Schikkingen voor den Vasten,
Congoleeschc zeden.
De duivel op flesschen.
Rechtskundig Tijdschrift
Fila
0-.-J wordt ia zijoo familie, Ecce sic
bcncdicetur h'jniD qui timet Dominum
(Is. CXXYII, 4); terwijl Let christen
huisgezin een heiligdom is van deugd,
van vrede, van geluk; zal er slechts ver
warring zijn in het huis van den goddc-
loozc, In fructibus impii conturbatio
(rrov. Xv6); en zijn huisgezin, gesticht
huiten God en waaruit de Godsdienst ver
bannen is, zal welhaast, al schijne het
ook anders, wezenlijk eene hel worden
van wanorde, oneenigheden, ondeugden,
klachten en wanhoop.
Eeuwige dank zij aan onzen goddolij-
ken Meester en Verlosser, Jezus-Christus,
die het huisgezin uit den staat van ver
nedering, waarin het gevallen was, heeft
getrokken, die het heeft veredeld, ver
heven, geheiligd, met aan het huwelijk
«Ie weerdigheitl van een Sacrament der
-Nieuwe Wet to verlecnen
Hetgoen Hij gedaan heeft voor het
huisgezin, heeft Hij gedaan voor do gau-
sche maatschappij.
Gelijk een mensch in 't bijzonder een
bestanddeel is van het huisgezin, zoo is
het huisgezin een bestanddeel der maat
schappij De maatschappij dus zal alleen
lijk geluk en voorspoed genieten, als «leze
bestaan in het huisgezin. Het is eeue al-
gemeeue natuurwet dat de volmaaktheid
van een geheel vermeerdert samen met
«Je volmaaktheid zijuer deelcn en van
deze afhangt. Deze eenvoudige overwe
ging ware voldoende om te bewijzen dat
«Ie maatschappij alleenlijk «loor den
christeucn Godsdienst kan gelukkig zijn
en dat zij, naarmate zij er zich oau ver
wijdert, ongelukkiger moet worden. Nog-
tans, Z. B. B., wij oordeclcu het nuttig
«leze waarheid nog klaarder voor te stel
len.
Do Godsdienst alleen, gelijk wij liet
boogtr hebben bewezen, geeft aan den
mensch den bijstand van genoegzame ver-
Jichtiug, van zekere sterkte en vasten
steun tegen zijne woelende driften. Hij
alk en ook verschaft hem beweegredenen
en middelen van gelatenheid en vertroos
ting in zijne ellenden en smerten. Veron
derstellen wij u dat alle godsdienstig ge
voel uit de maatschappij verdwenen zij.
Jin weest niet, Z. B. B., al te zeer verwon
derd over deze veronderstelling: de waar
heden des Geloofs zijn met elkauder nauw
verhouden eu loochent men er eene, men
zal spoedig ook eene andero loochenen.
Dit vloeit uit het natuurlijk verband der
zaken; de rede vraagt dit zoo, eu, daar de
eeue zonde tot de andere beidt, cischt
liet zoo ook «Ie bestraffing. Veronderstelt
n ''och de Hemel beware ons van
zulk ongeluk 1 veronderstelt dat cr
ten gevolge ecuer steeds toenemeude ver-
llauwiug van Geloof en Godsdienst, eeu
tijd «iome waarop alle godsdienstig gevoel
uit de samenleving verdweneu zij waarop
«Je goddeloosheid, overgaamlo van de ste
den tot de dorpen en van de boogerc
standen tot do volksklassen, algemeeu
zij geworden ccn tijd waarop er by na
aan niemand niets meer overblijft van
uen iudruk welke de Godsdienst in hunne
kinderjaren op hen hoeft gemaakt, niets
meer overblijtt van den indruk welke de
Godsdienst in hunne kinderjaren op hen
heeft gemaakt, niets meer van al de
waarheden, het leven, de krachten, do
hulpmiddelen van allcu aard, welke zoo
talrijke christene eeuwen aan onze hedeu-
daagsche samenleving hebben overgela
ten in onzd instellingen, ouzo wetten,
onze zelen, onze gebruiken, aangezien
het godsdienstig gevoel de eeuigc dijk is,
bekwaam cm het geweld der driften van
het menschdom tegen te houden, wat
moet cr nooJzakelijk gebeuren als die
dijk is weggespoeld Ongetwijfeld, zal
Uau niets op aarde recht blijven nocü
gezag, noch bestier, nocli huisgezin, noch
eigendom, noch vrijheid, noch rechtvcer-
dighcid, noch wclkdanige grondregel van
orde en van vrede. Eu het gezag nog
min dan al het Overige. God alleen kan
aau eeDcn mensch als gewetensplicht op
leggen van zich anu een andereu mensch
te ondc-rwerpeu. En nog eens, wat zal er
dan gebeuren Aan al zijne driften zal
men den teugel vieren gccue audcrc wet
zal men meer volgen dan dia van het ge
not en do voldoening en «Ie gansche
samenleving zal enkel nog eene afschuwe
lijke vergadering uitmaken van ongelulc-
kigen, die in arglistigheid en geweld on
der elkander wedijveren En welk zul, iu
dien wanschik, hel lot zijn der zwakken,
der ouderliugeu, der kiudercn, der kran
ten, der weezen
Ziedaar nogtai.s hetgeen «lc maatschappij
wier ledeu aan God zoudcu verzaken, te
wacLlen staat en zulkdanig is het tafereel
welk God zelf, door den moud van den
profeet Osec, maakt van het land waar
geene waarheid is, non est Veritas, cn
waar men God niet teil erkennen, non est
scicnlia Dei in terra, Lastercn leugen
taalen moord, cn diefte, en echtschcnding
loopen over, malcdictum, et mcndacium,
et homicidium, et fur turn, cl adulter ium
inundaverunt en het bloed raakt het
bloed, et sanguis sanguincm ietigit. Daar
om ook zal dit land treuren, propter hoc
lugebit terra, on de «Iroefheid eu de schrik
zullen al zijne inwoners doen kwijnen,
et infirmabilur omnis qui habitat in ca,
(Os. IV. 1. 2 3.)
Ach 1 Z. B. B., dat God ons van dus- j
danig ongeluk bevrijde, met onder ons
het Geloof tc bewaren en den vooruitgang
der ongodsdienstigheid tegen tc houden
Want, hoe droevig het ook weze den hui-
digeu toestand to bestatigen, wij kunnen
toch niet loochenen dat zelfs in ons katho
liek Vlaanderen, waar nog zoo menige
gedenkstukken van den Godsdienst onzer
vaderen prijken, de christene Godsdienst
iu talrijke zielen verflauwt. God beware
ons evenwel van te miskennen de zoo
menigvuldige goede christenen wier over
tuiging onwankelbaar en wier deugden
oprecht heldhaftig zijn de zoo talryke
ciuistene huisgezinnen, waar het Geloof
en do wet van Jezus Christus nog steeds
het Geloof eu de wet zijn vau al de fami
lieleden, en die, Goddank, het grootste
getal onzer diocesancn uitmaken. Maar
buiten deze moedige christenen, welke
verslapping Welke afval 1 Wat vrees
voor de menscheu wanueer men God
moet belijden Wat vooruitgang der on
godsdienstigheid in onze steden eu zelfs
in ouze dorpen
Een der droevigste teekenen van «leze
verslapping is de boweenelijke verzuime-
nis van «leu paaschplicht, daar Wij u iu
onzen verleden vastenbrief met droefheid
van gesproken hebben, en waaraan een
groot getal onzer diocesanen niet vreezeu
zicb plichtig te maken alzoo van jaar
tot jaar het gewicht verzwarende hunner
zouden, het gewicht hunner ongerustig-
hedcu en knagiugen, het gewicht ook «Ier
gramschap van God en der straffen waar
mede zij bedreigd zijn. Wij duiden u als
dan als bijzonderste oorzaken der verzui-
menis vau eeueu zoo heiligen plicht aau,
benevens het slecht voorbeeld der ouilers,
do slechte opvoeding der kinderen en der
jeugd, alsook den iuvloed der vereeni
giug, als deze ten dienste van het kwaad
wordt gesteld. Meu moet niet elders de
oorzaken zoeken van den bctreurensweor-
digen vooruitgang der ongodsdierstigheid
eu goddeloosheid, zelf in ons duurbaar
eu christelijk Vlaanderen
De Heilige Apostel Paulus, in zijnen
brief aau de Ephesiërs, herinnert aan do
huisvaders hunnen plicht van hunne kin
deren wel op tg voeden, te onderwijzen en
lc kastijden in den Heer, dit wil zeggen,
volgens den geest van deu christenen
Godsdienst. Educate illos in disciplina et
correplione Domini (Eph. VI, 4 Vadeis
eu moeders, de christelijke opvocdiug
uwer kinderen is ten hunnen opzichte
uw grootste plicht. Waakt op hunne ge
zondheid, verschaft hun hetgeen zij noo-
dig hebben voor het leven, ouderwijst
hen volgeus hunnen staat en rang, weest
bezorgd met hunuc toekomst op aarde
maar vooral, leert hun de deugden van
het Evangelie oefenen en verschaft hun
een grondig godsdienstonderwijs. Wan
neer het oogenblik is gekomen van den
last dezer Zorgen aan audcren toe te ver
trouwen iu den naam van God, die u
r«.*keniug zal vragen over de ziel uwer
kinderen, in den naam van deze kinderen
e:i van wat u duurbaarst is op aarde, in
deu naam vau uw eigen geluk, iu deu
naam van ons vaderland en van «Ie maat
schappij die bedreigd zijn, onderzoekt
vóór God aan welke meesters, aan welke
school, aan welk coliegie, aau welke hoo-
gcsciiool gij uwen grootsten sehat, de ziel
uwer kinderen, toevertrouwt I Vooral,
neemt als gromlregel aan dat, op alle
trappen van het ouderwijs den Godsdienst
niet hoven al het overige zouden stellen,
niet weerdig zouden zijn van hunne zen
ding en van uw vertrouwen.
Doch de slechte opvoeding is niet de
eenige oorzaak van deu vooruitgang der
ongodsdienstigheid wij vermeldden daar
ook de vereenigir.gen, als zij, door eene
helsehe ingeving, voor het verderf der
zielen gesticht zijn.
De macht der verecniging is groot en
de II. Geest leert ons er rekening van
houden. Het is beter, zegt het boek De
Prediker, het is beter getweeën ie zijn dan
alleen... Als de eene valt, wordt hij dooi
den andere recht gehouden... En was
iemand sterker dan een der twee, de twee
te zamen zullen hem gemakkelijk weer
stand biedeneene drijdubbelc koord
wordt moeilijk verbroken. Dit wil zeggen
dat eene verecniging zooveel tc machtiger
is, en elkeen barer leden zooveel te ster
ker, als zij talrijk is. Weest met honderd
vereenigd, zegt de II. Joannes Clnysosto-
mus, ieder vau u zal voor honderd tellen;
weest met duizend, ieder zal voor duizend
tellen, zoo voorde werking als voor den
weerstand. Deze macht der vereenigiug
is ten alleu tijde begrepen geweest door
al de eerzuchtigen, door al de hoovec-rdi-
gen cn, vóór hen, «loor den duivel die hun
meester is. Neemt het wel iu acht, Z. B.
B. indien het schoon eu loffelijk is zich
te vereenigen voor het goed, met verschei
dden samen te werken in eenen geest
van rechtveerdigheid, liefde en voorzich
tigheid, om het recht der zwakken te ver-
detligon eu iudicn God zijnen zegen
over zulke vereenigingen uitstort, llUc
mandavit Dominus benedictionem (Ps.
CXXXII het is eene dwaasheid, het is
eene euveldaad, zich te vereenigen voor
het kwaad, eu blindelings, vooraf, voor
eene slechte zaak, aan zijnen wil en zijne
vrijheid te verzaken.
Dergelijke vereenigingen bestaan he
laas 1 ouder ons, Z. B B. Is het noodig
die geheime en helsehe vrijmetselarij te
noemen, die, zoo menigmaal veroordeeld,
altijd voort in «le hoogere standen de in-
gcefster is en de leidster van al hetgeen
tegen de Kerk cn tegen God wordt ge
smeed En kent gij «lie andere vereeni
gingen niet, onder welken naam ook zij
zich voorgeven, die voornamelijk, alhoe
wel niet uitsluitelijk, hare leden aanwer
ven onder de arbeiders, die beweren geen
ander doel te hebben dan de verbetering
var. het lot der volksklas, maar wezentlijk
strekken tot betontrooven van haar Ge
loof, tot het omwerpen vaa do grondves
ten der maatschappelijke orde Zij be
staan dus onder ons, deze vereenigingen
zij zijn talrijk, zij hebben hunne lokalen,
hunne dagbladen cn ontelbare propagan
damiddelen. Zij hebben hunne hoofdman
nen, die het wonderwel kennen om de
menschelijke driften te vleieD, de heb
zucht aan te hitsen, de bedriegelijkste
beloften te vermenigvuldigen. Zou men
niet zeggen dat het vaD hen is dat de
profeet Jcrcmias heeft willen spreken als
by in naam des Heeren uitroeptEr zijn
onder mijn volk goddeloozen gevonden,
die strikken leggen, gelijk men er legt
voor de vogelen en elie netten spannen om
de menschen te vangen. Hunne huizen
zijn vol van dezen, xcélken zij bedrogen
hebben, nu hunne medeplichtigen gewor
den. Het is zoo dat zij zijn aangegroeid.
(Jerera. V, 26) Nog eens, Z. B. B.
wacht u wel u te laten verleiden ter-
zelfdertijd dat gij uw Geloof, uwe vrij
beid, de gerustheid van uw geweien, de
rust eu do vrede iu uwe huisgezinnen
zoudt verliezen zoudt gij ook de eeuwige
zaligheid vau uwe ziel en van de zielen
die u zijn toevertrouwd in gevaar stellen
Gij hebt begrepen, Z. B. B., dat, zelfs
in dit leven, buiten den Godsdienst, er
geen geluk mogelijk is noch voor de per
sonen. noch voor de huisgezinnen, noch
voor de maatschappij. Gij hebt verstaan
hoe noodzakelijk het is dat gij, elk in het
middcu waar gij u bevindt, medewerkt
om onder ons den Godsdienst te behou
den. Laat ons, ten dien einde, aan God
opofferen de boetplcgiugen cn verster
vingen, de gebeden en de werken vau
liefdadigheid, welke onze Moeder de H.
Kerk ons zoo dringend verzoekt te verme
nigvuldigen gedurende deze dagen van
zaligheid.
Ingevolge de bijzondere macht welke Wij
van tien Heiligen Stoel ontvangen hebben,
vergunnen Wij, gedurende de aanstaande
Vasten, de volgende dispensatiën of toela
tingen
I. Het is toegelaten boter en zuivel te ge
bruiken alle dagen van de Vasten.
II. Het is toegelaten eieren te eten alle
dagen, uitgenomen op Asch-Woensdag ei
Góeden-Vrijdag. Hegenen die verplicht zijl
te vasten, mogen bmten de Zondagen, maar
eenmaal daags eieren eten, te weten op den
voornaamsten maaltijd, en niet op de colla
tie en zulks moeten zij ook onderhouden op
«1e andere vastendagen van het jaar. Hit ver
bod raakt nochtans de eieren niet welke «He
nen tot het bereiden van andere Bpijzen.
III. Wij staan het gebruik van vleesch toe
op den Zondag, Maandag, Hinsdag, Honder
dag en Zaterdag van iedere week, uitgeno
men op den Zaterdag van Quatertemper (13
MaartJ en den zaterdag der Goede-Week.
Hegenen die verplicht zijn te vasten, mogen,
buiten «1e Zondagen, maar eenmaal daags
vleesch eten, te weten, op den voornaamsten
maaltijd, eu niet op de Collatie en dit geldt
ook voor vleeschsoep en jeugd.
IV. Het is verboden, zelfs aan degenen «He
mogen vleesch etenvleesch en visch te eten
op één eu denzelfden maaltijd, niet alleen alle
dagen van de veertigdaagsche Vasten, de
Zondagen inbegrepen, maar ook alle andere
vastendagen van het jaar.
V. Men is verplicht drijmaal te lezen den
Vaderons en den Wees-gegroet, en eens de akten
van Geloof, Hoop, Liefde en Beronw lederen
dag dat men vau bovengemelde dispensatie
van vleesch te eten, gebruik zal maken.
Men zal zich nochtans van deze verplich
ting kunnen ontstaan, met eene aalmoes,
die verplichtend is voor allen «He de voorschre-
vane gebeden niet onderhouden, zal tot goede
werken besteed worden, volgens Ons advies
en de gebruiken van dit Bisdom.
VI. Aan de militairen van allen graad, aan
hunne huisvrouwen,kindereu en dienstboden,
alsook aan de andere personen die dadelijk in
militairen dienst zijn, staan Wij het gebruik
van vleesch toe op alle dagen van het jaar
uitgenomen op Goeden Vriijdag.
Met de militairen stellen wij gelijk de
gendarmen, de douaniers, de commissarissen
en bedienden van politie die in werkelijken
dienst zijn, de bedienden van den ijzeren weg
welke in dienst zijn op de treinen, alsmede
de in dienst zijnde postboden en bedienden
der accijnsen.
VII. Wij meenen aan de geloovigen van
Ons Bisdom wederom te moeten herinneren,
dat de Vastendagen, buiten de veertigdaag
sche Vasten, zijn de Woensdagen, Vrijdagen
en Zaterdagen van Quatertemper de Vigilie
dagen voor Sinksen, voor de plechtigheid van
de 1UI. Petrus en Paulus, voor Onze-Lieve-
Yrouw Hemel vaart, AllerheiHgen en Kerstmis;
en dan nog, dat het al de Vrijdagen van het
jaar verboden is vleesch te eten, behalve den
Vrijdag, waarop Kerstmis zon vallen.
III. Ingezien de t ijdsomstan«Hgheden, en
ingevolge de bijzondere macht, Ons verleend
door Zijne Heiligheid den Paus van Rome,
laten Wij toe aan al Onze diocesanen, dit
jaar, vleesch te eten, zelfs meermalen «laags,
op Sint Marcnsdag en op de Kruisdagen.
Om dezelfde beweegredenen en ingevolge
dezelfde macht, vergunnen Wij insgelijks aan
al Onze «Hocesaneu. tot aan de Vasten van het
toekomend jaar, vleesch te eten, zelfs meer
malen daags, op al de Zaterdagen van het jaar
die geene vastaageu zijn.
Ten einde te voldoen aan het verlangen van
en II. Vader, moeten Wij de geloovigen die
van dezo toelating zonden gebruik maken,
aanwakkeren, om daarvoor andere goede wer
ken te doen, en bijzonderlijk het gebod van
het vasten en van het vleeschderven stiptelijk
te onderhouden.
IX. Wij laten toe, gebruik te maken Jvan
afgesmolten vet in plaats van boter alle dagen
van liet jaar, behalve op Asch-Woensdag en
Góeden-Vrijdag.
Heze Herderlijke Brief en schikkingen voor
de Vasten zullen van den predikstoel afge
lezen worden in de kerken, openbare kapel
len,geestclijko gemeenten en colleges van Ons
bisdom. Zij zullen daar gedurende geheel «le
Vasten, volgens gewoonte, te lezen hangen.
Gegeven te Gent, ouder Onze handteeke-
ning, Onzen zegel eu do tegenteekoning van
Onzen Secretaris, deu 22 Februari 1897.
Antonius, Bisschop van Gent.
Op hovel van Zijne Iloogweerdigheid den
Bisschop.
A. De Meester, Secret.
Bericht aan de landverhuizers
van Canada. Het gebeurt soms dat
weinig aanbevelenswaardige personeD,
ten einde zich miu of meer lofbare en
rechtvaartlige voorstellen aan tc schaffen,
aau de landverhuizers voorstellen ze naar
Canada to vergezellen. Men kan er niet
genoeg op aandringen bij dc landver
huizers dat zij wel op hunne hoede wezen
tegenover dusdauigc aanboden, is't dat
zij komeu van personen over dewelke zij
niet ten volle gunstig zijn ingelicht. In
alle geval kunnen zij niet beter doen dan
zich tot het Genootschap vau den Aarts
engel Rapbaël te wenden daar zal men
alle noodige inlichtingen verschaffen.
Het is duizendmaal beter alleen te ver
trekken, gesteund op «le hulp der verte
genwoordigers vau St.-Raphael, dan zich
aan een twijfelachtig geleider toe te
vertrouwen. Ongetwijfeld, te reizen met
een ervaren persoon op wien meu reke
nen mag,is zeer wonschelijk en voonleelig
en waar do gelegen beid zich voordoet
zullen wij niet nalateu ze kenbaar te
maken. Zoo b. v. is dit jaar de heer E«J.
Fasseau van Canada teruggekomen en
zal er met de lente weêr naartoe gaan.
Wij wekken grootelijks de landverhuizers
op van «leze gelegenheid gebruik te maken
en met tien heer Fasseau af te spreken
om samen de reis te ondernemen.
Mijnheer Ed. Fasseau verblijft te Bin
chc, alwaar men schrijvou kan.
De Missiën van China en Congo vau
de paters van Scheut,deelen het volgende
meê uit de reizeu vau den betreurden
Pater De Dekeu
Zoo hebben de Asandes, een stam
van die streken, naar het Congoleesch
woord nyama, (vleesch) den bijnaam
nyam-nyam gekregen, eeu klank, die
eenigzius hot geluid nabootst dat de
tanden maken wanneer men vleesch
kauwt of knauwt.
De Basoko eten hunne eigen dooden
op buiten de hoofdmannen, die in hunne
hut begraven worden, en degenen die van
besmettelijke ziekten gestorven zijn, cn
welke men in den stroom werpt, wacht
men zich wel de lyken tor aarde te be
stellen zij worden gekookt en aanstonds
opgeëteu of wel snijdt men het vleesch
iu kleine stukkeu en men rijgt het aan
stokken, om het bij een zacht vuurtje te
droogeu en te rooken. Het vet wordt
zorgvuldig op zijde gelegd, eu gesmolteu,
om tot hetzelfde einde te dienen als onze
reuzel.
Een ambtenaar, dien ik persoonlijk
ken, had op eene markt langs de rivier
Ubangi eeuigc zeer nette pottekens doen
koopen, wier inhoud wondergoed aan
kunstboter geleek. Op don staatspost
aangekomen, roemde hij openlijk «le
goede hoedanigheid der waar maar de
arme jongen werd bijkans onpasselijk van
afschuw en walg, toen de negers hem den
aard zijner zoo smakelijke boter deden
keunen.
Dc Mombuln of Mamgbutu, geburen
der oumcnscbelijkc Nyam nyams, bewo
nen ec-ne uitgestrekte streek op het
uiteinde der rivier Uelle gelegen. Volgens
Schweiufnrt en Junker die hen bezocht
hebben,zijn die negers tamelijk beschaafd:
men roemt hun geest vau orde, huuue
vriendelijke gastvrijheid. Maar daarente
gen zijn zij, meer dan eenig ander volk,
onverbeterlijke menscheneters. Zij hebben
nochtans geen gebrek aan vleesch. Het
zijn behendige jagersdie olifanten,buffels,
herten,geiten schieten, en perellioenders,
trapganzen, frankolijnen in strikken van
gen maar hun geliefkoosd wild is de
mensch.
Gedurig in oorlog levend met hunne
geburen van het zuiden, zeggen dezelfde
schrijvers, vinden zij bij de mindere
volksstammen, dio in do nijbijheid der
rivier Aruwini wonen, uitgestrekte land
streken waar zij jacht kunnen maken
op den mensch. De lichamen dergenen,
die ouder hunne slageu vallen, worden
tu8schen de overwinuaars verdeeld, iu
stukken gesneden, gerookt en als mond
behoeften medegenomen. De gevangenen,
gelijk kudden vee weggevoerd, worden
bewaard tot later. Het vleesch der kinde
ren, malscher zijnde, is voor de keuken
der opperhoofden bestemd.
n Meu heeft beweerd dat de neger
slechts menschen eet bij gebrek aan ander
vleesch, en dat bijgevolg de invoer van
vee in de kom van den Opper-Congo,
invoer dien de ijzerenweg grooteliiks zal
vergemakkelijken, bet beste middel zou
ziju om het meuscbeneten te bestrijden.
Ik heb daar even getoond dat die
schaarcblieid, waarvan meu spreekt,'nbij
de Monbulu, uiet bestaat.
Er moeten dus andere middelen iu
het werk gesteld worden. Terzelfdei tijd
dat hij den neger in staat stelt om zich
slachtvleesch in overvloed te verschaffen,
moet de Staat volstrekt een eiudc maken
aan de inwendige oorlogen, al moesten
zelfs de gon verbeterlij ke stammen door
hunne weerspannigheid van den aardbol
weggevaagd worden maar vooral moet
men,die arme wilde menschen dc zoetheid
van den vrede,het geluk van het huiselijk
leven en van een gei egelden arbeid doen
gevoelen.
Men moet dio verdierlijkte karakters
verheffen; menschen maken van die wilde
beesten; in een woord, men moet bescha-
vou. Nu, dat werk kan het geweld alleeu
niet verrichten. De soldaat die kastijdt
moet geholpen worden door den mission-
naris die troost, overtuigt, aanmoedigt,
die als 't ware eeue redelijke ziel schenkt
aan die rampzaligen,welke cr geene meer
schijnen te hebben.
Wat er van zij, vau nu af aan kan
men reeds bemerken dat het afschuwelijk
gebruik van menschen te eten vermindert,
naarmate de invloed der blanken toe
neemt, en dat het iu den omtrek der
staatsposten geheel eu al uitgeroeid is.
Een Bangala die het leger van den Staat,
ia onze handelshuizen, in ouze werk
plaatsen gediend heeft, beschouwt zich
zei ven als veredeld, en aanziet zijne
landgenooten, die menschen vleesch eten,
als wilden, die hij moet verachten.
Normandië was een der schoons-e en
rijkste departementen van Frankrijk.
Zijne bevolking was talrijk, zijn volk;
kloek en streusch 1
Waaruit komt het dat het gedurig in
bevolking vermindert. Dat do menschen
verbasteren en vermindoren in levenstrijd;
en gezondheid Dat de ellende binnen
dringt en de armoe erin komt Waaruit
komt het dat de gevangenissen ontoerei-t
kend geworden zijn om de booswichten op
te nemen? De zothuizen niet groot genoeg
meer om de krankzinnigen le herbergen
Waaruit komt het dat nijverheid eu land
bouw min en miu kunueu strijden en ja,:
verminderen
De oorzaak is de gencverplaag. De hoe
veelheid vau brandewijn, genever en
andere sterke dranken welke Rouen by.
voorbeeld jaarlijks opslokt is niet geloof-
lyk.
Er zijn straten waar op honderd huizon
er 50 herbergen zijn. Men schat dat elke
inwoner (vrouwen en kinders meegere
kend) jaarlijks 40 liters inslokt. En daar!
deze stad 115,000 inwoners telt, is meer
dar. 5 millioenen liters verdronken. De
liter wordt gerekend voor de werkmanj
van 2 tot 3 fr., voor deu burger vau L3 tot
5 fr. (deze driukt dierder drank) e*ndus!
wordt er jaarlijks voor meer dan 15 mil-
lioenen fr. door het keelgat gegoten en
dat zonder deugd, alleenlyk om het
lichaam en de ziel te verdierlijken.
Te lande zijn er wcrkmenschen die>
dagelijks rond deB liters cider en 6 tot 8!
druppels korten drank binnen gulpen.
Des Zondags zijn de herbergen over vol,
en 's avonds heeft men dat afschuwelijk
eu af keerig zicht van menschen lamdrou-
ke, langs den weg hier en daar gelegen.
In verschillige plaatsen en streken
drinkt de werkman bij kapperglazen kor
ten drank, gelijk wij hier water of bier.
'k Gedenke mij bij 't lezen daarvan die
zinvolle verzen van Van Ryswyck over de
genever in zijn stukske De Duivel op
flesschen.
Jenever Welk een bron van kwaad
Hij maakt van 't volk, voor kerk en
Door 't doodend geestbedwelmen [staat
Der maatschappij een echte plaag
Verdorven meusche, lui en laag,
En rasphuis-aas en schelmen.
Hoe menig moord is er gedaan
Hoe menig die venstuk begaan,
Dat nimmer waar' bedreven
Wanneer het mateloos gebruik
Der duivclsche geneverkruik
Ware onbekend gebleveu
Hoe menige ligt er levenslang
Geboeid iu 't somber staatgevang
Die zijne wanbedrijven
Waardoor hij in de rampkuil zonk
Aan den jenever, dien hij dronk,
Eilaas I heeft toe te schrijven.
Ik ken zoo menig huisgezin
Dat, met een burgerlijk gewin
Zou brood en vreê genieten.
En waar nu de jc-nerzucht
Doet twist en armoê, hare vrucht
Steeds diepe wortels schieten.
Keer, keer terug, die zulks nog kan
Sla de jenever in den ban
Trek voordeel uit mijn lessen
Zoo niet, zijt ge een verloreu gast
Maak staat, dat de jenever vast
De duivel is op flesschen.
voor Vlaamsch-Belgiê.
Iedere maand verschijnende. Prijs
10 fr. per jaar.
Het verschijnen van dit tijdschrift in de
huidige omstandigheden is eene ware
gebeurtenis op Vlaamsch taalgebied, die
door alle belanghebbenden met vreugde
zal begroet worden.
Mannen van talent en ondervinding, in
zake van recht en rechtskuu Je beroemd
eu hooggeschat verleenen hunne mede
werking aan die uitgave die geroepen is
om onschatbare diensten tc bewijzen, en
geen enkel vak van het recht (burgerlyk
recht, burgerlijke rechtspleging, straf
recht, strafvordering,handelsrecht,fiscaal j
recht, enz.,) onaangeroerd zal laten.
De opstel raad is samengesteld als
volgt Jul. Vau der Linden, advocaat en
lid der Kamer vau Volksvertegenwoor
digers H. De Hoon, substituut van den
Procureur des Konings eu leeraar van
Vlaamsch strafrecht bij de Hoogeschool
vau Brussel A. Delcroix, doctor in de
rechten en bureeloverste bij het minis
terie van Binnenlandsche zaken en open
haar onderwys L. Ouwerx, advocaat en
oud-leeraar van Vlaamsch strafrecht by
de Hoogeschool van Leuven Odilon
Perier, advocaat IC. Brants, gemeente
secretaris van Etterbeek, secretaris van i
den Opstelraad.
Al wie belang stelt in de zedelijke en
stoffelijke ontwikkeling van hot Vlaam-
sclie Volk, en bijzonderlijk diegene welke
zich met bestuurlijke en rechterlijke
zaken bezighouden, zullen het zich tot
plicht achten op dit tijdschrift in te teeke
nen.
De eerste aflevering verschijnt op 1
Maart aanstaande. Men kan van heden
af inschrijven in den Belgischen boekhan-
16, Treurenberg, Brussel.
Correspondentie. J. Kramers Jz.
Gier, f, draf, spoeling voorde varkens.
Lavure pour les cochonsf. mare m. mest-
;ier. Jus de futnier, m. (Agric.) engrais
'iquide ou flavtand, puriot, purin m.
Gips. n. (Minér,) Gypse, sulfate de
chaux m, pierre h platre, etc.
Dc*
de Be
is ma:
aan d<
hem o
Burlel
1844.
raadsl
jaar w
Van II
In 18!
landht
en 't
het ar
tot vol
In 1
naert,
twee j
de ziet
ontslai
steld
gezant
het kli
invloei
weet d
naar
Burlet
do katl
zal in
Aal
zonder
pen. SI
gezang
heeft
mis lei
droom
plaatsl
des ar
Wil
hcersc
dig wii
berich
zijn on
neu te
-I
kerk v
den
pand
groote
gestort
selen c
digd g<
Tel
hnis i
huis g
Te]
dag on
molen
cn na
gebooi
lOtal i
en de i
vloeen
geslagf
geworc
buiten
zijne j
heeft d
zijde n
aanziei
molen
of cacl
kar aa:
minste
Wij
KF
Meu
Sla
nolrlc
taloni
kassei
bos, 1
beien,
bi;
Lutle
AS!
Kleedt
Gn
goede
goedi
So
Uunt
L'A'
quer ft
génér.
social.
Lundi
matin
1°
tratic
sairei
2°
comp
3°1
leurs
réélic,
4°
ment
Les
chez
du Pi
minis
tion i
