Donderdag 4 November 1897. S centiemen per nummer. 33,te Jaar 3207.
1 Mi DER
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Vakvereeniging.
Twee zienwij zen.
De Zondagrust.
H. Stoel.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frank; met de Post verzonden f5 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eiidigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Cuique Ruum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zioh te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalst, 8 November 1897.
Een der voornaamste punten wolk# de
Volksknmer op te lossen had, was voor
zeker deze te weten of het geraadzaam is
aan de vakvereeniging het recht te geren
ran handel te dry ren.
De Volkskamer heeft b#t rraagstuk in
d#n zin opgelost dat het aan de rakver-
eeniging verboden is van handel to dry
ven.
Het is onbetwistbaar, en hieromtrent
ia men het byna algemeen eens, dat de
vryheid ran handel te dry ven aan de
vakvereeniging gegund, den doodslag zou
wezen voor de ambachtslieden en kleine
neeringdoenera.
Aangaande de landbouwnijverheid is
men op verre na zoo eensgezind niet.
De Boerenbonden welke de zaak ineene
algemeene vergadering onderzocht heb
ben, zyn van gedacht dat die vrijheid hun
door de wet moet erkend worden zonder
den vorm te moeten aannemon van eene
handclsvereeniging.
Volgens hen kan eene vakvereeniging
zonder recht öm handel te mogen dryven,
van geen het minste nut zyn.
Wij, landbouwers, zeggen zy, hebben
ons in eenen machtigen gildeboud veree-
nigd om roordeeliger te kunnen voort
brengen en de handelsverrichtingen die
wy ragen, zijn niets anders dan de wer
ken van het uitoefenen des landbouwbe-
roeps.
Wij kunnen ons geene vakvereeniging
voorstellen die het beroep zijner leden
niet mag uitoefenen zoomin als eene han-
delsvereeaiging die geen handel mag drij
ven.
Die zienswijze wordt niet gedeeld door
verscheidene landbouw-comicen »>n vooral
door de Federatie der Landbouw-comicen
van Henegauw.
Deze laatste vindt dat de vakvereeni
ging beter nevens haar eene samenwer
kende maatschappij zou stichten om han-
delsoperatiën to verrichten en dit om de
volgende reden
1° De onderbinding bewyst dat de
vorm van samenwerkende maatschappij
geen ongemak oplevert. In het begin kla
gen de sekretarissen wel een weinig over
de verbintenissen, waartoe zij door de
Wet gehouden zijn, maar welhaast erken
nen zy dat deze pleegvormen het groot
voordeel hebben van krediet aan de maat
schappy te geven en van hunne verant
woordelijkheid jegens de leden te dekken.
Ten andere, de pleegvormen die aan
de vakvereenigingen zouden
OF
Eene geheime weldaad ontdekt.
3d* VERVOLG.
«o»
Wat ontberingen, wat koude, wat tranen,
wat smarten in die woningen der vroeger zoo
treffelijke ambachtslieden, in die huizen der
kleine burgers, in die kamer waar eene we
duwe van hare inkomsten in betere tijdon kon
bestaan, waar eene jonge dochter zich rijke
lijk kon voeden en kleeden met de winste
harer handen
Dit verborgen lijden ontdekken en ver-
zaehten, znlks was de edele taak die eenige
edelvrouweu van Brussel op zich hadden ge
nomen. De aanleidster van dien liefdadigen
stoet was eene vrouw, gemeenlijk in het zwart
en gansoh eenvoudig gekleed de gezellin die
altijd aan hare zijde stapte was door elkeen
gekend en het volk groette haar gravin de
Mérode, doch zij zelf zoo lieftallig, zoo ge-
spraakzaam en liefdadig, zij hield haren naam
en haar aanzicht verborgen achter een zijden
voorhangsel dat van haren hoed tot op hare
worden zullen zy minder zijn Het is niet
te gelooven, en ook niet te wenschen.
Tol hiertoe hebben ouze bondgenoo-
teu, landbouwers, met groot gemak al
hunne operation kunnen verrichten ondor
den vorm van samenwerkende maatschap
pijen.
- Waarom dan willon veranderen dat
gene waarover niemand klaagt
2° Zekerlijk zijn er andere econo-
mieke belangen. De vak-eigene belangen,
't is te zeggen bet onderrichten der leden
en dezer kinderen bij middel van confe-
rentiën, bibliotheken, dag- of weokbladen
en museums, de proefvelden, de verze
keringen onder verscbillige vormon, het
bestudeeren der huurkoutrakten, enz.
moeten in een goed syndikaat de voor
hand hebben op de economische belan
gen.
b Daarom is het te wenschen, dut de
Wet aan alle Vakvereeniging de burger
lijke persoonlijkheid tookeune. Maar dat
wil niet zeggen, dat het niet beter is twee
genootschappen te doen leven nevens
elkander de vakvereeniging en de samen
werkende maatschappij, liever dan alles
in dezelfde kas en in hetzelfde genoot
schap te verzamelen.
Het zal later nog tijd zyn, indien de
ondervinding daartoe leidt, de twee maat
schappijen in ééne to herschapen, het
geen veel gemakkelijker zou zijn dan de
twee vereenigde genootschappen van
elkander af to.zonderen.
De redeu die men gowooulijk in
brengt om voor eau genootschap het ver-
mogeu te vragen om handel te drijveu, is
dat er geldmiddelen noodig ziju om het
doel der vakvereenigingen to bereiken.
Het is niet betwistbaar. Ook zien wij de
samenwerkende maatschappijen, welke
de standregelen der federatie van Hene
gouw hebben aangënomen,meer dan 50%
hunner winsten aan dat doel besteden.
Zoohaast de vereoniging haar persoonlijk
bestaan zal ontvangen hebben, zullen
deze sommen in hare kas gestort worden.
Maar welk voordeel zal men zeggen,
kan er dan bestaan in de splitsing der
twee genootschappen
Ten eerste, dat het altijd zeker zal blij
ven dat, indien de samouwerkende maat
schappy ten ouder gaat, geon enkel
schuldeischor de goederen van de vakver
eeniging zal mogen aanslagen. En dat is
belangrijk, indieu men voorziet dat de
vakvereeniging legaten of giften van
vreemde weldoeners kan ontvaugeu.
a Ook zal het voor de vakvereenigingen
gemakkelijker ziju voordeelen en voor
rechten te bekomen, indien zij geeneu
handel zullen dry ven.
Eindelijk moet men zich herinneren,
dat eene vakvereeniging moet open zijn
voor al de leden eeuor zelfde bediening,
groote cu kleine landbouwers, grouduige-
borst nederdaalde. Dit geheimzinnig wezen
leverde stof aan vele gesprekken, en uit eiken
mond klonk een lof, een zegen voor de onbe
kende bezoekster der armen. In al de andere
wijken der stad had men haar reeds ontmoet
en bewonderd na richtte zij dagelijks met
gravin de Mérode hare schreden naar het
volkrijk kwartier der Minimen en poogde
daar do schamele armoede te ontdekken, die
wellicht aan de vorige bezoekers kon ontsnapt
zijn. Eenige dagen later sprak men daar niet
meer dan van de tmrte vrouw, en zoo hoog
steeg de bewondering der arme lieden, dat zij
haar als eenen engel aanschouwden, uit den
hemel gezonden om de ongelukkigen te hel
pen.
Een engel van liefdadigheid, ja, dit was
zij, en het volgende feit zij voldoende om
elkeen daarvan te overtuigen.
Don 2 December stapte zij, vroeg in den
morgend, niettegenstaande de bitsige koude,
de Minimenstraat in zij was .wederom ver
gezeld van gravinjde Mérode. Links en rechts
wierp zij hare blikken ,op de huizen der
armen, links en rechts deelde zij muntstuk
keu uit, die aanstonds tegen brood verwisseld
werden. Plotselings hield zij hare gezellin
staan en wees met den vinger naar een open
staande poortje achter welk zich eenige huis-
jee vertoonden lief van aanzien, en allen met
naars, huurders, nijveraars, buitenlieden.
En hoeveel soorten van handel en nijver
heid zijn er niet die slechts ééne enkele
klas der leden van do vakvereeniging
aangaan I Eene stokerij, bijvoorbeeld,
zou maar enkel de beenhouwers en vet-
leggors aangaan. Wat zouden de andere
lieden zeggen van do algemeene spaar
gelden in zulke nijverheden te zien ver
smelten
Ziedaar de gedachten die de federatie
van Henegauw inbrengt tegen de vragen
der Boerenbonden.
Voegen wij hier ten slotte bij dat het
Landbouw-comice van Herzele zich ins
gelijks heeft vyaudig verklaard aan de
vryheid voor de vakvereenigingen om han
del te drijven. Dit comice stichtte reeds
acht verscbillige landbouwersbonden
met eigen bestaan als handelsmaatschap
pijen en niets belet dat het nevens die
handelsmaatschappijen vakvereenigingen
tot standbrenge, welke zich met de vak-
eigene belangen zullen onledig houden,
namelijk, het landbouwonderwijs bij mid
del van voordrachten, bibliotheken, dag-
on weekbladen, museums, proefvelden,
verzekeringen onder versehilligeu vorm,
het bestudeeren van de pachtbrieven,
enz., enz...
Men wordtin het algemeen, ten allen
kant, en allo dagen meer en meer over
tuigd van de volstrekte noodzakelijkheid
van den zondag te herstellen.
Het is door alle dokters erkend dat het
lichaam en de geest van den mensch elke
week rust vereischt.
Maar om deze rust te verwezenlijken,
is het noodig dat alle man ruste. Want,
bij voorbeeld de meerderheid der hande
laars die rust verlangt, bestatigende dat
hunne mededingers, die nochtans de
kleine minderheid uitmaken, hunne win
kels open houden en handel drijven, zul
len zich genoodzaakt vinden van ook aan
der ust te verzaken.
Het is nog noodig dat de rustdag voor
iedereeu op denzelfden dag gesteld worde.
Indien iedereen naar ziju goeddunken of
voorkeur deu rustdag mocht vaststellen,
zou niemand kunnen rusten.
Inderdaad, indien de rechters op den
zondag en de advokaton op den maandag,
de meesters van nijverheidsgestichten op
den dinsdag en hun werkvolk op deu
woensdag hunnen rustdag wilden nemen,
ware het voor niemand mogelijk op dien
gekozen dag tc rusten.
Het is dus volstrekt noodig dat de rust
dag voor iedereen op denzelfden dag der
week bepaald worde.
De liberalen, die de zondagrust aan
hun werkvolk ontnomen, en overal het
zondagwerk in ons land ingericht hebben,
moeten heden bekennen dat het algemeen
gevoelen hun ongelijk geeft.
hofje voor de deur voorzien. Boven
het poortje stond nr 164 en een weinig lager
den naam de Krekelenberg.
Mevronw, sprak zij tot de gravin de
Mérode, ziedaar de ware schuilhoeken der
ellende in znlke huisjes wonen menschen,
die nooit bedelen, maar altijd lijden.
n nauwelijks had zij die woorden gespro
ken of eene jonge dochter opende de deur
van eeuo dier woningen, on vloog in eenen
mantel gewikkeld langs de Minimenetraat
naar de Hoogstraat. Haar aanschijn was wit
als sueouw en hare lippen paarsblauw al
hare ledematen trilden van koude, of aandoe
ning, en overvloedige traien rolden over hare
wangen.
Zij scheen de tvreo vrouwen, die aan den
ingang van don Krekelenberg stonden, niet
te bemerken, en snelde zuchtend vooruit.
Heb ik bet niet gezegd sprak de zwarte
vrouw tot hare gezellin... daar schuilt armoe
de troden wij binnen.
Maar onze voorraad is zoo goed als uit
geput, onze beurzen zijn ledig
Treden wij toch binnen om te zien wat
er schuiltlater zullen wij hulp zenden.
De edelvrouwen klopten aan eene wee-
nende jonge dochter deed open, en zij stonden
voor eenen ouden zetelstoel in welke een
lamme grijsaard meer dood dan levend zat.
De Liberté, van over een veertiental
dagen, de eenige gazet der gematigde
liberalen die aan den ondergang dor vrij
zinnige partij ontsnapt is, erkent dat èr
elke week eenen rustdag moet zijn, en
dat deze rustdag op deu zondag moet be
paald worden.
En dat men niet zegge dat de handel
en de nijverheid daardoor zullen lijden
Men zie Engeland, waar de zondagrust
zoo streng onderhouden wordt. Het is het
land van geheel Europa waar de handel
en nijverheid het meest bloeien.
Het is dus te wenschen dat er, zoohaast
mogelijk, noodige maatregelen genomen
worden om do zondagrust algemeen te
maken in ons land.
Naar aanleiding van nieuwe geruchten
over 's Pausen minder gunstig gezond
heidstoestand en hun weerspreking door
den lijfarls Lapponi, maakt de Romein-
scbeTribuna de opmerking, dat zoodanige
geruchten regelmatig driemaal per jaar
plegen uitgestrooid te worden: in Januari,
Augustus eu October. De beide eerst
bedoelde koeren wegens de ongunstige
weergesteldheid, waarvan vele menschen
de nadoolige gevolgen voor hunne ge
zondheid gevoelen, maar juist de Paus
niet den derden keer omdat dan de bu-
reelen van het Vaticaan wegens vacantie
gesloten zijn, en de Paus gewoonlijk geen
audiëntie geeft, zoodat de verhalen van
zijn ongesteldheid dan niet aanstonds
door het feit dier ontvangsten zelf telkens
kunnen gelogenstraft worden. Meestal,
zegt de Tribuna, verschijnen die alarm-
berichten het eerst in Fransche bladen,
waaruit zij dan door Italiaansche, doch
niet Romeinsche, worden overgenomen,
daar de te Rome zelf verschijnende bla
den gewoonlijk voorzichtiger zijn, al ware
het slechts om het eenvoudige feit dat eeu
ieder van de hoogten om den Janiculus
in do tuinen van het Vaticaan kan zien,
hoe de Paus daar rustig of in druk ge
sprek rondwandelt, terwijl men hem
ziek b noemt. De Paus verheugt zich
inderdaad in een zeer goede gezondheid,
zonder de gewone gebrekeD van den ouden
dag en verbaast iedereen door zijn bui
tengewoon geheugen, waardoor hij zich
alle historische datums vau zijn Pontifi
caat en ook van de profane geschiedenis
der laatste tientallen van jaren met
groote nauwkeurigheid heriunert en b. v.
omtrent den loop der gebeurtenissen en
omtrent oorlogen en veldslagen in Afrika
geheel op de hoogte is. Wanneer een bis
schopzetel moet bezet worden, onver
schillig in welk werelddeel, in Zuid-
Afrika of Australië zoowel als elders, is
Z. H. onmiddellijk gereed, want hij kent
alle namen. En ziet men hem in den tuin
wandelen, dan gaat hij wel is waar een
De jonge dochter wierp zich op do knieën
voor de vreemde bezoeksters en riep snik
kend
Erbarming Erbarming Vader
sterft
De onbekende vrouw wierp eenen blik op
den stoiptrekkenden man
- Van honger sterft hij.... fluisterde zij
gravin de Mérode toe. Deze laatste had reeds
baren arm achter ket hoofd des gryzaards
gebracht, en lichtte het zachtjes op, terwijl
hare gezellin eenige druppelen op zijne lippen
liet vallen van een verkwikkend vochtde
zieke man kneep aanstonds den mond toe en
slorpte het vocht in. Langzamerhand ging
zijne bezwijming over tot eenen zuchten
slaap, en zijne ademtochten werden vrijer.
Het ergste gevaar is reeds over, gravin,
sprak de onbekende.... Maar zie eens hoe
zwak de man is Hebt gij geen versterkings
middel meer in uw korfje
De gravin zocht en vond een pakje dat zy
baar overreikte, zeggende
De Hemel is met ons Het is nog een
pakje van dien kostbaren verkwikkonden
thee.
Thee thee riep het jonge meisje.
Oh, daar is vader een zoo groot liefhebber
van Zekerlyk dit aal hem genezen
Maar ik zie al road, dochtertje ging de
weinig gebukt, maar toch zonder den
steun van den hem vergezellenden ge
heimkamerheer met een wandelstok in
de hand slapt hij zelfs vrij snel voort on
staat nu en dan stil in levendig gesprek
of om beter te luisteren. Steeds staat Z.
H. nog tusschen 6 en 8 uren op, naar go-
lang hij den nacht heeft doorgebracht,
want dikwijls gebeurt het dat hij, als hij
den slaap niet vatten kan, des nachts
zijn legerstede verlaat om aan zijn schrijf
tafel eenige uren een of ander gewichtig
werk dat hem bijzonder bezig houdt voort
te zetten of ook wel om te dichten. Maar
ook dan staat hij toch uiterlijk om acht
uren op, leest de H. Mis, gebruikt daarna
een kop koffie en werkt aan zijn schrijf
tafel tot 2 uren, om welken tijd hy zyn
vaak beschreven sober middagmaal ge
bruikt. Een middagslaapje na het eten
vergunt de H. Vader zich nimmer; kan
hij wegens slecht weder niet in den tuin
wandelen, dan houdt hij zich met eene
of andere lichte lectuur bezig. Overigens
zoo besluit het niet-katholieke blad
ziju sympathiek artikeltjeis het dage
lij keche leven van deu Paus zoo regel
matig, dat hij aan storingen die andere
menschen van zijn leeftijd dikwijls in hun
gezondheid schaden, weinig is blootge
steld.
De kwestie der arbeiderspen
sioenen. in Nederland. De Staats
commissie, welke zicli sedert Juli 1895
bezig houdt met een volledig onderzoek
betreffende pensionneering van den ouden
werkman met geldelijke hulp van den
Slaat, hield zaterdag l&atsleden hare
eerste vergadering na de zomervacantie.
In deze vergadering werd de einduitslag
ter keunis gebracht eener berekening op
de basis van ouderdomspensioen, samen
gewerkt met invaliditeitspensioen.
De vraag werd in stemming gebracht,
of men op de verkregen uitkomst zou
voortbouwen, ja dan neen. Met het oog
echter op de zeer aanzienlyke soms gelds,
welke de Staat als kapitaal van aanleg
zou hebben te storten, beantwoordde de
overgroote meerderheid der commissie
ze vraag ontkennend.
Het denkbeeld werd aan de hand ge
daan om de storting van staatswege over
een tijdperk van 50 jaren te verdeelen,
doch vond geen by val.
Ten slotte zyn nu de rekenkundige
raadgevers der commissio, MM. Landró
en Kluyver, uitgenoodigd eene nieuwe
berekening te ontwerpen voor ouder-
dompensioen alleen.
In dit pensioen zullen betrokken wor
den do werklieden, wiens jaarlyksch
inkomen minder dan 1,000 gulden be
draagt, eu met dezen gelijk te stellen per
sonen. Het aantal der belanghebbenden
isgesohatop 100,100.
onbekende voort.... is er hier wel een pot om
water te koken
Nog óénen aarden pot hebben wyme
vrouw En aij daalde in den kelder en bracht
n grauwen kookpot op. Toen zij het
deksel daarvan oplichtte, vloog een onaange-
ime geur de bezoeksters te gemoet.
Wat ïb dat vroeg de onbekende.
Ons voedsel voor vaudaag, mevrouw.
Maar het is bedorven, kind I.... Hebt
gij dit gekregen
Neen, mevrouw, wij bobbeu nog niets
gekregen.... Gndula, mijne zuster, wil niets
vragen.... Het goede voedsel kost zoo duur..
Gudula is dit gister avond in den donkeren
gaan koopeu voor de laatste twee stuivers die
j nog bad....
Eene traan rolde over de wangen der edel
vrouwen.
Ondertusschen was er geen tijd te verlie
zen eenige houtepaanderen lagen op den
haard de jonge dochter werd aanzocht bet
vuur aan te stoken terwijl de onbekende den
kookpot zuiverdo en hem, met water gevuld,
op de vlammen plaatstede gravin de Mérode
stond aan den zetelstool en besproeide nog
eens de lippen van den ouden man inet bet
verkwikkende vochtdeze kreeg allengsken*
de levenskrachten weder.
(WORDT VOORTGEZET).