensch goed,wijs, gedul
dig, goedhartig, rechtvaardig, tevens
nederig en groot, het verstand en de vrij
heid waard maakt, is het voortdurend
visioen eeuer betere wereld, visioen, dat
hem doorheen de duisternissen dezes
levens tegenglanst. Wat mij betreft, mijn
heeren, ik geloof stellig in dat beter leven
en, ik verklaar het hier, het is do op
perste zekerheid mijner rede gelijk bet
de grootste vreugde mijner ziel is. Ik
verlang dus vurig het godsdienstig onder
wijs, maar het godsdienstig onderwijs der
Kerk. n
Zoo sprak een vrijdenker in eene vlaag
van rechtzinnigheid.
Spijtig dat het Fransche volk naar zijne
zoo wijze woorden niet heeft geluisterd.
Wat al oneerwat al schande wat al
rampen en onheilen op ieder gebied, zou
men nooit te betreuren hebben gehad?.
Het ongodsdienstig onderwijs leidt
regelrecht naar de diepste afgronden van
zedeloosheid en volksverderf.
Het Fransche volk heeft er in toege
stemd dat God en de leering der Kerk
verbannen wierden uit de school, en het
heeft dus zijne straf niet gestolen; 't heeft
ze verdiend 1
Pakt
Z®D 31® VEBVOLG.
uk-
Alma dankte hem met tranen in de oogen en toen
}rde licl TaJerlaDd verliet, dat zij in lange jaren niet
eder dacht te zien, was zij door geen hulde zoo zeer
Boffen als door den afscheidsgroet, dien doktor
ilT. Ideiki haar ondanks al zijn overstelpende werk-
lamheden aan het station kwam brengen.
Iwan wachtte hare komst reeds vol koortsachtig
Qgeduld af. Tijdens hare afwezigheid was h(j achtcr-
Jlgd geworoen door de donkerste schrikbeelden. Iljj
nrfde niet gelooven aan het geluk, haar nog wéér te
en nu eens vroeg hg zich vol angst af, of hara
roeders haar niet terug zouden houden van zulk een
Öberroepclijken stap dan weer stelde hij zich voor,
»t zij zelve berouw zou gevoelen over hare al
roote zelfopoffering of wel, hij zegde tot zichzelf,
at'hct lot, dat elke vreugde van zijn pad verbannen
ad, zich ook thans zonder ontferming voor hem zoo
etoonen, dat zij ziek zou worden en sterven, alvorens
era tc bereiken dat de trein, die haar tot
joest voeren, verongelukken zou.
Geen wonder, dat zijne gejaagdheid een hoogst
«deelden invloed op zjjn gestel uitoefende en Alma
tem bij hare aankomst veel verminderd vond.
Doch zelfs dit schrikte haar niet af. Zg was beslo
ven en, hem aan den dood te ontrukken, en hare opnieuw
ten
eii
lies
Overal waar het geloof verdwijnt,
steekt bijgeloovigheid en dwang het
hoofd op.
De geschiedenis bewijst dat ten duide
lijkste.
In 't Zuid-Westen van Asia ligt het
uitgestrekte land van Armenie. Veel
trouwgeblevene christenen wonen daar,
ofschoon hunne noorderburen, de Kur-
den, onstuimige wildemannen zijn, en
hunne meesters fanatieke Turken.
In den loop van verleden jaar tot op
den dag van heden, hebben Kurdeu en
Turken getoond wat de haat van chris
tenhaters vermag.
Dc Kurden zijn uit hunne gebergten
gesprongen, en hebben eenen ijselijken
strooptocht ondernomen in de christene
stammen van Armenie.
Het was de plicht der Turken hunne
onderdanen te beschermen, en de vrij
buiters het land uit te j agen
Zij hebben de oogen geloken, en,
slechter nog, zij hebben medegedaan uit
haat tegen de honden gelijk zij de chris
tenen plegen te heeten.
Wat is er gebeurd De E. H. P. Char-
metant, algemeene bestierder der Ooster-
ontwaakte geestkracht schonk haar het geloof, dat
bei gen omverwerpt en zecèn doet wijken.
Hun huwelijk werd in alle stilte voltrokken. Geen
hunner bloedverwanten was daarbij aanwezig; men
vreesde al tc zeer door een openlijke blijk van sym
pathie tegenover eenen opstandeling bij de regeering
verdacht te geraken. Maar geen van beiden treurde
daaromhun geluk was zoo groot dat het hen onver
schillig maakte vooral het overige. Slechts aan elkan
der dachtcu lij, en toen Nesdorff en zijne vrouw den
trein nastaarden, die hen dienzelfden dag het Zuiden
tegemoet voerde, mompelde Paul
Zijn zü wel te beklagen ook al hebben zij geen
vaderland meer, ook al dreigt hen de dood Zullen
zjj niet, al zij het dan ook slechts voor korten tijd,
het volmaakte geluk gesmaakt te hebben, dat
sterveling kaD worden gegeven
Maar de jonge vronw aan zijne zijde schudde meé-
warig bet hoofd en antwoordde
En toch zijn zij meer tc beklagen dan te benij
den, want hoe grooter thans dat geluk is, des tt
rampzaliger zullen zij zich gevoelen, als het hun ont
zinkt. Alleen de vreugde, die bestemd is uict voorbij
te gaan, brengt geene wanhoop mei.
Doch reeds was het zwarte gevaarte in de klim
mende avondnevels verdwenen en keerden beiden
langzaam terug, ditmaal zonder een woord meer te
vind- a, dat hunne tegenstrijdige gevoelens weergaf.
Den volgenden morgend vei trokken ook zü, met
bestemming naar Zwitserland, waar Nesdorff
scheidene oude vrienden hoopte weir te vinden,
in Polen verdacht geraakt zijnde, zich te Genève
sche werken, vermeldt kort weg, in eenen
oproep tot de dagbladen, de gruwelen die
ooggetuigen hem hebben toevertrouwd
u Armenie, zegt bij, staat van het eene
uiteinde tot liet andore te viere en te
zweerde.
Onze christene broeders vallen bij
honderden onder het mes der fanatieke
Muzelmannen en Kurden deze schur
ken outeereu de vrouwen, sleuren zo bij
't hair, en steken ze dood zij stampen
de kinderen onder de voeten, slaan ze
dood tegen de muren of versmachten ze
in de wiegen. Zij zitten de mannen op de
hielen, alsof waren zij wilde dieren en
zij vermoorden zonder genade al dezen
die hun geloof niet en verzaken. Zot van
schrik, hebben velen in 't eerst den gods
dienst van Mahomet beleden, maar het
mresteudeel is liever gestorven.
n Zij sterven al den naam van Jesus-
Christus to belijden en te aanroepen. Bij
duizenden martelaren kan men sedert
eenige weken tellen onder schamele
christenen van Klein-Azie.
Nu met den winter zijn de Kurden
met hunnen rijken buit weder de bergen
ingetrokken, en 500,000 Armeniërs staan
zonder brood, zonder huis, zonder klce-
ren, terwijl het vriest en sneeuwt op de
bergen en hoogvlakten van hun land.
Boven de 00,000 zijn onder 't zwoerd
der verdrukkers gevallen en, komt er
geene spoedige hulp, het getal van dezen
die van ellende zullen vergaan, zal wel
dra dit der vermoorden overtreffen.»
Degrootc Leo XIII heeft reeds eene
aanzienlijke somgeld naar de ver
drukten gestuurd, en 't is te hopen dat
katholieken van alle landen, hunne arme
broeders in 't geloof indachtig, het voor
beeld van den odelmoedigen Paus zullen
navolgen.
Eene laatste bemerking.
In 'tjaar 1860 ontstond eene moor-
derij door de ongeloovige Druzen op de
christene Maroniteu gepleegd, in het
Zuiden van Armenie op de Libanbergen.
Frankrijk verstond toen nog de weer-
digheid van den christen naam, en kwam
op als verdediger van het geschonden
recht. Duizenden christenen vluchtten
naar Damas, onder de hoedo der Fran
sche macht. Een Fransch leger van
12,000 man trok naar de Libanbergen om
de christenen te beschutten, eu eene
Fransche krijgsvloot bleef op de zeekust
van Syrië, om met wakenue oog de
oproermakers na te gaan.
De oorloog was geëindigd.
En nu Overal waar, ouder den
vorm der wettelijkheid, het christen
recht in Frankrijk kan bestreden worden,
daar helpt het Fransch bestier. Water
ook op den vreemde tegen recht en gods-
beijverden, de zaak van het vaderland te dienen. Hij
hoopte aldaar een werkzaam aandeel in hunne po
gingen te nemen.
Intusschcn waren prins en prinses Karoskine
slechts langzaam doorgereisd de vermoeienissen van
den tocht grepen Iwan zeer aan, en hoezeer beiden
ook verlangden, de kleine villa te hcrcikeu door hen
te Nizza gehuurd cn waar zjj een voorloopig tehuis
zouden vinden, Alma was onverbiddclük, zoodra hel
zgn welzijn gold en men kwam eerst veertien d
na het huwelijk hij de Middelandsche zee aan.
Karoskine was diep ontroerd, toen hg de zo
opmerkte, waarmede zij zdfs van verre alles in orde
had weten to brengen, om hem het verloren vader
land te herinneren en hem te troosten over zijn
lichaamszwakte. Wanneer zg bet weder te guur of te
onzeker voor bem achtte om uit te gaan, bevond
zich als het ware te midden der weelderigste nati
in zgne studeerkamer die op eene grootc serre vol
groen en vogels uitkwam. De boekenrekken droegen
de werken zijner geliefkoosde schrgvcrs wetende,
hoeveel bg van muziek hield, had zij haar piano in
zijn vertrek laten plaatsen en wanneer hij door een
aanval van moedeloosheid werd aangegrepen, speelde
of zong zg hem Chopin's werken voor. In alles erken
de hij bare liefde.
Nooit had eene vrouw 7ichzelve meer verloochend,
nooit zich teederdcr kunnen betooncn zij verpleegde
hem gelgk geene liefdezuster het zou hebben gedaan,
en wanneer hij een dier buien vau lastigheid had.
welke den meesten teringlgders zooaeer eigen zgn
verraadde zg door woorden noch blik de pgn haar
dienst mag gebeuren, daarvoor heeft het
nooit oogeu noch ooren meer.
Het verlies van 't geloof heeft den
dwang gebaard, en de onverschilligheid
voor al wat groot is.
't Is nog eene les die de geschiedenis
ons leert, en die onze Zuiderburen op
den dag van heden bekrachtigen.
De zoogezegde gelijkheid der socialis
ten zal niets anders zijn dan eene ellen
dige slavernij, door dewelke zoowel
werkman als burger zullen lijden.
Maar om een staaltje van die door de
roode demokraten zoo hoog geprezen ge
lijkheid te geven, wil ik den lezer 't vol
gende onder oogen brengen
Volgens de socialisten zal ieder meusch,
of liever elke inwoner een gelijk aandeel
in 't algemeen kapitaal bezitten, het werk
zal onder elkander moeten verdeeld wor
den zonder ouderscheid van rang of van
fortuin; want rang en fortuin zullen er
niet meer bestaan, daar alles de - igen-
dom van den Staat zal zijn, eu allen een
der van stand zullen wezen. De sociali
stische Staat zal alleen bezitter zijn van
landerijen, mijnen, fabrieken en werk
huizen, enz, enz.; niemand zal nog voor
eigen rekening het minste ambacht mo
gen uitvoeren, in een woord, allen zullen
zijn werkers van den Staat en door hem
betaald worden iu natura, 't is te zeggen,
in voedsel en kleederen enz. uit de staats-
magazijuen en daarenboven, zal men er
maar ontvangen volgens verdiensten en
moeten fretten wat men toewerpen zal.
En natuurlijk zullen de opperhoofden
of leiders volgens hun, 't meest ver
diensten hebben, en dan ook de vetste
brokken enz. bekomen.
Verders zal de socialistische Overheid
de menschen dwingen het huis of gebouw
te bewonen dat hun zal aangewezen wor
den, en, volgeus do noodzakelijkheid der
werken, zal zij hun van oost naar west
zenden, bij zoo verre, dat niemand nog
eene vaste woning zal hebben. Men zal
de menschen, volgens de grillen der
overheden, om zoo te zeggen, van garni
zoen doen veranderen net als bij de sol
daten.
Van eigen woning kan er geen spraak
meer zijn, want de eigendom is afgeschaft,
alles behoort aan den Staat allen werken
ten protij te van den Staat. Dus allen zul
len slaven zijn.
De kinderen zullen in openbare soho-
len of gestichten verre vau hunne ouders
opgevoed en ouderwezen worden, vol
gens de socialistischo leerstelsols die de
vrije liefde huldigen.
De menschen zullen dan even als de
dieren slechts door drift worden geleid en
dat zal dan een lief wereldje zyn
door die onrcchtveerdige aanvallen veroorzaakt.
Dit alles vormde een groot en onafgebroken geluk,
en toch had het zijne schaduwzijde, of liever gezegd
zijne gevaren wg stervelingen zgn niet berekend
voor een hemel op aard. Wanneer men zich al tc
zeer vooreen ander verloochent, dan vindt die andere
daarin van lieverlede zoo onmerkbaar langzaam, dat
hij zelf er zich geen rekenschap van gerit, een aan
leiding om zijn aanvankelijk zachte heerschappg in
een dwangjuk te herscheppen. Ivan zou ontsteld
zgn van zijn eigen zelftucht, indien iemand cr hem
op had gewezen, hoe veeleischcnd hij voor Alma was
geworden, hoe bij steeds meer en meer van haar
vergde en hare toewijding als iets hoogst gewoons
was gaan beschouwen, dat hem rechtmatig toekwam
doch zij zelve had hem zoo lief, dat zgn i»^ vrieude-
delijke dwingelandij baar voor het r.ogenblik niet
pijuigde. Zoo dc hamer ietwat wreed werd, het aam
beeld bekende zich zelve dat nog nieC.
Een punt echter was er, waarop zij nimmer toegaf,
lig z«u haar heel den dag lang hg zich hebben willen
houden doch eiken morgen, trots wéér en wind,
begaf zg zich op weg, om het/ij in de buipitileo tc
gaan studeeren, tietzij les te gaan nemcu bü
beroemden leermeester haar door Nadcski aanbevolen,
en des middags, wanneer zij zich bg haren ccbl
noot neerzette, was het steeds met bet ceu of and
wetenschappelijke werk over de ziekte, die th
werkelijk tot stilstand gekomen scheen te zgn.
Up zekeren middag, dat zü iets vroeger dan
woonlijk huiswaarts keerde, want bet was pas twaalf
uren geslagen en gewoonlijk was zg eerst om half
De ouderlingen zullen ook in hospicen
of gasthuizen verwijderd van bloedver
wanten, vriendoD en kennissen hun leven
gaan eindigen.
Waar, ja, waar is dan die verbetering
voor den werker! |en dat geluk? Wat zalfde
socialistische Staat bijbrengen Niéts
helaas dan eene ellendige slavernij in
eene dierlijke samenleving, zal ons te
beurt vallon.
Men spreekt nog altijd van veranderin
gen, toe te brengen aan ons kiesstelsel.
Men bevestigt dat eene parlementair#
groep, met M. Woeste aan 't hoofd, zich
gereedmaakt om eenen veldtocht te be
ginnen, ten einde de verdeeling der
groote arrondissementen te bekomen.
M. de minister Schollaert is stellig
aanhanger van die verdeeling, maar ver
scheidene van zijne collegas zijn het op
dit punt met hem niet eens. M. Vanden-
peereboom verklaart zich nog niet.
Andere, als M. Nyssens, zijn voor de
evenredige vertegenwoordiging, maar
willen zich.aan het tegenwoordig stelsel
houden, ten minste nog voor de kiezingen
van dit jaar.
De independenteu verwerpen zeer
krachtdadig de vordeeling, door M.
Woeste voorgesteld. Zij zeggen zeker te
zijn te Brussel in massa te zullen herko
zen worden; en verklaren, dat, zoo men
het arrondissement verdeelt, het ten voor-
deele der doctrinairen zal zijn, die een
derde of misschien de helft der zetels
zullen bemachtigen.
Het is niet onmogelijk, gezien de groot#
invloed van M. Woeste, dat het princiep
nog in dezen zittijd besproken worde ik
kan echter niet gelooven dat het nog zal
toegepast worden op de aanstaande kie-
zingeu,
(Corrcsp. Handelsblad.)
Wij denken er anders over. Volgens
ons dient dc bestaande onrechtveerdige
verdeelin» der kiesomschrijvingen te ver
dwijnen. Een kiezer te Brussel mag 18
vertegenwoordigers en 9 senateurs ver
kiezen; deze kiezers hebben het recht
er 11, 9, 8 te benoemen, terwijl gene
kiezers er maar 4,3,2 volksvertegenwoor
digers en hier en daar maar één mogen
verkiezen.
Is dat de gelijkheid der Belgen voor de
wet? En wat meer is, de kiesomschrijving
Brussol, Gent, Antwerpen, Luik, Char
leroi, benoemen te samen 58 volksverte
genwoordigers, dus meer dan 't derde der
Volkskamer. De kiezers van Brussel en
Antwerpen zullen bij de aanst. Kamerkie-
zingen in Juli, over da meerderheid in de
Kamer beschikken.
Wij komen er op terug.
gereed, was 7-ü hoogst verbaasd, Iwan niet te vinden
De dienstboden zegden haar, dat hü het bezoek van
twee hun onbekende heeren ontvangen bad en meé
ben was uitgegaan.
Landgenooten waarschijnlük, dacht Alma ver
heugd over dc blüdschap, welke dat welrzieu hem
veroorzaakt moest hebben, en toen zij hem iu het
eind terug zag komen, liep zg hem een eiudweegs te
geraort, om des te eerder het goede nieuws te booren,
Maar ofschoon hg haar vol t«cderbeid omhelsde en
op baren arm geleund den tuin der villa binnenging,
bewaarde hü het etilzwggen over hunne komst.
Dit ontging de jonge vrovw niet en zg vroeg ietwat
gejaagd
Gij hebt toch geene slechte tüding ontvangen,
uiet waar t
Neen, liefste, waarom klonk het verbaasd. Zie
ik er dan somber uit
Dat nietmaar ik dacht, dat gij mij opzeltelgk
het door u ontvangen bezoek verzweegt.
Prins Karoskine lachte eenig/.ins gedwongen en
antwoordde
Gij zult nog aan onze dienstboden moeten lee
ren, zich niet met ous doen en laten te bemoeién,
zie ik.
Maar Iwan riep zü verdrietig uit, het was im
mers zoo natuurlijk, dat ik hun vroeg waar gij geble
ven wiaarl en zij moesten mü wel antwoorden. Waren
het Polen, die u bezochten
Ken Pool en oen Kus.
Wordt iQtrtgutf)
