Donderdag ID Maart 1806. 5 centiemen per nummer. o0ste Jaar. T»068.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement Aalst.
godsdienst, huisgezin, eigendom.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
DE BOERENKRIJG.
TWEE LEVENS.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dacteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voorde Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 'sjaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwilantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Cuique stium.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen oj.
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden jet teruggestuurd.
lleeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureel#
van dit blad.
Aalst. 18 Maart 1«D6.
In October 1898 zal het eene eeuw ge
leden zijn dat België de somberste dageu
zijner geschiedenis beleefde.
Het gruweljaar 1798 zag den Boeren
krijg ontstaan...
De Boerenkrijg Dat woord doet ieder
vaderlamisch hart kloppen van vcront-
weerdiging en van medelijden.
Vrijheidgelijkheid, broederlijkheid
of de dood! wie kent ze niet, die
barbaarsche leus onzer Frausche be-
schavers
Broederlijkheid, gelijkheid, vrijheid,
wanneer gansch het volk onder den plet
terenden hiel lag van den veroveraar
De dood, ongetwijfeld, maar voorafge
gaan van helsche folteringen, zedelijke
en stoffelijke, zooals onzo voorouders er
vroeger nooit hadden gehad.
Onze aloude instellingen, onze gilden,
onze neringen waren vernietigd onze
geldkassen geplunderd, onze kunstjuwee-
len gestolen en naar Frankrijk gevoerd ;onze
kloosters afgeschaft, onze kerken gesloten,
onze klokken stuk geslagen en lot kanon
nen hergoten alle geestelijke en burger
lijke instellingen vernield en hare bezit
tingen aan spotprijzen verkocht onze
priesters door speurhonden opgespoord,
achtervolgd, behandeld als geboefte
kortom, de Belg, zoo ingenomen, zoo ver
groeid met zijne taal, zeden en gewoon
ten, werd verdrukt, uitgeperst, afgebeuld,
beleedigd in alles wat hem als christen,
als burger, als huisvader, het nauwste
aan het harte lag
Dat was niet genoeg
De onheilspellende oorlogstrompet
werd gestoken; het spook der Conscriptie
stak een bloedigen klauw uit naar het
puik onzer jonkgeliugen om er kanon-
vleesch van te maken voor 't onafzienbaar
oorlogsveld, dat Europa heette.
Meer nog men zou er ter slachting
stooten van de volkeren zeiven wier wa
pens, tegen den draak der revolutie op
geheven, alleen nog een straal van hoop
gaven voor ons afgebeuld vaderland
Dat was te veel 1
Op de oevers van de Schelde gelijk op
de boorden van Leie en Demer, van Nethe
en Rupel; in het bergachtige en boschrijk
Luxemburg gelijk iu de weelderige lan
douwen van Vlaanderen en Brabant,gelijk
in de dorre heivlakten onzer Kempen,
klonk uit de borst van duizende jonge
mannen de kreet der wanhoop, tevens de
kreet des heldenmoeds Te wapen tegen
den vijand van God cn land Dood ,aan
de vreemde verdrukkers
En duizenden stonden zij op, de kloek-
«o»
33® VEBVOLG.
Nesdorff volgde haar en vond aanstonds zijn zak
boek terug. Zoodra hij hetzelve bij zich gestoken had,
keerde hjj zich tot Alma on zegde
Ik hen thans geheel lot uwe orders. Is het over
Iwan's gezondheid, dat gij mij raadplegen wildet
Mij dunkt, gij hebt alle eer van uwe goede zorgen. Ik
had nooit durven hopen, hem in zoo korten tijd zoo
zeer bijgekomen te vinde.i.
Ja, hij is vooruitgegaan. Niet voor niets heb ik
tegen zijne ziekte gestreden, sprak de jonge vrouw op
doffen toon, maar wat vermag zelfs eene liefde als de
mijne, zoo anderen meêdoogenloos weêr verwoesten
wal ik mocht opbouwen, en dat is hier het geval.
Ik begrijp u niet, verklaarde Paul in alle waar
heid.
En toch is liet geen onoplosbaar raadsel. De
vermoedens, welke ik reeds sedert eenigen tijd koes
terde, zijn waarheid gebleken. Ook al zoudt gij mij
van het tegendeel willen verzekeren, ik zou u niet
gelooven. 'wan is wederom aangegrepen door de
koorts zijner eerste jeugd hij spant samen tegen
Rusland.
Wie heeft u dal gezegd, mevrouw
Alles, cn in de eerste plaats mijn eigen hart.
Maar ook al hadt gij u niet vergist, waarom
gebouwde mannen die gister nog den
ploeg hanteerden, eensklaps soldaten ge
worden, soldaten in den vollen zin des
woords tot alle lijden en ontbeering
gereed, den dood trotsch en fier in de
oogen starend, en waar alle hoop op
's menschen hulp ontbrak, met vertrou
wen den blik ten hemel gewend en ge
steund op God 1
Eilaas, men kent den uitslag piek,
knods, dorsvlegel cn verroest geweer ver
mochten niets tegen het kanon, leeuwen
macht niets tc-gcu regeltucht en krijgsbe
leid... De heldhaftige opstand tegen het
geweld werd vermoord in eene zee van
vuur en bloed, en op honderd plaatsen
van den vaderlandschen grond liggeu de
gebeenteu der onbekende helden, der
martelaars verspreid 1
Zij, zij hebben niets achter gelaten zij
streden voor geene faam, voor geenen
roem, voor geen eercteekeu. Zij lieten
geene legerbevelen achter, die hunne na
men zoudeu doen kennen zij stierven
arm en vergeten, voor hunne haardsteê
en voor hun geloof
Het sabelbewind zwaaide oppermach
tig den staf de Fransche adelaariu
België een grijpgier vervulde Europa
met het alles overlieerscheud gedruisch
vau zijne zegevaart het Holland3ch be
wind volgde later de Omwenteliug van
'c jaar 30, met de jaren van nationalen
voorspoed en wie dacht er aan onze
arme boeren, aan de heldhaftige strijders,
aan de groote martelaar der vadcrland-
sche zaak
Niemand I
Men had hen als Brigands gebrand
merkt als misdadigers hunne namen dood
gezwegen, hunne graven als die van pa
ria's platgetrapt on den landgenoot ge
poogd te doen gelooven, dat het eene
schande was tot die schaar van wakfeere
mannen te hebben behoord 1
Zullen wij die les, ons door den vreem
deling geleerd, blijven opzeggen, die histo
rische ketterij blijven gelooven?
Neen, dat mag niet!
Monsterachtige ondankbaarheid zou
het heeten
Want was het niet uit hun bloed, dat
later, op den vaderlandschen grond,
prachtiger en weelderiger dan waar el
ders ook, de stam van den Belgischen
vrijheidsboom opschoot
Geleorden en dichters zijn gekomen en
hebben de eeuen inet geestdriftige fier
heid, de andere met heilklinkende ge
schiedkundige bewijzen getoond, wat zij
waren, en meestal onbekende helden, de
glorierijke Brigands van 1798.
Neen, hunne nagedachtenis zou niet
langer met hunne gebeenten verborgen
blijven inden kleigrond vau Brabant of
Vlaanderen, gelijk in het heizaud der
Kempen
zoudt gij daarin ccne reden tot droefenis vinden
Karoskiue bevindt zich hier huiten bereik der Mosco-
vietcn.
Hun arm zou hem even goed weten te sreffen.
En dan... dan... en op eenmaal buiten machte zich
langer te bedwingen, wierp zg zich aan zijne voelen
neer en snikte onstuimig O I Paul, gij, die zelf weet
wat het zegt, lief te hebben, ontneem mij het ccnigc
niet, dat inijii alles op aarde is. Heb in voor hem niet
vaderland cn vrienden prijs gegeven, offer ik hem niet
mijne rust op, door mij in studies tc verdiepen, welke
niet berekend zijn voor een zwak vrouwenhoofd
Laat mij zijn leven, ik vraag niets anders op de gan
sch eaarde.
Diep getroffen, richtte h|j haar op en geleidde haar
naar een sofa, waar hjj aan hare zijde plaats nam.
Gij hebt gelijk, dat die hardnekkige studie uwe
krachten te boven gaat, sprak hg medelijdend, gg sid
dert over al uwe. leden, en ik heb moeite de moedige
sterke Alma van voorheen te herkennen.
Fier schudde zij het bekoorlijke hoofd.
L>e moedigste vrouw mag voor het leven van
haren man beven, als dat bestaan bedreigd wordt,
zegde zij.
Maar dat is hier volstrekt niet het geval.
Gij bedoelt, dat niemand er aan zal donken,
hem naar het schavot te sleuren, en dat is zoomaar
de kans op het kerkerstraf blijft bestaan, en de gevan
genis, die voor u allen slechts eene kortere of langere
beproeving zou ziju, zou voor hem de dood wezen.
Glimlach zooveel gij wilt, ik zeg u, ik, die hem aan
dachtiger gadesloeg dan ooit een dokter had kunnen
doeD, dat die kille muren, dat gebrek aan lucht, dat
Na honderd jaren zal het dankbaar va
derland hen herdenken en plaats voor
hen eischen in de geschiedenis het zal
hen herdenken, het hart kloppend van
eerbied en leefde, van bewondering en
erkentelijkheid, op eene wijze, onzer
Boeren waardig.
Het zal U herdenken, ongelukkige Stas-
syns, laffelijk vermoord tc Haasdonk U,
Meuieraaus on Corbeels, edele gefusil-
leerden van Doornik; heldhaftige Van
Gansen, Eelen, Rollier, Constant, Jac-
quemin, Behrens, Stolmans, Cockx, Cra-
becls, Smets, Goossens, Lauwers, Bliuck-
vliet. Brouwers, Van Dijck, Vau der
Smissen, Sicrrecs, Apers, Cools, Peeters;
U allen, martelaars vanMechelon,Merch-
tem,Sint-Pauwels enSint-Beuaards; Diest,
Leuven, Wilsele, Leuze en Herenthals;
van Stavelot, Willcbroek, Sint-Amands
en Bornhem; van Puurs, Hingene en Lip-
peloo vau Meerhout, Geel, Olmeu en
Mol; vau Hasselt, Neer-IJscheen honderd
andere plaatsen; U allen, gevallen op het
veld van eer, laf doodgeslagen of voor
den kop geschoten U ook, die aan de
beulen ontkomen zijt, cn, in de gelederen
niet gekend, behalve van God, nog jaren
en jaren moest verzwijgen dat ook Gij
onder de Brigands waart, cn dit nau
welijks durfdet fluisteren rond den haard,
in den besloten huiskring
Wat de pen onzer dichters en geschied
schrijvers aanving, zal, iu 1898 gansch
ons Vlaamsch volk met gouden letteren
schrijven iu 't glorieboek des Vaderlands!
Voor ons, Belgen in 't algemeen, voor
ons, Vlamingen in 't bijzonder, zal het
eeuwfeest van 1898 eene nieuwe uiting
ziju van de liefde voor onzen godsdienst
en voor ons huisgezin: pro ar is el focis,
welke de Jongens van 1798 bezielde. Het
zal eene plechtige bevestiging zijn van
ons nationaal bestaan, van onze nationale
wilskracht.
Rondom die grondvesten der samen
leving, welke barbaarsheid hen ook be-
ioere, moet, iu de betoogiug van 1898,
zich gansch het echte Belgische volk ver-
ecnigeu, fier en vastberaden als één man.
Die betoogiug moet, krachtdadig en be
geesterend aan de wereld zeggen Zonen
en bewonderaars der edele Brigands,
wat zij verdedigen, dat willen wij verde
digen waar zij voor sneuvelden, daar
voor zouden wij ook willen sneuvelen
ditmaal stedelingen en boeren, zijde aan
zijde onder betzelfde vaandel voor God,
Vrijheid en Land 1
Het inrichtend comiteit.
Het inrichtend comiteit verzoekt, zoo
veel mogelijk, inlichtingen omtrent de
gebeurtenissen van 1798, vooral uit
plaatsen, welke tot heden weinig of niet
bekend ziju als getuigen in den Boeren-
krijg. Men gelieve alle mededcelingen te
ruwe voedsel, die onafgebroken droefgeestigheid licm
even noodlottig zouden zijn als vergif aan een ge
zonde. En gij wilt, dat ik rustig aan zal zien, boe dat
gif langzaam voor hem toebereid wordtgij meent,
dat ik niet vooraf om gcuade smeek voor hem cn ook
voor mij? O mijn vriend, bij al wat u ooit dierbaar
was, bij ons Polen, bij uwe vrouw, bij het kind, dat
u geboren zal worden, laat mij uiijn geluk, laat mij
zijn leven
De samenzweerder was oprecht getroffen hij nam
hare band in de zijne en.antwoordde
Indien het van mg afhing, zou ik niet aarzelen,
u gerust te stellen maar dat is het geval niet. Iwan
handelt geheel uit eigen beweging. Herhaal hem de
bede. die gij tot mij richtlet en ik twijfel niet, of...
Md moedeloos gebaar viel zij hem in de rede
Mijne woorden zouden geenen invloed uitoefenen.
Wij, die ons zclven met hart en ziel, verstand cn
gevoel weggeven cn niets voor ons zelvcn overhouden,
wjj zijn als die rampzalige idealisten, die zich voor
anderen vormen. Wat houden zij in het eind over
Wat ontvangen wjj voor onze onbeperkte toewijding
in ruil Liefde zeer zeker. Maar kent men ons het
recht toe, ook slechts te waken over het bestaan, dat
ons dierbaar is Telt onze wil nog mei 1 Heeft ons
woord nog kracht 1 Neen, neeD, want men begrijpt
alleen onze slaafscbe onderworpenheid, wij hebben
zwijgend tc gehoorzamen, en sprakeloos zal ik het
moeten aanzien, hoe al, wat mij lief is, prijsgegeven
wordt aan een droombeeld.
Een droombeeld riep Paul verontweerdigd. Gij
noemt de heilige zaak van het vaderlaud een droom
beeld 1
zenden aan den heer graaf de Griinne,
Montoyerstraat, 10 Brussel.
Behalve de feestelijke herdenking iu
de meeste plaatsen, waar altijd geleverd
werd, zal een algemeen plechtig feestge
vierd worden in eene later aan te duiden
stad.
Bond der Katholieke Kringen
en Vereenigingen.
De middenraad en de afgevaardigden
der Katholieke Kringen en Vereenigingen
hebben het volgende program vastgesteld,
dat zal ouderworpen worden aan de goed
keuring deralgemeene vergadering, welke
zal gehouden worden te Namen den 25
en 26 april 1896
Aan de Belgische Katholieken.
De Boud der Katholieke Kringen en
Vereenigingen is van gevoelen dat, met
het oog op de tegenwoordige strijden, het
zijn plicht is aan de katholieken een pro
gram voor te stellen, hetwelk van aard
zij hen allen iu éénc gezamenlijke werking
te vereenigen.
De Bond acht het niet noodig in dit
program te vermelden al de zaken welke
de katholieken sedert lang hebban ver
dedigd, welke het wezen hunner partij
uitmaken en waaraan zij zich beroemen
meer dan ooit gehecht tc zijn.
Hij blijft van meening dat de godsdienst,
de eigendom en het huisgezin de grond
slagen moeten blijven der samenleving,
in overeenkomst met de pauselijke Eucy-
kliekeu, namelijk met de Encvklieken
Qtiod Apostolici en Merum Novarum, en
dat hoogst noodzakelijk is dat zij voort
durend tot richtsnoer dienen aan de Bel
gische politiek.
Hij wil het vaderland, het koninkdom,
onze nationale instellingen, de persoon
lijke vrijheid, de openbare vrijheden, de
gemeentevrijheden, het verbond tusscheu
Kerk en Staat in de gemengde vraagstuk
ken ongeschonden bewaren, de verstand
houding tusschen de klassen eu de ver
betering van het lot der werklieden be
werken door de meest verscheidene
pogingen vau den persoonlijken onderne
mingsgeest.
Doch hij meent ook dat er, nevens deze
grondpunten, iu de laatste jaren, nieuwe
maatschappelijke eu politieke vraagpun
ten opgerezen zijn en dat het aan hem
behoort do aandacht der openbare denk
wijze, en inzonderheid der katholieken,
te vestigen op de noodzakelijkheid aan
de oplossiug dezer vraagpunten te wer
ken, derwijze dat al do erin betrokkene
belangen in een juist evenwicht eu inge
volge dc hooger aangehaalde princiepen
gevrijwaard worden.
Bijgevolg heeft de Bond, op de volgende
wijze, dc vraagpunten saamgevat waarop
Ja, sprak zij met kracbl, want slechts door een
rcuzeuuorlog, waarhij Rusbnds's dwingelandij voor
goed geknakt wordt, kan Polen uit zijne ascli herrij
zen. Voor dien tijd nimmer, ook al vergoten nog dui
zenden al hun bloed voor dien gewijden grond. Mijne
stem is onmachtig, oin Iwan te over reden, naar u
echter zal hij luisteren, want u kan hij van geene
ziekelijke weekheid verdenken.
Maar gg begrijpt toch, dat dit onmogelijk is,
mevrouw. H«j zou mij terecht vragen, waarom ik hem
zocht af tc wenden van een gevaar, dat ik zelf durf
dcelcn.
Zeg hem wat gij wilt, om het leven Wijs hem
op zijne gezondheid.
Ik kan hein alleen spreken van u.
Dat zou niet baten, antwoordde Ai ma treurig.
Laat gij mannen u ooit door de gedachten aan uwe
vrouw weerhouden
Gij beoordeelt ons al heel streng
Niet strenger dan rcchtveerdig is. Gij zelf,
maakt gij u niet ouvergeeüijk schuldig tegenover uwe
eigene echtgeuotc
Ik Waardoor riep Paul verbaasd.
-- Gij meent haar lief te hebben en een ander
moet u dat nog toelichten. Maar denkt gij dan niet|
dat gij haar vermoordt met uwe rampzalige komplei
ten Nauwelijks waart gjj getrouwd, of gjj voudt bet
noodig, uw leven in gevaar te brengen. De galg werd
u bespaard, maar men zond u naar het witte graf,
van waar jaarlijks geen twee levenden wcörkceren
Gjj, cii gij alleen, hadt baar veroordeeld, u als een
doode te bewccuen, baar gevonnisd tol dat lot der
vrouw van ecu balling, dat duizendmaal barder is dan
hij, onder oogpunt van kiezingén en wet
geving, de bezorgdheid van de Katholieke
Vereenigingen eu van de aangeslotene
kringen willen vestigen
I. Burgerlijke persoonlijkheid der vak-
vereenigingen of syndikaten, tot voor
werp hebbende de verdediging van de
ekonomische belangen hunner leden.
Hulpgelden te verleenen aan diegene
dezer syndikaten of vereenigingen, welke
het sparen, het krediet, de verzekering,
de verzoening en het scheidsgerecht zul
len begunstigen.
Inrichting van syndikaten of vakvor-
eenigingen, zooveel mogelijk samenge
steld uit patroons eu werklieden, zooniet,
uit patroons of werklieden.
II. Werkkontrakt waarbij de bijzon
derste rechten eu plichten van patroons
en werklieden geregeld wordt en namelyk
bevattende
1" De afschaffing, voor zooveel moge
lijk en vooral voor de vrouwen, van het
nachtwerk, afschaffing welke reeds aan
genomen is voor de kinderen en de vrou
wen van min dan 21 jaren beurteling-
sche afwisseling voor de werklieden, daar
waar het moet behouden worden, van het
dag- en nachtwerk.
2 Uitbreidiug der zondagrnst, derwyze
dat het zoudagwerk afgeschaft worde
overal waar het niet noodzakelijk is en
dat, daar waar het noodzakelijk is, de
werklieden elkander afwisselen om het te
verrichten.
3° .Verplichtende workhuis-verorde
ningen waarbij rekening wordt, gehouden
vau de verscheidenheid der nijverheden
en van hare verschillende voorwaarden
van bestaan.
III. Ontwikkeling der maatschappijen
van onderlingen bijstand en andere ge
lijksoortige instellingen, met het doel de
werklieden tegen den nood door ziekte
veroorzaakt, te vrijwaren.
IV. Verzekering der werklieden tegen
de ongevallen, voor de patroons de ver
plichting bevattende te bewijzen dat
hunne werklieden verzekerd zijn, hetzy
dat deze laatsten zicbeelven verzekeren,
hetzij dat de patroons et» werklieden voor
de verzekering samenwerken.
V. Betrachting der middelen door de
wet of door de vrijheid in 't werk te stel
len om een pensioen te verzekeren aan
de oude en aan de gebrekkelijke werklie
den, bijzonderlijk onder oogpunt hunner
aansluiting bij dc Lijfrentkas van don
Staat en van de vermeerdering der hulp
gelden door den Staat verleend aan de
maatschappijen wier leden aan die kas
zijn aangesloten.
VI. Inrichting van het landbouwkre
diet, gesteund op den onderlingen bij
stand. Herstelling van de kleine eigen
dommen vooral op den buiten on behoud
van den huiselijken haard.
üat eener weduwe. En nu, als gij door eeh wondfcr
zgt weergekeerd, legt gij haar wederom de straf op,
met ieder oogenbiik voor uwe veiligheid te beven,
vergunt gij haar niet eens, in geluk en vrede de ge
boorte af te wachlen van hare eersteling. O Gij dor*
oiis zwaar boeten voor onze zwakheid, u ons hart te
hebben geschonken.
Polen bekleedt de eerste plaats in onze ziel, sn
zoo behoort het ook, sprak hij somber.
Als dat zoo is, waarom vraagt gg dan nog naar
een andere lielde klonk het vol bitterheid. Zoo gg,
om het vaderland te dienen, over de nedeiigstt
levensvreugde heen wilt treden van allen, die aau u
verbonden zijn, waarom volgt gij dan het voorbeeld
niet op van den priester, die voor nieta anders bestaal
dan voor zjjn altaar Waarom spreekt gjj ons vrou
wen van geluk en geeft gij ons enkel wanhoopwaar
om zweert gij ons trouw, als dat alles slechts .«sn
leugen is
Gij gaat te ver, Mevrouw riep Nesdorff, over
eind springende.
Neen, ik ga niet Ie ver, want wat ik zeg, is
waarheid. Ga thans tot uwe vrienden tciug en her
haal hun wat eene vrouw u be. ft durven zeggen. Gjj
weigert, Iwan (e redden: waartoe dan hem onttrokken
aan de bel daarginds, urn hem bier ook een laugzamsn
folterdood te gerooet te zenden Leugen ook uwe
vriendschap gg hebt geen van allen een barl, slechts
eigenliefde.
Eii vóór dat hij haar had kunnen antwoorden, was
zij verdwenen, om iu de eenzaamheid aan bare on
troostbaarheid luebt te geven.
Wordt voortgezet)
