Donderdag 29 Juli 1897. 5 centiemen per nummer. 329le Jaar 5179
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
WETSONTWERP
VLAAMSCHE TAAL.
Het vrijwilligersleger
en zijne vijanden.
Een en ander.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal Ier week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste Yan den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Cuique auum.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen c»
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureel*
van dit blad.
Aalst, 28 Juli 1897.
op het gebruik der
De dagbladen deelen het verslag rneè
van M. Van Cauwenbergh, in naam der
commissie, gelast met bet onderroek van
het wetsvoorstel Coremans-De Vriendt.
Het verslag herinnert hoe de Kamer
bijna met eenparigheid het oorspronke
lijke voorstel stemde, waarvan artikel 1
luidde
De wetten worden gestemd, be
krachtigd, uitgeveerdigd en afge
kondigd in de Fransche taal en in
de Vlaamsche Taal.
De Senaat wijzigde, na eene lange be
raadslaging, dien tekst als volgt
Elk koninklijk besluit, tot bekrach
tiging eenerwet zal, nevens den door de
Kamers aangenomen tekst, een Vlaam-
schen tekst bevatten. De wat zal uitge
veerdigd worden in de Fransche taal en in
de Vlaamsche taal. a
Door deze stemming verloren de overige
artikels van het oorspronkelijke voorstel
hunne reden van bestaan.
Ziehier hoe de achtbare verslaggever
die stemming beoordeelt
De schikking, door den Senaat aan
genomen, geeft geene voldoening aan het
gevoel van rechtveerdigheid, welk de
stemming der Kamer had bezield, het. is
te zeggen geen onderscheid maken tus-
schen de Belgen en de beide landstalen
stellen op eenen voet van volstrekte ge
lijkheid
Want de tekst, door de Kamer aan
genomen, eischt de stemming, de bekrach
tiging en afkondiging der wetten, zoo in
het vlaamsch als in het Fransch.
De tekst van den Senaat daarentegen
eischt de bekrachtiging en de uitveerdi-
ging der wetten in beide talen, met hunne
stemming door de Kamers.
- Zoo deze schikking eene werkelijke
weerde had, zou aan het koninkdom een
nieuw recht worden toegekend, namelijk
datgene van de wet uit te veerdigen en
te bekrachtigen, in eenen niet door de
Kamers aangenomen tekst.
Het verslag bewijst de ongrondwette
lijkheid van den tekst, door den Senaat
aangenomen, die overigens aan den
Vlaamschen tekst enkel de weerde zou
geven eeuer eenvoudige vertaling.
Dat de Senaat het aldus verstond, blijkt
uit art 2, waar het woord Loi, uit den
Franschen tekst, aangeduid is door Ver
taling van de wet in den Vlaamschen.
De tekst, door den Senaat aangeno
men, geeft dus aan den Vlaamschen tekst
niet moer gezag dan hij vroeger bezat
die tekst beantwoordt niet aan de wen-
schen van het Vlaamsche volk hij geeft
de gelijkheid niet, die de Kamer wilde
uitroepen en daarom kan do commissie
aan de Kamer niet voorstellen, den door
den Senaat aangenomen tekst te stem
men.
Willende rekening houden van de ver-
schillige tegenwerpingen en bewijzen dat
zij ongegrond zijn willende verder zoo
veel mogelijk do inwerkingtreding van het
nieuw regiem vergemakkelijken, heeft de
commissie, den tekst van artikel 1
behoudende, er eenige bepalingen bij
gevoegd, betreffende de maatregelen van
toepassiDg en regelende de uitvoering der
wetten.
Ziehier de bepalingen, welke bij den
oorspronkelijken tekst zijn gevoegd en
door de commissie aangenomen.
Art. Ibis. De wetsontwerpen van de
regeering uitgaande, worden der Kamer
aangeboden in dubbelen tekst.
De voorstellen, uitgaande van bijzonder
initiatief der Kamerleden, worden ge
daan 't zij in dubbelen tekst, 't zij in de
taal door hunne voorstellers verkozen.
Iu dit laatste geval doet het bureel ze
vertalen vóór hunne bespreking.
De stemming der amendementen, in
den loop der beraadslaging voorgebracht,
kan op den eeuigen tekst gebeuren. Als
zij aangenomen zijn, doet het bureel de
aldus gewijzigde artikels vertalen vóór de
tweede stemming.
Indien, bij dc tweede stemming, wijzi
gingen worden gebracht aan de artikels
bij de eerste stemming aangenomen, kun
nen de Kamers de eindstemming uitstel
len tot eene latere zitting.
In alle geval zal er, door eene eenige
stemming, beslist worden over eenen
volledigen tekst, in beide talen opgesteld.
De Kamers beslissen langs reglemen-
tairen weg over de maatregelen, die zij
noodig achten voor de uitvoering der te
genwoordige wet.
Art. Itib. De betwistingen over ver
schil der teksten worden uitgemaakt vol
gens den wil der wetgevers, vastgesteld
volgens de gewone regels van vertolking,
zonder voorrang van eenen der teksten op
den anderen.
Art. 1 qcabto. Wanneer de wet de in-
lassching eischt der toegepaste wetstek
sten in uitspraken of vonnissen, zal de
Fransche of de Vlaamsche tekst alleen
ingelascht worden, navolgens de uit
spraak of het vonnis in het Fransch of in
het Vlaamsch is opgesteld.
Voor de rost blijft het voorstel De
Vriendt-Coremans onveranderd.
Het aldus gewijzigde voorstel is aange
nomen door do commissie met 5 stemmen
tegen 1
Deze stemming, besluit het verslag is
ingegeven door den wensch om recht-
voerdig to zijn tegenover alle Belgen
Allen, zonder onderscheid der taal die zij
HET
171
wonderlijke avonturen van eenen Zeeman
56* vervolg.
Het was even over een uur, toen ik van
tafel opstond. Toen ik op het dek kwam, zag
ik Brigstock naar mij toekomen.
Kapitein, wilt gij ons inlichtingen geven
omtrent de plaats, waar het schip zich nu
bevindt
Niet voordat de bemanning den eed
heeft «fgelegd, dien ik opgesteld heb, ant
woordde ik.
Zij zijn daartoe bereid en wachten al op
uwe komst, zegde hij.
Laat ze dan naar den achtersteven gaan,
en zeg tegen juffrouw Cobes, dat ik haar moet
apreken.
Al spoedig kwam deze laatate door 't hoofd
luik te voorschijn en zag er heel deftig ge
kleed uit. Toen zij de deur der kajuit binnen
trad, maakte zij eene buiging voor mij
gende
Ik gevoel mij inderdaad gelukkig, dat ik
u geaond en wel mag weerzien, kapitein, na
uwe verschrikkelijke ervaringen, die u over
komen zijn door leugens van lastertongen,
spreken, hebben het recht onderworpen
te zijn aan wetten, opgesteld in'eene taal
die zij verstaan.
Moeilijkheden van toepassing en uit
voering zullen nog wel oprijzen, maar die
zijn niet onoplosbaar dikwijls zal hunne
oplossiug zelfs gemakkelijk zijn.
Doch men staat hier tegenover eenen
feitelijken toestand. Niet alle Belgen
spreken dezelfde taal en het ware niet
rechtveerdig aan eene der talen de voor
rang te geven boven de andere. Zij moe
ten op denzelfden voet staan. Die toe
stand, bestaat, alle redeneeringen kunnen
hem niet veranderen en het is rechtveer
dig er rekening van te houden in het op
maken der wetten.
Het verslag is geteekend door den voor
zitter, M. Beernaert, en den verslaggever,
M. Van Cauwenbergh, die zich in deze
zaak eens te meer den trouwen en goeden
Vlaming heeft getoond, die recht bezit
op de genegenheid en de erkentelijkheid
van het Vlaamsche volk.
TQdens de bespreking over de begroo
ting van oorlog, welke dezer dagen plaats
had, heeft M. baron Orban de Xivry, in
eene korte, maar practischc redevoering,
de ellendige hinderpalen aangetoond
welke, door de vijanden van het vrijwil-
ligerschap, deze volksgezinde hervorming
worden in den weg gelegd.
Ziehier hoo de achtbare Senator zich
uitdrukte
Wij hebban in België twee soorten
van vrijwilligers den vrijwilliger met
premie en den vrijwilliger zonder premie.
Deze laatste gaat eene verbintenis aan,
omdat hij verleid is door den wapenhan
del en door de hoop zich eene loopbaan
te maken. De vrijwilliger met premie is,
meest altijd, een arme jongen die bij
middel der premie, een ponksken hoopt
te vergaderen tegen den tijd dat hij geen
soldaat meer zal zijn, of die, misschien
bewogeD dooreen minder zelfzuchtig go-
voel, aan zijne ouders heeft gedacht en
verlangt hun de evenwaarde te bezorgen
van hetgeen zijn arbeid zou opbrengen.
Wat is er meer vereerend dan deze
gevoelens en waarom deze die er mede
bezield zijn als verdachten beschouwen
en behandelen Waarom zich zoo moei
lijk toonen voor hunne aanvaarding Ik
zou u daarvan de reden kunnen zeggen,
welke gij allen vermoed, doch ik bepaal
mij erbij u te zeggen, dat dit ook al een
der stelsels is, gevolgd door de partijgan
gers der andere wijzon van aanwerving,
partijgangers welke zooveel te meer te
duchten zijn daar zij almachtig zijn, aan
gezien zij alleen over het lot der vrijwil
ligers to beslissen hebben.
Wilt gij zoo goed zijn, zegde ik, tot de
-ouwen het verzoek te richten, zich aan beide
zijden van het dek te Bcharen, om getuigen te
zijn van het afleggen van den eed door de
bemanning.
Terstond, kapitoin
Onmiddelijk.
Zij begaf zich te midden der vrouwen, en
ik ging naar den achtersteven toe.
Inmiddels had Brigstock de geheele beman
ning bijeengeroepen behalve Luddy, die
aan bet roer stond onder welke zich ook
Thomas Buil bevond, zoodat er in het geheel
twaalf kloeke zeelieden bij elkaar waren.
Deze Thomas Bull was een stevige kerel,
die er goed gekleed uit zag. Het verwonderde
mij niet, dat hij aan zijne aanranders heel wat
te doen gegeven had. Indien hij half vermoord
was, zoo was hy sedert dien tijd al weer ge
heel bekomen. Hij zag er frisch em gezond
en kwam glimlachende nader, terwijl hij een
blik op de meisjes sloeg.
Deze stonden reeds aan beide kanten van
het verdek geschaard, vol verwachting van
de dingen, die komen zouden.
Brigstock droeg een zwareu Bijbel onder
den arm. Ik ging naar hem toe en verzocht
hem, mij het hoek te overhandigen. liet was
in leder gebonden en droeg verscheidene blij
ken, dat het dikwyls gebruikt was en waar-
Hot feit is dat men, om als vrijwilli
ger met premie aangenomen te worden,
onbevlekt moet zijn en niet alleen een
soort van Herkuul, maar zelfs een Adonis,
want men verzekert mij dat er geweigerd
worden omdat ze een leelijk gezicht had
den. Men moet dus kloek en tevens een
knappe jongen zijn I 't Is ook waar, als
men betaalt, men het recht schijnt te
hebben eene koopwaar van eerste keus te
eischen.
Deze groote strengheid wordt vooral
toegepast op de vrijwilligers met premie.
- Ziehier een feit dat zulks ten klaar
ste bewijst en waar de heer Minister zich
desnoods kan overtuigen. Een geneesheer
ontvangt het bezoek van eenen jongen
zonder het minste lichaamsgebrek, die
eeue verbintenis wilde aangaan als vrij
williger met premie, eenige dagen nadien
verneemt bij, met groote verwondering,
dat die jongeling door de Commissie ge
weigerd is. De jongen was daardoor ge
heel buiten zijnen schik, want hij ver
langde soldaat te worden. De geneesheer
raadde hem alsdan aan zich aan te bieden
als vrijwilliger zonder premie. Die raad
werd gevolgd en de jongeling werd aan
genomen.
Doch het is voor den vrijwilliger met
premie, voor den plaatsvervanger niet ge
noeg vrij tc zijn van alle lichaamsgebrek
hij moet ook zuiver zijn van alle zicht
bare zedelijke vlek de minste veroordoe-
ling in enkele politie, al was het om te
voet over een andermans grond te zijn go-
gaan, is voldoende om hem te doen ver
wijzen. Voor do militianeu is men toege
vender; men weigert ze niet voor een cor-
rectioneele veroordeeling wegens wild-
stroopcrij en zelfs wegens ergere feiten.
Het gevolg dezer overdrevenc streng
heid is dat men er alzoo in gelukt dezen,
die vrijwilliger met premie willen wor
den, geheel en al te ontmoedigen en dat
bijua niemand meer zich durft aanbieden.
Men heeft mij, inderdaad verzekerd dat
het grootste deel, negen op tien geweigerd
worden.
En ziedaar hoe men het vrijwilliger-
schap aanmoedigt.
M. Orban de Xivry heeft gelijk. De
strengheid waarmede men bij het aan
vaarden der vrijwilligers met premie te
werk gaat, bewijst nog, dat er vele jonge
lingen zich daarvoor aanbieden, en dat
de krijgsoverheid er niet meer aanvaardt
dan dat zij er kan plaatsen als plaatsver
vangers.
Hoever zyn wij van den tijd toen het
vrijwilligerscbap met premie ingesteld
zijnde de liberalen aau de Regeering
voorspelden dat zij nooit de gevraagde
plaatsvervangers zou kunnen leveren I
Kortom, alles bewijst dat, indiende
vrijwilligers in 't algemeen betaald wer
den voor hunnen dienst, zooals hunne
overheden betaald worden, de aanwer
ving vaneen vrijwilligersleger geene do
minste moeilijkheid zou opleveren.
Bchijnlijk menige reis had meegemaakt. Ik
w le het hoek op den kaapstander ueêr en
haalde het papier, waarop ik den eed ge
schreven had, uit mijnen zak.
Alvorens het geschreven overluid voor te
lezen, zegde ik
Gij wenBcht, dat ik het hevel over het
ichip wéér op mij zal nemen. Is dat zoo
Een bevestigend antwoord volgde op deze
woorden.
Meent gijdat ik te vertrouwen ben
Wy zijn het allen met elkaar omtrent
het puut eens, zegde Brigstock. Wat ik tegen
een particulier gesprek gezegd heb, her
haal ik tot u in het publiek het spijt
allen, dat wij u verkeerd beoordeeld hebben,
en wij vragen er u vergiffenis voor.
Hij maakte eene beweging met zijne han
den, alsof hij de aandacht der vrouwen op
zijne woorden wilde vestigen.
Dat moogt gij wel doen, riep eene vrouw
met eene schelle stem uit.
Stilte, als 't u belieft, deed juffrouw
Cobes zich nu hooren.
Welnu, zegde ik, mij tot Brigstock wen
dende. Gij zijt uu bereid om mij te vertrou
wen, maar ik hen nog geenszins geneigd om
u te vertrouwen.
Vertrouw ze maar riep eene vrouw
uit, en er volgde eenig handgeklap.
Politieke weèrhanen. De Brus-
selsche christene demokrateu bulderen in
hunne Justice sociale tegen de re-
geeriug wegens de wet op de Burgerwacht.
Maar Ja maar, zaterdag 11., in de
Volkskamer stemden MM. Renkin, Car
ton de Wiart, Mousset en Stouffs voor de
regeering en tegen het amendement van
M. Heuvelmans van Antwerpen 't wolk
voorstelde dat de Burgerwacht niet kon
geroepen worden tot verdediging van
's lands onafhankelijkheid en van de on
geschondenheid des gebieds, in andere
woorden, dat men de Burgerwacht in het
leger niet mocht versmelten om in geval
van oorlog tegen den vijand op te trekken.
Volgens het amendement Heuvelmans
mocht dc Burgerwacht tot niets anders
ingericht worden dan om de inwendige
orde te bewaren.
Wat groote kleppers toch l
Een man die goud maakt. Uit
S' Louis, Missouri, wordt berichtDe
droomen vau alchemisten staan verwe
zenlijkt te worden als de wondervolle ont
dekkingen, die door Benjamin Brazelle
van deze stad als de zijne worden be
weerd, zelfs in beperkte mate,ten uitvoer
kunnon worden gelegd. M* Brazelle is oen
welbekend uitvinder en staat iu welen-
schappelijke kringen bekend als een go-
uic van niet geringe orde. Hij beweert
ecno ontdekking te hebben gedaan waar
door de geheele theorie van scheikundi
gen, metaalkundigen, electriciteit en
zwaartekracht omver wordt geworpen,
en waarbij volgens zijn geheim metalen
geschapen en veranderd worden van zilver
•in goud en omgekeerd. Eene onderneming
met aanzienlijk kapitaal heeft reeds een
aanvang gemaakt met de inrichting van
een groote werkplaats te Fair Lawn in
S' Louis county, waar de uitvinding in
praktyk zal worden gebracht.
De verandering van de metalen wordt
door Mr Brazelle als de geringste kunst iu
zijuc uitvinding beschouwd, eene nietig
heid als vergeleken bij de kunst om van
klei goud, zilver, ijzer, calcium, alumi
nium, glacium en vijftien andere metalen
to maken aan de wetenschap onbekend
en welker hoedanigheden door den ont
dekker nog niet zija vastgosteld. Do sleu
tel is eenvoudig de volledige wetenschap
en het begrip vau wat electriciteit is, een
geheim dat deze uitvinder nu in zijn ge-
heol beweert te bezitten, aldus meldt
althans het bericht, dat ons overigens
nog al vrij raadselachtig voorkomt.
Tegen slaaploosheid. Mon perse
het sap van eenen citroen in een glas
water, voegt er de noodige suiker bij, ou
driukt dit op het oogenblik dat men zich
te bed wil begeven en men zal slapen
gelijk eeno roos.
Daarop wendde ik mij tot de mannen en
iprak tot hen met warmte, overtuigd, dot,
10e levendiger mijne toespraak was, ook do
indruk mijner woorden des te dieper zou
wezen. Ik' werd herhaaldelijk in mijne rede
gestoord door het handgeklap der vrouwen.
Een paar malen hoorde ik een uitroep van
afkeer, maar bracht dien al spoedig tot zwij
gen. Ik noemde ze moordenaars.
Geen echte zeelieden, zegde ik onder
anderen, zouden hun kapitein op znlk eene
wijze behandeld hebben, als gij het my ge
daan hebt. Gij zondt mij weg een man al
leen in eene zware sloep, zonder voedsel of
water, in dik, mistig weêr en haalde de
geheele geschiedenis nog eens op, on telkens
weer moedigden de vrouwen mij door allerlei
kreten en het klappen met de handen aan
Tegen den tijd, dat ik geëindigd had, zi
allen er als veroordeelden uit, behalve Tho
mas Bull, die mij vol bewondering aanstaarde.
Eindelijk zegde ik ik wil het bevel niet
op mij nemen over eene bemanning, die ik
kan vertrouwen. Misschien zoudt gij mij dan
weêr znlk eene behandeling doen ondergaan.
Neen, kapitein, riep Brigstock, ik ver
zeker u, dat dit niet meer zal gebeuren.
Gy moet dezen eed afleggen, zegde ik,
terwyl ik het papier uit mijnen zak haalds.
Zijt gij bereid om te zweren
- Wat wilt gij dat wij zullen zweren
vroeg Prentice.
- Gij zult den eed in de eerste plaats moe
ten afleggen, voegde ik hem toe. Gijt zijt de
slechtste van den geheelon troep.
- Goed zoo, goed zoo riep eene vrouw
uit.
Lees voor wat gij wilt, dat wij zullen
zweren, zegde Coffin norsch.
Luistert riep ik, en nadat ik het pa
pier opengevouwen had, las ik het volgende
u Ik sn hier volgt de naam van iederen
man zweer, in aanmerking nemende, dat
kapitein Morgan dit schip naar een eiland in
de Zuidzee wil brengen, dat ik aan al zijn
bevelen zal gehoorzamen, dat ik niot over
zijne plannen zal oordeelen op grond Tan
praatjes, die uitgestrooid worden, dat ik hem
niet zal verhinderen in het onderrichten van
de meisjes of in het volvoeren van zulke plan
nen, als hij voor de algemeene veiligheid wen-
schelijk achten ik zweer verder, dat ik het
schip on al die landverhuizers, die het niet
willen verlaten, aan hem zal overgeven bij
onze aankomst op het eiland, waarop wy ons
willen vestigen. Zoo waarlijk holpe my God
almachtig n
(WORDT VOORTGEZET).
