Donderdag 27
Augusti 1896.
3 centiemen per nummer. 50sle Jaar. 5114.
De aleool.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Militaire kwestie.
Het masker afgerukt.
Vlamingen
Een en ander.
DE DENDERBODE.
l)it blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Guique euum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
uijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureel©
van dit blad.
Aalst, 26 Aususti 1896.
De liberale drukpers werpt op 't oogen-
blik weêr eens de militaire kwestie op en
dit met het onbetwistbaar doel oneenig-
heid onder de katholieken te stoken.
Gebruik makende van een nieuwsje
door den eenen of anderen prater in de
wereld gezonden, beweren zij met veel
beslag dat de militaire hervormingen
terug aan de dagorde gebracht zijn en dat,
onmiddelijk na de opening van den aanst.
zittijd,het ontwerp van generaal Brassine
aan de Volkskamer zal meêgedeeld wor
den.
En natuurlijk zal hieruit eene groote
bespreking ontstaan die als de voornaam
ste gebeurtenis van den zittijd zal mogen
aanschouwd worden, enz. enz.
-Indien er ooit oene kwakkel werd opge
laten. dan is het wel deos gepraat.
Buiten de gapers is er ook niemand
die het als ernstig aanneemt.
Men moet met weinig doorzicht begaafd
zijn om niet ter oogen uit te zien dat deze
kwakkel door de doctrinairen werd opge
laten en dat zij het deden met het doel
van de militaristen moed in te boezemen
en de katholieken te verdeelen.
Maar 't zal te vergeefs zijn de plichten
en de bezorgdheid onzer katholieke minis
ters liggen niet opgesloten in de militaire
kwestie, neen, 't zijn de wetten ten voor-
deele van den werkmansstand die aan
't ministerieel orde van den dag staan.
Wat meer is de militaire kwestie is
verre van tot die rijpheid gekomen te
ziju, welke hare oplossing kan toelaten.
Reeds vóór de laatste wetgevende kie
zingen heeft onze achtbare vertegenwoor
diger, M. Woeste, herhaaldelijk gezegd
dat er in de toenmalige Volkskamer geene
meerderheid kon gevonden worden ten
voordeele van den persoonlijken dienst
plicht.
Die toestand door M. Woeste aange
wezen is heden nog versterkt, want de
Kamer uit de laatste kamerkiezingen ge
sproten is nog antimilitarister dan hare
voorgangster.
Z. M. de Koning en zijne ministers zijn
hiervan overtuigd.
Wie kan er een oogenblik aan twijfelen
dat moest de tegenwoordige Volkskamer
eene eindbeslissing nemen over de mili
taire hervormingen niet de persoonlijke
dienstplicht maar wel het vrijwilligers-
schap de overhand zou behalen. Geen
wonder ook, want in overgroote meerder
heid hebben de kiezers zich overal gun
stig verklaard aan het niemand ge
dwongen soldaat.
Nu, in deze omstandigheden zou het
dan zijn dat onze katholieke ministers de
militaire kwestie zouden opwerpenmaar
zoo dwaas ziin ze niet van 't spel der libe
ralen te spelen
HET
In den tijd gaven de liberalen zich uit
als de voorstaanders der vrijheid, de
verdedigers der Grondwet, als niet vijan
dig aan den godsdienst en de schijnhei
ligsten onder hen spraken zelfs van hun
nen eerbied voor den godsdienst hunner
voorvaders.
Van 1879 tot 1884, gedurende den
schoolstrijd, kwam de liberale aap voor
goed uit de mouw en de liberale dwinge
landij heerschte over gansch België.
Maar na den loop van 5 jaren, gingen de
oogen der kiezers open: de liberale partij
wierd schaudelijk van 's lands bestier
weggejaagd en sedert de herziening der
Grondwet is zij letterlijk uiteengeslagen.
Hier en daar nochtans blijft tie ver
blinding der kiezers voortduren, alhoe
wel de liberalen hun masker zichtbaar en
tastbaar hebben afgerukt.
De valsche vrienden van Godsdienst,
Grondwet en Vrijheid spannen nu open
lijk aan met de socialisten, die noch God
noch meester erkennen, met de Grond
wet en de grondwettelijke vrijheden spot
ten en noch familie noch persoonlijke
eigendom aannemen of eerbiedigen.
Door hunne verbroedering met de so
cialisten hebben de liberalen hunne vroe
gere schijnheiligheid nog meer aan den
dag gebracht en zonneklaar voor iedereen
bewezen, en aan eenen liberaal, die van
daag zou durven zeggen, dat hij den
Godsdienst niet haat, de Vrijheid bemint
en de Grondwet getrouw is, mag men hem
gerust antwoorden gij zegt de waarheid
niet, en een kiezer die voor de liberale-
socialisten stemt, pleegt verraad jegens
Godsdienst en Vaderland. Het masker is
afgerukt en wee dengene, die zijne oogen
vrijwillig vopr de waarheid sluit
Bijna geene misdaad wordt bedreven
of men verneemt door de nieuwsbladen
dat het misbruik der sterke dranken er
eene rol in gespeeld heeft.
Wat al menigvuldige ziekten uit dit
misbruik voortkomen is van elkeudeen
gekend. Een Franschman heeft die ge
volgen in de stad Parijs nagegaan, en hij
is tot de volgende besluiten gekomen.
Ieder der dertien hospitalen van Parijs
krijgt gemiddeld, in eene maand, 62 man
nen en vrouwen die stervensziek zijn, ten
fsvolge van het misbruik der sterke dran-
en. Dat maakt 10,000 man op een jaar.
Die zieken verdienen natuurlijk
niets integendeel zij kosten aan de stad
Parijs 900,000 fr. 's jaars.
En zeggen dat liberalen en socialisten
met handen en voeten ons ministerie
hebben bestrcdon, toon do wet op do
sterke dranken in de Kamers besproken
wierd.
wonderlijke avonturen van eenen Zeeman
9e vervolg.
Toch besloot ik bij mijn eerste besluit te blijven, in
allen gevalle voor het tegenwoordige. Wat bedoelde
Cadman er meé, dat hij sprak over het innemen van
water op de Salvages Wij konden tocb nog geen
gebrek aan versch water hebben
Hadden de beide schurken plannen beraamd gedu
rende den tijd dat zy alleen waren, om de brik dan
toch op de Salvages schipbreuk te doen lijden daar zjj
hun misdadig plan maarzoo spoedig mogelijk wilden
volbrengen, nu zij misschien vreesden, dat ik lucht
van bunne plannen gekregen had
Eindelijk besloot ik den timmerman mee te deelen
wat ik gehoord had en ook bet scheepsvolk in het
geheim in te wijden, maar wankelde toch wéér in
mijn besluit. Welk bewijs had ik t De twee kerels
zouden zich woedend houden, uit de hoogte spreken
een voorkomen van onschuld aannemen, zweren dat
ik een leugenaar was, het scheepsvolk met herhaalde
verzekeringen geruststellen, mij onmiddelijk opsluiten
terwijl zjj de brik lieten stranden, zoodal het einde
zou wezen dat ik verdronk.
De avond ging voorbij. Fletcher ging omtrent negen
ure eenige keeren het dek op en neer. Hij sprak over
Bristol, deed mij vragen omtrent mijn vader, mjjne
ervaringen als zeeman en zoo voort.
Met onduidelijk gaf hij mij te kennen, dat bij gene
genheid voor mij had opgevat en dat het misschien
eerlang in zijne macht zou staan my het bevel over
een schip op te dragen. Ilij ging met Cadman naar
beneden en zij zaten een geruimen tijd met elkaar te
spreken. Somtijds bleef ik staan en sloeg op hen een
blik, zooals zij daar onder het geopende vallicht zaten.
Een kosteljjk tweetal, dacht ik dan. Het was warm
en de zweetdroppels stonden op het voorhoofd van
Fletcher. O, schurk, dacht ik dan weer. De andere
onverlaat zat met de hand onder het hoofd naar het
dambord te zien.
Zijne rechterhand greep somtijds naar een glas
sterken drank. Somtijds klapten zij met elkaar en dan
barstte een van beiden wel eens in een hartelijk
gelach uit. Na hen eene poos ongemerkt gadegeslagen
te hebben, zegde ik bij mjj zeiven
Zjj hebben er geen vermoeden op, dat ik hen belui
sterd heb, al is Fletcher dan ook doodsbleek geworden
toen hij mij op dat oogenblik tegenkwum.
De wind wakkerde langzamerhand aan, en voordat
ik mijn wachtpost verliet, had ik een paar zeilen
gestreken, het aan den timmerman overlatende, welke
zeilen hij gedurende de eerstvolgende vier uren zou
hjjschen.
Wij waren omstreeks dien tijd honderd twintig
mijlen noordelijk van Madera en bielden zulk een
koers dat wij dit eiland wel spoedig uit het oog zouden
verliezen. Als Cadman de Salvages wilde aandoen dan
stevenden wij regelrecht op deze eilanden af. Ik had
ze bij een zekere gelegenheid eens op een verren
afstand zien liggen. Ik had er nooit van gehoord, dat
een schip daar water innam en wist ook niet, dat er
versch water tc vinden was. Wat voerde Cadman in
De mannen die altijd zeggen dat de
werkman moet geholpen worden in zijnen
stoffelijken en zedelijken toestanddat
het volk moet onderwezen worden; dat
het alleszins niet en mag bedrogen zijn of
gevleid; die zelfde mannen hadden wel
gewild dat de werkman van langsom ge
makkelijker den ondergang in het genc-
verglas vond, dat de werkman de wet der
katholieken als eene dwangwet aanzag.
Daarin ziet men huDne rechtzinnigheid
duidelijk voor den dag komen daarin
ziet men dat het eenig doel der tegenstre
vers is do katholieken van kant helpen
al moest de arme werkman er mede zijn
ongeluk voelen vermeerderen.
De Vlaanische Katholieke Landsbond
heeft beslist den grooten Vlaamschen
Zitdag te houden op deu tweeden Zondag
van toekomende 'maand, zijnde 13 Sep
tember, in de ruimo lokalen van den
Katholieken Werkmanskring,te Mechelen
M. E. Corehans, volksvertegenwoor
diger voor Antwerpen, zal den zitdag
voorzitten. M. P. Rtckmans, provincie
raadsheer en M. Van Cauwenbergh,
volksvertegenwoordiger voor Mechelen,
hebben bet ondervoorzitterscbap aan
vaard. Verscheidene volksvertegenwoor
digers zullen op den Landdag of in de
afdeelingen het woord voeren.
In de afdeelingen zal er gesproken
worden over propaganda, grieven en
onderwijs. Voor elk dier punten zullen er
verscheidene verslaggevers optreden.
Denzelfden dag zal de Vlaanische Bond
van Mechelen zijne grootscbe vlag inhul
digen. Al de maatschappijen worden op
deze plechtigheden uitgenoodigd Allen
naar Mechelen
Eet plaatselijk Comiteit.
Zonderlinge aankondiging.
In de dagbladen van Ceylon is een aan
kondiging van den volgenden iuhoud, die
hier eenen storm van verontwaardiging
zou doen opgaan, volstrekt geen zeld
zaamheid
Men vraagt kinderen, om als lokaas
voor de krokodillenjacht gebruikt te wor
den. Behouden terugbezorging wordt ver
zekerd. n
De zaak, die op het eerste gezicht een
grap lijkt, is volgens vertrouwbare zegs
lieden, die Ceylon bezochten, geheel over
eenkomstig met de zuivere waarheid en
de krokodillenjagers, hebben hoegenaamd
geene moeite, om zich de kinderen te
verschaffen, die zij tot de uitoefening van
hun beroep noodig hebben.
De ouders stellen dan ook het volste
zjju schild
Er waaide gedurendo de middelwacht tot aan de
morgendwacht een stevige koelte. Maar na den op
gang der zon ging de wind liggen, zoodat ik weer alle
zeilen opzette.
Na het ontbijt gelastte Cadman mij bet hoofdluik
eens op te lichten en te onderzoeken hoeveel versch
water er nog aan boord was. Hy zag gedurende deze
bezigheid gedurig naar mjj, en ook Fletcher scheen
zeer veel belang in die zaak te stellen. De geheele
lading bleek slechts uit vaten en kisten te beslaan.
Daar er al eene groote hoeveelheid water gebruikt
was, stonden er verscheiden ledige vaten tusschen de
volle. Maar toch berekende ik, dat wij nog wel genoeg
versch water zouden hebben om in onze behoeften te
voorzien, totdat wy de Kaap bereikten.
Ik kwam uit het ruim en Cadman stond naast mij,
terwyl de matrozen bet luik dicht maakten en met
zeildoek bedekten. Toen dit geschied was, zag hij mij
met een beteekenenden blik aan, welke scheen te
willen zeggen Nu hebt gij toch wel gezien, dat er
een lading in het schip is.
Wij gingen naar beneden in de kajuit, waarin ik de
berekening maakte, waarbij Fletcher tegenover mij zat
en Cadman mij over den schouder keek.
Hoeveel volle vaten zijn er dus nog, stuurman 1
vroeg Fletcher mij.
Ik beantwoordde deze vraag. Hij zag naar Cadman,
die zegde
Wij moeten dus, dunkt mij, water innemen,
mijnheer.
Gij rekent.dat wjj nog tien weken noodig heb
ben om de Kaap te bereiken, en de berekeningen van
vertrouwen in de schotvastheid dezer ja
gers, aau wie zij hun kinderen met de
meeste bereidwilligheid verhuren. Het
dient gezegd, dat de krokodil op Coylon
het in luiheid van ziju rasgenooten wint
en hij moet al iets bijzonders gewaar
worden, wil hij er toe overgaan, de dicht
begroeide oevers te naderen, om een
prooi, die zich op eenigen afstand van
het oeverriet bevindt, waar hij den ge-
heelen dag in de zon ligt te dommeleD, te
bemachtigen.
Om zijn begeerte op te wekken, plaatst
de jager nu een klein kind op eenigeu af
stand van het water aan den oever der
rivier, terwijl hij zelf, achter een boschje
verscholen, den vinger aan den trekker
houdt.
Hot logge monster zet zich alras in be
weging om met een verraderlijken hap
het kind dat geen gevaar vermoedt, van
wal in zijn element te sleuren. Wanneer
nu het verschrikkelijke dier onder schot
gekomen is, zendt de jager het met vaste
hand twee puntkogels in de oogholten,
waardoor het onmiddelijk sterft.
Een tweede krokodil volgt den eerste en
op deze wijze voortgaande,maakt de jager
een goeden buit. Wanneer de dag ten einde
is, ontdoet de jager de krokodillen van
hun huid, hij laat het vleesch voor de
iuboorlingen liggen en bezorgd hun het
kind terug met den overeengekomen
huurprijs, die altijd zeer bescheiden is.
Misnoegdheid. Er heerscht ccno
groote misnoegdheid onder het personeel
der socialistische samenwerkende maat
schappijen. Talrijke werklieden, welke
sedert lange jaren in die maatschappijen
werken, hebben nooit een centiem opslag
gekregen, alhoewel de winsten gedurig
vermeerderen en aan het kapitaal, dat in
die ondernemingen zit, een percent ople
veren dat tot nu toe in geene andere
nijverheid werd bereikt.
De werklieden der socialistische samen-
werkingen zijn van meening dat die ont
zaglijke winsten de voortbrengst van
hunnen arbeid en de vruchten van hun
zweet zijn. Ten andere, de hoodmannen
hebben het hun zoo geleerd. Geen wonder
dus dat zij hun aandeel vragen.
Zij durven zich echter niet openlijk be
klagen, want zij weten dat zij bij de
minste klacht, brutaal op straat zouden
geworpen worden. Maar onder elkander
geneeren zij zich niet om zich uit te
laten over de handelwijze van hunne
uitbuiters.
Papieren stekskens. De oude
methode om papier in stroben samen te
vouwen en deze als zwavelstok te gebrui
ken, is door een Amerikaanschen uitvin
der op stekskens toegepast.
Do man is op het denkbeeld gekomen,
door het steeds duurder worden van de
den stuurman «ijzen uit,dat er nog voor vijftien weken
genoeg is, zegde Fletcher glimlachende.
Gy weet niet wat dorst op zee is, M. Fletcher,
zegde Cadman. Morgen zult gy ook wel welen te zeg
gen, dat er niets verschrikkelijker is dan watergebrek.
Ik ben er voor, versch water in overvloed voorhanden
te hebben, inzonderheid als het voor niet te krijgen is.
Wij moeten ons niet noodeloos ophouden,
beweerde Fletcher.
Hel kan niet meer dan eene zaak van eenige
uren zijn, reip Cadman uit. Onderstel eens, dat wij
onder de linie veertien dagen of drie weken windstilte
krijgen, en dat dan een storm uit bet zuid-westen ons
in een westelijke richting voortdrijft. Dat kan toch ook
gebeuren, niet waar stuurman
O. ja, onmogelijk is bet niet, zegde ik, terwyl ik
opstond en een uitvorschenden blik op de beide man
nen sloeg.
Fletcher bleef allerlei tegenwerpingen makenhij
scheen er bepaald tegen, dat wij te Salvages water
zouden innemen ofschoon Cadman hem verschillende
redenen opgaf waarom dit wenschelyk was. Maar het
duurde niet lang of ik merkte, dat bet al lang tus
schen beiden afgesproken was, dat wy naar de
genoemde eilanden zouden stevenen.
Dit plan vermeerderde mijne moeilijkheden niet
weinig. Was het de bedoeling der schurken die brik
daar te laten stranden, onder voorwendsel daar
verscb water in te nemen
Wel twintig malen besloot ik de zaak aan den tim
merman mee te deelen en door middel van dezen aan
de bemanning. Tocb bekroop mij do vroegere vrees
weder, dat Cadman het scheepvolk zou bepraten mjj
voor stekskens geschikte houtsoorten.
Daarbij zijn de papieren stekskens veel
goedkooper dan de gewone en ook veel
lichter, wat eene belangrijke factor is bij
het vervoer.
Het nieuwe artikel bestaat uit in de
lengte samengerold papier, gedoopt in
een mengsel van was. stearine en derge
lijke zelfstandigheden, waardoor het vast
samenkleeft en met heldere, rook- en
reuklooze vlam brandt.
Stroken van een halvcn duim breedte
worden eerst door deze licht brandbare
massa getrokken en het aldus verzadigde
papier door eene machien tot lange pijpen
ineengerold. De machine snijdt deze
pijpen dan in stukjes ter lengte van de
gewone stekskens.
De aldus gesneden stukjes worden,
insgelijks door do machien, inde phos-
phoroplossing gedoopt. Zij zijn dan door
wrijven op de een of andere ruwe opper
vlakte gemakkelijk te ontsteken.
Het papier moet tamelijk sterk en
poreus zijn.
Het socialism en de Vrijdenkerij.
Om te tonnen dat de socialisten niet
tegen den godsdienst zijn, spreekt Vooruit
met veel lof over een vrijdenkerscongres
te Gent gehouden, en dat besloten heeft
bij de ouders aan te dringen, opdat
hunne kinderen de catechismusles
niet zouden bijwonen.
Vooruit juicht die beslissing toe hij is
immers tegen den godsdienst niet.
De openbare school. De pastoor
eener parochie in le Gers, Frankrijk,
heeft dit jaar de Eerste H. Communie
moeten uitstellen, omdatde jongens
niet aan God geloofden I
Dit feit zegt meer dan tien dagbladar
tikelen.
Eene wonderbare plant. In
Nacaragua, in Midden-Amerika, is eene
plant ontdekt, die sterke electro-magne-
tische eigenschappen bezit en daarnaar
Phytolacca electrica heet.
Trekt men met de hand een tak van de
plant af, dan krijgt men een tamelijk
sterken electrischen schok. De invloed
op de naald van een kompas is reeds op
7 of 8 stappen waar te nemen. De naald
wijkt meer af naarmate men de plant
nadert, en binnen in den struik geplaatst,
draait de naald in eenen kring rond.
De bodem, waarop de plant groeide,
bevatte geen spoor van ijzer of andere
magnetische metalen, en er is dan ook
geen twijfel aan of de plant zelfj bezit die
eigenschap.De sterkte van dit verschijnsel
hangt af van den tijd van den dag.
'sNachtsis het uul.en t bereikt maximum
tegen 'a namiddags twee uren; als het
weer stormaehtig is, neemt de electro-
magnetische kracht der plant nog toe.
Als die plant maar geen kwakkel is.
op te sluiten en my op die wyze alle kans op levens
behoud te beuemen.
Niets in het beide mannen verried echter, dat zy
vreesden, dat ik met hun geheim bekend was, zoodat
ik niets van het bewuste gesprek geboord bad.
Het was op een dinsdag,morgend,dat ik de bewuste
berekening omtrent den watervoorraad maakte, en op
donderdag, al spoedig na den opgang der zon riep een
matroos, die in het want geklommen was om een zeil
te reven, dat er aan stuurboordzijde land in bet gezicht
was.
Het was zulk een morgend, als men alleen op deze
breedte kan verwachten. Het was reeds stikheet,
ofschoon d« zon nog maar weinige graden boven den
horizon stond dc geheele zee baadde zich in baar
liebt. De lucht was helder, en slechts enkele wolkjes
dreven er aan den hemel.
De brik dreef langzaam in de richting van bet land
voort, dat om tien ure al duidelijk van bet dek te zien
was. Dit was het Groot-Salvage-eiland, dat eene myl
lang en breed is.
De timmerman bad de wacht op bet dek en liep dit
op en neer. Ik was te verlangend om te zien wat er
gaanJe was, dan dat ik bet beneden zou hebben kun
nen uithouden. Toen de timmerman mij zag, kwam
by naar mij toe en vroeg
Denkt de kapitein water op bet eiland in te
nemen
Ja, antwoordde ik.
Wordt voor tg es et.